Limburg aan het werk 2010

Transcriptie

1 Limburg aan het werk 2010

2 Limburg aan het Werk 2010 Vestigingen & Werkgelegenheid

3

4 Limburg aan het Werk 2010 Vestigingen & Werkgelegenheid Maastricht, 26 januari 2011

5 Colofon Provincie Limburg Postbus MA Maastricht Tel.: +31 (0) Fax.: +31 (0) Internet: Limburglaan GA Maastricht Contactpersoon: De heer J. Geelen Etil BV Postbus BA Maastricht Tel.: +31 (0) Fax.: +31 (0) Internet: Witmakersstraat JB Maastricht Contactpersoon: De heer R.C.M. Vaessens M.A. senior adviseur Bronverantwoording: Etil; Vestigingenregister Limburg, 2010.

6 VOORWOORD De eerste vijf jaren van deze eeuw waren ten aanzien van de werkgelegenheidsontwikkeling economisch mindere jaren in Limburg, waarbij een afname van het aantal arbeidsplaatsen te zien was. Na veranderde deze afname als gevolg van het economisch herstel in een toename. In sloeg echter de bankencrisis toe welke uitmonde in een internationale economische recessie. Hierdoor is er sinds dat jaar wederom sprake van een daling van het aantal arbeidsplaatsen in Limburg. Alhoewel sinds in Limburg ook sprake is van een bevolkingsafname heeft dit nog geen invloed op de ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen. Zo is het aantal inwoners in Limburg als geheel in en 2010 niet verder afgenomen, dit in tegenstelling tot het aantal arbeidsplaatsen. Wel bestaat het gevaar dat een aanhoudende krimp op termijn de economische dynamiek kan gaan bedreigen met negatieve gevolgen voor de werkgelegenheidsontwikkeling. De afname van het aantal arbeidsplaatsen in de periode is het gevolg van een wereldwijde economische recessie die ook aan Limburg niet voorbijgegaan is. De werkgelegenheidsontwikkeling in Limburg volgt (vooralsnog) in algemene zin de internationale en landelijke conjunctuurbewegingen. De voorliggende rapportage Limburg aan het werk 2010 beschrijft de vestigingen- en werkgelegenheidsontwikkelingen vanuit verschillende invalshoeken; vanuit provinciale ontwikkelingen en landelijke en gemeentelijke tendensen, vanuit regio s en sectoren. Deze rapportage bevat basisinformatie over de structuur en de ontwikkeling van het aantal vestigingen van bedrijven en instellingen in Limburg en van de werkgelegenheid die deze vestigingen bieden. De structuur wordt beschreven voor het jaar 2010 (peildatum 1 april), terwijl de ontwikkelingen vooral worden bekeken over de periode Om de ontwikkelingen in de afgelopen periode correct te kunnen duiden, wordt daarnaast echter ook ingegaan op de trends in de afgelopen tien jaar. Deze informatie biedt inzicht in de recente ontwikkelingen in het Limburgse bedrijfsleven en biedt daarmee aanknopingspunten voor beleid op het terrein van onder meer economie, arbeidsmarkt en ruimte. De rapportage is in opdracht van de Provincie Limburg door Etil samengesteld in het kader van de provinciale participatie in het Vestigingenregister Limburg (VRL) dat door Etil wordt beheerd. De voorliggende rapportage is kwantitatief gestructureerd qua opzet, waarbij ieder hoofdstuk begint met een korte samenvatting, gevolgd door tabellen en grafieken die de belangrijkste ontwikkelingen weergeven. In het kader van het Vestigingenregister Limburg stelt Etil, op aanvraag, ook gemeentelijke rapportages samen. Hiervoor kunt u contact opnemen met Etil. In het Vestigingenregister Limburg (VRL) zijn alle vestigingen van bedrijven en instellingen in Limburg geregistreerd en wordt doorlopend op maandelijkse basis geactualiseerd. Daarnaast wordt jaarlijks de werkgelegenheid geactualiseerd en het vestigingenbestand gecontroleerd door middel van een integrale enquête, met als peildatum 1 april. Op te merken is dat in een SBI-conversie heeft plaatsgevonden. Dit wil zeggen dat de sectorindeling ten opzichte van de voorgaande jaren is veranderd. Alle SBI-wijzigingen zijn met terugwerkende kracht doorgevoerd, zodat de tijdreeksen consistent blijven. Een vergelijking van de analyses in de voorliggende rapportage met rapportages uit de voorgaande jaren is daardoor niet mogelijk. Verder is op te merken dat betreffende de werkgelegenheid voor de landbouwsector gebruik gemaakt wordt van de CBS-landbouwtellingen. Aangezien de gemeentelijke landbouwtellingen van het CBS voor 2010 nog niet zijn gepubliceerd, is de werkgelegenheid in de landbouwsector geraamd op basis van de ontwikkelingen in de afgelopen jaren. 1

7 2

8 INHOUD VOORWOORD 1 SAMENVATTING 5 INLEIDING 9 1 IN PERSPECTIEF 11 Limburg versus Nederland: vestigingen () 12 Limburg versus Nederland: werkgelegenheid () 14 2 LIMBURG 17 Vestigingen in Limburg Vestigingenontwikkeling in Limburg 19 Werkgelegenheid in Limburg Werkgelegenheidsontwikkeling in Limburg 22 3 BEDRIJVENDYNAMIEK : saldo 26 Oprichtingen 27 Opheffingen 28 Intergemeentelijke verhuizingen 29 4 REGIO'S 31 Regiovergelijking 33 Noord-Limburg 34 Midden-Limburg 35 Westelijke Mijnstreek 36 Parkstad Limburg + Nuth 37 Maastricht & Mergelland 38 5 BEDRIJFSSECTOREN 39 Sectorvergelijking 43 Landbouw 44 Industrie 45 Bouwnijverheid 46 Groothandel 47 Detailhandel 48 Vervoer en opslag 49 Horeca 50 Informatie en communicatie 51 Financiële instellingen 52 Zakelijke dienstverlening 53 Overheid 54 Onderwijs 55 Gezondheids- en welzijnszorg 56 Cultuur, sport en recreatie 57 Overige dienstverlening 58 6 VESTIGINGSMILIEUS 59 Vergelijking vestigingsmilieus 60 Bedrijventerreinen 61 Stedelijke dienstenterreinen 62 Winkelgebieden 63 BIJLAGEN 65 Bijlage 1 Opzet, werkwijze en onderzoeksverantwoording 66 Bijlage 2 Begrippen en definities 71 Bijlage 3 Vestigingen en werkgelegenheid per regio en gemeente 72 Bijlage 4 Vestigingen en werkgelegenheid per sector en branche 73 3

