Medisch Centrum Huisartsen
|
|
- Melissa van der Zee
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DIABETESMEDICATIE: Wat is nieuw? En wat met de nier? Dr. Defoer Francine diabetoloog Dr. Smets Liesbeth nefroloog Ontmoetingsavond MCH 4/4/2019 Medisch Centrum Huisartsen
2 Casus 1: vrouw 56 jaar - Voorgeschiedenis: : coronaire stenting, ontdekken diabetes type 2, AHT en hyperlipidemie. Rookstop - Behandeling: - Glucophage 850 2/d (intolerantie hogere dosis) - Uni Diamicron 60 2/d - Coversyl Plus 10/12,5 - Atozet 40/10 - Asaflow 80 - Voornaamste klacht: - Patiënte blijft in gewicht bijkomen, altijd honger
3 Casus 1: vrouw 56 jaar - Fysiek onderzoek: - Gewicht= 84kg, BMI 31 - BD 140/90 mmhg - Labo: - Nuchtere G 124mg% - HbA1c 7,9% - Creat 1,2mg% - egfr > 60ml/min Wat doen?
4
5 Aanbevelingen aanpak Hyperglycemie: 2018 ADA/EASD aanbevelingen ASCVD: AtheroSclerotic Cardiovascular Disease Aangepast naar Davies et al., Diabetes Care 2018 Dec; 41(12): PP-LD-BE-0091 MARCH 2019
6 Terugbetalingsvoorwaarden voor opstarten: DPP-4 remmers en SGLT-2 remmers DPP-4 remmers Sitagliptine Januvia Linagliptine Trajenta Saxagliptine Onglyza Vildagliptine Galvus Alogliptine Vipidia TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART en HbA 1C - VOORWAARDE Patiënt is onvoldoende gecontroleerd (heeft een HbA 1C - waarde tussen 7,0 % en 9,0 %) door - een ander OAD in de maximale gebruikelijke dosering of - een basaal insuline (NPH/glargine), en is vergoedbaar in associatie met: - metformine - sulfonylureum of repaglinide bij contra-indicatie voor metformine - metformine + sulfonylureum (SU)/glinide - basaal insuline (NPH/glargine), met of zonder OAD Geen terugbetaling indien toegevoegd aan andere DPP4i, TZD, SGLT2i of GLP1-RA SGLT-2 remmers Canagliflozine Invokana Empagliflozine Jardiance Dapagliflozine Forxiga TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART en HbA 1C - VOORWAARDE Patiënt heeft GFR 60ml/min/1,73m² en is onvoldoende gecontroleerd (heeft een HbA 1C - waarde tussen 7,0 % en 9,0 %) door - een andere antidiabetica (minstens 3 maanden) Geen associatie mogelijk met: andere SGLT2i, GLP-1 RA Geen toevoeging van een DPP4i in de loop van de behandeling PP-LD-BE-0091 MARCH
7 Terugbetalingsvoorwaarden voor opstarten: GLP-1 analogen dagelijks en wekelijks Dagelijkse GLP-1 analogen Liraglutide Victoza Exenatide Byetta Lixisenatide Lyxumia TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART Patiënt onvoldoende gecontroleerd door metformine + SU of + TZD gedurende 3 maanden, (HbA1C > 7,5%), en is vergoedbaar in - tritherapie (metformine + SU of + TZD) Patiënt onvoldoende gecontroleerd door metformine + SU of basaal insuline (+ eventueel OAD) gedurende 3 maanden (HbA1C > 7,5%), en is vergoedbaar in: - tritherapie (metformine + SU) of met basaal insuline (met/zonder OAD) Wekelijkse GLP-1 analogen Dulaglutide Trulicity Exenatide Bydureon TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART Patiënt onvoldoende gecontroleerd door metformine + SU of + TZD gedurende 3 maanden (HbA1C > 7,5%), en is vergoedbaar in: - tritherapie (metformine + SU of + TZD) Patiënt onvoldoende gecontroleerd door metformine + SU gedurende 3 maanden, (HbA1C > 7,5%), en is vergoedbaar in: - tritherapie (metformine + SU) Vaste associatie basale insuline + GLP-1 RA TERUGBETALINGS CRITERIA OPSTART Insuline Degludec + liraglutide Xultophy Insuline Glargine +Lixisenatide Suliqua Patiënt is onvoldoende gecontroleerd op basaal insuline (met/zonder OAD) gedurende 3 maanden (de behandeling met basale stopzetten) Geen associatie mogelijk met: een DPP4i en vaste combinaties SGLT2i en vaste combinaties GLP-1 RA humane insuline en/of snelwerkende of ultrasnelwerkende prandiale insuline PP-LD-BE-0091 MARCH
