voorstel aan de gemeenteraad

Transcriptie

1 voorstel aan de gemeenteraad Aan de raad van de gemeente gouda dienst / proj. directie DAI afdeling Interne Ondersteuning steller R.G.H. Mensink onderwerp Verordening langdurigheidstoeslag 2009 telefoon voorstelnummer 97 gouda div-nummer Voorstel Voorgesteld besluit: A. De Verordening langdurigheidstoeslag 2009 vast te stellen; B. Bij de eerstvolgende begrotingswijziging, de financiële consequenties in de meerjarenbegroting op te nemen. 2. Inleiding Sinds de inwerkingtreding van de Wet werk en bijstand (WWB) in 2004, bestaat de langdurigheidstoeslag (LDT). De langdurigheidstoeslag regelt dat personen die langdurig aangewezen zijn op een laag inkomen en geen uitzicht hebben op inkomensverbetering door arbeidsinschakeling of progressie op de arbeidsmarkt, eenmaal per twaalf maanden een langdurigheidstoeslag kunnen ontvangen. Ingevolge een wetswijziging van de WWB per 1 januari 2009, heeft de gemeenteraad - in plaats van voorheen het college van B&W middels het vaststellen van een beleidsregel - de opdracht om bij verordening regels te stellen met betrekking tot het verlenen van de langdurigheidstoeslag. Verordening langdurigheidstoeslag voor 2009 Naar aanleiding van raadsvragen naar aanleiding van de voorbereidende raadsvergadering van 10 december jl., is uw raad voorgesteld per memo gedateerd op 10 december 2008, de verordening in gewijzigde vorm aan u ter besluitvorming voor te leggen in de raadsvergadering van 17 december a.s. en vast te stellen voor 1 jaar. De betreffende memo treft u in bijlage aan. Van belang voor het voorstel is met name hetgeen is toegelicht onder punt vier van dit voorstel. Medio volgend jaar wordt uw raad een nieuwe verordening voorgelegd welke integraal in samenhang met de uitwerkingsnotitie armoedebeleid tot stand is gekomen. Toelichting Goudse invulling Het college verleent op aanvraag een langdurigheidstoeslag aan een persoon van 21 jaar of ouder doch jonger dan 65 jaar, die langdurig een laag inkomen en geen in aanmerking te nemen vermogen als bedoeld in artikel 34 heeft en geen uitzicht heeft op inkomensverbetering. Daartoe moet in een verordening regels worden gesteld met betrekking tot de hoogte van de toeslag en de invulling van de begrippen langdurig, laag inkomen en geen uitzicht op inkomensverbetering. De langdurigheidstoeslag wordt een bijzondere vorm van categoriale bijzondere bijstand.

2 Op hoofdlijnen bestaat er recht op LDT als: 1. Langdurig een laag inkomen: personen van 21/22 jaar en van 23 tot 65 jaar die respectievelijk 36 en 60 maanden een inkomen hebben dat niet hoger is dan het sociaal minimum, en; 2. Geen uitzicht hebben op inkomensverbetering: a. Geen inkomsten uit arbeid hebben genoten met uitzondering van maximaal 3 maanden gedurende de referteperiode, en; b. Geen afstemmingsmaatregel hebben gekregen voor het schenden van de arbeidsplicht; c. Geen opleiding volgen als bedoeld in de WTOS, dan wel een studie volgen als genoemd in de WSF Argumenten A De gemeenteraad heeft ingevolge het gewijzigde artikel 8 WWB de opdracht bij verordening regels te stellen met betrekking tot het verlenen van een langdurigheidstoeslag als bedoeld in artikel 36 WWB. De langdurigheidstoeslag wordt met de wetswijziging zoveel mogelijk een gemeentelijke verantwoordelijkheid (decentralisatie). De regering is van mening dat de gemeente het beste kan bepalen welke vormgeving van de langdurigheidstoeslag het beste aansluit bij enerzijds het gemeentelijke re-integratiebeleid en anderzijds de wens om inkomensondersteuning te bieden aan mensen met een laag inkomen. Het voornaamste verschil tussen de oude en nieuwe langdurigheidstoeslag betreft een verruiming van de doelgroep: 1. Personen mogen 3 maanden in plaats van 2 maanden inkomsten uit arbeid genieten gedurende de referteperiode, en; 2. het recht op LDT blijft bestaan indien het inkomen uit arbeid hoger is dan het sociaal minimum gedurende de drie maanden zoals bedoeld onder Personen van 21 en 22 jaar krijgen ook recht op LDT. Als gevolg van de verruiming, wordt een (financiële) drempel weggenomen richting de arbeidsmarkt. Zo kunnen klanten die tijdens een proefperiode van een arbeidsovereenkomst worden ontslagen, hun recht op LDT behouden. Beperkt budgettaire kader Op basis van een analyse van het bestand van uitkeringsgerechtigden (juli 2008), kan een schatting gemaakt worden van de uitgave aan de nieuwe langdurigheidstoeslag. De uiteindelijke uitgave is afhankelijk van meerdere factoren zoals het economisch tij, het re-integratiesucces, hoogwaardig handhaven en het wel of niet actief bestrijden van het `niet-gebruik` van minimaregelingen. Zo informeert de gemeente Gouda belanghebbenden over de langdurigheidstoeslag. Vanwege het beperkte budgettaire kader wordt de referteperiode van 5 jaar een laag inkomen (voor jaar), zoals de beleidsregel was onder de oude langdurigheidstoeslag, in 2009 gehandhaafd. Het verschil tussen het hanteren van een referteperiode van 3 c.q. 4 jaar in plaats van 5 jaar, zou op basis van het klantenbestand van juli neerkomen op een verhoging van het benodigde budget van respectievelijk circa ,- bij 3 jaar en ,- bij 4 jaar. Het totale benodigde budget per jaar zou dan bedragen respectievelijk ,- en ,- In 2009 zal dit opnieuw worden bekeken. Rechtvaardiging LDT De rechtvaardiging van de langdurigheidstoeslag is dat mensen die langdurig van het sociaal minimum afhankelijk zijn, over het algemeen geen mogelijkheden meer hebben om te reserveren voor (onverwachte) hoge kosten, zoals voor vervangingsuitgaven die na verloop van tijd onvermijdelijk zijn. De langdurigheidstoeslag, die nu een bijzondere vorm van categoriale bijzondere bijstand wordt, kan in die zin als opvolger gezien worden van de categoriale bijstand, zoals in de vorm van de bekende witgoedregeling ten tijde van de voorgaande bijstandswet. De bijstand is bijzonder omdat het gemeentelijke beleid, in tegenstelling tot normale (categoriale) bijstand, in een verordening wordt vastgelegd en de gemeente gehouden is de toeslag te verstrekken indien de aanvrager aan de gestelde voorwaarden voldoet. De toeslag tilt de bijstand van de doelgroep naar het niveau van de bijstandsnorm voor personen van 65 jaar of ouder die geen aanspraak kunnen maken op de langdurigheidstoeslag. Voor de 65+ werd al rekening gehouden met hogere kosten van bestaan op de langere termijn. Wetsvoorstellen Er wordt van uitgegaan dat de wetsvoorstellen inzake de decentralisatie van de langdurigheidstoeslag van kracht zullen zijn per 1 januari Gemeenten moeten dan een