9 4

10 SAMENVATTING Het Vestigingenregister Limburg (VRL) bevat gegevens over de structuur en ontwikkeling van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid in Limburg. De gegevens uit het VRL vormen daarom een belangrijke basis voor beleidsontwikkeling en uitvoering. Op basis van deze gegevens stelt Etil in opdracht van de Provincie Limburg jaarlijks een rapportage samen: Limburg aan het Werk. De voorliggende VRL-rapportage heeft betrekking op de gegevens per 1 april 2010 en beschrijft vanuit verschillende invalshoeken de structuur van vestigingen en arbeidsplaatsen en de ontwikkelingen die in de achterliggende tien jaar en het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden. De ontwikkelingen in Limburg worden op hoofdlijnen afgezet tegen de landelijke ontwikkelingen. Hiervoor wordt uitgegaan van gegevens van het Landelijke Informatie Systeem Arbeidsorganisaties (LISA) waar VRL deel van uitmaakt. De belangrijkste bevindingen worden hieronder samengevat. Algemeen beeld Per 1 april 2010 waren er in Limburg circa vestigingen. Het aantal vestigingen is ten opzichte van met circa toegenomen. Dit komt overeen met een groei van 3,7%. Het aantal arbeidsplaatsen in Limburg bedroeg per 1 april 2010 circa Daarmee is er sprake van een werkgelegenheidsafname in de afgelopen periode van 0,9%. Van het totaal aantal werkzame personen is ruim 96% in dienst van de werkgevers of zelfstandig ondernemer, de overige 4% betreft uitzendwerk. Van de totale werkgelegenheid in Limburg betreft 84% een arbeidsplaats van twaalf uur of meer per week (fulltime). De overige 16% betreft parttime banen tot twaalf uur per week. Alleen het aantal parttime banen (in dienst) kende nog een toename (+1,1%). Daartegenover is het aantal uitzendbanen relatief redelijk sterk afgenomen (-2,6%). Ook het aantal fulltime arbeidsplaatsen (in dienst) is afgenomen, zij het beperkter (-1,1%). Landelijke gegevens over de periode zijn nog niet beschikbaar (beschikbaar in het eerste kwartaal 2011). Zodoende wordt ingegaan op de periode -. In deze periode nam de werkgelegenheid in Nederland met 0,3% toe. In verschillende provincies was er echter sprake van een werkgelegenheidsafname. Ook in Limburg was er sprake van een afname (-0,1%) van het aantal arbeidsplaatsen. Limburg beschikte in over circa 6,6% van de totale Nederlandse werkgelegenheid. Bedrijvendemografie Het aantal tussen april en april 2010 opgerichte vestigingen (7.190) was groter dan het aantal opgeheven vestigingen (4.420). Het werkgelegenheidsverlies ten gevolge van opheffingen (10.960) was in dezelfde periode groter dan de werkgelegenheidstoename als gevolg van oprichtingen (10.820). Per saldo nam de werkgelegenheid als gevolg van oprichtingen en opheffingen met 140 arbeidsplaatsen af. In de periode hebben zich meer bedrijven van buiten Limburg in Limburg gevestigd, dan dat er bedrijven vanuit Limburg vertrokken zijn naar elders. Onder de bedrijven die zich van elders in Limburg vestigen vallen ook de nieuwe oprichtingen. Het werkgelegenheidseffect hiervan was beperkt (-%). Getalsmatig veel belangrijker voor de werkgelegenheidsontwikkeling zijn de bestaande (niet verplaatste) vestigingen die aan het begin en aan het eind van de waarnemingsperioden aanwezig waren. In de periode is bij bijna vestigingen de werkgelegenheid met arbeidsplaatsen (+4,1%) toegenomen. Daartegenover is de werkgelegenheid bij circa vestigingen met (-4,9%) afgenomen. Per saldo is het aantal arbeidsplaatsen in deze periode als gevolg van werkgelegenheidsveranderingen bij bestaande vestigingen met 0,8% afgenomen. 5

11 Regio s In nam het aantal vestigingen in alle regio s toe. De sterkste toename was met 5,4% te zien in de regio Maastricht & Mergelland. In Noord-Limburg en Midden-Limburg bleef de toename met 2,5% respectievelijk 3,1% iets achter op het provinciaal gemiddelde van 3,7%. In de periode kenden alle regio s een afname van het aantal arbeidsplaatsen. Het aantal arbeidsplaatsen nam in de regio Parkstad Limburg met 1,3% het sterkst af. In Maastricht & Mergelland was de kleinste afname (-0,6%) van het aantal arbeidsplaatsen. Sectoren en branches Het aantal vestigingen nam het sterkst toe in de sectoren 'Cultuur, sport en recreatie' (+13,6%), 'Gezondheids- en welzijnszorg' (+11,6%) en Onderwijs (+9,8%). In drie sectoren nam het aantal vestigingen af: Financiële instellingen (-2,5%), 'Landbouw' (-2,2%) en 'Overheid' (-1,7%). Ondanks dat de totale werkgelegenheid in Limburg afnam in de periode -2010, nam het aantal arbeidsplaatsen in een aantal sectoren nog wel toe. Het aantal arbeidsplaatsen nam toe in de sectoren 'Cultuur, sport en recreatie' (+5,0%), 'Gezondheids- en welzijnszorg' (+1,7%), 'Onderwijs (+1,1%) en 'Overige dienstverlening' (+0,1%). Daarentegen lieten de sectoren 'Bouwnijverheid' (-5,1%) en Horeca (-3,2%) een relatief sterke afname van het aantal arbeidsplaatsen zien. Vestigingsmilieus In totaal zijn er in Limburg bijna vestigingen in een van de drie onderscheide vestigingsmilieus (bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen en winkelgebieden) gevestigd, hetgeen overeenkomt met circa 23% van het totale aantal vestigingen. Deze vestigingen beschikken over 49% van het totale aantal arbeidsplaatsen. In de periode nam het aantal vestigingen met 0,5% toe, hetgeen onder het Limburgs gemiddelde van 3,7% ligt. De werkgelegenheid nam in deze drie vestigingsmilieus met 2,2% ( arbeidsplaatsen) af. Deze daling was sterker dan de Limburgse werkgelegenheidsdaling (-0,9%). Het aantal vestigingen op Limburgse bedrijventerreinen bedraagt circa 7.470, dit is gelijk aan 10% van het totaal aantal vestigingen in Limburg. Het aantal vestigingen op de bedrijventerreinen is in de periode met circa 76 toegenomen (+1,0%). De werkgelegenheid op de bedrijventerreinen bedraagt in 2010 circa banen. Daarmee is bijna 30% van de totale Limburgse werkgelegenheid op bedrijventerreinen te vinden. In de afgelopen periode nam de werkgelegenheid met 2,9% ( arbeidsplaatsen) redelijk sterk af. In 2010 bedroeg het aantal vestigingen op de Limburgse stedelijke dienstenterreinen Op deze terreinen werken circa personen. In de periode nam het aantal vestigingen (+2,4%) alsook het aantal arbeidsplaatsen (+2,3%) toe. In 2010 waren vestigingen gelegen in de Limburgse winkelgebieden met een werkgelegenheidsomvang van arbeidsplaatsen. Het aantal vestigingen nam in de periode in beperkte mate af (-0,2%). Het aantal arbeidsplaatsen liet een sterke afname zien (-3,2%). 6