8 En wat met de nier?
9 - Voorgeschiedenis: Casus 2: man 65 jaar - Diabetes mellitus sinds Risicofactoren: Metabool syndroom - DM +, AHT +, cholesterol +, roken +, BMI 35, buikomtrek 139cm - Bloedname Hba1C 6,5% - Creat 0,96 mg/dl GFR 80 ml/min - microalbuminurie 230 mg/g creat - Behandeling: - Hygiënische maatregelen: Diëtiste, bewegen, zoutrestrictie, rookstop - Medicamenteus - Bisoprolol 2,5 mg 1x/d - Lisinopril 20 mg 1x/d - Atorvastatine 20 mg 1x/d - Metformine 850 mg 2x/d
10 Casus 2: man 65 jaar - Loss of follow up. - Nieuwe raadpleging na 5 jaar: - Voelt zich niet zo goed, veel plassen, misselijk kg gewichtstoename - Hypertens: 190/98 pols 78/min - Medicatie: «Oei, moest ik die medicatie verdernemen?» - Bloedname: - HbA1C 8,2 % - Creatinine 2,26 mg/dl - GFR 26 ml/min, microalbuminurie 1900 mg/g creat Herpakken diabetesdieet, vermageren, hernemen medicatie, betere bloeddrukcontrole, Wat nu met de diabetesmedicatie?
11 Casus 2: man 65 jaar - Loss of follow up. - Nieuwe raadpleging na 5 jaar: - Voelt zich niet zo goed, veel plassen, misselijk kg gewichtstoename - Hypertens: 190/98 pols 78/min - Medicatie: «Oei, moest ik die medicatie verdernemen?» 1. Wat is goed voor de nieren? 2. Wat mag je geven bij nierproblemen (dosisaanpassing/contra-indicatie)?
12 Wat is goed voor de nieren? SGLT 2 inhibitoren > GLP1 analogen Klasse-effect Jardiance (Forxiga bij CKD 3b-4?) Vooral als al nierlijden Liraglutide > Trulicity
13 START LOW, GO SLOW Wat mag je geven bij CNI? Doel: HbA1C < 7% (dialyse: 7-8%) Metformine GFR ml/min: Dosisaanpassing (2x500mg/d) co nierfunctie 2-4 x/j Opstart goed overwegen GFR < 30: CONTRAINDICATIE Sulfamide glinides: start low, go slow Gliquidone Glurenorm: krachtiger Repaglinide Novonorm: minder hypo s DPP4-inhibitoren Linagliptine Trajenta (monotherapie, GFR < 50, HbA1C > 7%) Andere: dosisaanpassing GLP1-analogen, Xultophy niet bij GFR < 30?? Insuline: dosisreductie 25-50% SGLT2-inhibitoren niet start bij GFR < 60??!!
14 Xultophy = Insuline degludec + liraglutide *Terugbetaling DM2 BMI > 30 Basaal insuline > 3 mnd (+/- oraal antidiabeticum) Niet samen met ander insuline, GLP1, SGLT, DDP4 *Niet bij ESRD In andere gevallen CKD glycemies vaker opvolgen
15 Casus 2: man 65 jaar - Wat met de diabetesmedicatie en de nier (GFR 26 ml/min)? - GEEN glucophage - TRAJENTA 5 mg 1x/d - HbA1C 1% - Geen hypoglycemies - Niet aanpassen aan de nierfunctie - Gemakkelijk terugbetaald bij CKD - NOVONORM of GLURENORM - Bvb Glurenorm 3x0,5 co/d en optitreren - Bvb Novonorm 2 mg 3x/d en optitreren - QUID SGLT-2 inhibitor ( type Jardiance)? - Heden nog niet - QUID GLP 1 analoog (type Victoza) - Nog niet binnen huidige terugbetalingscriteria in deze patiënt (triple therapie met metformine, ) - Evt wel bij zorgtraject DM - Bij onvoldoende controle: bijstarten traagwerkend insulinepreparaat - Quid xultophy? START LOW, GO SLOW
16 Vragen? Dr. Defoer Francine diabetoloog Dr. Smets Liesbeth nefroloog Medisch Centrum Huisartsen
Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)
Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Marloes Dankers 1 & 2 december 2015 IVM Het instituut dat gespecialiseerd is in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een
Nadere informatieglycemie medicatie aanpassen in de praktijk
glycemie medicatie aanpassen in de praktijk Prof. Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Mogen educatoren dat? Neen, maar... in een team kunnen daar afspraken over
Nadere informatieDiabetescasuïstiek voor de huisarts
Diabetescasuïstiek voor de huisarts Els Delaunay 17/01/2019 inleiding Nieuwe guidelines voor behandeling DM2 Doel: complicaties voorkomen Keuze geneesmiddel: patiënt CENTRAAL: Klinische kenmerken/patiëntkenmerken
Nadere informatieHbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% 1x/dag en HbA1c >7,5
SCHEMA 1: MOGELIJKE COMBINATIES WANNEER GESTART WORDT MET METFORMINE Orale medicatie GFR > 50 MONOTHERAPIE BITHERAPIE TRITHERAPIE Metformine DPP4-inhibitor SGLT 2 inhibitor Sulfonylureum Gliniden Incretine-mimeticum
