Medisch Centrum Huisartsen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Medisch Centrum Huisartsen"

Transcriptie

1 DIABETESMEDICATIE: Wat is nieuw? En wat met de nier? Dr. Defoer Francine diabetoloog Dr. Smets Liesbeth nefroloog Ontmoetingsavond MCH 4/4/2019 Medisch Centrum Huisartsen

2 Casus 1: vrouw 56 jaar - Voorgeschiedenis: : coronaire stenting, ontdekken diabetes type 2, AHT en hyperlipidemie. Rookstop - Behandeling: - Glucophage 850 2/d (intolerantie hogere dosis) - Uni Diamicron 60 2/d - Coversyl Plus 10/12,5 - Atozet 40/10 - Asaflow 80 - Voornaamste klacht: - Patiënte blijft in gewicht bijkomen, altijd honger

3 Casus 1: vrouw 56 jaar - Fysiek onderzoek: - Gewicht= 84kg, BMI 31 - BD 140/90 mmhg - Labo: - Nuchtere G 124mg% - HbA1c 7,9% - Creat 1,2mg% - egfr > 60ml/min Wat doen?

4

5 Aanbevelingen aanpak Hyperglycemie: 2018 ADA/EASD aanbevelingen ASCVD: AtheroSclerotic Cardiovascular Disease Aangepast naar Davies et al., Diabetes Care 2018 Dec; 41(12): PP-LD-BE-0091 MARCH 2019

6 Terugbetalingsvoorwaarden voor opstarten: DPP-4 remmers en SGLT-2 remmers DPP-4 remmers Sitagliptine Januvia Linagliptine Trajenta Saxagliptine Onglyza Vildagliptine Galvus Alogliptine Vipidia TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART en HbA 1C - VOORWAARDE Patiënt is onvoldoende gecontroleerd (heeft een HbA 1C - waarde tussen 7,0 % en 9,0 %) door - een ander OAD in de maximale gebruikelijke dosering of - een basaal insuline (NPH/glargine), en is vergoedbaar in associatie met: - metformine - sulfonylureum of repaglinide bij contra-indicatie voor metformine - metformine + sulfonylureum (SU)/glinide - basaal insuline (NPH/glargine), met of zonder OAD Geen terugbetaling indien toegevoegd aan andere DPP4i, TZD, SGLT2i of GLP1-RA SGLT-2 remmers Canagliflozine Invokana Empagliflozine Jardiance Dapagliflozine Forxiga TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART en HbA 1C - VOORWAARDE Patiënt heeft GFR 60ml/min/1,73m² en is onvoldoende gecontroleerd (heeft een HbA 1C - waarde tussen 7,0 % en 9,0 %) door - een andere antidiabetica (minstens 3 maanden) Geen associatie mogelijk met: andere SGLT2i, GLP-1 RA Geen toevoeging van een DPP4i in de loop van de behandeling PP-LD-BE-0091 MARCH

7 Terugbetalingsvoorwaarden voor opstarten: GLP-1 analogen dagelijks en wekelijks Dagelijkse GLP-1 analogen Liraglutide Victoza Exenatide Byetta Lixisenatide Lyxumia TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART Patiënt onvoldoende gecontroleerd door metformine + SU of + TZD gedurende 3 maanden, (HbA1C > 7,5%), en is vergoedbaar in - tritherapie (metformine + SU of + TZD) Patiënt onvoldoende gecontroleerd door metformine + SU of basaal insuline (+ eventueel OAD) gedurende 3 maanden (HbA1C > 7,5%), en is vergoedbaar in: - tritherapie (metformine + SU) of met basaal insuline (met/zonder OAD) Wekelijkse GLP-1 analogen Dulaglutide Trulicity Exenatide Bydureon TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART Patiënt onvoldoende gecontroleerd door metformine + SU of + TZD gedurende 3 maanden (HbA1C > 7,5%), en is vergoedbaar in: - tritherapie (metformine + SU of + TZD) Patiënt onvoldoende gecontroleerd door metformine + SU gedurende 3 maanden, (HbA1C > 7,5%), en is vergoedbaar in: - tritherapie (metformine + SU) Vaste associatie basale insuline + GLP-1 RA TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART Insuline Degludec + liraglutide Xultophy Insuline Glargine +Lixisenatide Suliqua Patiënt is onvoldoende gecontroleerd op basaal insuline (met/zonder OAD) gedurende 3 maanden (de behandeling met basale stopzetten) Geen associatie mogelijk met: een DPP4i en vaste combinaties SGLT2i en vaste combinaties GLP-1 RA humane insuline en/of snelwerkende of ultrasnelwerkende prandiale insuline PP-LD-BE-0091 MARCH

8 En wat met de nier?

9 - Voorgeschiedenis: Casus 2: man 65 jaar - Diabetes mellitus sinds Risicofactoren: Metabool syndroom - DM +, AHT +, cholesterol +, roken +, BMI 35, buikomtrek 139cm - Bloedname Hba1C 6,5% - Creat 0,96 mg/dl GFR 80 ml/min - microalbuminurie 230 mg/g creat - Behandeling: - Hygiënische maatregelen: Diëtiste, bewegen, zoutrestrictie, rookstop - Medicamenteus - Bisoprolol 2,5 mg 1x/d - Lisinopril 20 mg 1x/d - Atorvastatine 20 mg 1x/d - Metformine 850 mg 2x/d

10 Casus 2: man 65 jaar - Loss of follow up. - Nieuwe raadpleging na 5 jaar: - Voelt zich niet zo goed, veel plassen, misselijk kg gewichtstoename - Hypertens: 190/98 pols 78/min - Medicatie: «Oei, moest ik die medicatie verdernemen?» - Bloedname: - HbA1C 8,2 % - Creatinine 2,26 mg/dl - GFR 26 ml/min, microalbuminurie 1900 mg/g creat Herpakken diabetesdieet, vermageren, hernemen medicatie, betere bloeddrukcontrole, Wat nu met de diabetesmedicatie?

