Noodgedwongen heroriëntatie

Transcriptie

1 Noodgedwongen heroriëntatie JAAR VERSLAG

2 Inhoudsopgave Lijst met afkortingen 5 Inleiding 6 1. Organisatie stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP) Bestuur WIP Regieraad WIP Bureau WIP Vergaderingen 9 2. Strategisch Beleid Governance WIP Missie en werkterrein Organen WIP Beleid richtlijnontwikkeling Nieuwe procedure richtlijnontwikkeling Permanente Expertgroepen Nieuw format WIP-richtlijnen Prioriteit richtlijnen Capaciteit en achterstand Bureau WIP Algemeen Vraagbaakfunctie Inbedding Bureau WIP bij een andere richtlijnenorganisatie Richtlijnen Algemeen Richtlijnen in bewerking (revisie of ontwikkeling) Publicatie richtlijnen Gezondheidsraad Vraagbaakfunctie Public Relations en samenwerking

3 5.1 Moederverenigingen Samenwerking met organisaties die richtlijnen maken op het gebied van Infectiepreventie LCI LCHV Afbakening Infectiepreventie richtlijnen van wetenschappelijke verenigingen Tandartsen en andere professionals in de mondzorg Huisartsen en Verloskundigen Abortusartsen Kritische blik WIP Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid Overige contacten en samenwerking Congressen Presentaties Publicaties 28 6 Financiën Structurele subsidie Eenmalige subsidie CIB Acquisitie 29 Bijlage 1. Overzicht van alle WIP- richtlijnen per 31 december Bijlage 2 Overzicht richtlijnen in bewerking in Bijlage 3 Samenstelling Expertgroepen in Bijlage 4 Samenstelling Permanente Expertgroepen WIP Lijst met afkortingen AGREE : Appraisal of Guidelines Research and Evaluation BRMO: Bijzonder Resistente Micro-organismen CIB : Centrum Infectieziektebestrijding DIP : Deskundige Infectie Preventie ECCMID : European Congress of Clinical Microbiology and Infectious Diseases HARING : Handleiding en toolbox Richtlijnontwikkeling in Nederlandse Gezondheidszorg HIP : Hygiëne en Infectiepreventie ICPIC : International Conference on Prevention and Infection Control IGZ : Inspectie voor de Gezondheidszorg KNOV : Koninklijke Nederlandse Organisatie voor Verloskundigen LCHV : Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid LCI : Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding LUMC : Leids Universitair Medisch Centrum NEN : Nederlandse Norm, tevens Nederlands Normalisatie-instituut NFU : Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra NGvA : Nederlands Genootschap van Abortusartsen NHG : Nederlands Huisartsen Genootschap NMT : Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde NVMM : Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie NVZ : Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen MRSA: Meticilline Resistente Staphylococcus Aureus OG : Openbare Gezondheidszorg OMS : Orde van Medisch Specialisten OPK : Ondersteuning Professionele Kwaliteit van de OMS (nu genaamd Kennisinstituut Medisch Specialisten) POWI : Postoperatieve Wondinfecties PREZIES : PREventie ZIEkenhuisinfecties door Surveillance REV : Revalidatiecentra RIVM : Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu SKMS : Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten SVN : Sterilisatie Vereniging Nederland SWAB : Stichting Werkgroep Antibioticabeleid SZW : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid TNO : Nederlands Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek VCCN : Vereniging Contamination Control Nederland Verenso : Specialisten ouderengeneeskunde VHIG : Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg VIZ : Vereniging voor Infectieziekten VPH : Verpleeghuis, woon- en thuiszorg VWS : Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport WIP: Werkgroep Infectie Preventie ZH : Zieken 4 5

4 STICHTING WERKGROEP INFECTIE PREVENTIE (WIP) Jaarverslag 2013 Organisatie stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP) 1.1 Bestuur WIP In juli-augustus 2013 heeft het Bestuur WIP een nieuwe voorzitter en secretaris gekregen. Inleiding De belangrijkste ontwikkelingen van de WIP in 2013 zijn het verbeteren van de financiële positie van de WIP, invullen Leden van het Bestuur WIP in 2013: van meerdere vacatures in verband met personele wisselingen, en het inhalen van achterstanden. In navolging van het strategisch beleidsplan heeft de WIP in 2013 prioriteit gelegd bij het verbeteren van de financiële positie van de WIP. Na de afwijzingen van de NVZ en NFU heeft het Bestuur WIP in 2013 besloten om de belangrijkste gebruikers van de WIP richtlijnen om een bijdrage te vragen in de kosten van richtlijnontwikkeling van de WIP. De belangrijkste gebruikers zijn de ziekenhuizen, en andere gezondheidszorginstellingen waarvoor de WIP richtlijnen maakt. De