Nadere informatieOverzicht OAD - GLP-1 ANALOGEN - INSULINES
METFORMINE Verhoogt de insuline gevoeligheid Vertraagt de opnamesnelheid van glucose Verbetert de opname van glucose ter hoogte van de spiercellen Vertraagt de vrijstelling van glucose uit glycogeen ter
Nadere informatieMarc Christiaens. Linda Van Himme. Workshop diabetes
Marc Christiaens Linda Van Himme Workshop diabetes HbA1c= hemoglobine A1c Gemiddelde van de bloedsuiker Casus 1 : Mia 1. 51 jaar, actief verenigingsleven oa fietsclub met wekelijkse activiteit (outdoor/indoor)
Nadere informatieOpmerking: Glitazones werden niet opgenomen in het schema aangezien ze nog slechts tijdelijk beschikbaar zijn op de markt.
maart 2015 1 SCHEMA 1: MOGELIJKE COMBINATIES WANNEER GESTART WORDT MET METFORMINE Orale medicatie GFR > 50 MONOTHERAPIE BITHERAPIE TRITHERAPIE METFORMINE DPP4-INHIBITOR SGLT 2 inhibitor Sulfonylureum Gliniden
Nadere informatieOrale antidiabetica bij ouderen. Katrien Benhalima UZ Leuven 01-10-2011
Orale antidiabetica bij ouderen Katrien Benhalima UZ Leuven 01-10-2011 Diagnose Diabetes normaal Gestoorde glucose tolerantie diabetes nuchter
Nadere informatieMedicatie Stappenplan
In 2018 is er door de NHG een nieuwe standaard Diabetes uitgebracht. In deze standaard is er in stap 3 en 4 van het medicatie stappenplan alternatieve medicatie toegevoegd. De basis van het stappenplan
Nadere informatieNieuwe trends in diabetesbehandeling. 20 maart 2018
Nieuwe trends in diabetesbehandeling 20 maart 2018 Diabetes Hoofdoorzaak van nierfalen VERMIJDBARE oorzaak van nierfalen 2 Programma Achtergrond wat loopt fout bij diabetes Aangrijpingspunten van behandeling
Nadere informatieVoorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten
00 Voorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten Interne geneeskunde Diabetespoli 1 Binnenkort heeft u een afspraak voor een onderzoek, waarvoor u gedurende langere tijd niets mag eten. Omdat u bekend
Nadere informatieCVOT bij type 2 diabetes: een revolutie
CVOT bij type 2 diabetes: een revolutie Prof. Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Kath Univ Leuven Speaker disclaimer F. Nobels is or has been consultant for
Nadere informatieNuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN
Inwendige geneeskunde Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW011TXT / Nuchter
Nadere informatieHoofdstuk 5 Medicatie
Hoofdstuk 5 Medicatie 5.1 Inleiding Diabetes Mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet
Nadere informatieDIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN
DIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN Belang van goede glycemieregeling perioperatief Ontregelde diabetes ( hyperglycemie) in een perioperatieve periode gaat samen met een slechte outcome voor de patiënt.
Nadere informatieNieuwe middelen. Arianne van Bon internist-endocrinoloog
Nieuwe middelen Arianne van Bon internist-endocrinoloog PKoothogzorg.nl NHG standaard 2018 De belangrijkste wijziging ten opzichte van de vorige versie van de NHG-Standaard is dat de zorg voor type-2 diabetespatiënten
Nadere informatieEen maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan
Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan Wat is ramadan? 5 pijlers van de Islam 1. geloof in Allah 2. rituele gebeden 3. vasten tijdens ramadan 4. geven van aalmoezen 5. bedevaart naar
Nadere informatieDiabetes type 2 : het bos en de bomen : welke antidiabetica kiezen : een ONAFHANKELIJKE visie
Diabetes type 2 : het bos en de bomen : welke antidiabetica kiezen : een ONAFHANKELIJKE visie Els Delaunay 01/06/2017 Deel 1: behandeling DM type 2 anno 2017 Deel 2: terugbetalingssystemen: diabetesconventie
Nadere informatieHoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven 22-03-2013
Hoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven 22-03-2013 Diabetologia. 2012 Jun;55(6):1577-96. Epub 2012 Apr 20. Diabetologia.