11 Casus 2: man 65 jaar - Loss of follow up. - Nieuwe raadpleging na 5 jaar: - Voelt zich niet zo goed, veel plassen, misselijk kg gewichtstoename - Hypertens: 190/98 pols 78/min - Medicatie: «Oei, moest ik die medicatie verdernemen?» 1. Wat is goed voor de nieren? 2. Wat mag je geven bij nierproblemen (dosisaanpassing/contra-indicatie)?

12 Wat is goed voor de nieren? SGLT 2 inhibitoren > GLP1 analogen Klasse-effect Jardiance (Forxiga bij CKD 3b-4?) Vooral als al nierlijden Liraglutide > Trulicity

13 START LOW, GO SLOW Wat mag je geven bij CNI? Doel: HbA1C < 7% (dialyse: 7-8%) Metformine GFR ml/min: Dosisaanpassing (2x500mg/d) co nierfunctie 2-4 x/j Opstart goed overwegen GFR < 30: CONTRAINDICATIE Sulfamide glinides: start low, go slow Gliquidone Glurenorm: krachtiger Repaglinide Novonorm: minder hypo s DPP4-inhibitoren Linagliptine Trajenta (monotherapie, GFR < 50, HbA1C > 7%) Andere: dosisaanpassing GLP1-analogen, Xultophy niet bij GFR < 30?? Insuline: dosisreductie 25-50% SGLT2-inhibitoren niet start bij GFR < 60??!!

14 Xultophy = Insuline degludec + liraglutide *Terugbetaling DM2 BMI > 30 Basaal insuline > 3 mnd (+/- oraal antidiabeticum) Niet samen met ander insuline, GLP1, SGLT, DDP4 *Niet bij ESRD In andere gevallen CKD glycemies vaker opvolgen

15 Casus 2: man 65 jaar - Wat met de diabetesmedicatie en de nier (GFR 26 ml/min)? - GEEN glucophage - TRAJENTA 5 mg 1x/d - HbA1C 1% - Geen hypoglycemies - Niet aanpassen aan de nierfunctie - Gemakkelijk terugbetaald bij CKD - NOVONORM of GLURENORM - Bvb Glurenorm 3x0,5 co/d en optitreren - Bvb Novonorm 2 mg 3x/d en optitreren - QUID SGLT-2 inhibitor ( type Jardiance)? - Heden nog niet - QUID GLP 1 analoog (type Victoza) - Nog niet binnen huidige terugbetalingscriteria in deze patiënt (triple therapie met metformine, ) - Evt wel bij zorgtraject DM - Bij onvoldoende controle: bijstarten traagwerkend insulinepreparaat - Quid xultophy? START LOW, GO SLOW

16 Vragen? Dr. Defoer Francine diabetoloog Dr. Smets Liesbeth nefroloog Medisch Centrum Huisartsen

Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)

Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Marloes Dankers 1 & 2 december 2015 IVM Het instituut dat gespecialiseerd is in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een

Nadere informatie

glycemie medicatie aanpassen in de praktijk

glycemie medicatie aanpassen in de praktijk glycemie medicatie aanpassen in de praktijk Prof. Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Mogen educatoren dat? Neen, maar... in een team kunnen daar afspraken over

Nadere informatie

Diabetescasuïstiek voor de huisarts

Diabetescasuïstiek voor de huisarts Diabetescasuïstiek voor de huisarts Els Delaunay 17/01/2019 inleiding Nieuwe guidelines voor behandeling DM2 Doel: complicaties voorkomen Keuze geneesmiddel: patiënt CENTRAAL: Klinische kenmerken/patiëntkenmerken

Nadere informatie

HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% 1x/dag en HbA1c >7,5

HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% 1x/dag en HbA1c >7,5 SCHEMA 1: MOGELIJKE COMBINATIES WANNEER GESTART WORDT MET METFORMINE Orale medicatie GFR > 50 MONOTHERAPIE BITHERAPIE TRITHERAPIE Metformine DPP4-inhibitor SGLT 2 inhibitor Sulfonylureum Gliniden Incretine-mimeticum

Nadere informatie

Overzicht OAD - GLP-1 ANALOGEN - INSULINES

Overzicht OAD - GLP-1 ANALOGEN - INSULINES METFORMINE Verhoogt de insuline gevoeligheid Vertraagt de opnamesnelheid van glucose Verbetert de opname van glucose ter hoogte van de spiercellen Vertraagt de vrijstelling van glucose uit glycogeen ter

Nadere informatie

Marc Christiaens. Linda Van Himme. Workshop diabetes

Marc Christiaens. Linda Van Himme. Workshop diabetes Marc Christiaens Linda Van Himme Workshop diabetes HbA1c= hemoglobine A1c Gemiddelde van de bloedsuiker Casus 1 : Mia 1. 51 jaar, actief verenigingsleven oa fietsclub met wekelijkse activiteit (outdoor/indoor)

Nadere informatie

Opmerking: Glitazones werden niet opgenomen in het schema aangezien ze nog slechts tijdelijk beschikbaar zijn op de markt.

