RAADSBRIEF. Aan: Gemeenteraad Montferland

Transcriptie

1 RAADSBRIEF Aan: Gemeenteraad Montferland Onderwerp: Raadsbrief: vervolgtraject ruimtelijk kader Telefoonnummer: (0316) Portefeuillehouder: Wethouder van Leeuwen Datum: Registratienummer: 18int03233 Geachte gemeenteraad, Aanleiding Als gemeente Montferland hebben we de doelstelling om in 2030 energieneutraal te zijn. Om dit te bereiken zijn meerdere maatregelen nodig, waaronder het duurzaam opwekken van energie. Dit kan via het plaatsen van windmolens, zonnepanelen en biomassacentrales. We zijn gestart met het opstellen van een ruimtelijke afwegingskader dat duidelijk maakt op welke plekken en onder welke voorwaarden plaatsing wenselijk en mogelijk is. Daarbij is belangrijk om te bepalen op welke manier wij onze inwoners betrekken bij de totstandkoming van dit kader. Wat is de rol van onze inwoners, maar ook de rol van u als gemeenteraad? Consequenties Op 15 november jl. is een bijeenkomst geweest voor alle raads- en commissieleden. Daarbij stonden deze vragen centraal. Tijdens deze bijeenkomst is een aantal stellingen gepresenteerd waarbij aanwezigen konden aangeven of ze het eens of oneens waren. Vervolgens is gesproken en gediscussieerd over deze stellingen. Een verslag van de bijeenkomst en de uitkomst van de stellingen is als bijlage bij deze brief gevoegd. Aan het eind van de avond hebben wij geconcludeerd dat over de rol van de gemeenteraad en het betrekken van onze inwoners verschillende ideeën bestaan. Wij hebben deze meegenomen en daaruit een aanpak geformuleerd. De voorgestelde aanpak treft u aan als bijlage bij deze brief. De belangrijkste punten daaruit zijn: - we roepen iedereen op om deel te nemen aan de werksessies - tijdens de werksessies kunnen mensen meepraten over: landschappelijke inpassing, compensatie, financiële participatie en eigendom, sociale participatie, dimensies/afmetingen, slagschaduw, aan- en afvoerroutes bij biomassa, enz.. - tijdens de bijeenkomsten vragen we mensen ook welke gebieden zij zouden aanwijzen die zij wél geschikt achten voor windmolens/zonnevelden. Daarbij moeten zij ook een goede motivatie overleggen. Argumenten moeten van landschappelijk, duurzame en/of ruimtelijke aard zijn. De bijeenkomsten zullen dus niet gericht zijn op de vraag waar géén windmolens of zonnevelden moeten komen. De door inwoners aangedragen voorwaarden en locaties worden voorgelegd aan uw raad, u bepaalt of en welke aangedragen voorwaarden en locaties worden meegenomen in het kader. De input van onze inwoners is informerend en ter kennisname aan uw raad. Dit zal ook worden meegedeeld aan de deelnemers van de bijeenkomsten. Ook zullen deelnemers worden geïnformeerd wat met hun input wordt gedaan. Vervolgtraject Op 11 december 2018 vindt een algemene kick-offbijeenkomst plaats over klimaatverandering en duurzame energie in het algemeen en de opgave voor Montferland in het bijzonder. Vervolgens zal in januari/februari 2019 een aantal - 1 RAADSBRIEF

2 bijeenkomsten plaatsvinden met onze inwoners en stakeholders. Voor meer informatie wordt verwezen naar de bijlage. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Montferland de secretaris, de burgemeester, T.M.J.M. Evers mr. P. de Baat MPM - 2 RAADSBRIEF