Nadere informatieNieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update. Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog
Nieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog We leven in een wereld van steeds meer informatie en
Nadere informatieNieuwigheden bij de diabetische medicatie
Nieuwigheden bij de diabetische medicatie Prof. em. dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog Ugent Ere-voorzitter Diabetes Liga NVKVV Oostende, 17 maart 2016 Type 1 diabetes Geen insuline productie I Stijging
Nadere informatieVan de ruim één miljoen
34 diabetesmedicatie Nieuwe orale antidiabetica Een groot deel van de patiënten met diabetes mellitus type 2 krijgt tabletten om de bloedglucose te verlagen. De laatste jaren zijn er aardig wat nieuwe
Nadere informatieHoe kiezen tussen de verschillende GLP-1 analogen? Dr. Katrien Benhalima Adjunct-kliniekhoofd Endocrinologie
Hoe kiezen tussen de verschillende GLP-1 analogen? Dr. Katrien Benhalima Adjunct-kliniekhoofd Endocrinologie 25-11-2017 Het incre)ne hormoon GLP-1, een fysiologische regulator van de glucose homeostase
Nadere informatieCasus B. Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme
Casus B Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme 14-11-2017 Man van 42 jaar Werkt als vrachtwagenchauffeur Geen bijzondere voorgeschiedenis
Nadere informatieVEILIG IN HET VERKEER
VEILIG IN HET VERKEER 2018 Diabetes Liga vzw Eerste uitgave september 2018 Verantwoordelijke uitgever: Diabetes Liga vzw, Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent Layout: www.kliek.be Druk: Graphius nv Wettelijk
Nadere informatieWat na Metformine? Een patiënt-georiënteerde en kosten-efficiënte keuze. Prof. Robert Hilbrands Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel
Wat na Metformine? Een patiënt-georiënteerde en kosten-efficiënte keuze Prof. Robert Hilbrands Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel één pil - Vermageren - Langer leven - Lagere bloeddruk - Verminderd
Nadere informatieNascholing Synchroon 23 nov 2017
Nascholing Synchroon 23 nov 2017 Voordat we echt beginnen. Telefoon bij de hand? Ga naar kahoot.it of open de app (indien gedownload) Voer gamepin in Voer nickname in Klaar voor de start! A Een nest grombelbeertjes
Nadere informatieNieuwsbrief IPSA. 4-5 Een terugblik op de Masterclass Antidiabetica
Nieuwsbrief IPSA Driemaandelijks nr. 42 Een terugblik op de Masterclass Antidiabetica Eind maart vond er naar goede gewoonte opnieuw een vervolg plaats aan de immer interessante masterclasses farmacologie.
Nadere informatieN a a r d e v o l g e n d e s l i d e ( e n k e l w e e r g e g e v e n w a n n e e r e r e e n v e r v o l g i s o p d e h u i d i g e s l i d e )
i.s.m. V o l g e n d e i c o n e n w o r d e n g e b r u i k t in de t o o l : T e r u g naar de h o m e p a g i n a N a a r d e v o l g e n d e s l i d e ( e n k e l w e e r g e g e v e n w a n n e e
Nadere informatieBehandeling van diabetes type 2
Behandeling van diabetes type 2 Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes: ongeveer negentig procent van de mensen heeft diabetes type 2. Hierbij is vaak sprake van een combinatie van factoren.
Nadere informatieNieuwe antidiabetica zijn cardiovasculair veilig, maar mogen we ook meer verwachten? Marijke Annaert Endocrinologie
Nieuwe antidiabetica zijn cardiovasculair veilig, maar mogen we ook meer verwachten? Marijke Annaert Endocrinologie OVERZICHT DMt2 en cardiovasculaire mortaliteit Van triumviraat naar octet: nieuw paradigma
Nadere informatieDe nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd?
De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd? Alle veranderingen in de nieuwe NHG DM2 standaard zijn aangegeven in rood. Streefwaardes HbA1c : Nu met een ondergrens Leeftijd
Nadere informatieDiabetes en ramadan Mohamed Ahdi
Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Rotterdam, 22 november 2012 Overzicht van de presentatie Achtergrondsinformatie vastenperiode vrijstelling literatuur: glucose regulatie
Nadere informatieType 2 diabetes, insuline resistentie. Hoe behandelen? o l v. Prof. Dr. Frank Nobels. Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove
Type 2 diabetes, insuline resistentie Hoe behandelen? Prof. Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove o l v type 2 diabetes, insuline resistentie 56 j G 92 kg, L 1.65
Nadere informatie1) In de linkerkolom (monotherapie) leest u het product waarmee u de behandeling start.