moederverenigingen hebben dit beleid goedgekeurd. Begin 2014 zullen de ziekenhuizen aangeschreven worden (zie hoofdstuk 6). In 2013 zijn een aantal personen vertrokken zowel in het Bureau als in Regieraad en Bestuur (zie hoofdstuk 1). Hierdoor is de personele bezetting van het Bureau suboptimaal geweest in Het is gelukt alle vacatures in te vullen. Dit proces samen met het inwerken van de nieuwe personen heeft in 2013 extra tijd gevraagd. De WIP heeft in 2013 extra subsidie gekregen om achterstand in de revisie van richtlijnen in te halen. Hierdoor hebben we een extra secretaris kunnen aanstellen voor 7 maanden. Desondanks is de achterstand in revisie van WIP richtlijnen verder toegenomen in 2013 (zie paragraaf 2.3). prof. dr. J.A.J.W. Kluytmans dr. G.J.M. Ruijs prof. dr. J. van Dissel dr. E.F. Schippers voorzitter tot , namens de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) arts-microbioloog, Amphia ziekenhuis (Breda) en Vrije Universiteit Medisch Centrum (Amsterdam) voorzitter vanaf , namens NVMM Arts-microbioloog, Isala klinieken (Zwolle) secretaris en vice-voorzitter tot , namens de Vereniging voor Infectieziekten (VIZ) internist-infectioloog, Leids Universitair Medisch Centrum (Leiden) secretaris en vice-voorzitter vanaf , namens VIZ internist-infectioloog HagaZiekenhuis (Den Haag) en Leids Universitair Medisch Centrum (Leiden) I. ten Seldam penningmeester, namens de Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (VHIG), deskundige infectiepreventie Ziekenhuisgroep Twente, Almelo. 1.2 Regieraad WIP In de samenstelling van de Regieraad van de WIP zijn in 2013 twee wijzigingen opgetreden namelijk: - de voorzitter is per gewisseld - H. Blaauwgeers is per afgetreden als lid van de Regieraad en is vervangen door A.L. v.d. Pas-Commeren. 6 7

5 1.3 Bureau WIP Leden van de Regieraad: In de samenstelling van het Bureau WIP zijn in 2013 wijzigingen aangebracht: 1 secretaris richtlijnontwikkeling is op eigen verzoek ontslag verleend en vervangen. Voorzitter dr. E.M. Mascini voorzitter vanaf secretaris richtlijnontwikkeling is extra aangenomen op een eenmalige extra projectsubsidie. 3 deskundigen infectiepreventie zijn aangetrokken. arts-microbioloog Rijnstate ziekenhuis (Velp) Medewerkers Bureau dr. G.J.H.M. Ruijs voorzitter tot arts-microbioloog Isala Klinieken (Zwolle) drs.t. Achterberg, secretaris richtlijnontwikkeling van 1-6 tot (1,0 fte) B.H. Anes-Pol, secretaresse (0,7 fte) P. Bergervoet, deskundige infectiepreventie van 1-2 tot (0,4 fte) P. van Gelderen, deskundige infectiepreventie vanaf (0,4 fte) Namens de NVMM: dr. B.M.W. Diederen dr. R. Hendrix dr. J.A. Severin Namens de VIZ: dr. E.F. Schippers Namens de VHIG: arts-microbioloog Streeklaboratorium Haarlem (Haarlem) arts-microbioloog Laboratorium voor Infectieziekten en Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen arts-microbioloog Erasmus Medisch Centrum (Rotterdam) internist/infectioloog HagaZiekenhuis (Den Haag) en Leids Universitair Medisch Centrum (Leiden) P. Haanen. deskundige infectiepreventie vanaf (0,2fte) drs. E.P. Poot, secretaris richtlijnontwikkeling vanaf (0,89 fte.) dr. B.M. Roede, gezondheidswetenschapper, secretaris richtlijnontwikkeling tot (0,9 fte). dr. I.J.B. Spijkerman, arts-microbioloog, directeur Bureau WIP (0,4 fte van 1-1 tot 1-2 en van tot , 0,6 fte van 1-2 tot ). dr. A.K. van Vliet, bioloog, biochemicus, secretaris richtlijnontwikkeling (1,0 fte) Het Bureau WIP is gevestigd in het Leids Universitair Medisch Centrum te Leiden, C7-130 /131. De secretarissen richtlijnontwikkeling treden op als secretaris van de Expertgroepen en zijn verantwoordelijk voor de richtlijnontwikkeling. De deskundigen infectiepreventie beantwoorden vragen uit het veld, bevorderen kennis over WIP-richtlijnen en onderhouden contacten met externe samenwerkingsorganisaties. Y. van Dijk deskundige infectiepreventie, Diakonessenhuis (Utrecht) R. Lagendijk deskundige infectiepreventie, Universitair Medisch Centrum Utrecht (Utrecht) De secretaresse ondersteunt het Bureau. De medewerkers worden aangestuurd door de directeur. Elke twee weken vindt teamoverleg plaats. A.L. v.d. Pas-Commeren deskundige infectiepreventie, Jeroen Bosch ziekenhuis ( s Hertogenbosch) 1.4 Vergaderingen Adviseur van de Regieraad: drs. D. Beaujean afdelingshoofd richtlijnontwikkeling en implementatie, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu/Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (Bilthoven) Bestuur Het Bestuur van de WIP vergaderde in 2013 drie maal, met deelname van de directeur Bureau WIP en de voorzitter van de Regieraad namelijk op 11-3 (telefonisch), 27-5 (telefonisch) en (telefonisch). De aanwezigheid tijdens de Bestuursvergaderingen was: 8 9

