Over grenzen samenwerken Lezing Werkveldconferentie 11 april 2017

Transcriptie

1 Over grenzen samenwerken Lezing Werkveldconferentie 11 april 2017

2 Inhoud Korte introductie thema en mezelf Systeemperspectief Ontwikkelingen in sociaal domein Eigenaarschap Creatief omgaan met knellende omstandigheden 2

3 Mijn perspectief De goud kilo-standaard weegt geen kilo meer, maar is het wel. Wat weten we dan wel nog zeker. Veel begrippen en woorden zijn multi-interpretabel. Iedereen kan zijn eigen betekenis eraan geven. Wees kritisch op wat iemand zegt of wat staat geschreven. Want dat komt vaak niet overeen met de praktijk. Tip: neem woorden letterlijk. Mijn perspectief hoeft niet overeen te komen met dat van u. Dat hoeft ook niet, als het maar aanzet tot kritische reflectie op wat er gebeurt. 3

4 Een grens is noodzakelijk voor bescherming tegen de boze buitenwereld 4

5 Grens en identiteit Een grens betekent dat er binnen- en buitenwereld is. Beide zijn nodig voor het verkrijgen van een identiteit. Identiteit = identiteit + niet-identiteit Een professional is een professional omdat er ook nog zoiets bestaat als een leek. Zonder leken, geen professionals. 5

6 Professionele logica s Freidson - Professionele logica; dit ben ik, dit kan ik, dit doe ik - Management logica; dit zijn de prestatie-indicatoren - Consumenten logica; dit is wat ik wil Toe te voegen Politieke logica; dit is wat wij denken dat de burger wil & dit is een potentieel risico voor mijn positie Freidson, E. (2001) Professionalism. The Third Logic. Cambridge: Polity. 6

7 Wettelijk kader sociaal domein Multi-level governance WMO Jeugdwet Participatiewet Strategie Beleid Beleid Beleid Structuur Organisatie Organisatie Organisatie Uitvoering Werkwijze Werkwijze Werkwijze 7

8 8

9 Wettelijk kader sociaal domein Multi-level governance WMO Jeugdwet Participatiewet Strategie Beleid Beleid Beleid Structuur Organisatie Organisatie Organisatie Uitvoering Werkwijze Werkwijze Werkwijze Wie overziet het nog? 9

10 Sector Echelon 10

11 Collectieve voorzieningen? 11

12 Collectieve voorzieningen? 12

13 Collectieve voorzieningen? 13

14 Vraaggericht werken Oplossingsgericht werken was de mantra. Nu willen we dat anderen zelf de oplossing bedenken die het best bij hen past. * Zijn de burger en politiek zover: consumenten logica? Er worden steeds meer vraagtekens gezet bij zelfredzaamheid en eigen regie. Terecht? * 14

15 Risico van ophalen problemen De professional heeft een afspraak met de burger over probleem A. Bij doorvragen komen problemen B, C, D en E erbij. De professional heeft een goed gesprek en de burger gaat zelf aan de slag met problemen B, C en E. Houdt de professional over probleem A en D. Dus gaat de professional weg met 2 problemen ipv met 1 probleem. 15

16 Collectieve voorzieningen? Doorgeefluik Beleid gemeenten 16

17 Signalen uit praktijk - Hoge werkdruk - Wachtlijsten - Gebrekkige kwaliteit - Moeizame samenwerking 17

18 Werkdrukinstrument Taken 1 Verstoringen door samenwerking 2 3 Zelf oplossen Collegiaal oplossen Controle mechanisme Kwaliteit omlaag Wachtlijst 5 4 In organisatie oplossen Onoplosbaar probleem Stiekem regelen Ziek Cognitief op pensioen Christis, J.H.P., H.M. Moesker &. R.W.L. Kersjes (2013). Werkdrukinstrument in de zorg. Hanzehogeschool Groningen: KCA. Als het mislukt dan 18

19 Oplossing = niet samenwerken Solistisch werken: - geen tijdverlies door afstemming van taken - geen tijdverlies door sociale communicatie - geen verstoringen door gebrekkige samenwerking 19