3 verordening gereed hebben waarin zij vastleggen wat de voorwaarden zijn waaronder de langdurigheidstoeslag in hun gemeente wordt verleend. B De langdurigheidstoeslag wordt tot en met het jaar 2008 gefinancierd uit de specifieke uitkering voor de WWB (I-deel WWB). In de huidige begroting is een bedrag van ,- opgenomen voor de LDT gehaald uit het inkomensdeel WWB. Dat bedrag was het realisatiecijfer van de langdurigheidstoeslag in het jaar De wetswijziging gaat gepaard met een wijziging van de financieringsmethodiek. De specifieke uitkering wordt met ingang van 2009 met 40 miljoen naar beneden bijgesteld en dat bedrag is toegevoegd aan het cluster Werk en Inkomen van het gemeentefonds. Binnen de specifieke uitkering was geen apart budget voor de langdurigheidstoeslag. Daardoor werd de overheveling bepaald op basis van de laatst bekende realisatiecijfers (landelijk gemeentelijke uitgaven) gecorrigeerd voor de volumeontwikkeling van de huidige doelgroep (WWB en Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering). Het bedrag wordt op basis van de verdeelmaatstaven huishoudens laag inkomen (drempel) en bijstandontvangers verdeelt onder de gemeenten via de algemene uitkering. De overheveling van de langdurigheidstoeslag uit de specifieke uitkering naar het gemeentefonds betekent voor Gouda een toevoeging aan de algemene uitkering van een bedrag à ,-. De financiële consequenties voor de meerjarenbegroting zijn als volgt. Meerjarenbegroting Langdurigheidstoeslag , , , ,00 3. Juridische gevolgen / fatale termijnen / handhaving Deregulering Het gaat om een door het rijk gedecentraliseerde taak en bevoegdheid waarvoor een regelingsplicht in de wet wordt opgenomen (medebewind). Of de uitvoering daarvan gepaard gaat met vermindering van administratieve lasten voor de betrokken belanghebbenden is thans nog niet vastgesteld. Dienstenrichtlijn Van deze verordening is vastgesteld dat deze geen betrekking heeft op de toegang tot of de uitoefening van een economische activiteit die is aan te merken als een dienst in de zin van de Dienstenrichtlijn. Mandatenregeling Ter uitvoering van de verordening is het geldende mandaat voor beslissingen op grond van de WWB afdoende, zodat actualisering van het Mandatenbesluit niet nodig is. 4. Financiële / personele / organisatorische gevolgen Vanuit het gemeentefonds ontvangt de gemeente vanaf 2009 jaarlijks een bedrag van ,- voor de uitvoering van de langdurigheidstoeslag. In 2009 is voor de benodigde extra ,- geen dekking aanwezig. Naar verwachting kan het tekort gedekt worden door de verwachte overschotten op het inkomensdeel van de WWB. Het financieel perspectief hoeft daardoor niet negatief te worden bijgesteld. De onderstaande tabel maakt het recht op de langdurigheidstoeslag voor de gemeente Gouda inzichtelijk. Langdurigheidstoeslag Realisatie LDT ,- Uitgave LDT zonder verruiming van de doelgroep ,- Verwachte uitgaven LDT vanaf 2009Extra recht onder nieuwe LDT (met name als gevolg van geringe inkomsten uit arbeid) 1.118,- Totale uitgaven LDT inclusief de uitbreiding van de doelgroep ,- Rijksbijdrage ,- interne dekking door verwacht overschot op i-deel WWB ,-

4 5. Communicatie / interactiviteit Bekendmaking van het besluit op de daarvoor geldende wijze: persbericht, website, huis-aanhuisblad, informatiebulletin voor klanten, besluit ter inzage. 6. Overleg gevoerd met De cliëntenadviesraad van de WWB (CAR) heeft positief advies uitgebracht met de kanttekening dat de conceptverordening licht is aangepast na advisering. 7. Bijlage(n) Burgemeester en wethouders van G o u d a, de secretaris, de burgemeester, drs. L.A.M. Bakker W.M. Cornelis

5 regeling