Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is"

Bart de Jong
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar de grote nieuwbouwwijk de Contreie gebouwd. De rcheobode stelde hem wat vragen. Hoi Wouter, wat doen jullie archeologen eigenlijk? Wij graven op, maar dat weet je natuurlijk wel. Onder de grond waarop wij nu lopen en wonen, liggen namelijk nog overblijfselen van vroeger. Veel van wat wij vinden, kan ons iets meer vertellen over hoe de mensen hier in Oosterhout vroeger leefden; in wat voor huizen ze woonden,welke spullen ze hadden en wat ze aten. Wij proberen er dus eigenlijk achter te komen hoe de wereld er vroeger uitzag. Wouter, de leider van de opgraving in de Contreie Onder de grond blijven de resten van duizenden jaren geleden soms goed bewaard. Het zijn deze resten en sporen die archeologen onderzoeken. 1

Wij graven op, maar dat weet je natuurlijk wel. Onder de grond waarop wij nu lopen en wonen, liggen namelijk nog overblijfselen van vroeger.

2 rcheobode Kun je me iets meer vertellen over wat je doet bij een opgraving? Zoals ik al zei, vinden we restenindegronddoorte graven. Met een graafmachine maken we grote rechthoekige gaten in de grond. Die noemen we putten. In de putten vinden we spullen, met een mooi woord vondsten. Maar ook heel vaak vinden we alleen maar verkleuringen in de grond, die we sporen noemen. Die verkleuringen kunnen ons bijvoorbeeld vertellen wat voor gebouw er vroeger heeft gestaan. Een put van de opgraving. De donkere lijnen zijn begraven sporen van vroeger. Maar hoe kunnen verkleuringen in de grond nou vertellen wat er vroeger heeft gestaan? Ik zal het je uitleggen. ls er bijvoorbeeld in de Romeinse Tijd een huis gebouwd werd, dan werden er gaten in de grond gegraven. Daar zetten ze grote palen in, die de muren en het dak moesten dragen. ls het huis vervallen was, werden de oude palen eruit getrokken of ze verrotten in de grond. Vroeger of later raakten die gaten vol met andere grond. Vaak is de grond waarmee de gaten werden opgevuld van een andere kleur. Zo steken ze erg af tegen het gele zand hier, waardoor je nu heel duidelijk kan zien waar de mensen vroeger zo n paalgat, een sloot of een ander gat hebben gegraven. De plek waar vroeger een houten paal stond, is nu een donkere ronde vlek in hetgelezand. 2

Die verkleuringen kunnen ons bijvoorbeeld vertellen wat voor gebouw er vroeger heeft gestaan. Een put van de opgraving. De donkere lijnen zijn begraven sporen van vroeger.

3 Opdracht 1: Je ziet hieronder drie foto s van grondsporen op een opgraving. I De rcheobode Daaronder staan tekeningen van een graanschuurtje, een sloot en B? II een graf heuveltje. Welke tekening hoort nu bij welk spoor?? C III Jullie zoeken toch niet alleen naar dat soort vlekken, jullie vinden toch ook gewoon dingen? Natuurlijk, die zijn ook belangrijk. lles wat vroeger weggegooid, verloren of expres begraven is, daar zijn we in geïnteresseerd. Zulke dingen, al zijn ze kapot, kunnen ons toch iets vertellen over hoe de mensen leefden. En over de tijd waarin dat gebeurde. 3

? C III Jullie zoeken toch niet alleen naar dat soort vlekken, jullie vinden toch ook gewoon dingen? Natuurlijk, die zijn ook belangrijk.

4 rcheobode Opdracht 2: Zet een kruisje achter wat archeologen wel onderzoeken en wat niet: Wel Niet Boeken... ardewerk... Hout... Steen... Speelgoed... Voedselresten... Brieven... Botten... Kleding... fvalkuilen...? Schilderijen... Hoe wisten jullie eigenlijk dat er iets te vinden is in de Contreie? ls er ergens gebouwd gaat worden, kijken archeologen eerst of er in de buurt al eens iets gevonden is. ls dat zo is, letten ze extra goed op. We gaan ook kijken in het terrein zelf. We kijken of er scherven op de grond liggen en we boren gaten in de grond. De aarde die we omhoog halen, onderzoeken we en dan kunnen we bijvoorbeeld al zeggen of er iets te vinden is. ls dat zo is, doen we kleine proefopgravinkjes om helemaal zeker te zijn. Uit de proefopgravingen in de Contreie bleek dat er hartstikke veel te vinden is! Dus jullie weten al zo'n beetje wat jullie gaan vinden? Jazeker. We hebben aanwijzingen gevonden voor een urnenveld, voor boerderijen uit de Romeinse Tijd en allerlei sporen uit de Middeleeuwen en latere perioden. Dat weten we allemaal door de proefopgravingen. En nu de opgravingen begonnen zijn, zien we dat dat allemaal klopt. Een urnenveld, wat is dat? Een urnenveld? Dat is een begraafplaats uit de Bronstijd of de IJzertijd. Sorry dat ik je onderbreek, maar kun je nog een keer uitleggen wat dat is: de Bronstijd en de IJzertijd? Dat is een ingewikkeld verhaal - maar vooruit, heel kort dan! De Prehistorie is in verschillende tijden ingedeeld: de Steentijd, de Bronstijd en de IJzertijd. Deze perioden zijn vernoemd naar het materiaal waar de mensen hun gereedschap en wapens van maakten. Dus in de Steentijd hadden ze alleen steen, in de Bronstijd gingen ze brons gebruiken en in de IJzertijd ook nog ijzer. De Bronstijd duurde ongeveer van 2000 tot 800 voor Christus, de IJzertijd van 800 voor Christus tot het jaar nul, zal ik maar zeggen. Ongeveer dan, hè. 4

ls er ergens gebouwd gaat worden, kijken archeologen eerst of er in de buurt al eens iets gevonden is. ls dat zo is, letten ze extra goed op. We gaan ook kijken in het terrein zelf.