20 Helaas is niet samenwerken irreëel gezien de complexiteit (Bovendien kun je niemand de schuld geven als het misgaat) 20

21 Eigenaarschap professioneel handelen Werkdrukinstrument = bedrijfskundig perspectief Oplossingen worden gezocht in de organisatiestructuur Professioneel handelen wordt werkproces Verlies van eigenaarschap methodiek 21

22 4 factoren model Sterke beïnvloeding Publieke & politieke opinie Beleid & Organisatie Professional Burger Eigenaarschap? potentiële bron van conflict Persoonlijke moraal Methodiek Gevaar: morele eenpitters beroepsethiek 2

23 De niet zo slimme oplossing Samenwerkingsproblemen oplossen door in de structuur allerlei coördinatiemechanisme in het leven te roepen: ketenprotocollen, veiligheidshuizen, CJG s, convenanten, regiefunctionarissen, etc. Complexiteit neemt alleen maar toe Meer van hetzelfde, elk mechanisme heeft tot nu toe gefaald Extra taak, dus werkdruk verhogend 23

24 Collectieve voorzieningen? Twee fenomenen: - De carrousel - De zwarte driehoek Oplossing: Geef er een paar een fiets De zwarte driehoek 24

25 Al fietsend regie voeren Case management = regie op de casus. Wie doet wat op welk moment met welk doel? Care management = regie op het proces. Procesregie richt zich op het facilitair proces, losstaand van de casus. Wie is er nodig op welk moment? Procesregie is eigenlijk managementtaak Een huishouden, een plan, een regisseur = case management 25

26 Casusregie als methodiek Oplossing ligt op niveau van de professionals, niet in de structuur. Dus ook eigenaarschap van de methodiek. Betekent terughoudende rol van politiek bestuur en management. Zo niet, dan gaat de professional zwemmen en valt hij/zij noodgedwongen terug op eigen morele opvattingen. En dat is juist een bron van samenwerkingsconflicten. 26

27 Eigenaarschap methodiek regievoering Opdracht professionals te komen tot heldere begripsdefiniëring. Wat is regievoering in welzijn en zorg? Onderscheid methodiek van regievoering van casus-methodiek. Methodiek van regievoering bevindt zich op netwerkniveau; dus probleemanalyse (waarom loopt de samenwerking stroef) en interventies ook. Casus-methodiek bevindt zich op niveau van de burger/cliënt/patiënt. Beide grijpen in elkaar in en bepalen het succes. De regisseur moet ze zien te verbinden. Elke methodiek vereist eigen deskundigheid, ook die van regievoering. 27

28 Casus methodiek Burger 28

29 Regie voering Netwerk 29

30 Methodiek van regievoering Regisseur 30

31 Netwerkregie Geen diagnose over casus maar over netwerk. Ligt het aan: de persoon de organisatiestructuur het beleid Geen interventies gericht op casus maar op netwerk. 31

32 Regievoering Netwerkcoördinatie Creëren van wederkerigheid Belangentegenstelling op tafel Sturen met informatie: wie moet wat weten op welk moment (manipuleren?) Autoriteitsmacht (Beleids)politieke sensitiviteit Cerebraal proces met emotionele betrokkenheid 32

33 Acceptatie institutioneel niveau; het oorzakelijk probleem van samenwerkingsperikelen, we hebben dat nu eenmaal zo geregeld, lossen we niet snel op. politiek niveau; door de decentralisaties is de afstand tussen politiek bestuur en uitvoering erg verkleind en daarmee bemoeienissen van het bestuur met de uitvoering vergroot. burger niveau; soms zit er niks anders op dan de ellende te accepteren. Acceptatie betekent niet bij de pakken neerzitten. Gevraagd is juist een actieve, creatieve, ondernemende houding bij knellende omstandigheden. 33

34 Belangrijkste tip Laat je niet gek maken, de wereld is al gek genoeg 34

35 Louis Polstra Lector Arbeidsparticipatie Projectleider Werkplaats Sociaal Domein Noord