Opmerking: Glitazones werden niet opgenomen in het schema aangezien ze nog slechts tijdelijk beschikbaar zijn op de markt. maart 2015 1 SCHEMA 1: MOGELIJKE COMBINATIES WANNEER GESTART WORDT MET METFORMINE Orale medicatie GFR > 50 MONOTHERAPIE BITHERAPIE TRITHERAPIE METFORMINE DPP4-INHIBITOR SGLT 2 inhibitor Sulfonylureum Gliniden

Nadere informatie

Orale antidiabetica bij ouderen. Katrien Benhalima UZ Leuven 01-10-2011

Orale antidiabetica bij ouderen. Katrien Benhalima UZ Leuven 01-10-2011 Orale antidiabetica bij ouderen Katrien Benhalima UZ Leuven 01-10-2011 Diagnose Diabetes normaal Gestoorde glucose tolerantie diabetes nuchter

Nadere informatie

Medicatie Stappenplan

Medicatie Stappenplan In 2018 is er door de NHG een nieuwe standaard Diabetes uitgebracht. In deze standaard is er in stap 3 en 4 van het medicatie stappenplan alternatieve medicatie toegevoegd. De basis van het stappenplan

Nadere informatie

Nieuwe trends in diabetesbehandeling. 20 maart 2018

Nieuwe trends in diabetesbehandeling. 20 maart 2018 Nieuwe trends in diabetesbehandeling 20 maart 2018 Diabetes Hoofdoorzaak van nierfalen VERMIJDBARE oorzaak van nierfalen 2 Programma Achtergrond wat loopt fout bij diabetes Aangrijpingspunten van behandeling

Nadere informatie

Voorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten

Voorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten 00 Voorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten Interne geneeskunde Diabetespoli 1 Binnenkort heeft u een afspraak voor een onderzoek, waarvoor u gedurende langere tijd niets mag eten. Omdat u bekend

Nadere informatie

CVOT bij type 2 diabetes: een revolutie

CVOT bij type 2 diabetes: een revolutie CVOT bij type 2 diabetes: een revolutie Prof. Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Kath Univ Leuven Speaker disclaimer F. Nobels is or has been consultant for

Nadere informatie

Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN

Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN Inwendige geneeskunde Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW011TXT / Nuchter

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 Medicatie

Hoofdstuk 5 Medicatie Hoofdstuk 5 Medicatie 5.1 Inleiding Diabetes Mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet

Nadere informatie

DIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN

DIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN DIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN Belang van goede glycemieregeling perioperatief Ontregelde diabetes ( hyperglycemie) in een perioperatieve periode gaat samen met een slechte outcome voor de patiënt.

Nadere informatie

Nieuwe middelen. Arianne van Bon internist-endocrinoloog

Nieuwe middelen. Arianne van Bon internist-endocrinoloog Nieuwe middelen Arianne van Bon internist-endocrinoloog PKoothogzorg.nl NHG standaard 2018 De belangrijkste wijziging ten opzichte van de vorige versie van de NHG-Standaard is dat de zorg voor type-2 diabetespatiënten

Nadere informatie

Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan

Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan Wat is ramadan? 5 pijlers van de Islam 1. geloof in Allah 2. rituele gebeden 3. vasten tijdens ramadan 4. geven van aalmoezen 5. bedevaart naar

Nadere informatie

Diabetes type 2 : het bos en de bomen : welke antidiabetica kiezen : een ONAFHANKELIJKE visie

Diabetes type 2 : het bos en de bomen : welke antidiabetica kiezen : een ONAFHANKELIJKE visie Diabetes type 2 : het bos en de bomen : welke antidiabetica kiezen : een ONAFHANKELIJKE visie Els Delaunay 01/06/2017 Deel 1: behandeling DM type 2 anno 2017 Deel 2: terugbetalingssystemen: diabetesconventie

Nadere informatie

Hoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven 22-03-2013

Hoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven 22-03-2013 Hoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven 22-03-2013 Diabetologia. 2012 Jun;55(6):1577-96. Epub 2012 Apr 20. Diabetologia.

Nadere informatie

Nieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update. Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog

Nieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update. Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog Nieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog We leven in een wereld van steeds meer informatie en

Nadere informatie

Nieuwigheden bij de diabetische medicatie

Nieuwigheden bij de diabetische medicatie Nieuwigheden bij de diabetische medicatie Prof. em. dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog Ugent Ere-voorzitter Diabetes Liga NVKVV Oostende, 17 maart 2016 Type 1 diabetes Geen insuline productie I Stijging

Nadere informatie

Van de ruim één miljoen

Van de ruim één miljoen 34 diabetesmedicatie Nieuwe orale antidiabetica Een groot deel van de patiënten met diabetes mellitus type 2 krijgt tabletten om de bloedglucose te verlagen. De laatste jaren zijn er aardig wat nieuwe

Nadere informatie

Hoe kiezen tussen de verschillende GLP-1 analogen? Dr. Katrien Benhalima Adjunct-kliniekhoofd Endocrinologie