Cmbinatieschema s rale antidiabetica Het is niet eenvudig m het bs dr de bmen te blijven zien p vlak van bledsuikerverlagende medicatie. Nieuwe prducten verschijnen m de haverklap p de markt. Om u als
Nadere informatieWanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan
Deel 1 Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan Hetzorgtrajectdiabetes Inclusiecriteria 1 of 2 injecties insulinetherapie
Nadere informatiePractische aspecten insuline en OAD voor verpleging
Practische aspecten en OAD voor verpleging Practische aspecten en OAD voor verpleging Inhoudstafel: Patienten behandeld met 1 injectie 2 injecties humaan meng 4 injecties humane s 4 injecties analoge s
Nadere informatieGlycemie medicatie bij type 2 diabetes: anno 2015
Glycemie medicatie bij type 2 diabetes: anno 2015 Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove glycemie verlagers metformine sulfonylureum glinide acarbose glitazone DPP-4
Nadere informatierationeel Diabetes type 2: rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen 5/04/2012 OAD: effect op glycemie evidence based
Diabetes type 2: rationeel rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen evidence based rekening houdend met praktische haalbaarheid Dr. Frank NOBELS rekening houdend met kostprijs endocrinologie O.L.V.
Nadere informatieDiabetesbehandeling anno 2015
Diabetesbehandeling anno 2015 Dr. Vera Eenkhon, endocrinoloog Dr. Annelies van den Driessche, endocrinoloog - nefroloog DE DIABETES EPIDEMIE 1 DE DIABETES EPIDEMIE Prevalentie: Nu: Diabetes bij 8,0 % van
Nadere informatieNavorming diabetes 06/03/2018. Welkom!
Navorming diabetes 06/03/2018 Welkom! Programma Aanpassing app LMN abc en klinisch pad dr. Tom Jacobs, huisarts, lid stuurgroep LMN Antwerpen-Berchem Acute incidenten bij diabetes dr. Pascale Abrams, endocrinoloog
Nadere informatieGLP1-RA in de eerste lijn
Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Versie juli 2019 (voortbordurend op versie februari 2019) Met dank aan de GHC voor het gebruik van deze richtlijn : Auteur: J. Beukema
Nadere informatieDiabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis
Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis Wat is diabetes type 2? Diabetes type 2 komt veel bij ouderen voor. Vroeger werd deze vorm daarom ook wel ouderdomssuiker genoemd.
Nadere informatieZorg voor de geriatrische patiënt met diabetes. Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016
Zorg voor de geriatrische patiënt met diabetes Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016 Epidemiologie De geriatrische patiënt Behandeling en doelstellingen
Nadere informatieGLP1-RA in de eerste lijn
Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Versie december 2018 Auteur: J. Beukema Hogewerf, diabetesverpleegkundige, kwaliteitscoördinator Groninger Huisartsen Coöperatie (GHC). In samenwerking met: K. Hoogenberg,
Nadere informatie5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage)
Hoofdstuk 5 Medicatie Diabetes mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet of niet goed
Nadere informatieRudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven
Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven Diabetes: also a global disease Estimated global prevalence of diabetes In België :vandaag heeft 1/12 mensen diabetes 151 million 347 285 million 438 million
Nadere informatieBehandeling type 2 diabetes in 2011
mul$disciplinair symposium 1/10/2011 Behandeling type 2 diabetes in 2011 Dr. Katrin Mortelmans Casus man 54 jaar Ø Medische voorgeschiedenis: diabetes type 2 sinds 2006, arteriële hypertensie, maagulcera
Nadere informatieOVERZICHT PRODUCT MERKNAAM DIABETESMEDICATIE Oktober 2018 PRODUCT MERKNAAM/STOFNAAM BF-ATTEST. o o o
PRODUCT MERKNAAM/STOFNAAM BF-ATTEST Metfrmine Glucphage Metfrmax Metfrmine (Mylan, Teva, Sandz) De patiënt wrdt nvldende gecntrleerd dr een ander raal hypglycemiërend geneesmiddel in de maximale gebruikelijke
Nadere informatieNieuwe insulines, incretines en flash meting
Nieuwe insulines, incretines en flash meting Dhr. Alfons Piessens en Mevr. Jasmien Wille, diabeteseducatoren UZ Brussel Studiedag diabetesverpleegkundigen NVKVV Kursaal Oostende Inhoud 1. Classificatie
Nadere informatieMedicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker
Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van
Nadere informatieTransmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten
Transmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten Inleiding De vierde herziening van de NHG-standaard Diabetes Mellitus type 2 (T2DM) van juli 2018 betreft de paragraaf Bloedglucoseverlagende middelen en
Nadere informatieNieuwigheden in diabetes Wim Maes