6 1. prof.dr.j. van Dissel 1/2 2. prof.dr.j.a.j.w. Kluytmans 2/2 3. dr. E. Mascini 1/1 4. dr.g.j.m. Ruijs 3/3 5. dr. E.F. Schippers 1/1 6. I. ten Seldam 3/3 7. dr.i.j.b. Spijkerman 3/3 Regieraad De Regieraad vergaderde in 2013 vijf maal namelijk op 5-2, 9-4, 2-7, 10-9 en In 2013 vond er op 9-4 een overleg plaats tussen Regieraad en de IGZ. De belangrijkste onderwerpen van de vergaderingen waren richtlijnen en beleidsdocumenten (strategisch beleidsplan, jaarverslag, reglementen, discussiestukken). De aanwezigheid van de leden en adviseur bij de vergaderingen van de Regieraad in 2013 was: drs. D. Beaujean 3/5 dr. B. Diederen 2/5 Y. v. Dijk 4/5 dr. R. Hendrix 3/5 R. Lagendijk 3/5 dr. E. Mascini 0/1 A.L. v.d. Pas-Commeren 4/5 dr. G.J.H.M. Ruijs 3/4 dr. E.F. Schippers 2/5 dr. J.A. Severin 4/5 De aanwezigheid van de leden van Bureau Wip tijdens de vergaderingen van de Regieraad in 2013 was: drs T. Achterberg 2/3 B.H. Anes-Pol 4/5 P.Bergervoet 3/4 P. v. Gelderen 5/5 drs. E. Poot 3/3 dr. B.M. Roede 2/2 dr. I.J.B. Spijkerman 5/5 dr. A.K. v. Vliet 5/5 2. Strategisch Beleid Hieronder volgen de belangrijkste ontwikkelingen op drie vlakken zoals aangegeven in het Strategisch Beleidplan en jaarverslag 2012, namelijk governance WIP, richtlijnontwikkeling (inclusief capaciteit en achterstand) en Bureau WIP. 2.2 Governance WIP De WIP wil zich verder ontwikkelen tot een professionele netwerkorganisatie. Hiertoe zijn de missie en visie van de WIP opnieuw gedefinieerd in het Strategisch Beleidsplan , evenals de taken, verantwoordelijkheden en posities van de verschillende organen binnen de WIP. Daarbij is een adequate vertegenwoordiging van de moederverenigingen en andere deskundigen in de organen van de WIP essentieel Missie en werkterrein In het beleidsplan is de missie van de WIP geformuleerd als: De Werkgroep Infectie Preventie wil bijdragen aan het voorkómen van (zorg)infecties bij patiënten en zorgverleners. Dit doet de WIP door het ontwikkelen van richtlijnen op het gebied van infectiepreventie in de intramurale somatische zorg* en door dit beleid nationaal uit te dragen. De doelgroep zijn primair professionals die beleid maken op het gebied van infectiepreventie te weten deskundigen infectiepreventie, artsen-microbioloog en internisten-infectioloog. Deze beroepsgroepen dragen de richtlijnen. *Of, en zo ja hoe, de rol van de WIP bij de richtlijnen buiten dit gebied gecontinueerd moet worden, is onderwerp van discussie

7 Het werkterrein van de WIP is een onderwerp van voortgaande discussie en mede afhankelijk van capaciteit (zie paragraaf 2.3) en de afbakening met het werkterrein van andere richtlijnorganisaties in dit veld (Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI), Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV), zie paragraaf 5.2.3). In 2013 heeft de WIP zich voornamelijk gericht op de richtlijnen voor de intramurale somatische zorg (ziekenhuizen), en daarbinnen weer voornamelijk op de kernrichtlijnen (zie voor een overzicht Bijlage 2). Echter ook buiten de intramurale somatische zorg heeft de WIP bijgedragen aan richtlijnen, en ook richtlijnen gereviseerd/ontwikkeld. Dit laatste betreft de aantal betrokken infectiologen sterk is toegenomen (was 1, nu 4 internisten-infectioloog in 4 organen). De VHIG is verantwoordelijk voor de werving en selectie van deskundigen infectiepreventie in alle organen van de WIP. Zij zorgen voor een open werving door de advertentie van de WIP door te sturen naar alle leden en te plaatsen op hun website. Sollicitaties voor een bepaalde functie worden beoordeeld en geselecteerd door het Bestuur van de VHIG. De gekozen DIP worden afgevaardigd namens de VHIG voor een maximum periode van 4 jaar, met mogelijkheid tot verlenging van nogmaals 4 jaar. richtlijnen voor de verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen. In 2012 is onder druk van het veld besloten om een expertgroep te formeren voor de verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen. De noodzaak om snel een richtlijn BRMO te ontwikkelen voor deze setting heeft hierin de doorslag gegeven. In 2013 is begonnen met de daadwerkelijke revisie van deze richtlijnen en de ontwikkeling van een BRMO richtlijn voor deze setting. De afnemende bereidheid van experts zich in te zetten voor richtlijnen in het algemeen is een punt van zorg. Het financieel compenseren van professionals die zich substantieel inzetten voor de WIP is de beoogde strategie om adequate vertegenwoordiging in de organen van de WIP te faciliteren. De WIP hoopt