12 Vestigingenbalans in Limburg, 2010 Aantal vestigingen vestigingen Regio's: Aantal In % Sectoren Aantal In % Noord-Limburg % Midden-Limburg % Westelijke Mijnstreek % Parkstad Limburg % Maastricht & Mergelland % Totaal Limburg % Landbouw % Industrie % Bouwnijverheid % Groothandel % Detailhandel % Vervoer en opslag % Horeca % Informatie en communicatie % Financiële instellingen % Zakelijke dienstverlening % Overheid 298 0% Onderwijs % Gezondheids- en welzijnszorg % Cultuur, sport en recreatie % Overige dienstverlening % Totaal Limburg % Vestigingenontwikkeling vestigingen + 3,7% Regio's: Aantal In % Aantal In % Noord-Limburg 471 2,5% Midden-Limburg 536 3,1% Westelijke Mijnstreek 415 4,4% Parkstad Limburg 553 % Maastricht & Mergelland 759 5,4% Totaal Limburg ,7% Landbouw ,2% Industrie 69 1,3% Bouwnijverheid -3-0,1% Groothandel 26 0,4% Detailhandel 124 1,3% Vervoer en opslag 40 % Horeca 35 0,8% Informatie en communicatie 146 5,9% Financiële instellingen -30-3,0% Zakelijke dienstverlening 837 5,9% Overheid -5-1,7% Onderwijs 252 9,8% Gezondheids- en welzijnszorg ,6% Cultuur, sport en recreatie ,6% Overige dienstverlening 246 4,5% Totaal Limburg ,6% 7

13 Werkgelegenheidsbalans in Limburg, 2010 Werkgelegenheid werkzame personen Regio's: Aantal In % Sectoren Aantal In % Noord-Limburg ,4% Midden-Limburg ,7% Westelijke Mijnstreek % Parkstad Limburg % Maastricht & Mergelland ,9% Totaal Limburg % Landbouw ,7% Industrie ,7% Bouwnijverheid ,0% Groothandel ,8% Detailhandel ,4% Vervoer en opslag ,6% Horeca ,3% Informatie en communicatie % Financiële instellingen ,2% Zakelijke dienstverlening ,5% Overheid ,1% Onderwijs ,2% Gezondheids- en welzijnszorg ,3% Cultuur, sport en recreatie ,9% Overige dienstverlening ,2% Totaal Limburg % Werkgelegenheidsontwikkeling werkzame personen -0,9% Regio's: Aantal In % Aantal In % Noord-Limburg ,9% Midden-Limburg ,8% Westelijke Mijnstreek ,8% Parkstad Limburg ,3% Maastricht & Mergelland ,6% Totaal Limburg ,9% Landbouw ,8% Industrie ,8% Bouwnijverheid ,1% Groothandel ,1% Detailhandel ,2% Vervoer en opslag ,8% Horeca ,2% Informatie en communicatie ,2% Financiële instellingen -87-0,8% Zakelijke dienstverlening -69-0,2% Overheid ,2% Onderwijs 365 1,1% Gezondheids- en ,7% welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie 485 4,9% Overige dienstverlening 16 0,1% Totaal Limburg ,9% 8

14 Inleiding Rapportage 'Limburg aan het Werk' is de jaarlijkse monitorrapportage betreffende de vestigingen- en werkgelegenheidsontwikkeling van en bij bedrijven en instellingen in Limburg. Achtergrond en doel rapportage Het Vestigingenregister Limburg (VRL) bevat op vestigingsniveau informatie over de structuur en ontwikkeling van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid in Limburg. In opdracht van de Provincie Limburg heeft Etil - dat het VRL beheert - de voorliggende rapportage samengesteld. Deze rapportage verschijnt jaarlijks en is bedoeld om inzicht te geven in de actuele ontwikkelingen op het gebied van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid. De rapportage biedt daarmee een basis voor beleidsontwikkeling en -uitvoering op het gebied van arbeidsmarkt, economie en ruimte. Meer informatie over het Vestigingenregister Limburg (opzet, werkwijze, onderzoeksverantwoording, begrippen) is te vinden in bijlage 1 en 2. De bijlagen 3 en 4 geven gedetailleerd inzicht in de ontwikkelingen per gemeente en sector/branche. Indeling rapportage De voorliggende rapportage '' is qua opbouw vergelijkbaar met de VRL-rapportage van vorig jaar. Evenals vorig jaar is aan het begin van de rapportage een samenvatting opgenomen. Dit inleidende hoofdstuk wordt gevolgd door de volgende hoofdstukken: Hoofdstuk 1 zet de Limburgse ontwikkelingen en structuren in in landelijk perspectief. Daarbij wordt Limburg ook vergeleken met de andere provincies in Nederland. Hoofdstuk 2 gaat in op de actuele ontwikkelingen in aantal en type bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid in Limburg. De algemene ontwikkelingen worden vervolgens gespecificeerd naar sectoren, regio's, bedrijfsgrootte en aard van de werkgelegenheid. Daarbij wordt ook ingegaan op de ontwikkelingen in de laatste tien jaar. Hoofdstuk 3 gaat specifiek in op de bedrijvendemografie in Limburg. Er wordt hierbij gekeken naar veranderingen in het aantal bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid als gevolg van oprichtingen, opheffingen, verplaatsingen en ontwikkelingen bij bestaande vestigingen. Hoofdstuk 4 gaat in op de verschillen tussen de Limburgse regio s. De regionale indeling is gebaseerd op de WGR-indeling: Noord-Limburg (inclusief Mook en Middelaar), Midden-Limburg, Westelijke Mijnstreek, Parkstad Limburg en Maastricht & Mergelland. Hoofdstuk 5 beschrijft de Limburgse ontwikkelingen naar sector. Op basis van de standaard bedrijvenindeling (SBI ) van het CBS worden sectorale verschillen in ontwikkeling van vestigingen en werkgelegenheid toegelicht. Ook wordt hier ingegaan op de verschillende branches. Hoofdstuk 6 zoomt in op de structuur en ontwikkeling van vestigingen en werkgelegenheid op de Limburgse vestigingsmilieus. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen en winkelgebieden. In de bijlagen (bijlage 1 tot en met 4) zijn achtereenvolgens de onderzoeksverantwoording, begrippen & definities en cijfers betreffende de afzonderlijke gemeenten en branches opgenomen. 9