Nieuwigheden in diabetes 2018 Wim Maes nieuwigheden Insulines Pillen Metingen Het mirakel van de insuline Patient J.Leonard Thompson, 14 jaar December 15, 1922 February 15, 1923 varkensinsuline Genetic
Nadere informatie2
1 2 3 4 5 6 SGLT2 α1 β α2 α1 β α2 α 9 Incidence of myocardial infarction (rate per 1000 patients) Incidence of mortality (rate per 1000 patients) 300 250 200 150 100 p=ns 147 123 183 p
Nadere informatieHuisarts en nieren. Dr Stein Bergiers 23 mei 2017
Huisarts en nieren Dr Stein Bergiers 23 mei 2017 Prevalentie Chronisch nierfalen is een frequent probleem egfr < 60ml = 13% 10% bij mannen, 16% bij vrouwen Sterke toename met de leeftijd Terminaal nierfalen
Nadere informatieBehandeling diabetes mellitus bij. gevorderde chronische nierschade
Behandeling diabetes mellitus bij gevorderde chronische nierschade 9 maart 2015 Gabe van Essen, internist-nefroloog HagaZiekenhuis Aris Prins, apotheker Mirjam Timmerman, huisarts en kaderarts diabetes
Nadere informatieStapsgewijze behandeling bij type 2 diabetes: nieuwe visies
Stapsgewijze behandeling bij type 2 diabetes: nieuwe visies Dr. Frank Nobels Dr. Inge Van Pottelbergh Dr. Paul Van Crombrugge Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove oktober 2013
Nadere informatieCoaching Inhoud RCH
Coaching 2018 Suzanne van Liempt Ceciel Strik Yvette van Kooten Peet van Mol Inhoud Nieuwe producten Nieuwe ontwikkelingen Nieuwe medicatie Nog even de nieuwe NHG GLP-1 / DPP4 Ingezonden casuïstiek Tijd
Nadere informatieDiabetes Mellitus. Toen en nu. 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts
Diabetes Mellitus Toen en nu 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts 2015 een jaar van Celebrations 2015 een jaar van Celebrations 1965-1980 Behandeling type-1 1 x daags insuline!! (varkens/rund)
Nadere informatieAANPAK VAN TYPE 2-DIABETES: EEN UPDATE
AANPAK VAN TYPE 2-DIABETES: EEN UPDATE Men beschikt op dit ogenblik over tal van bloedsuikerverlagende middelen voor de aanpak van type 2-diabetes. Er zijn tot op heden enkel voor metformine, de bloedsuikerverlagende
Nadere informatieSGLT2-inhibitoren: overzicht, richtlijnen en praktische toepassingen
SGLT2-inhibitoren: overzicht, richtlijnen en praktische toepassingen Prof. Robert Hilbrands Diabetoloog-Nefroloog - Diabeteskliniek UZBrussel Diaβetes Clinic SGLT-2 Sodium-GLucose co-transporter 2 Diaβetes
Nadere informatieDiabetes type 2: praktisch glycemiebeleid
Diabetes type 2: praktisch glycemiebeleid Dr. Frank NOBELS endocrinologie OLV Aalst Dr. Stefanie Vinken endocrinologie ASZ Aalst -cell function (% ) Progressive decline of -cell 100 80 60? function in
Nadere informatieDe nier en de rotonde. Googelen op rotondes in België. Wat gaat er mis bij diabetes? Nieren 10-12-2012. De nieren deel I. Nanno Kleefstra Henk Bilo
De nieren deel I Nanno Kleefstra Henk Bilo De nier en de rotonde Googelen op rotondes in België Wat gaat er mis bij diabetes? Wat gaat er mis bij de rotonde? Nieren 1 Functie & schade Functie & schade
Nadere informatieWat iedere zorgverlener moet weten. Recent nieuws uit de diabeteswereld. Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers. Endocrinoloog UZGent
Wat iedere zorgverlener moet weten Recent nieuws uit de diabeteswereld Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZGent 13 Diabetessymposium Gent, 9.11.2010 AHS / NVKVV Diagnosecriteria 1 Criteria voor
Nadere informatieBehandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1 ste lijn Bijlage: dosisaanpassingen medicatie Versie 2016
Behandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1 ste lijn Bijlage: dosisaanpassingen medicatie Versie 2016 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE 2731.2013089824 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen
Nadere informatieDiabetes Mellitus en Nierfunctie
Dr. M.P. Brugts, internist endocrinoloog Diabetes Mellitus en Nierfunctie SYMPOSIUM Renale Fysiologie Primair: Regulatie water en electrolyten balans homeostase Handhaving intravasculaire volume Regulatie
Nadere informatieNieuwe standaard DM Praktische toepassing in de praktijk
Nieuwe standaard DM2 2018 Praktische toepassing in de praktijk Nieuwe standaard DM2 2018 Hester van Doorninck & GLP-1 toepassing in de praktijk Pieta Meeuwissen QUIZZZZZ Metformine mag ook worden gegeven
Nadere informatieOrale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh. Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn
Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn Agenda Orale anti-diabetica medicatie Voorschrijf gedrag huisartsen Nederland NHG standaard
Nadere informatieNieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven.