3 AANPAK BETREKKEN INWONERS BIJ TOTSTANDKOMING RUIMTELIJK KADER Aanleiding Als gemeente Montferland hebben we de doelstelling om in 2030 energieneutraal te zijn. Om dit te bereiken zijn meerdere maatregelen nodig, waaronder het duurzaam opwekken van energie. Dit kan via het plaatsen van windmolens, zonnepanelen en biomassacentrales. De vraag is; op welke plek en op welke wijze wil je ze plaatsen? Liggen locaties exact vast of werk je met zoekgebieden? Ligt het aantal te plaatsen windmolens en aantal hectare zonnevelden vast of werk je met een totaal aantal op te wekken eenheden energie en laat je vrij op welke manier dat gebeurt? Een ruimtelijk kader geeft daar antwoord op. Het maakt voor alle betrokken partijen (gemeente, inwoners, initiatiefnemers) duidelijk op welke plek en onder welke voorwaarden de opwek van duurzame energie mogelijk is. Participatie Op 11 december 2018 vindt een kick-off bijeenkomst plaats voor het betrekken van onze inwoners bij de totstandkoming van een ruimtelijk afwegingskader, gevolgd door werkateliers in januari/februari. Daarbij is belangrijk om te bepalen op welke manier wij onze inwoners betrekken in de totstandkoming van dit kader. Wat ga je de inwoners voorleggen? Welke invloed geven we ze op de verschillende aspecten van besluitvorming? En: wat levert dit uw raad op als zaken worden voorgelegd aan inwoners? Deze vragen hebben betrekking op de rol van onze inwoners, maar ook op uw rol als gemeenteraad. Op 15 november jl. is een bijeenkomst geweest voor alle raads- en commissieleden. Daarbij stonden deze vragen centraal. Tijdens deze bijeenkomst is een aantal stellingen gepresenteerd waarbij aanwezigen konden aangeven of ze het eens of oneens waren. Vervolgens is gesproken en gediscussieerd over deze stellingen. In de bijlage treft u een overzicht van de stellingen aan en de uitkomst van de raadpleging of men het eens of oneens is en een samenvatting van de gesprekken/discussies. Aan het eind van de avond hebben wij geconcludeerd dat over de rol van de gemeenteraad en het betrekken van onze inwoners verschillende ideeën bestaan. Wij hebben deze meegenomen en daaruit de volgende aanpak geformuleerd voor de bijeenkomsten die in januari gaan plaatsvinden. Aanpak Terugkijkend op de gevoerde gesprekken, is de rode draad dat de wens bestaat om als gemeente te sturen op welke ontwikkeling op welke plek plaatsvindt. Het nemen van initiatief is een stap te ver, maar het aanzwengelen zeker niet. Het kader wordt een document dat uitnodigt tot ontwikkeling. Ten aanzien van het totstandkomingsproces werd duidelijk dat iedereen het eens is dat goed om moet worden gegaan met verwachtingen van mensen over hun rol en wat gedaan wordt met hun input. Niet duidelijk werd wat deze rol zou moeten zijn en over welke onderwerpen/op welk moment input geleverd kan worden. Enerzijds bestaat de wens om mensen vroegtijdig te betrekken, anderzijds is de vraag of elk vraagstuk geschikt is om vroeg te bespreken (in relatie tot Not In My BackYard (NIMBY) gedrag). Tijdens de bijeenkomst op 15 november liepen de mening hierover uiteen. Sommigen waren van mening dat de locaties van windmolens of zonneparken een afweging is die thuis hoort in de gemeenteraad, waarmee de locaties een gegeven zijn. Anderen waren van mening dat bewoners van potentiele locaties juist betrokken zouden moeten worden bij de vraag of de locatie in aanmerking komt. Wel deelden de meesten de mening dat de gemeenteraad een doorslaggevende stem heeft in de locatiekeuze. Het is nodig om het ruimtelijk kader verder vorm te geven. Voor dat proces is duidelijkheid over het participatieproces noodzakelijk. Ieders rol, verwachtingen, verantwoordelijkheden dienen duidelijk te zijn.

4 Het proces De energievraag is een gegeven, dat voor een duurzame opwekking windmolens en zonnevelden nodig zijn, staat ook vast. De voorwaarden waaronder en de locaties waar plaatsing mogelijk is, vormt het ruimtelijk afwegingkader. Het opstellen van het ruimtelijk kader doorloopt de volgende stappen: A) Voorwaarden: Het bepalen van condities waaronder realisatie van zonnevelden en plaatsing van windmolens acceptabel is: landschappelijke inpassing, financiële participatie, financiële compensatie, enz B) Locatie: Het bepalen van de locaties waar mogelijk windmolens, zonnevelden en biomassacentrales kunnen worden geplaatst. Hiermee wijs je locaties aan waar initiatieven kunnen worden ontplooid. Dit kunnen globale vlekken zijn, maar ook exacte locaties. Uw gemeenteraad besluit uiteindelijk hoe gedetailleerd dit wordt vastgelegd. Bij deze stappen betrekken we onze inwoners als volgt: Processtap Voorwaarden: Het bepalen van condities waaronder windmolens, zonnevelden en biomassacentrales worden gerealiseerd, inclusief wijze waarop initiatiefnemer omwonenden moet betrekken in uitwerking Participatie De oproep om deel te nemen aan de werksessies is gericht aan alle inwoners, bedrijven en stakeholders. Mensen kunnen meepraten over zaken als: - Landschappelijke inpassing - Compensatie - Financiële participatie en eigendom - Sociale participatie - Dimensies/afmetingen - Slagschaduw, aan- en afvoerroutes bij biomassa, enz De aangedragen voorwaarden worden voorgelegd aan uw raad, u bepaalt of en welke aangedragen voorwaarden worden meegenomen in het kader. De input van onze inwoners is informerend en ter kennisname aan uw raad. Dit zal ook worden meegedeeld aan de deelnemers van de bijeenkomsten. Ook zullen deelnemers worden geïnformeerd wat met hun input wordt gedaan. Locaties: Het bepalen van de locaties waar mogelijk windmolens, zonnevelden en biomassacentrales kunnen worden geplaats. Aanwijzen vlekken waar plaatsing mogelijk wordt geacht. De oproep om deel te nemen aan de werksessies is gericht aan alle inwoners, bedrijven en stakeholders. Tijdens de bijeenkomsten vragen we mensen welke gebieden zij zouden aanwijzen die zij wél geschikt achten voor windmolens/zonnevelden. Daarbij moeten zij ook een goede motivatie overleggen. Argumenten moeten van landschappelijk, duurzame en/of ruimtelijke aard zijn. De bijeenkomsten zullen dus niet gericht zijn op de vraag waar géén windmolens of zonnevelden moeten komen. De aangedragen locaties worden voorgelegd aan uw raad, u bepaalt of en welke aangedragen gebieden worden meegenomen in de het kader. De input van onze inwoners is informerend en ter kennisname aan uw raad. Dit zal ook worden meegedeeld aan de deelnemers van de bijeenkomsten. Ook zullen deelnemers worden geïnformeerd wat met hun input wordt gedaan.