hiermee te bereiken dat de relatie tussen betrokkenen het niveau van vrijwilligerswerk zal overstijgen en zakelijker wordt. De WIP heeft echter nog niet de financiële ruimte om de compensatie te bekostigen (zie hoofdstuk 6) Organen WIP De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van Bestuur, Regieraad, directeur en Expertgroepen zijn nader beschreven in reglementen Regieraad en Expertgroepen. De adequate vertegenwoordiging van de moederverenigingen in de organen van de WIP is een aandachtspunt. De werving en selectie van professionals voor de organen van de WIP is besproken en geformaliseerd. De NVMM plaatst de advertenties van de WIP op hun website, waarin belangstellenden worden uitgenodigd te reageren naar de WIP (die verantwoordelijk is voor de selectie). In het verleden werd deze advertentie tevens doorgestuurd naar alle leden van de NVMM. De NVMM is hiermee gestopt na klachten van leden over de te grote hoeveelheid s vanuit de NVMM. Hierdoor is de respons op de werving drastisch afgenomen. Een vermelding De WIP heeft tevens de betrokkenheid van andere medische beroepsgroepen en richtlijnenorganisaties vergroot bij het maken van richtlijnen door het versterken van de samenwerking met de afdeling Ondersteuning Professionele Kwaliteit van de Orde van Medisch Specialisten (nu genaamd Kennisinstituut van Medisch Specialisten (KiMS)), de LCI van het RIVM, het LCHV en specifieke beroepsgroepen (zie ook paragraaf 5.2 en 5.3). 2.3 Beleid richtlijnontwikkeling Nieuwe procedure richtlijnontwikkeling De WIP heeft de nieuwe procedure voor de ontwikkeling van richtlijnen geïmplementeerd. van advertenties van de WIP in de nieuwsbrief van de NVMM heeft de respons wel doen toenemen. De NVMM nieuwsbrief verschijnt echter onregelmatig en niet frequent. Dit probleem in de werving van artsen-microbioloog voor organen van de WIP is aan de orde gesteld op de najaarsvergadering van de NVMM. Begin 2014 is het frequent verschijnen van de Nieuwsbrief als oplossing voorgesteld door het nieuwe Bestuur van de NVMM. De VIZ plaatst de advertentie van de WIP op hun website, waarin belangstellenden worden uitgenodigd te reageren naar de WIP (die verantwoordelijk is voor de selectie). Het is onduidelijk of de advertentie wordt doorgestuurd naar alle leden (dit wordt wel verzocht aan de VIZ). Na een bestuurswisseling van de VIZ in 2013 wordt het ledenbestand van de VIZ bijgewerkt. Tot nu toe hebben zich geen infectiologen met belangstelling voor infectiepreventie onderwerpen gemeld. Wel benaderen we nu actief infectiologen voor bepaalde functies in organen van de WIP waardoor het Permanente Expertgroepen Na het publiceren van de richtlijnen MRSA en BRMO voor ziekenhuizen eind 2012 zijn de permanente expertgroepen MRSA en BRMO geëvalueerd qua samenstelling en functioneren. Dit heeft geleid tot het opheffen van de expertgroep MRSA omdat sommige leden in de expertgroep suboptimaal functioneerden en de samenstelling niet in overeenstemming was met het reglement expertgroepen. Hierna is geworven voor leden van een nieuwe expertgroep MRSA en is deze samengesteld (zie Bijlage 4). De WIP heeft aangeven dat er behoefte is aan een permanente expertgroep BRMO gezien het aantal vragen uit het veld. Na het publiceren van de richtlijn BRMO is geïnventariseerd welke leden van de BRMO expertgroep zitting wil

8 len nemen in de permanente expertgroep. Hierna is geworven voor aan aantal nieuwe leden voor de permanente expertgroep BRMO, waarna de expertgroep is samengesteld (zie Bijlage 4). Van alle permanente expertgroepen wordt verwacht dat ze jaarlijks een evaluatie schrijven over hun werkzaamheden en functioneren. Dit wordt beoordeeld door de Regieraad. Aan de andere richtlijnen zoals de richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen (zogenaamde Veilig werken richtlijnen, n=20) en richtlijnen voor de openbare gezondheidszorg (n=2), wordt vooralsnog geen prioriteit gegeven (zie Bijlage 1). Dit geeft andere organisaties, zoals richtlijnenorganisaties of wetenschappelijke verenigingen de mogelijkheid om zelf richtlijnen te gaan ontwikkelen, waarbij infectiepreventie een aspect van het professionele handelen is. Voor deze richtlijnen heeft de WIP wel deskundigheid ter beschikking gesteld. De eis is dat dit tegen een reële vergoeding Nieuw format WIP-richtlijnen Daarnaast is de WIP begonnen met het ontwikkelen van een nieuw format voor WIP-richtlijnen. Als eerste is de inleiding van een WIP-richtlijn gestandaardiseerd. Tevens is er meer aandacht besteed aan inventarisatie van mogelijke van kosten zou gebeuren. Enkele beroepsgroepen hebben in 2013 het