Hoe kiezen tussen de verschillende GLP-1 analogen? Dr. Katrien Benhalima Adjunct-kliniekhoofd Endocrinologie Hoe kiezen tussen de verschillende GLP-1 analogen? Dr. Katrien Benhalima Adjunct-kliniekhoofd Endocrinologie 25-11-2017 Het incre)ne hormoon GLP-1, een fysiologische regulator van de glucose homeostase

Nadere informatie

Casus B. Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme

Casus B. Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme Casus B Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme 14-11-2017 Man van 42 jaar Werkt als vrachtwagenchauffeur Geen bijzondere voorgeschiedenis

Nadere informatie

VEILIG IN HET VERKEER

VEILIG IN HET VERKEER VEILIG IN HET VERKEER 2018 Diabetes Liga vzw Eerste uitgave september 2018 Verantwoordelijke uitgever: Diabetes Liga vzw, Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent Layout: www.kliek.be Druk: Graphius nv Wettelijk

Nadere informatie

Wat na Metformine? Een patiënt-georiënteerde en kosten-efficiënte keuze. Prof. Robert Hilbrands Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel

Wat na Metformine? Een patiënt-georiënteerde en kosten-efficiënte keuze. Prof. Robert Hilbrands Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel Wat na Metformine? Een patiënt-georiënteerde en kosten-efficiënte keuze Prof. Robert Hilbrands Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel één pil - Vermageren - Langer leven - Lagere bloeddruk - Verminderd

Nadere informatie

Nascholing Synchroon 23 nov 2017

Nascholing Synchroon 23 nov 2017 Nascholing Synchroon 23 nov 2017 Voordat we echt beginnen. Telefoon bij de hand? Ga naar kahoot.it of open de app (indien gedownload) Voer gamepin in Voer nickname in Klaar voor de start! A Een nest grombelbeertjes

Nadere informatie

Nieuwsbrief IPSA. 4-5 Een terugblik op de Masterclass Antidiabetica

Nieuwsbrief IPSA. 4-5 Een terugblik op de Masterclass Antidiabetica Nieuwsbrief IPSA Driemaandelijks nr. 42 Een terugblik op de Masterclass Antidiabetica Eind maart vond er naar goede gewoonte opnieuw een vervolg plaats aan de immer interessante masterclasses farmacologie.

Nadere informatie

N a a r d e v o l g e n d e s l i d e ( e n k e l w e e r g e g e v e n w a n n e e r e r e e n v e r v o l g i s o p d e h u i d i g e s l i d e )

N a a r d e v o l g e n d e s l i d e ( e n k e l w e e r g e g e v e n w a n n e e r e r e e n v e r v o l g i s o p d e h u i d i g e s l i d e ) i.s.m. V o l g e n d e i c o n e n w o r d e n g e b r u i k t in de t o o l : T e r u g naar de h o m e p a g i n a N a a r d e v o l g e n d e s l i d e ( e n k e l w e e r g e g e v e n w a n n e e

Nadere informatie

Behandeling van diabetes type 2

Behandeling van diabetes type 2 Behandeling van diabetes type 2 Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes: ongeveer negentig procent van de mensen heeft diabetes type 2. Hierbij is vaak sprake van een combinatie van factoren.

Nadere informatie

Nieuwe antidiabetica zijn cardiovasculair veilig, maar mogen we ook meer verwachten? Marijke Annaert Endocrinologie

Nieuwe antidiabetica zijn cardiovasculair veilig, maar mogen we ook meer verwachten? Marijke Annaert Endocrinologie Nieuwe antidiabetica zijn cardiovasculair veilig, maar mogen we ook meer verwachten? Marijke Annaert Endocrinologie OVERZICHT DMt2 en cardiovasculaire mortaliteit Van triumviraat naar octet: nieuw paradigma

Nadere informatie

De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd?

De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd? De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd? Alle veranderingen in de nieuwe NHG DM2 standaard zijn aangegeven in rood. Streefwaardes HbA1c : Nu met een ondergrens Leeftijd

Nadere informatie

Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi

Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Rotterdam, 22 november 2012 Overzicht van de presentatie Achtergrondsinformatie vastenperiode vrijstelling literatuur: glucose regulatie

Nadere informatie

Type 2 diabetes, insuline resistentie. Hoe behandelen? o l v. Prof. Dr. Frank Nobels. Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove

Type 2 diabetes, insuline resistentie. Hoe behandelen? o l v. Prof. Dr. Frank Nobels. Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Type 2 diabetes, insuline resistentie Hoe behandelen? Prof. Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove o l v type 2 diabetes, insuline resistentie 56 j G 92 kg, L 1.65

Nadere informatie

1) In de linkerkolom (monotherapie) leest u het product waarmee u de behandeling start.