15 10

16 Vestigingen & werkgelegenheid In perspectief 1 Het Vestigingenregister Limburg (VRL) is onderdeel van het landelijke werkgelegenheidsregister LISA; zodoende kunnen de Limburgse structuren en ontwikkelingen vergeleken worden met andere provincies in Nederland. In dit hoofdstuk worden de Limburgse ontwikkelingen afgezet tegen de landelijke ontwikkelingen. De landelijke gegevens over 2010 zijn echter nog niet beschikbaar (beschikbaar maart 2011). De vergelijkingen tussen de Limburgse en landelijke ontwikkelingen hebben dan ook betrekking op het jaar en de ontwikkelingen in de periode -. Vestigingen In Limburg zijn in circa vestigingen van bedrijven en instellingen gevestigd. Dit komt overeen met een aandeel van 6,6% van het totaal aantal Nederlandse vestigingen ( ). Hiermee neemt Limburg een zesde plaats onder de twaalf provincies in. De meeste vestigingen bevinden zich in Noord-Holland (19,5%), Noord-Brabant (15,9%) en Zuid-Holland (15,5%). In de periode - groeide het aantal vestigingen in Nederland met 4,7%. Limburg lag met een groei van 4,5% iets onder het landelijk gemiddelde. In bijna alle provincies is er sprake geweest van een toename van het aantal vestigingen, variërend van 1,8% in Drenthe tot 6,4% in Flevoland. Alleen de provincie Zeeland kende een lichte daling in het aantal vestigingen van 0,2%. De grootste sectoren qua aantal vestigingen in Limburg zijn de sectoren Handel (22%) en Zakelijke dienstverlening (20%). De verdeling naar sector is in grote lijnen vergelijkbaar met het landelijke gemiddelde. Limburg heeft relatief iets meer vestigingen in met name de sectoren Horeca en Overige dienstverlening. Deze verschillen zijn beperkt. Daarentegen is het percentage vestigingen in de sectoren Zakelijke dienstverlening, Informatie en communicatie en 'Bouwnijverheid' in Limburg lager dan landelijk. Werkgelegenheid Limburg beschikte in over circa arbeidsplaatsen, hetgeen overeenkomt met een aandeel van circa 6,6% van de totale Nederlandse werkgelegenheid ( arbeidsplaatsen). Hiermee neemt Limburg een zevende plaats onder de provincies in. De top drie van provincies wat betreft aandeel in de landelijke werkgelegenheid, bestaat - evenals bij de vestigingen - uit Zuid-Holland (19,5%), Noord-Holland (17,2%) en Noord-Brabant (15,6%). In de periode - nam de werkgelegenheid in Nederland met 0,3% toe. In vergelijking met voorgaande jaren is dit echter een beperkte groei. De werkgelegenheid nam niet in alle provincies toe. In vijf provincies, waaronder Limburg, nam de werkgelegenheid af. In de periode - was de werkgelegenheidsdaling in Limburg met 0,1% nog beperkt in vergelijking met onder andere Zeeland (-0,8%). De grootste toename vond plaats in de provincie Noord-Holland; in deze provincie nam het aantal arbeidsplaatsen met 1,4% toe. De grootste sectoren in Limburg, in termen van werkgelegenheid, zijn Handel (17%), Gezondheids- en welzijnszorg (17%), Industrie (16%) en Zakelijke dienstverlening (13%). Ten opzichte van Nederland beschikt Limburg relatief over meer werkgelegenheid in de Industrie (16% versus 11%). Het aantal arbeidsplaatsen in de sector Zakelijke dienstverlening is daarentegen in Limburg, evenals bij de vestigingenstructuur, juist ondervertegenwoordigd (13% versus 17%). 11

17 Vestigingen & werkgelegenheid in perspectief Limburg versus Nederland: vestigingen () Aantal vestigingen; naar provincie Ontwikkeling - Aantal in % Aantal in % Noord-Holland ,5% ,7% Noord-Brabant ,9% ,7% Zuid-Holland ,5% ,8% Gelderland ,5% ,5% Utrecht ,2% ,7% Limburg ,6% ,5% Overijssel ,1% % Friesland ,2% ,6% Groningen ,3% ,0% Drenthe ,0% 595 1,8% Flevoland ,7% ,4% Zeeland ,6% -62-0,2% Nederland totaal % ,7% Aantal vestigingen; naar provincie (, in %) Overijssel Groningen Friesland Drenthe Flevoland Zeeland Noord-Holland Limburg Noord-Brabant Utrecht Gelderland Zuid-Holland Ontwikkeling van het aantal vestigingen; naar provincie (-, in %) 7,0 6,0 5,0 3,0 1,0-1,0 Flevoland Noord-Holland Noord-Brabant Limburg Zuid-Holland Utrecht Gelderland Groningen Overijssel Friesland Drenthe Zeeland 12

18 Vestigingen Limburg - Vestigingen Nederland - Aantal Aandeel in % in % Aantal Aandeel in % in % Landbouw % -% Industrie % 1,6% Bouwnijverheid % 4,6% Vervoer en opslag % 1,8% Handel % 1,3% Horeca % 0,3% Informatie en communicatie % 8,5% Zakelijke dienstverlening % 8,3% Overheid 303 0% -0,7% Onderwijs % 7,6% Gezondheids- en welzijnszorg % 11,7% Overige dienstverlening % 6,0% Totaal % 4,5% % 2,4% % 1,0% % 6,5% % 1,8% % 0,3% % 0,2% % 7,6% % 7,3% % -1,5% % 7,4% % 12,4% % 6,9% % 4,7% Vestigingenstructuur Limburg ; naar sector, in % Vestigingenstructuur Nederland ; naar sector, in % Gezondheidsen welzijnszorg Onderwijs Overheid Overige dienstverlening Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Gezondheidsen welzijnszorg Onderwijs Overheid Overige dienstverlening Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Zakelijke dienstverlening Handel Zakelijke dienstverlening Handel Informatie en communicatie Horeca Informatie en communicatie Horeca Vestigingenontwikkeling Limburg -; naar sector, in % 1 1 8,0 6, ,0 6,0 - Vestigingenontwikkeling Nederland -; naar sector, in % - Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Handel Horeca Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening - Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Handel Horeca Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening 13