5 rcheobode In de verschillende perioden van de Prehistorie maakten de mensen gereedschap van verschillend materiaal. Eerst van (vuur)steen, toen van brons en later van ijzer. Opdracht 3: Maak met je geschiedenisboek een tijdbalk van de verschillende perioden van de geschiedenis van Nederland vanaf de Bronstijd tot nu. Teken daar nu in waar de perioden van de opgraving (Bronstijd, IJzertijd, Romeinse Tijd en Middeleeuwen) horen. Dit is mijn tijdbalk: Bronstijd Nu OK, dus dat zijn de Bronstijd en de IJzertijd, maar hoe zag zo n urnenveld er dan precies uit? ls iemand doodging, werd hij eerst verbrand. De verbrande botjes lieten ze afkoelen en dan deden ze die in een zak of in een pot, die wij een urn noemen. Daarna werd de urnineengatindegrond gestopt. Om dat gat heen groeven ze een greppeltje en de aarde uit dat greppeltje gooiden ze op het graf. Zo kreeg je een heuveltje. Op die manier ontstond langzaamaan Een Bronstijdboer graaft een greppel om het graf heen. een begraafplaats met allemaal heuveltjes met greppeltjes eromheen. Nu bestaan de heuveltjes al lang niet meer, maar in de grond vinden we wel de sporen van de ronde greppels die er omheen lagen. Die zijn met die anders gekleurde grond dichtgeraakt, weet je wel? Soms vinden we in het midden van die greppels nog de urn, de verbrande stukjes bot of wat extra spulletjes die de mensen aan de dode meegaven. 5

Teken daar nu in waar de perioden van de opgraving (Bronstijd, IJzertijd, Romeinse Tijd en Middeleeuwen) horen.

6 rcheobode Op deze foto zie je goed hoe duidelijk de oude kringgreppels te zien zijn. Opdracht 4: Wat doen wij met onze doden? Vertel wat er nog meer gebeurt als er iemand overlijdt. Ook vroeger gebeurde er ongetwijfeld allerlei dingen rond het overlijden van iemand, maar daarover weten we niets. Bedenk zelf hoe een plechtigheid in de IJzertijd eruit gezien kan hebben. De kans is klein dat hier meinse Rijk verdedigen. nomen, zoals bepaalde echte Romeinen uit Rome Hier woonden nog steeds soorten aardewerk. hebben gezeten. Meer naar gewone boeren, eigenlijk het noorden, langs de grote net als de boeren in de Erzijn toch ook dingen rivieren, waren wel Romeinse soldaten. Die moes- wel dingen die door de gevonden, zaten er IJzertijd. We vinden hier uit de Romeinse Tijd ten de grens van het Ro- Romeinen zijn meege- dan Romeinen hier? 6

De kans is klein dat hier meinse Rijk verdedigen. nomen, zoals bepaalde echte Romeinen uit Rome Hier woonden nog steeds soorten aardewerk. hebben gezeten.

7 rcheobode Uit de Romeinse Tijd kennen we twee verschillende soorten aardewerk: gedraaid en met de hand geboetseerd. Opdracht 5: Hoe zouden de boeren aan dat Romeinse aardewerk zijn gekomen en waarom wilden ze het hebben? Opdracht 6: En er zijn ook nog dingen uit de Wat was het beroep van de mensen die hier vanaf de Bronstijd tot in de Middeleeuwen hebben gewoond? Middeleeuwen? Jazeker, we verwachten ook genoeg te vinden uit de Middeleeuwen. Bijvoorbeeld de sporen van boerderijen die eruit zagen als een omgekeerde boot. Dat soort huizen werden gebouwd tussen 1000 en Verder vinden we allerlei slootjes, kuilen en sporen van schuurtjes. Sporen van eeuwenlang wonen op deze plek! 7

Opdracht 6: En er zijn ook nog dingen uit de Wat was het beroep van de mensen die hier vanaf de Bronstijd tot in de Middeleeuwen

8 Wat gaat er nou met alles gebeuren als de opgraving klaar is? De rcheobode Dan worden alle sporen en vondsten door specialisten onderzocht en gaan we proberen een goed verhaal te maken van hoe het er hier vroeger uit zag. En dat verhaal gaan we dan aan iedereen vertellen door bijvoorbeeld een tentoonstelling, waar we de mooie vondsten laten zien of misschien wel door een mooi boek. Voorbereiding opgraving Jullie gaan dadelijk misschien ook wel de opgraving bezoeken. Dan kunnen jullie alle dingen waarover jullie nu geleerd hebben in het echt zien. Opdracht 7: Beste Wouter... Bedenk een goeie vraag voor de archeoloog die je gaat zien op de opgraving. 8

En dat verhaal gaan we dan aan iedereen vertellen door bijvoorbeeld een tentoonstelling, waar we de mooie vondsten laten zien of misschien wel door een mooi boek.

Vergelijkbare documenten

een zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd

een zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd Werkblad Ω Een tijd geleden... Ω Les : Rendierjagers Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de mensen konden schrijven. Ze woonden niet op een vaste