5 Participatie na vaststelling van het kader Uiteraard dient ook bij het ontplooien van initiatieven passend binnen dit kader sprake te zijn van het tijdig en goed betrekken van inwoners/omwonenden. Binnen het kader wordt geformuleerd hoe dit participatietraject per project moet worden vormgegeven. Daarmee vormt het een voorwaarde om mee te werken aan een initiatief tot het plaatsen van windmolens danwel realisatie van een zonnepark. Consequenties Belangrijk bij het betrekken van inwoners is dat duidelijk is wat zij en wij verwachten van het proces. Dit dient vanaf het begin duidelijk gecommuniceerd te worden naar alle deelnemende partijen, net als de boodschap dat windmolens en zonnevelden er hoe dan ook gaan komen. Ook is belangrijk dat wordt teruggekoppeld wat wij als gemeente doen met de geleverde input. In ons voorstel betrekken we onze inwoners op de laagste treden van de participatieladder: we informeren en consulteren. Op deze manier kunnen we zoveel mogelijk mensen betrekken bij het proces. Met deze aanpak is duidelijk wie, op welk moment en in welke rol wordt betrokken bij het opstellen van het ruimtelijk kader. Het risico bestaat dat sommige inwoners hier andere verwachtingen of wensen/gedachten bij en over hebben. Wellicht dat sommige meer invloed willen op de besluitvorming of een zwaarder gewicht wensen toe te kennen aan hun geleverde input. Het betrekken van mensen in het totstandkomingstraject betekent daarom niet dat daarmee volledig draagvlak wordt gecreëerd. Omwonenden kunnen door de juiste voorwaarden wel een positie verkrijgen bij de nadere uitwerking van een locatie of initiatief. Vervolgtraject Hiermee denken wij invulling te geven aan uw ideeën, geluiden en wensen die wij op 15 november hebben opgehaald tijdens de bijeenkomst met u raads- en commissieleden. Zoals aangegeven vindt op 11 december 2018 de kick-offbijeenkomst plaats waarbij wordt uitgelegd voor welke opgave de gemeente Montferland en haar inwoners staan. Daarnaast wordt toelichting gegeven op het proces om te komen tot een ruimtelijk afwegingskader en zullen we mensen oproepen om daaraan deel te nemen. Om mensen te enthousiasmeren en te doordringen van de noodzaak zal Gerrit Hiemstra die avond als gastspreker aanwezig zijn. In januari/februari 2019 vindt een aantal werksessies plaats met onze inwoners. De uitkomsten daarvan zullen wij aan u voorleggen.