Nieuwe standaard DM2 2018 Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Streefwaardes HbA1C Streefwaardes HbA1C Nu ook een ondergrens Leeftijd
Nadere informatieNieuwe geneesmiddelen in de behandeling van diabetes. Dr. J. Tits ZOL 2016
Nieuwe geneesmiddelen in de behandeling van diabetes Dr. J. Tits ZOL endocrino@zol 2016 Overzicht Update metformin en sulfonurea Update SGLT2-inhibitoren Update DPP4-inhibitoren Update GLP-1-receptoragonisten
Nadere informatieZorgtraject Diabetes
Zorgtraject Diabetes REGIONAAL BEHANDELINGSPROTOCOL Update december 2012 Endocrinologen UZ Leuven, RZ H.Hart Leuven, Imelda Ziekenhuis Bonheiden, AZ Diest, RZ Tienen, RZ Sint-Trudo en Onderzoekers Diabetesproject
Nadere informatieZorgtraject Diabetes
Zorgtraject Diabetes REGIONAAL BEHANDELINGSPROTOCOL Update 2014 Endocrinologen UZ Leuven, RZ H.Hart Leuven, Imelda Ziekenhuis Bonheiden, AZ Diest, RZ Tienen, RZ Sint-Trudo Dr Geert Goderis, huisarts Inhoudsopgave
Nadere informatieGOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES
GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES Therapietrouw en Goed gebruik Welke vragen heeft u over diabetes en uw geneesmiddelen? Wij zijn er voor u en helpen u graag
Nadere informatieDiabetes en nierziekten; een moeilijke combinatie? Prof. Robert Hilbrands diabetoloog-nefroloog Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel
Diabetes en nierziekten; een moeilijke combinatie? Prof. Robert Hilbrands diabetoloog-nefroloog Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel The onset of diabetic nephropathy is a turning point in the life of
Nadere informatieNieuwe standaard DM Hester van Doorninck. Nieuwe standaard DM & GLP-1 toepassing in de praktijk Pieta Meeuwissen QUIZZZZZ QUIZZZZZ
Nieuwe standaard DM2 2018 Praktische toepassing in de praktijk Nieuwe standaard DM2 2018 Hester van Doorninck & GLP-1 toepassing in de praktijk Pieta Meeuwissen QUIZZZZZ QUIZZZZZ Metformine mag ook worden
Nadere informatieBeter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2
Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 De flip-over Beter Leven met
Nadere informatieNieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes
Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten
Nadere informatieNieuwe geneesmiddelen bij de behandeling van diabetes mellitus type 2. Nicolaas Schaper
Nieuwe geneesmiddelen bij de behandeling van diabetes mellitus type 2 Nicolaas Schaper Non-insulin glucose verlagende medicatie Insulin, metformin, SU (briefly) GLP-1 (s.c.), ook in fixed combination met
Nadere informatieZORGTRAJECTEN Pro_Doc
ZORGTRAJECTEN Pro_Doc Hoe kan een EMD ondersteuning bieden? (deel II) WWW.ZORGTRAJECT.BE 1 1. Voorwaarden www.zorgtraject.be 2. Diabetes Zorgtraject 3. Zorgtraject Chronische nierinsufficiëntie 2 1. Voorwaarden
Nadere informatieWie zijn ze, wat doen ze? De nieuwste insulines toegelicht, wanneer worden zij ingezet?