initiatief genomen om zelf een beroepsgroep specifieke infectiepreventie richtlijn te gaan ontwikkelen in samenwerking met de WIP. Onze ervaringen hiermee worden beschreven in paragraaf 5.3. belangen van expertgroepleden, en de beoordeling hiervan. Gaandeweg gaat Bureau WIP meer werken volgens de eisen die anno 2013 gesteld worden aan richtlijnontwikkeling (zoals AGREE, HARING, keuze voor eenduidige wetenschappelijke zoekstrategie en eenduidige onderbouwing, normering (minimum- of streefnorm), motivaties voor keuzes) zonder daarbij de praktische insteek van de WIP-richtlijn uit het oog te verliezen. Het is van belang te realiseren dat hierdoor het reviseren / ontwikkelen van richtlijnen meer tijd in beslag neemt Capaciteit en achterstand Het aantal richtlijnen dat de WIP heeft ontwikkeld en derhalve elke 5 jaar, of eerder door bijvoorbeeld nieuwe inzichten of wetgeving, moet reviseren is in de loop van de 26 jaren fors uitgebreid. Met name het aantal richtlijnen voor infectiepreventie voor specifieke (para)medische beroepsgroepen is toegenomen. De focus van de WIP is daarmee minder Prioriteit richtlijnen De WIP is verantwoordelijk voor 127 richtlijnen (zie Bijlage 1). Bovendien ontwikkelde de WIP nog 7 richtlijnen in samenwerking met andere richtlijnenorganisaties, waarvan de WIP geen eigenaar is. De prioriteit van de WIP ligt bij: de richtlijnen voor de intramurale somatische gezondheidszorg (n=77). Binnen de intramurale somatische gezondheidszorg wordt prioriteit gegeven aan de: 1. kernrichtlijnen: de 48 basale richtlijnen waar alle andere richtlijnen op worden gebaseerd 2. richtlijnen voor specifieke micro-organismen: 9 richtlijnen (bijvoorbeeld de richtlijn Tuberculose); zo mogelijk worden deze in samenwerking met de LCI ontwikkeld. De richtlijnen voor verpleeghuis, woon- en thuiszorg (voorheen verpleeghuis, woon- en thuiszorg) en voor revalidatiecentra (n=30 en 18 respectievelijk, zie Bijlage 1), die nauwe banden hebben met het ziekenhuis en die weinig verschillen van de ziekenhuizen. In 2012 is onder druk van het veld besloten om een expertgroep te formeren voor de verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen. De noodzaak om snel een richtlijn BRMO te ontwikkelen voor deze setting heeft hierin de doorslag gegeven. In 2013 is begonnen met de revisie van dit pakket richtlijnen en de ontwikkeling van de BRMO richtlijn voor deze setting. De richtlijnen voor de thuiszorg vallen volgens de huidige definitie van de expertgroep buiten de WIP richtlijnen, en passen inhoudelijk beter onder de LCI-richtlijnen. duidelijk geworden. In de missie van de WIP staat dat het primaire doel van de WIP is richtlijnen te maken voor de intramurale gezondheidszorg. In paragraaf is aangegeven welke prioriteiten zijn aangehouden door de WIP. Echter, ook met deze prioritering houden we een pakket richtlijnen over dat nog steeds te groot is in relatie tot de capaciteit van Bureau WIP. Door het grote aantal richtlijnen in relatie tot capaciteit van Bureau WIP en de langere ontwikkelduur is er een achterstand ontstaan in de revisie van WIP-richtlijnen. Deze achterstand is in 2013 verder toegenomen ten opzichte van Eind 2013 was van 105 van de 127 richtlijnen (83%) de revisiedatum overschreden. Dit betrof 40/48 kernrichtlijnen voor ziekenhuizen (83%), 7/9 richtlijnen voor specifieke micro-organismen (78%) en 17/20 richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen (85%). Met de huidige capaciteit aan richtlijnontwikkeling van 1,9 fte voor de functie van secretaris richtlijnontwikkeling kunnen met een productie van 3-5 richtlijnen per jaar richtlijnen elke 5 jaar gereviseerd worden. En daarin worden kleine wijzigingen in richtlijnen en richtlijnen in samenwerking met andere organisaties niet meegenomen. Dit laat zien dat de huidige capaciteit van het Bureau WIP volstrekt onvoldoende is voor het bestaande aantal richtlijnen, en al helemaal niet toereikend is om de achterstand in revisie van richtlijnen weg te werken. In het Strategisch Beleidsplan worden er 3 scenario s uitgewerkt hoe om te gaan met de discrepantie tussen capaciteit en aantal richtlijnen namelijk 1. het verhogen van de capaciteit om het hele pakket richtlijnen te kunnen blijven maken, 2. het verminderen van het aantal richtlijnen en het verhogen van de capaciteit om een kleiner pakket richtlijnen te 14 15