6 Bijlage: Verslag van bijeenkomst 15 november 2018 De avond begon met een presentatie over de duurzaamheidsopgave in het algemeen en de opgave voor Montferland specifiek. Belangrijkste conclusie is dat om onze doelstelling te behalen, het volgende nodig is: - 15 windmolens - 44 ha zonnevelden - 7 biomassacentrales Voor heel Montferland is in beeld gebracht welke wettelijke belemmeringen aanwezig. Vanuit de wet moet in verband met geluid, veilgiheid, enz bepaalde afstanden worden bewaard tot gevoelige objecten zoals woningen. Deze belemmeringen zijn op een kaart geprojecteerd en dan blijven er vlekken over, waar wettelijk gezien medewerking kan worden verleend aan de plaatsing van molen/panelen, zogenoemde witte vlekken. Dit staat uiteraard nog los van de vraag of plaatsing ook wenselijk is (maatschappelijk, ruimtelijk, landschappelijk gezien). Deze witte vlekken bieden ruimte voor: - max. 36 windmolens met 240 meter tiphoogte - max. 65 windmolens met 150 meter tiphoogte - max ha zonnevelden - max.4 biomassacentrales Dit betekent niet dat deze aantallen geplaatst moeten en kunnen worden. Er is nog een vervolgafweging nodig over de wenselijkheid. Dit proces gaat nu plaatsvinden. Daarbij spelen de volgende vragen een rol: Welke locaties zijn wenselijk gelet op ruimtelijke impact, landschap en effecten voor de omgeving? Wat zijn voorwaarden voor de ontwikkeling van een project? Wil je als gemeente regie op de ruimte en het proces en in welke mate? Wat is de rol van de samenleving, hoe betrekken we inwoners? Over deze onderwerpen is een aantal stellingen gepresenteerd en is vervolgens gesproken met elkaar aan 2 gesprekstafels. Stellingen

7

8

9

10

11 Aantekeningen gesprekstafels Tafel: Ruimte, landschap en effecten voor de omgeving Voorkeur voor dubbel ruimte gebruik onder zonnevelden. Bij kleine zonnevelden aandacht voor landschappelijke inpassing. Bij grote zonnevelden aandacht voor dubbel ruimte gebruik. Ook beleid opstellen voor drijvende zonnevelden. Liever concentratie van wind/zon dan versnippering. Azewijn heeft mogelijk de voorkeur omdat dat gebied reeds is aangesneden. Maar omdat het reeds belast is, mag het ook wel ontzien worden. Liever een paar grote parken met grote windmolens dan meerdere kleine windparken. Voor wind voorkeur om aansluiting te zoeken bij grootschalige structuren zoals wegen en grenzen en bij al bestaande windparken. grotere parken en combinaties was iedereen wel voor. Alleen wilden sommigen ook kleinere initiatieven van bv stoppende agrariërs ook toestaan. Iedereen moet kunnen doen met z n grond wat die zelf wil. Echter anderen zagen verrommeling door allerlei wild groei weer als gevaar. Niet te veel vastleggen door de gemeente. Dat kan alleen maar belemmerend werken. Een groep was niet per definitie voor meervoudig ruimte gebruik. Per situatie bekijken. De andere groep vond dit wel een harde voorwaarde. Landelijk ingepast was iedereen wel voor. Een enkeling vond dat er niet altijd groen om heen hoefde. Je mocht een zonneveld best zien. Voor- en tegenstanders van wind in natuurgebied. Waarom niet je ziet ze boven op de bult veel minder. Langs de rand van het Bergherbos in ieder geval niet. Een groep wilde geen grootschalige zonnevelden aan de randen van het Bergherbos. Past niet landschappelijk gezien. Pijn verdelen over de gemeente of concentreren. Daar was men over verdeeld. Niet alle de op 1 plek. Liever 2of 3 plekken. Gebieden niet gelijk uitsluiten. Misschien is er in het gebied wel draagvlak. Iedereen vond meer opwekken dan nodig is om 2030 te halen geen probleem wanneer het van onderop komt. Tafel: Proces en maatschappij Eerste ronde Je kunt als gemeente niet de locaties bepalen Dat moet je juist wel doen, dan doet de markt de rest Rol gemeente: kaderstellen en daarna meedenken Veel ruimte bieden voor participatie Bv Stokkum: als die mensen geen stroom hoeven te betalen als daar een windpark komt = prima Gemeente moet maatwerk leveren Gemeente moet bepalen waar wel en waar niet Als bv Stokkum zegt kom maar met die molens, moet je dat als gemeente niet tegenhouden Zon: ook participatie afdwingen Stelling: 80% oneens dat als de inwoners zeggen nee, om daar dan in mee te gaan. Mening inwoners moet worden meegewogen Startbijeenkomst mooi, goed dat Gerrit Hiemstra erbij is Gemeente moet ook bereid zijn om te investeren in communicatie

12 Tegemoetkomen aan belangen inwoners en helder maken/ervoor zorgen dat er ook wat te verdienen is Gemeente moet kaders stellen voor initiatiefnemers en inwoners stimuleren om deel te nemen Tweede ronde Gemeente moet de regie nemen, baas in eigen huis (is wel gedeelde mening aan deze tafel) Bijvanck: omwonenden hebben niet meegepraat Start moet zijn om partijen uit te nodigen om in gesprek te gaan over wat je wil met je gebied Waarom zou je wachten tot er iemand met een initiatief komt Iedereen is voor participatie sleutel tot succes Iedereen: als de inwoners tegen zijn, doen we het toch Optie: gemeenteraad/college bepaalt waar, inwoners geen invloed op locatieafweging Je moet inwoners serieus nemen