19 Vestigingen & werkgelegenheid in perspectief Limburg versus Nederland: werkgelegenheid () Werkgelegenheid; naar provincie Ontwikkeling - Aantal in % Aantal in % Zuid-Holland ,5% % Noord-Holland ,2% % Noord-Brabant ,6% % Gelderland ,1% % Utrecht ,3% % Overijssel ,7% % Limburg ,6% % Friesland ,6% % Groningen ,4% % Drenthe ,7% % Flevoland ,1% % Zeeland ,1% % Nederland totaal % ,3% Aantal = aantal werkzame personen Werkgelegenheid; naar provincie (, in %) Limburg Groningen Friesland Drenthe Flevoland Zeeland Zuid-Holland Overijssel Noord-Holland Utrecht Gelderland Noord-Brabant 1,6 Werkgelegenheidsontwikkeling; naar provincie (-, in %) 1,2 0,8 0,4-0,4-0,8 Noord-Holland Flevoland Groningen Friesland Utrecht Noord-Brabant Zuid-Holland Drenthe Limburg Overijssel Gelderland Zeeland 14

20 Werkgelegenheid Limburg - Werkgelegenheid Nederland - Aantal Aandeel in % in % Aantal Aandeel in % in % Landbouw % -2,2% Industrie % -4,9% Bouwnijverheid % -4,4% Vervoer en opslag % % Handel % -0,5% Horeca % -0,3% Informatie en communicatie % 0,5% Zakelijke dienstverlening % 2,4% Overheid % % Onderwijs % 0,2% Gezondheids- en welzijnszorg % 3,5% Overige dienstverlening % 3,0% Totaal % -0,1% % 0,5% % -% % -1,0% % -1,8% % % % 0,6% % 1,3% % 0,9% % 1,0% % 2,5% % 2,9% % % % 0,3% Werkgelegenheidsstructuur Limburg ; naar sector, in % Werkgelegenheidsstructuur Nederland ; naar sector, in % Overige dienstverlening Gezondheidsen welzijnszorg Landbouw Industrie Bouwnijverheid Overige dienstverlening Gezondheidsen welzijnszorg Industrie Landbouw Bouwnijverheid Onderwijs Onderwijs Vervoer en opslag Overheid Zakelijke dienstverlening Vervoer en opslag Handel Overheid Zakelijke dienstverlening Handel Informatie en communicatie Horeca Informatie en communicatie Horeca Werkgelegenheidsontwikkeling Limburg -; naar sector, in % 8,0 Werkgelegenheidsontwikkeling Nederland -; naar sector, in % 8,0 6,0 6,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Handel Horeca Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening Landbouw Industrie Bouwnijverheid Vervoer en opslag Handel Horeca Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening 15

21 16

22 Vestigingen & werkgelegenheid Limburg 2 In dit hoofdstuk worden de vestigings- en werkgelegenheidsstructuren en -ontwikkelingen in Limburg nader geanalyseerd. Daarbij wordt ingegaan op de stand per 1 april 2010 en op de ontwikkelingen in de laatste tien jaar, waarbij in het bijzonder op de periode april - april Vestigingen in Limburg Per 1 april 2010 waren er in Limburg circa vestigingen. Het aantal vestigingen is ten opzichte van met circa toegenomen. Dit komt overeen met een groei van 3,7%. De laatste jaren is sprake van een sterke stijging van het aantal vestigingen (10-jaarsgemiddelde bedraagt +3,3%). De vijf grootste organisaties (op basis van het aantal arbeidsplaatsen) in Limburg zijn; 1. Stichting Zorggroep Noord- en Midden-Limburg 2. Meandergroep Zuid-Limburg 3. Orbis Medisch en zorgconcern 4. Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM) 5. Licom N.V. De grote vestigingen (met meer dan 100 arbeidsplaatsen) vormen 1% van alle Limburgse vestigingen, terwijl ze een aandeel van 40% hebben in de Limburgse werkgelegenheid. Vijfentwintig vestigingen hebben zelfs meer dan arbeidsplaatsen, hetgeen overeenkomt met ruim 9% van de totale Limburgse werkgelegenheid. Circa 89% van de vestigingen heeft minder dan tien arbeidsplaatsen, waarvan een groot deel eenmanszaken (zzp-ers). Deze vestigingen, kleiner dan tien werknemers, hebben gezamenlijk een werkgelegenheidsaandeel van 25%. De middencategorie (10 tot 100 arbeidsplaatsen) heeft een aandeel van 10% in de vestigingen en 35% in de werkgelegenheid. Werkgelegenheid in Limburg Het aantal arbeidsplaatsen in Limburg bedroeg per 1 april 2010 circa Het aantal arbeidsplaatsen, is evenals voorgaand jaar, gedaald. De economische crisis, waarvan sinds medio sprake is, komt tot uitdrukking in een werkgelegenheidsafname in Limburg van 0,9%. De gevolgen van de crisis zijn ook van invloed op de uitzendsector. Zo nam het aantal uitzendbanen relatief sterk af (-2,6%). Naast een afname van het aantal uitzendbanen nam ook het aantal fulltime arbeidsplaatsen (in dienst) af, zij het beperkt (-1,1%). Alleen het aantal parttime banen (in dienst) kende nog een toename (+1,1%). Van de totale werkgelegenheid in Limburg betreft 84% een arbeidsplaats van twaalf uur of meer per week (fulltime). Het aantal uitzendbanen is met een aandeel van 3,9% in de totale werkgelegenheid beperkt. Het overgrote deel van het aantal werkzame personen (96,1%) is in loondienst werkzaam bij het bedrijf waar men werkt of is als eenmanszaak c.q. zelfstandige (zzp-er) te typeren. Van de in totaal arbeidsplaatsen wordt ruim 55% ingevuld door mannen en bijna 45% door vrouwen. Het aantal arbeidsplaatsen onder mannen nam met 1,8% af, terwijl de werkgelenheid onder vrouwen in de periode nog met 0,4% toenam. In de sector Industrie zijn voornamelijk mannen werkzaam en in de sector Gezondheids- en welzijnszorg voornamelijk vrouwen. 17