1) In de linkerkolom (monotherapie) leest u het product waarmee u de behandeling start. Cmbinatieschema s rale antidiabetica Het is niet eenvudig m het bs dr de bmen te blijven zien p vlak van bledsuikerverlagende medicatie. Nieuwe prducten verschijnen m de haverklap p de markt. Om u als

Nadere informatie

Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan

Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan Deel 1 Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan Hetzorgtrajectdiabetes Inclusiecriteria 1 of 2 injecties insulinetherapie

Nadere informatie

Practische aspecten insuline en OAD voor verpleging

Practische aspecten insuline en OAD voor verpleging Practische aspecten en OAD voor verpleging Practische aspecten en OAD voor verpleging Inhoudstafel: Patienten behandeld met 1 injectie 2 injecties humaan meng 4 injecties humane s 4 injecties analoge s

Nadere informatie

Glycemie medicatie bij type 2 diabetes: anno 2015

Glycemie medicatie bij type 2 diabetes: anno 2015 Glycemie medicatie bij type 2 diabetes: anno 2015 Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove glycemie verlagers metformine sulfonylureum glinide acarbose glitazone DPP-4

Nadere informatie

rationeel Diabetes type 2: rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen 5/04/2012 OAD: effect op glycemie evidence based

rationeel Diabetes type 2: rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen 5/04/2012 OAD: effect op glycemie evidence based Diabetes type 2: rationeel rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen evidence based rekening houdend met praktische haalbaarheid Dr. Frank NOBELS rekening houdend met kostprijs endocrinologie O.L.V.

Nadere informatie

Diabetesbehandeling anno 2015

Diabetesbehandeling anno 2015 Diabetesbehandeling anno 2015 Dr. Vera Eenkhon, endocrinoloog Dr. Annelies van den Driessche, endocrinoloog - nefroloog DE DIABETES EPIDEMIE 1 DE DIABETES EPIDEMIE Prevalentie: Nu: Diabetes bij 8,0 % van

Nadere informatie

Navorming diabetes 06/03/2018. Welkom!

Navorming diabetes 06/03/2018. Welkom! Navorming diabetes 06/03/2018 Welkom! Programma Aanpassing app LMN abc en klinisch pad dr. Tom Jacobs, huisarts, lid stuurgroep LMN Antwerpen-Berchem Acute incidenten bij diabetes dr. Pascale Abrams, endocrinoloog

Nadere informatie

GLP1-RA in de eerste lijn

GLP1-RA in de eerste lijn Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Versie juli 2019 (voortbordurend op versie februari 2019) Met dank aan de GHC voor het gebruik van deze richtlijn : Auteur: J. Beukema

Nadere informatie

Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis

Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis Wat is diabetes type 2? Diabetes type 2 komt veel bij ouderen voor. Vroeger werd deze vorm daarom ook wel ouderdomssuiker genoemd.

Nadere informatie

Zorg voor de geriatrische patiënt met diabetes. Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016

Zorg voor de geriatrische patiënt met diabetes. Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016 Zorg voor de geriatrische patiënt met diabetes Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016 Epidemiologie De geriatrische patiënt Behandeling en doelstellingen

Nadere informatie

GLP1-RA in de eerste lijn

GLP1-RA in de eerste lijn Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Versie december 2018 Auteur: J. Beukema Hogewerf, diabetesverpleegkundige, kwaliteitscoördinator Groninger Huisartsen Coöperatie (GHC). In samenwerking met: K. Hoogenberg,

Nadere informatie

5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage)

5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage) Hoofdstuk 5 Medicatie Diabetes mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet of niet goed

Nadere informatie

Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven

Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven Diabetes: also a global disease Estimated global prevalence of diabetes In België :vandaag heeft 1/12 mensen diabetes 151 million 347 285 million 438 million

Nadere informatie

Behandeling type 2 diabetes in 2011

Behandeling type 2 diabetes in 2011 mul$disciplinair symposium 1/10/2011 Behandeling type 2 diabetes in 2011 Dr. Katrin Mortelmans Casus man 54 jaar Ø Medische voorgeschiedenis: diabetes type 2 sinds 2006, arteriële hypertensie, maagulcera

Nadere informatie

OVERZICHT PRODUCT MERKNAAM DIABETESMEDICATIE Oktober 2018 PRODUCT MERKNAAM/STOFNAAM BF-ATTEST. o o o

OVERZICHT PRODUCT MERKNAAM DIABETESMEDICATIE Oktober 2018 PRODUCT MERKNAAM/STOFNAAM BF-ATTEST. o o o PRODUCT MERKNAAM/STOFNAAM BF-ATTEST Metfrmine Glucphage Metfrmax Metfrmine (Mylan, Teva, Sandz) De patiënt wrdt nvldende gecntrleerd dr een ander raal hypglycemiërend geneesmiddel in de maximale gebruikelijke

Nadere informatie

Nieuwe insulines, incretines en flash meting

Nieuwe insulines, incretines en flash meting Nieuwe insulines, incretines en flash meting Dhr. Alfons Piessens en Mevr. Jasmien Wille, diabeteseducatoren UZ Brussel Studiedag diabetesverpleegkundigen NVKVV Kursaal Oostende Inhoud 1. Classificatie

Nadere informatie

Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker

Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van

Nadere informatie

Transmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten

Transmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten Transmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten Inleiding De vierde herziening van de NHG-standaard Diabetes Mellitus type 2 (T2DM) van juli 2018 betreft de paragraaf Bloedglucoseverlagende middelen en

Nadere informatie

Nieuwigheden in diabetes Wim Maes

Nieuwigheden in diabetes Wim Maes Nieuwigheden in diabetes 2018 Wim Maes nieuwigheden Insulines Pillen Metingen Het mirakel van de insuline Patient J.Leonard Thompson, 14 jaar December 15, 1922 February 15, 1923 varkensinsuline Genetic

Nadere informatie

2

2 1 2 3 4 5 6 SGLT2 α1 β α2 α1 β α2 α 9 Incidence of myocardial infarction (rate per 1000 patients) Incidence of mortality (rate per 1000 patients) 300 250 200 150 100 p=ns 147 123 183 p