9 kunnen blijven maken, 3. het verminderen van het aantal richtlijnen (tot een derde) berekend op de huidige capaciteit van het Bureau. In 2013 heeft de WIP gekozen voor het tweede scenario. De WIP heeft zich voornamelijk gericht om het verkrijgen van extra structurele financiering (zie hoofdstuk 6). In de revisie van richtlijnen heeft de WIP prioriteiten gesteld. Er is vooralsnog niet overgegaan tot het afstoten van richtlijnen of het terugbrengen van het pakket richtlijnen tot een derde. dus voor een groot deel van (2012 en) 2013 niet op het gewenste niveau geweest mede door de onzekerheid over de toekomst van de WIP. De vraagbaakfunctie is transparanter geworden doordat er een procedure is ontwikkeld en geïmplementeerd voor het beantwoorden van vragen uit het veld. In de nieuwe procedure wordt er een selectie gemaakt van de vragen/ zaken die bij de WIP horen (en welke niet). Ook worden de organen van de WIP op gepaste wijze betrokken bij de beantwoording. Daarbij is de achterstand in het beantwoorden van vragen uit het veld volledig weggewerkt. Begin 2013 werd bekend dat de WIP een eenmalige extra projectsubsidie van het RIVM kreeg voor het inhalen van achterstanden. Hiermee is op een extra secretaris richtlijnontwikkeling bekostigd. Hiermee was de formatie voor secretarissen vanaf deze datum 2,8 fte. Het inwerken van de twee nieuwe secretarissen (1 ter vervanging van Het onderzoek naar implementatie van WIP-richtlijnen is niet gerealiseerd in 2013 door het slechts gedeeltelijk kunnen invullen van de formatie DIP. Ook het meelezen met de LCI-richtlijnen door de deskundigen infectiepreventie van de WIP is hierdoor niet gerealiseerd. een vacature en 1 extra) heeft enige tijd in beslag genomen. De extra secretaris is begonnen met de revisie van een aantal richtlijnen behorende tot het pakket Algemene voorzorgsmaatregelen. Dit zijn revisies door Bureau WIP. Deze revisies zullen in 2014 door Bureau WIP worden afgerond. De extra secretaris richtlijnontwikkeling is per niet meer werkzaam voor de WIP, en daarmee is de formatie secretarissen weer terug op 1,9 fte. 2.4 Bureau WIP Algemeen De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de leden van Bureau WIP zijn verduidelijkt en de samenwerking is duidelijk verbeterd in Inbedding Bureau WIP bij een andere richtlijnenorganisatie Het moderniseren van het instrumentarium van Bureau WIP, alsmede het onderbrengen van het Bureau WIP bij een andere richtlijnenorganisatie is in 2013 niet gerealiseerd. Het uitgangspunt bij een inbedding van het Bureau WIP bij een andere richtlijnenorganisatie is dat de sterke verbondenheid met de doelgroepen daarbij behouden moet blijven en de onafhankelijke positie van stichting WIP gewaarborgd blijft. De WIP heeft aanvankelijk samenwerking gezocht met de afdeling OPK van de OMS. Dit was een ondersteunende afdeling van de OMS (12 fte) die richtlijnen maakt, literatuur studie verricht en kwaliteitsbeleid ontwikkelt voor medisch specialisten. In februari 2013 bleek dat het onderbrengen van Bureau WIP bij de afdeling OPK geen reële optie was. De belangrijkste obstakels (voor respectievelijk de WIP en de afdeling OPK) waren het verzelfstandigen van de afdeling OPK in een BV constructie en het overnemen van rechten van Vraagbaakfunctie De WIP ontwikkelt niet alleen richtlijnen maar draagt deze ook nationaal uit. Een onderdeel van het uitdragen van de WIP richtlijnen is de vraagbaakfunctie. Op de website worden professionals op het gebied van infectiepreventie uitgenodigd om eventuele vragen aan de WIP te stellen en opmerkingen en voorstellen voor wijzigingen door te geven. Door het vertrek van de deskundige infectiepreventie in juni 2012 (0,89 fte) was er een vacature ontstaan voor een deskundige infectiepreventie. Om deze vacature op te vullen heeft de WIP ervoor gekozen twee deskundigen infectiepreventie te werven die voor 0,4 fte werkzaam zijn voor de WIP en daarnaast werkzaam zijn als deskundige infectiepreventie in een ziekenhuis. Hiermee beoogt de WIP het contact met de praktijk en het veld te versterken. Per zijn 2 deskundigen infectiepreventie gedetacheerd vanuit hun eigen ziekenhuis naar de WIP voor een periode van zes maanden. Hierna is een van hen voor 0,4 fte blijven werken voor de WIP. Per is een nieuwe deskundige infectiepreventie voor 0,2 fte werkzaam voor de WIP. De formatie voor deskundigen infectiepreventie is de leden van Bureau WIP. In maart 2013 heeft de WIP besloten om samenwerking te zoeken met de LCI van het RIVM. Zowel LCI als WIP waren gemotiveerd om de samenwerking vorm te geven. Werkgeverschap en aansturing werden uitgewerkt in een samenwerkingsovereenkomst. Daarbij moest gemanoeuvreerd worden tussen het werken onder Ministeriële verantwoordelijkheid als werknemer van het RIVM, en de borging van onafhankelijkheid van de WIP-richtlijnen. Een oplossing werd gevonden in de zogenaamde