23 Vestigingen in Limburg: 2010 Vestigingenstructuur naar bedrijfssector 2010 Vestigingenstructuur naar regio 2010 Aantal In % Landbouw ,0% Industrie ,2% Bouwnijverheid ,6% Groothandel ,8% Detailhandel ,9% Vervoer en opslag ,6% Horeca ,8% Informatie en communicatie ,4% Financiële instellingen ,5% Zakelijke dienstverlening ,2% Overheid 298 0,4% Onderwijs ,7% Gezondheids- en welzijnszorg ,1% Cultuur, sport en recreatie ,3% Overige dienstverlening ,4% Totaal % Aantal In % Noord-Limburg ,6% Midden-Limburg ,3% Westelijke Mijnstreek ,9% Parkstad Limburg ,7% Maastricht & Mergelland ,5% Totaal % Vestigingenstructuur naar bedrijfssector 2010 in % 2 16,0 1 8,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Horeca Informatie en communicatie Vervoer en opslag Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheidsen welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Vestigingenstructuur naar grootteklasse 2010 Aantal In % 1 werkzame persoon ,8% 2 t/m 4 werkzame personen ,9% 5 t/m 9 werkzame personen ,8% 10 t/m 19 werkzame personen ,1% 20 t/m 49 werkzame personen ,2% 50 t/m 99 werkzame personen 834 1,2% 100 t/m 199 werkzame personen 436 0,6% 200 t/m 499 werkzame personen 228 0,3% 500 t/m 799 werkzame personen 41 0,1% 800 t/m 999 werkzame personen 10 % e.m. werkzame personen 25 % Totaal % exclusief land- en tuinbouwbedrijven Vestigingenstructuur naar vestigingsmilieu 2010 Aantal In % Bedrijventerrein ,8% Stedelijk dienstenterrein ,4% Winkelgebied ,9% Solitaire locaties ,9% Totaal % Vestigingenstructuur naar stedelijkheid 2010 Aantal In % Stedelijk gebied ,1% Landelijk gebied ,5% Onbekend ,4% Totaal % Onbekend = land- en tuinbouwbedrijven 18

24 Vestigingenontwikkeling in Limburg Vestigingenontwikkeling Vestigingenontwikkeling -2010, naar regio Aantal Aantal per jaar In % ,7% % 0,6% 1,9% 2,4% 3,8% 4,2% % 4,5% 3,7% Noord-Limburg ,5% Midden-Limburg ,1% Westelijke Mijnstreek ,4% Parkstad Limburg % Maastricht & Mergelland ,4% Totaal ,7% De gemiddelde groei van het aantal vestigingen in de afgelopen 10 jaar bedraagt: 3,3% Vestigingenontwikkeling in de laatste 10 jaar, in % 4,5 3,5 3,0 2,5 3,8 4,2 4,5 3,7 1,5 1,7 1,9 2,4 1,0 0,6 0,5 Vestigingenontwikkeling -2010, naar bedrijfssector 01 Landbouw ,2% 02 Industrie ,8% 03 Bouwnijverheid % 04 Groothandel ,4% 05 Detailhandel ,3% 06 Vervoer en opslag % 07 Horeca ,8% 08 Informatie en communicatie ,0% 09 Financiële instellingen ,5% 10 Zakelijke dienstverlening ,1% 11 Overheid ,7% 12 Onderwijs ,8% 13 Gezondheids- en welzijnszorg ,6% 14 Cultuur, sport en recreatie ,6% 15 Overige dienstverlening ,6% Totaal ,7% 01-2, ,8 0,4 1,3 0,8 08 6,0 09-2,5 10 6,1 11-1, ,8 11,6 13,6 15 4, ,0 8,

25 Werkgelegenheid in Limburg: 2010 Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar sector Aantal In % Landbouw ,7% Industrie ,7% Bouwnijverheid ,0% Groothandel ,8% Detailhandel ,4% Vervoer en opslag ,6% Horeca ,3% Informatie en communicatie % Financiële instellingen ,2% Zakelijke dienstverlening ,5% Overheid ,1% Onderwijs ,2% Gezondheids- en welzijnszorg ,3% Cultuur, sport en recreatie ,9% Overige dienstverlening ,2% Totaal % Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar regio Aantal In % Noord-Limburg ,4% Midden-Limburg ,7% Westelijke Mijnstreek % Parkstad Limburg % Maastricht & Mergelland ,9% Totaal % Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar sector in % 18,0 16, ,0 6,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Horeca Informatie en communicatie Vervoer en opslag Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheidsen welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Werkgelegenheidsstructuur 2010, naar grootteklasse Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar vestigingsmilieu Aantal In % 1 werkzame persoon ,1% 2-4 werkzame personen ,4% 5-9 werkzame personen ,9% werkzame personen ,6% werkzame personen ,3% werkzame personen ,4% werkzame personen ,5% werkzame pesronen ,0% werkzame personen ,8% werkzame personen ,8% e.m. werkzame personen ,1% Totaal % Exclusief land- en tuinbouwbedrijven Aantal In % Bedrijventerrein ,6% Stedelijk dienstenterrein ,2% Winkelgebied ,7% Solitaire locaties ,5% Totaal % Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar stedelijkheid Aantal In % Stedelijk gebied ,7% Landelijk gebied ,1% Onbekend ,2% Totaal % Onbekend = land- en tuinbouwbedrijven 20

26 Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar geslacht, in % Mannen Vrouwen Landbouw 62,1% 37,9% Industrie 80,2% 19,8% Bouwnijverheid 89,9% 10,1% Groothandel 74,1% 25,9% Detailhandel 39,6% 60,4% Vervoer en opslag 80,1% 19,9% Horeca 46,4% 53,5% Informatie en communicatie 74,2% 25,7% Financiële instellingen 51,4% 48,6% Zakelijke dienstverlening 59,9% 40,1% Overheid 62,2% 37,8% Onderwijs 43,7% 56,3% Gezondheids- en welzijnszorg 18,6% 81,4% Cultuur, sport en recreatie 52,2% 47,8% Overige dienstverlening 31,4% 68,6% Totaal 55,2% 44,8% Mannen Vrouwen Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar geslacht, aantal werkzame personen Vrouwen Mannen Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheidsen welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar type Aantal In % Fulltime in dienst Parttime in dienst ,8% 15,2% Totaal in dienst ,1% Uitzendkracht fulltime ,3% Uitzendkracht parttime ,6% Totaal uitzendkracht ,9% Totaal % Fulltime in dienst Uitzendkrachten Parttime in dienst 21

27 Werkgelegenheidsontwikkeling in Limburg Werkgelegenheidsontwikkeling Werkgelegenheidsontwikkeling -2010, naar regio Aantal Aantal per jaar In % ,1% 0,5% -1,2% -0,7% -1,2% % 1,6% 2,5% -0,1% -0,9% Noord-Limburg ,9% Midden-Limburg ,8% Westelijke Mijnstreek ,8% Parkstad Limburg ,3% Maastricht & Mergelland ,6% Totaal ,9% De gemiddelde groei van de werkgelegenheid in de afgelopen 10 jaar bedraagt: 0,2% Werkgelegenheidsontwikkeling in de laatste 10 jaar, in % 3,0 2,5 1,6 2,5 1,5 1,0 1,1 0,5-0,1 0,5-1,2-0,7-1,2-0,9-0,5-1,0-1,5 Werkgelegenheidsontwikkeling -2010, naar bedrijfssector 01 Landbouw ,7% 02 Industrie ,7% 03 Bouwnijverheid ,1% 04 Groothandel ,1% 05 Detailhandel ,2% 06 Vervoer en opslag ,8% 07 Horeca ,2% 08 Informatie en communicatie ,1% 09 Financiële instellingen ,7% 10 Zakelijke dienstverlening ,1% 11 Overheid ,2% 12 Onderwijs ,1% 13 Gezondheids- en welzijnszorg ,7% 14 Cultuur, sport en recreatie ,0% 15 Overige dienstverlening ,1% Totaal ,9% 01-0,7 02-2,7 03-5,1 04-2, ,2-1,8-3,2-2,1-0,7-0,1-1,2 1,1 1,7 14 5,0 15 0,1-6, ,0 22