Nadere informatie

Huisarts en nieren. Dr Stein Bergiers 23 mei 2017

Huisarts en nieren. Dr Stein Bergiers 23 mei 2017 Huisarts en nieren Dr Stein Bergiers 23 mei 2017 Prevalentie Chronisch nierfalen is een frequent probleem egfr < 60ml = 13% 10% bij mannen, 16% bij vrouwen Sterke toename met de leeftijd Terminaal nierfalen

Nadere informatie

Behandeling diabetes mellitus bij. gevorderde chronische nierschade

Behandeling diabetes mellitus bij. gevorderde chronische nierschade Behandeling diabetes mellitus bij gevorderde chronische nierschade 9 maart 2015 Gabe van Essen, internist-nefroloog HagaZiekenhuis Aris Prins, apotheker Mirjam Timmerman, huisarts en kaderarts diabetes

Nadere informatie

Stapsgewijze behandeling bij type 2 diabetes: nieuwe visies

Stapsgewijze behandeling bij type 2 diabetes: nieuwe visies Stapsgewijze behandeling bij type 2 diabetes: nieuwe visies Dr. Frank Nobels Dr. Inge Van Pottelbergh Dr. Paul Van Crombrugge Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove oktober 2013

Nadere informatie

Coaching Inhoud RCH

Coaching Inhoud RCH Coaching 2018 Suzanne van Liempt Ceciel Strik Yvette van Kooten Peet van Mol Inhoud Nieuwe producten Nieuwe ontwikkelingen Nieuwe medicatie Nog even de nieuwe NHG GLP-1 / DPP4 Ingezonden casuïstiek Tijd

Nadere informatie

Diabetes Mellitus. Toen en nu. 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts

Diabetes Mellitus. Toen en nu. 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts Diabetes Mellitus Toen en nu 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts 2015 een jaar van Celebrations 2015 een jaar van Celebrations 1965-1980 Behandeling type-1 1 x daags insuline!! (varkens/rund)

Nadere informatie

AANPAK VAN TYPE 2-DIABETES: EEN UPDATE

AANPAK VAN TYPE 2-DIABETES: EEN UPDATE AANPAK VAN TYPE 2-DIABETES: EEN UPDATE Men beschikt op dit ogenblik over tal van bloedsuikerverlagende middelen voor de aanpak van type 2-diabetes. Er zijn tot op heden enkel voor metformine, de bloedsuikerverlagende

Nadere informatie

SGLT2-inhibitoren: overzicht, richtlijnen en praktische toepassingen

SGLT2-inhibitoren: overzicht, richtlijnen en praktische toepassingen SGLT2-inhibitoren: overzicht, richtlijnen en praktische toepassingen Prof. Robert Hilbrands Diabetoloog-Nefroloog - Diabeteskliniek UZBrussel Diaβetes Clinic SGLT-2 Sodium-GLucose co-transporter 2 Diaβetes

Nadere informatie

Diabetes type 2: praktisch glycemiebeleid

Diabetes type 2: praktisch glycemiebeleid Diabetes type 2: praktisch glycemiebeleid Dr. Frank NOBELS endocrinologie OLV Aalst Dr. Stefanie Vinken endocrinologie ASZ Aalst -cell function (% ) Progressive decline of -cell 100 80 60? function in

Nadere informatie

De nier en de rotonde. Googelen op rotondes in België. Wat gaat er mis bij diabetes? Nieren 10-12-2012. De nieren deel I. Nanno Kleefstra Henk Bilo

De nier en de rotonde. Googelen op rotondes in België. Wat gaat er mis bij diabetes? Nieren 10-12-2012. De nieren deel I. Nanno Kleefstra Henk Bilo De nieren deel I Nanno Kleefstra Henk Bilo De nier en de rotonde Googelen op rotondes in België Wat gaat er mis bij diabetes? Wat gaat er mis bij de rotonde? Nieren 1 Functie & schade Functie & schade

Nadere informatie

Wat iedere zorgverlener moet weten. Recent nieuws uit de diabeteswereld. Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers. Endocrinoloog UZGent

Wat iedere zorgverlener moet weten. Recent nieuws uit de diabeteswereld. Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers. Endocrinoloog UZGent Wat iedere zorgverlener moet weten Recent nieuws uit de diabeteswereld Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZGent 13 Diabetessymposium Gent, 9.11.2010 AHS / NVKVV Diagnosecriteria 1 Criteria voor

Nadere informatie

Behandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1 ste lijn Bijlage: dosisaanpassingen medicatie Versie 2016

Behandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1 ste lijn Bijlage: dosisaanpassingen medicatie Versie 2016 Behandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1 ste lijn Bijlage: dosisaanpassingen medicatie Versie 2016 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE 2731.2013089824 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen

Nadere informatie

Diabetes Mellitus en Nierfunctie

Diabetes Mellitus en Nierfunctie Dr. M.P. Brugts, internist endocrinoloog Diabetes Mellitus en Nierfunctie SYMPOSIUM Renale Fysiologie Primair: Regulatie water en electrolyten balans homeostase Handhaving intravasculaire volume Regulatie

Nadere informatie

Nieuwe standaard DM Praktische toepassing in de praktijk

Nieuwe standaard DM Praktische toepassing in de praktijk Nieuwe standaard DM2 2018 Praktische toepassing in de praktijk Nieuwe standaard DM2 2018 Hester van Doorninck & GLP-1 toepassing in de praktijk Pieta Meeuwissen QUIZZZZZ Metformine mag ook worden gegeven

Nadere informatie

Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh. Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn

Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh. Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn Agenda Orale anti-diabetica medicatie Voorschrijf gedrag huisartsen Nederland NHG standaard

Nadere informatie

Nieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven.

Nieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Nieuwe standaard DM2 2018 Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Streefwaardes HbA1C Streefwaardes HbA1C Nu ook een ondergrens Leeftijd

Nadere informatie

Nieuwe geneesmiddelen in de behandeling van diabetes. Dr. J. Tits ZOL 2016

Nieuwe geneesmiddelen in de behandeling van diabetes. Dr. J. Tits ZOL 2016 Nieuwe geneesmiddelen in de behandeling van diabetes Dr. J. Tits ZOL endocrino@zol 2016 Overzicht Update metformin en sulfonurea Update SGLT2-inhibitoren Update DPP4-inhibitoren Update GLP-1-receptoragonisten

Nadere informatie

Zorgtraject Diabetes

Zorgtraject Diabetes Zorgtraject Diabetes REGIONAAL BEHANDELINGSPROTOCOL Update december 2012 Endocrinologen UZ Leuven, RZ H.Hart Leuven, Imelda Ziekenhuis Bonheiden, AZ Diest, RZ Tienen, RZ Sint-Trudo en Onderzoekers Diabetesproject

Nadere informatie

Zorgtraject Diabetes

Zorgtraject Diabetes Zorgtraject Diabetes REGIONAAL BEHANDELINGSPROTOCOL Update 2014 Endocrinologen UZ Leuven, RZ H.Hart Leuven, Imelda Ziekenhuis Bonheiden, AZ Diest, RZ Tienen, RZ Sint-Trudo Dr Geert Goderis, huisarts Inhoudsopgave

Nadere informatie

GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES

GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES Therapietrouw en Goed gebruik Welke vragen heeft u over diabetes en uw geneesmiddelen? Wij zijn er voor u en helpen u graag

Nadere informatie

Diabetes en nierziekten; een moeilijke combinatie? Prof. Robert Hilbrands diabetoloog-nefroloog Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel

Diabetes en nierziekten; een moeilijke combinatie? Prof. Robert Hilbrands diabetoloog-nefroloog Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel Diabetes en nierziekten; een moeilijke combinatie? Prof. Robert Hilbrands diabetoloog-nefroloog Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel The onset of diabetic nephropathy is a turning point in the life of

Nadere informatie

Nieuwe standaard DM Hester van Doorninck. Nieuwe standaard DM & GLP-1 toepassing in de praktijk Pieta Meeuwissen QUIZZZZZ QUIZZZZZ

Nieuwe standaard DM Hester van Doorninck. Nieuwe standaard DM & GLP-1 toepassing in de praktijk Pieta Meeuwissen QUIZZZZZ QUIZZZZZ Nieuwe standaard DM2 2018 Praktische toepassing in de praktijk Nieuwe standaard DM2 2018 Hester van Doorninck & GLP-1 toepassing in de praktijk Pieta Meeuwissen QUIZZZZZ QUIZZZZZ Metformine mag ook worden

Nadere informatie

Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2

Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 De flip-over Beter Leven met

Nadere informatie

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten

Nadere informatie

Nieuwe geneesmiddelen bij de behandeling van diabetes mellitus type 2. Nicolaas Schaper

Nieuwe geneesmiddelen bij de behandeling van diabetes mellitus type 2. Nicolaas Schaper Nieuwe geneesmiddelen bij de behandeling van diabetes mellitus type 2 Nicolaas Schaper Non-insulin glucose verlagende medicatie Insulin, metformin, SU (briefly) GLP-1 (s.c.), ook in fixed combination met

Nadere informatie

ZORGTRAJECTEN Pro_Doc

ZORGTRAJECTEN Pro_Doc ZORGTRAJECTEN Pro_Doc Hoe kan een EMD ondersteuning bieden? (deel II) WWW.ZORGTRAJECT.BE 1 1. Voorwaarden www.zorgtraject.be 2. Diabetes Zorgtraject 3. Zorgtraject Chronische nierinsufficiëntie 2 1. Voorwaarden

Nadere informatie

Wie zijn ze, wat doen ze? De nieuwste insulines toegelicht, wanneer worden zij ingezet?

Wie zijn ze, wat doen ze? De nieuwste insulines toegelicht, wanneer worden zij ingezet? Wie zijn ze, wat doen ze? De nieuwste insulines toegelicht, wanneer worden zij ingezet? Els Broeckx stafmedewerker diabeteszorg Wit-Gele Kruis van Antwerpen vzw 28 maart 2019 Wit-Gele kruis van Antwerpen

Nadere informatie

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed Versie 2: September 2014 INHOUD 1. Algemeen 3 2. Onderscheid zorgtraject/conventie

Nadere informatie

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer

Nadere informatie

Coaching Voorjaar 2015

Coaching Voorjaar 2015 Coaching Voorjaar 2015 Voor praktijkondersteuners en praktijkverpleegkundigen Samenstelling: Peet Mennen Yvette van Kooten Gegeven door: Ceciel Strik Suzanne van Liempt Peet Mennen Yvette van Kooten Inhoud