COGEM constructie. In deze constructie bleef de onafhankelijkheid van de WIP gewaarborgd en kon de WIP profiteren van het werkgeverschap van en samenwerking met het RIVM (en vice versa). Echter de kosten die in deze constructie aan de WIP zouden worden berekend waren zodanig hoog waren dat dit een reden was om te onderzoeken of de WIP zelf als werkgever kon gaan optreden. In november 2013 heeft de WIP besloten om zelf het werkgeverschap voor de werknemers van Bureau WIP op zich te nemen, en is het opzetten van het werkgeverschap in gang gezet. Op termijn zal bekeken worden of en onder welke voorwaarden Bureau WIP kan verhuizen naar de LCI, om aldaar vorm te geven aan samenwerking met deze afdeling

10 3. Richtlijnen 3.1 Algemeen In 2013 heeft de WIP 127 richtlijnen in beheer: - 48 kernrichtlijnen voor de intramurale somatische zorg; - 9 richtlijnen over specifieke micro-organismen; - 20 richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen; - 30 richtlijnen voor verpleeghuizen, woon- en thuiszorg; - 18 richtlijnen voor revalidatiecentra; - 2 richtlijnen voor de openbare gezondheidszorg. RIVM website gecompleteerd en verbeterd, en de beëindiging van de LUMC website begeleid. Vanaf december 2013 wordt de gebruiker rechtstreeks doorgeschakeld, via het vertrouwde naar onze nieuwe website en is de website van de WIP bij het LUMC opgeheven. De Engelstalige richtlijnen zijn niet meer beschikbaar op de website. Richtlijnen die vanaf nu worden ontwikkeld worden alleen vertaald naar het Engels als hier financiën voor beschikbaar zijn. In 2013 zijn er geen richtlijnen in het Engels vertaald. 3.4 Gezondheidsraad Eenmaal per jaar worden WIP-richtlijnen die in het voorafgaande jaar zijn gepubliceerd voorgelegd aan de Beraadsgroep van de Gezondheidsraad. De Beraadsgroep beoordeelt met een door de Gezondheidsraad aangepaste versie van het AGREE-instrument de kwaliteit van deze richtlijnen. Bijlage 1 geeft een overzicht van alle WIP-richtlijnen en richtlijnen waaraan de WIP substantieel heeft bijgedragen. 3.2 Richtlijnen in bewerking (revisie of ontwikkeling) Vraagbaakfunctie Er zijn in vragen binnengekomen. Samen met de achterstand van 180 nog niet beantwoorde vragen uit 2012 werden er 792 vragen uit het veld beantwoord. De vragen aan het Bureau WIP waren zeer divers, zowel wat betreft In 2013 heeft de WIP 21 WIP richtlijnen in bewerking: - 13 kernrichtlijnen voor de intramurale somatische zorg; - 1 richtlijnen over specifieke micro-organismen; - 5 richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen; - 2 richtlijnen voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen; In 2013 heeft de WIP aan 6 richtlijnen voor de openbare gezondheidszorg meegewerkt. functie en type zorginstelling van de vragenstellers als ook de onderwerpen (inhoudelijke vragen over de richtlijnen, verzoeken tot medewerking aan congressen, presentaties, onderwijs of onderzoek, problemen uit de praktijk etc.). Onderverdeling vragen uit het veld: Deskundigen infectiepreventie stelden 207 vragen (26%); belangrijkste onderwerpen zijn MRSA (12% van de vragen die door de DIP werden gesteld), Beleid reiniging, desinfectie en sterilisatie, 12%), OK-gerelateerde vragen (12%) en het gebruik van de websites (12%). Arts-microbiologen stelden 19 vragen (3%); belangrijkste onderwerp BRMO. Een overzicht van de richtlijnen die in 2013 in ontwikkeling of in revisie zijn of zijn gewijzigd, staan vermeld in Bijlage 2. De samenstelling van de Expertgroepen staat vermeld in Bijlage 3. Verpleegkundigen stelden 128 vragen (16%); belangrijkste onderwerpen zijn persoonlijke hygiëne, intraveneuze katheters en isolatiemaatregelen. Tandartsen, tandartsassistenten en mondhygiënisten stelden samen in totaal 54 vragen (7%). Dit is relatief veel gezien het feit dat de vragen slechts één WIP- richtlijn betreffen. Belangrijkste onderwerp is reiniging, desinfectie en sterilisatie van instrumentarium. Daarnaast werden vragen gesteld door (overige) ziekenhuismedewerkers, (huis-) artsen, arbodiensten, kwaliteitsmedewerkers, thuiszorg- en verpleeghuismedewerkers, docenten, GGD-medewerkers, IGZ, studenten, particulieren en de industrie. 3.3 Publicatie richtlijnen De WIP website van het LUMC (in samenwerking met de afdeling Medische Informatica van het LUMC) was sterk verouderd en de zoekfunctie (door middel van Google) leverde soms als resultaat een oude versie van een richtlijn op. Om deze redenen heeft de WIP een nieuwe website in gebruik genomen die ondergebracht is op de website van het RIVM. Lange tijd heeft de WIP beide websites onderhouden. Om een einde te maken aan deze onwenselijke situatie heeft de WIP een Bureauredacteur ingehuurd van het RIVM voor 6 uur per week. De Bureauredacteur heeft de 18 19