28 Werkgelegenheidsontwikkeling naar geslacht en sector Mannen Aantal Vrouwen Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Totaal Mannen In % Vrouwen -1,1% -0,1% -3,5% 0,5% -5,0% -5,7% -1,3% -0,7% -1,3% -0,7% -2,1% -0,6% -3,3% -3,2% -0,8% -5,9% -0,5% -1,0% 0,4% -0,9% -2,5% 0,9% -1,2% 3,0% 1,2% 1,8% 5,5% 4,4% -0,5% 0,4% -1,8% 0,4% Werkgelegenheidsontwikkeling naar geslacht en sector, in % 6,0 Mannen Vrouwen ,0 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Werkgelegenheidsontwikkeling -2010, naar type Werkgelegenheidsontwikkeling in %, naar type Fulltime in dienst Aantal In % -1,1% Parttime in dienst 841 1,1% - Totaal in dienst ,8% - Uitzendkracht fulltime ,3% -6,0 Uitzendkracht parttime Totaal uitzendkracht ,1% -2,7% -8,0-1 Totaal ,9% -1 Fulltime in dienst Parttime in dienst Totaal in dienst Uitzendkracht fulltime Uitzendkracht parttime Totaal uitzendkracht Totaal 23

29 Werkgelegenheidsontwikkeling Top 10 gemeenten Beek ,3% Vaals ,2% Margraten ,2% Onderbanken ,5% Nederweert ,7% Schinnen ,4% Maasgouw ,4% Leudal ,2% Stein ,5% Roermond ,3% Werkgelegenheidsontwikkeling Low 10 gemeenten Meerssen ,1% Simpelveld ,8% Nuth ,6% Weert ,5% Eijsden ,5% Brunssum ,0% Roerdalen ,5% Beesel ,4% Horst aan de Maas ,2% Echt-Susteren ,9% Werkgelegenheidsontwikkeling per gemeente, in % -8,0-6,0 - - Beek Vaals Margraten Onderbanken Nederweert Schinnen Maasgouw Leudal Stein Roermond Venray Kerkrade Bergen (L) Landgraaf Gulpen-Wittem Gennep Maastricht Peel en Maas Venlo Voerendaal Mook en Middelaar Heerlen Valkenburg aan de Geul Sittard-Geleen Echt-Susteren Horst aan de Maas Beesel Roerdalen Brunssum Eijsden Weert Nuth Simpelveld Meerssen 24

30 Vestigingen & werkgelegenheid Bedrijvendynamiek 3 In dit hoofdstuk wordt de bedrijvendynamiek in Limburg in beeld gebracht. De vermelde gegevens zijn exclusief CBS-landbouwtellingen. Evenals bij bevolkingsvraagstukken is met betrekking tot toename en afname van vestigingen en werkgelegenheid onderscheid te maken in natuurlijke ontwikkelingen (saldo oprichtingen en opheffingen) en migratiestromen (verplaatsingen). Bij de toename en/of afname van de werkgelegenheid speelt echter nog een ander aspect een rol, namelijk de ontwikkeling bij reeds bestaande, niet verplaatste, vestigingen. Op te merken is dat de bedrijvendynamiek betrekking heeft op de periode van 2 april tot en met 1 april Daarnaast zijn de oprichtingen en opheffingen exclusief vestigingen die in de bovengenoemde periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven en zijn verhuizingen alleen verhuizingen tussen gemeenten. Oprichtingen Het aantal opgerichte bedrijven c.q. vestigingen tussen en 2010 bedroeg (+10,4%) en de hierbij gecreëerde werkgelegenheid bedroeg arbeidsplaatsen (+2,1%). De gemiddelde bedrijfsgrootte van nieuw opgerichte bedrijven bedroeg 1,5 personen. Absoluut gezien vallen de meeste oprichtingen van vestigingen binnen de sector Zakelijke dienstverlening. Relatief gezien kende de sector Cultuur, sport en recreatie de grootste verandering (+18,3%) over de periode in het aantal oprichtingen. Opheffingen Het aantal opgeheven bedrijven c.q. vestigingen tussen en 2010 bedroeg (-6,4%) en de hierbij verloren gegane werkgelegenheid arbeidsplaatsen (-2,1%). De gemiddelde bedrijfsgrootte van opgeheven bedrijven bedroeg 2,5 personen. De sector Zakelijke dienstverlening kende het grootste aantal opheffingen - evenals grootse aantal oprichtingen - van vestigingen. De sector Financiële instellingen kende de grootste verandering (-8,0%) in opheffingen in de periode Verhuizingen In de periode hebben meer bedrijven van buiten Limburg zich in Limburg gevestigd dan dat er bedrijven vanuit Limburg vertrokken zijn naar elders. Het saldo van deze vestigingen betreft 100. Dit is gelijk aan 0,1% van het totaal aantal vestigingen in Limburg. Deze verhuizingen hebben nauwelijks invloed gehad op de Limburgse werkgelegenheid. De werkgelegenheid is namelijk met 110 arbeidsplaatsen gedaald (-%). De sector zakelijke dienstverlening kende de grootste dynamiek. Per saldo zijn er in 2010 in deze sector 26 bedrijven van buiten Limburg bij gekomen. Werkgelegenheidsontwikkeling bij bestaande - niet verplaatste - vestigingen Getalsmatig veel belangrijker voor de werkgelegenheidsontwikkeling zijn de bestaande (voortgezette) vestigingen die aan het begin en aan het eind van de waarnemingsperiode aanwezig waren. In de periode is bij bijna vestigingen (7,9%) de werkgelegenheid met arbeidsplaatsen (+4,1%) toegenomen. Daartegenover is de werkgelegenheid bij circa vestigingen (10,5%) met (-4,9%) afgenomen. Per saldo is het aantal arbeidsplaatsen in deze periode als gevolg van werkgelegenheidsveranderingen bij bestaande vestigingen met 0,8% afgenomen. 25