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen

Polyfarmacie bij ouderen Polyfarmacie bij ouderen FTO maart 2016 WAGRO Polyfarmacie en Medicatiebeoordeling IGZ HARM NTVG Optimale zorg voor ouderen Ephor Start en Stopp criteria Strip methode 1 Opzet FTO Casussen (veel) Interactie

Nadere informatie

Ik heb suikerziekte en word geopereerd

Ik heb suikerziekte en word geopereerd Infobrochure Ik heb suikerziekte en word geopereerd Dienst anesthesie Dienst diabetologie Tel: 011 826 227 Tel: 011 826 110 mensen zorgen voor mensen Binnenkort wordt u opgenomen voor een operatie. Operaties

Nadere informatie

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur

Nadere informatie

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed Versie 1: Mei 2014 INHOUD 1. Algemeen 3 2. Onderscheid zorgtraject/conventie

Nadere informatie

Nierinsufficiëntie: Van alles de helft?

Nierinsufficiëntie: Van alles de helft? Nierinsufficiëntie: Van alles de helft? dr. Bert Vandewiele nefroloog AZ Sint-Lucas non solum, sed etiam niet alleen, maar ook netwerk AZ Sint-Lucas Brugge - AZ Zeno Van alles de helft? 2 Ook van de presentatie?

Nadere informatie

Farmacotherapie. Farmacokinetiek & -dynamie. Overzicht. Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel?

Farmacotherapie. Farmacokinetiek & -dynamie. Overzicht. Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel? Farmacotherapie Agnes Nicia Farmacokinetiek & -dynamie Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel? Farmacodynamie: Wat doet het geneesmiddel met het lichaam? Overzicht Dosis geneesmiddel

Nadere informatie

Behandelingsprotocol en protocolfiches van type 2-diabetes in de 1 ste lijn Versie 2016

Behandelingsprotocol en protocolfiches van type 2-diabetes in de 1 ste lijn Versie 2016 Behandelingsprotocol en protocolfiches van type 2-diabetes in de 1 ste lijn Versie 2016 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brugge - Oostende - Houtland

Nadere informatie

DIABETISCHE NEFROPATHIE

DIABETISCHE NEFROPATHIE DIABETISCHE NEFROPATHIE Onderdeel van de micro-angiopathie bij diabetes mellitus. Insuline-afhankelijke DM 30% vd ptn krijgt nefropathie Niet-insuline-dependente DM 5% vd ptn Pathogenese: Meerdere factoren

Nadere informatie

Transmuraal Zorgpad Diabetes

Transmuraal Zorgpad Diabetes Transmuraal Zorgpad Diabetes dr Michael Brecx, huisarts dr Marion Blonk, internist-endocrinoloog Aanleiding Uitkomen van de nieuwe Belgische consensus richtlijn diabetes Een aantal nieuwe klassen glucoseverlagende

Nadere informatie

Spelen met insuline. Dr. Frank NOBELS. Dr. Stefanie VINKEN

Spelen met insuline. Dr. Frank NOBELS. Dr. Stefanie VINKEN Spelen met insuline Dr. Frank NOBELS Dr. Stefanie VINKEN scenario soorten insuline type 1 type 2 diabetes spelen met insuline bij type 2 diabetes: opstarten dosissen aanpassen acute problemen oplossen

Nadere informatie

Update Diabetes voor verpleging 2010

Update Diabetes voor verpleging 2010 Update Diabetes voor verpleging 2010 Update Diabetes voor verpleging 2010 Dr Eeckhout: : diabetes algemeen Lief Breekelmans: : Insuline (soorten, pennen, ) Annick Kempen: Hypoglycemie Christine, firma

Nadere informatie

Navorming diabetes 19/06/2018

Navorming diabetes 19/06/2018 Navorming diabetes 19/06/2018 Programma Aanpassing app LMN abc en klinisch pad dr. Bart Van Balen, huisarts, voorzitter stuurgroep LMN Wijzigingen voortraject en zorgtraject diabetes Sanne Van den Bleeken,

Nadere informatie

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte

Nadere informatie

LMN Maas en Kempen LOK Bree-Meeuwen Gruitrode 5.09.2013

LMN Maas en Kempen LOK Bree-Meeuwen Gruitrode 5.09.2013 LMN Maas en Kempen LOK Bree-Meeuwen Gruitrode 5.09.2013 Diabetes Praktische tips Chronische nierinsufficiëntie Zorgtraject chronische nierinsufficiëntie wie? GFR < 45 ml/min/1,73m 2 (MDRD-formule) EN/OF

Nadere informatie

Het opstarten van een zorgtraject diabetes mellitus en chronische nierinsufficiëntie

Het opstarten van een zorgtraject diabetes mellitus en chronische nierinsufficiëntie Het opstarten van een zorgtraject diabetes mellitus en chronische nierinsufficiëntie Handleiding voor LOK-groepen Domus Medica, 2009 1 Doel van het programma Huisartsen in de mogelijkheid stellen een zorgtraject

Nadere informatie

Diabetespatiënt voorbereiden onderzoek of behandeling

Diabetespatiënt voorbereiden onderzoek of behandeling Diabetespatiënt voorbereiden onderzoek of behandeling In deze folder geven wij u als diabetespatiënt uitleg over de manier waarop u zich moet voorbereiden op een onderzoek of behandeling. De informatie

Nadere informatie