Wie zijn ze, wat doen ze? De nieuwste insulines toegelicht, wanneer worden zij ingezet? Els Broeckx stafmedewerker diabeteszorg Wit-Gele Kruis van Antwerpen vzw 28 maart 2019 Wit-Gele kruis van Antwerpen
Nadere informatieRICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed
RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed Versie 2: September 2014 INHOUD 1. Algemeen 3 2. Onderscheid zorgtraject/conventie
Nadere informatie(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen
symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer
Nadere informatieCoaching Voorjaar 2015
Coaching Voorjaar 2015 Voor praktijkondersteuners en praktijkverpleegkundigen Samenstelling: Peet Mennen Yvette van Kooten Gegeven door: Ceciel Strik Suzanne van Liempt Peet Mennen Yvette van Kooten Inhoud
Nadere informatiePolyfarmacie bij ouderen
Polyfarmacie bij ouderen FTO maart 2016 WAGRO Polyfarmacie en Medicatiebeoordeling IGZ HARM NTVG Optimale zorg voor ouderen Ephor Start en Stopp criteria Strip methode 1 Opzet FTO Casussen (veel) Interactie
Nadere informatieIk heb suikerziekte en word geopereerd
Infobrochure Ik heb suikerziekte en word geopereerd Dienst anesthesie Dienst diabetologie Tel: 011 826 227 Tel: 011 826 110 mensen zorgen voor mensen Binnenkort wordt u opgenomen voor een operatie. Operaties
Nadere informatieBasaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011
Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur
Nadere informatieRICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed
RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed Versie 1: Mei 2014 INHOUD 1. Algemeen 3 2. Onderscheid zorgtraject/conventie
Nadere informatieNierinsufficiëntie: Van alles de helft?
Nierinsufficiëntie: Van alles de helft? dr. Bert Vandewiele nefroloog AZ Sint-Lucas non solum, sed etiam niet alleen, maar ook netwerk AZ Sint-Lucas Brugge - AZ Zeno Van alles de helft? 2 Ook van de presentatie?
Nadere informatieFarmacotherapie. Farmacokinetiek & -dynamie. Overzicht. Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel?
Farmacotherapie Agnes Nicia Farmacokinetiek & -dynamie Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel? Farmacodynamie: Wat doet het geneesmiddel met het lichaam? Overzicht Dosis geneesmiddel
Nadere informatieBehandelingsprotocol en protocolfiches van type 2-diabetes in de 1 ste lijn Versie 2016
Behandelingsprotocol en protocolfiches van type 2-diabetes in de 1 ste lijn Versie 2016 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brugge - Oostende - Houtland
Nadere informatieDIABETISCHE NEFROPATHIE
DIABETISCHE NEFROPATHIE Onderdeel van de micro-angiopathie bij diabetes mellitus. Insuline-afhankelijke DM 30% vd ptn krijgt nefropathie Niet-insuline-dependente DM 5% vd ptn Pathogenese: Meerdere factoren
Nadere informatieTransmuraal Zorgpad Diabetes
Transmuraal Zorgpad Diabetes dr Michael Brecx, huisarts dr Marion Blonk, internist-endocrinoloog Aanleiding Uitkomen van de nieuwe Belgische consensus richtlijn diabetes Een aantal nieuwe klassen glucoseverlagende
Nadere informatieSpelen met insuline. Dr. Frank NOBELS. Dr. Stefanie VINKEN
Spelen met insuline Dr. Frank NOBELS Dr. Stefanie VINKEN scenario soorten insuline type 1 type 2 diabetes spelen met insuline bij type 2 diabetes: opstarten dosissen aanpassen acute problemen oplossen
Nadere informatieUpdate Diabetes voor verpleging 2010
Update Diabetes voor verpleging 2010 Update Diabetes voor verpleging 2010 Dr Eeckhout: : diabetes algemeen Lief Breekelmans: : Insuline (soorten, pennen, ) Annick Kempen: Hypoglycemie Christine, firma
Nadere informatieNavorming diabetes 19/06/2018
Navorming diabetes 19/06/2018 Programma Aanpassing app LMN abc en klinisch pad dr. Bart Van Balen, huisarts, voorzitter stuurgroep LMN Wijzigingen voortraject en zorgtraject diabetes Sanne Van den Bleeken,
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieLMN Maas en Kempen LOK Bree-Meeuwen Gruitrode 5.09.2013
LMN Maas en Kempen LOK Bree-Meeuwen Gruitrode 5.09.2013 Diabetes Praktische tips Chronische nierinsufficiëntie Zorgtraject chronische nierinsufficiëntie wie? GFR < 45 ml/min/1,73m 2 (MDRD-formule) EN/OF
Nadere informatieHet opstarten van een zorgtraject diabetes mellitus en chronische nierinsufficiëntie
Het opstarten van een zorgtraject diabetes mellitus en chronische nierinsufficiëntie Handleiding voor LOK-groepen Domus Medica, 2009 1 Doel van het programma Huisartsen in de mogelijkheid stellen een zorgtraject
Nadere informatieDiabetespatiënt voorbereiden onderzoek of behandeling
Diabetespatiënt voorbereiden onderzoek of behandeling In deze folder geven wij u als diabetespatiënt uitleg over de manier waarop u zich moet voorbereiden op een onderzoek of behandeling. De informatie
Nadere informatie