31 Bedrijvendynamiek -2010: saldo Bedrijvendynamiek -2010, in aantallen Bedrijvendynamiek -2010, in % Vestigingen Werkgelegenheidseffect Vestigingen Werkgelegenheidseffect Oprichtingen Opheffingen ,4% -6,4% 2,1% -2,1% Saldo ,9% % Vestiging Vertrek Saldo ,7% -1,5% 0,1% 0,7% -0,8% % Vestigingen met wp+ Vestigingen met wp- Saldo ,9% 10,5% 4,1% 4,9% -0,8% Correcties % % Groei ,1% -0,9% In het bovenstaande overzicht betreffende de vestigingendynamiek is het aantal vestigingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame personen). - Gegevens zijn exclusief boerderijvestigingen (dynamiek CBS-landbouwtellingen is onbekend). In het bovenstaande overzicht is de dynamiek van 92% van het totaal aantal vestigingen weergegeven (97% van de totale werkgelegenheid). - Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven, zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. - Vestigingen met wp+ betreft het aantal vestigingen (die niet zijn verhuisd) waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen periode is toegenomen c.q. de toename van het aantal werkzame personen bij deze vestigingen. - Vestigingen met wp- betreft het aantal vestigingen (die niet zijn verhuisd) waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen periode is afgenomen c.q. de afname van het aantal werkzame personen bij deze vestigingen. - Gegevens over vestiging en vertrek betreffen alleen verhuisbewegingen tussen gemeenten. Verhuisbewegingen binnen dezelfde gemeente (intragemeentelijke verhuizingen) zijn in het bovenstaande overzicht buiten beschouwing gelaten. Het werkgelegenheidseffect betreft dan ook de werkgelegenheidsverandering bij vestigingen die in de afgelopen periode van of naar een andere gemeente zijn verhuisd. Bedrijvendynamiek werkgelegenheidseffect naar type (aantal werkzame personen) Oprichtingen Opheffingen Vestiging Vetrek Vestigingen met wp+ Vestigingen met wp

32 Bedrijvendynamiek: oprichtingen Oprichtingen -2010, naar sector Vestigingen Werkgelegenheidseffect Aantal In % Ver. in % Aantal In % Ver. in % Landbouw 34 0% 6,4% 46 0% 1,5% Industrie 242 3% 5,7% 429 4% 0,5% Bouwnijverheid 502 7% 7,6% 759 7% 2,7% Groothandel 524 7% 7,8% 807 7% 2,2% Detailhandel % 8,8% % 2,3% Vervoer en opslag 164 2% 8,2% 405 4% 1,3% Horeca 339 5% 7,7% 589 5% % Informatie en communicatie 334 5% 13,7% 424 4% 3,9% Financiële instellingen 62 1% 4,7% 114 1% 0,9% Zakelijke dienstverlening % 12,3% % 4,2% Overheid 3 0% 1,0% 176 2% 0,6% Onderwijs 341 5% 13,2% 444 4% 1,4% Gezondheids- en welzijnszorg % 15,6% % % Cultuur, sport en recreatie 529 7% 18,3% 619 6% 6,3% Overige dienstverlening 550 8% 10,2% 622 6% 5,3% Totaal % 10,4% % 2,1% In het bovenstaande overzicht is het aantal oprichtingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame Oprichtingen personen) daarvan. Op te merken is dat in het bovenstaande overzicht gegevens van vestigingen in de landbouwsector buiten Opheffingen beschouwing zijn gelaten. Doordat de landbouwvestigingen in het register op basis van landbouwtellingen van het CBS op Saldo gemeentelijk niveau in het register worden geïntegreerd, zijn gegevens over de dynamiek voor deze sector niet beschikbaar. Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven, zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. Vestiging Werkgelegenheidseffect oprichtingen -2010, naar sector (aantal werkzame personen) Vertrek Saldo Vestigingen met wp+ Vestigingen met wp- Saldo Correcties 800 Groei Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Horeca Informatie en communicatie Vervoer en opslag Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening 0 Oprichtingen -2010, naar regio Vestigingen Werkgelegenheidseffect Aantal In % Ver. in % Aantal In % Ver. in % Noord-Limburg % 9,6% % 1,7% Midden-Limburg % 9,4% % 2,2% Westelijke Mijnstreek % 10,2% % 2,2% Parkstad Limburg % 11,4% % 2,1% Maastricht & Mergelland % 1% % 2,3% Totaal % 10,5% % 2,1% Oprichtingen Opheffingen Saldo Vestiging Vertrek 27

33 Bedrijvendynamiek: opheffingen Opheffingen -2010, naar sector Vestigingen Werkgelegenheidseffect Aantal In % Ver. in % Aantal In % Ver. in % Landbouw -24 1% -4,7% -86 1% -3,1% Industrie % -4,5% % -0,8% Bouwnijverheid % -7,7% % -4,3% Groothandel % -7,4% % -2,8% Detailhandel % -7,6% % -2,7% Vervoer en opslag % -6,8% % -% Horeca % -7,3% % -3,2% Informatie en communicatie % -7,7% % -2,6% Financiële instellingen -96 2% -8,0% % -2,2% Zakelijke dienstverlening % -6,7% % -3,4% Overheid -7 0% -2,3% % -1,2% Onderwijs -97 2% -3,8% % -0,8% Gezondheids- en welzijnszorg % -4,1% % -1,5% Cultuur, sport en recreatie % -5,0% % -2,1% Overige dienstverlening % -5,8% % -3,5% Totaal % -6,4% % -2,1% In het bovenstaande overzicht is het aantal opheffingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame Oprichtingen personen) daarvan. Op te merken is dat in het bovenstaande overzicht gegevens van vestigingen in de landbouwsector buiten Opheffingen beschouwing zijn gelaten. Doordat de landbouwvestigingen in het register op basis van landbouwtellingen van het CBS op Saldo gemeentelijk niveau in het register worden geïntegreerd, zijn gegevens over de dynamiek voor deze sector niet beschikbaar. Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven, zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. Vestiging Werkgelegenheidseffect opheffingen -2010, naar sector (aantal werkzame personen) Vertrek Saldo Vestigingen met wp+ Vestigingen met wp- Saldo Correcties Groei Landbouw 1-4- Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Horeca Informatie en communicatie Vervoer en opslag Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Opheffingen -2010, naar regio Vestigingen Werkgelegenheidseffect Aantal In % Ver. in % Aantal In % Ver. in % Noord-Limburg % -6,5% % -2,1% Midden-Limburg % -5,9% % -% Westelijke Mijnstreek % -6,2% % -2,1% Parkstad Limburg % -7,1% % -2,4% Maastricht & Mergelland % -6,5% % -% Totaal % -6,4% % -2,1% Oprichtingen Opheffingen Saldo Vestiging Vertrek Saldo 28