11 Bij beantwoording van vragen is de functie van de vragensteller relevant. Is deze niet als beleidsmaker betrokken bij het maken van infectiepreventiebeleid dan wordt in principe verwezen naar de afdeling infectiepreventie van de eigen instelling. Het onderwerp van de vraag kan daarnaast een reden zijn om te verwijzen naar andere organisaties zoals bijvoorbeeld het LCHV of de LCI. De WIP onderzoekt of de richtlijnen die een specifiek micro-organisme / ziekte betreffen ontwikkeld kunnen worden in samenwerking met de LCI. Bij een gezamenlijk ontwikkelde richtlijn kan de LCI zich dan richten op de openbare gezondheidszorg aspecten en de WIP op de infectiepreventie maatregelen voor het ziekenhuis. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de richtlijn norovirus waarvoor door het Bureau-WIP een aparte ziekenhuis en verpleeghuis bijlage zal worden ontwikkeld. In de praktijk blijkt dat het samenvoegen van richtlijnen van de WIP en LCI niet altijd haalbaar is. WIP-richtlijnen Op relevante vragen van beleidsmakers wordt inhoudelijk gereageerd. Zo nodig worden hiervoor de organen van de WIP (het Bureau, de Regieraad en/of expertgroep) geconsulteerd. 5. Public Relations en samenwerking 5.1 Moederverenigingen richten zich vooral op ziekten of micro-organismen die uitgebreide infectiepreventiemaatregelen vragen in het ziekenhuis. Het contrast met de (hoeveelheid) maatregelen in de openbare gezondheidszorg is dan zo groot dat bij een aantal richtlijnen besloten is om twee aparte richtlijnen (namelijk voor het ziekenhuis (of verpleeghuis) en de openbare gezondheidszorg) te laten bestaan of te ontwikkelen. Dit was bijvoorbeeld het geval voor de ziekenhuis richtlijnen BRMO en MRSA die eind 2012 zijn vastgesteld, en voor de richtlijn BRMO voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen. De WIP onderhoudt contacten met de moederverenigingen VHIG, NVMM en VIZ. De jaarvergadering en het symposium van de VHIG, de NVMM (voor- en najaarsvergadering) en VIZ zijn bezocht door leden van Bureau en Bestuur WIP. De publicatie van nieuwe (concept)richtlijnen wordt bekendgemaakt op de websites van de VHIG, de NVMM en de VIZ. Het plan om alle ziekenhuizen een financiële bijdrage te gaan vragen (zie hoofdstuk 6) is besproken en goedgekeurd in het Bestuur van de NVMM, VIZ en VHIG, en in de regio-overleggen van de VHIG. Tevens heeft de voorzitter van het Bestuur WIP de ledenvergadering van de NVMM en VIZ bezocht om het plan toe te lichten. 5.2 Samenwerking met organisaties die richtlijnen maken op het gebied van Infectiepreventie LCHV Het LCHV en de WIP hebben hun samenwerking in 2013 verder versterkt. De LCHV is benaderd of zij net als de LCI de vergaderingen van de Regieraad willen bijwonen als adviseur. Dit onderwerp wordt 2014 besproken in de Regieraad met T. Veenstra, hoofd van de LCHV. Het LCHV ontwikkelt richtlijnen op het gebied van infectiepreventie in publieke gezondheidszorginstellingen. In 2013 heeft het LCHV in samenwerking met het kenniscentrum Plaagdieren de richtlijn Plaagdieren ontwikkeld. Volgend eerdere afspraken zou dit een WIP richtlijn worden. Gezien het geringe raakvlak met de infectiepreventie en het te LCI De LCI en de WIP hebben hun samenwerking in 2013 verder versterkt. De LCI is vertegenwoordigd in de Regieraad door de adviseursfunctie van drs. D. Beaujean. Daarmee is de LCI volledig geïnformeerd over nieuwe richtlijnen en grote pakket richtlijnen van de WIP is de WIP hier op teruggekomen. De richtlijn zal begin 2014 in de Regieraad opnieuw besproken worden. Er zal ook worden geïnventariseerd of de richtlijn bij een andere organisatie gepubliceerd kan worden. ontwikkelingen. De deskundigen infectiepreventie van de WIP worden geïnformeerd over de nieuwe LCI-richtlijnen per . Op verzoek bekijkt de DIP of er discrepanties zijn tussen bestaande WIP en (concept) LCI-richtlijnen en wordt dit teruggekoppeld. Discrepanties worden besproken in de Regieraad vergadering Afbakening Het overleg in 2012 tussen de WIP, LCI en het LCHV (organisaties die richtlijnen maken op het gebied van infectiepreventie) om te komen tot een rationele gebiedsafbakening tussen de 3 organisaties heeft geen vervolg gekregen in Door een tekort aan capaciteit is het niet mogelijk geweest om in 2013 alle LCI- richtlijnen te lezen en van commentaar te voorzien, noch om de vergaderingen van de Landelijk Overleg Hygiëne en Veiligheid (het orgaan dat de LCIrichtlijnen goedkeurt) bij te wonen. De WIP, LCI en het LCHV kwamen in het overleg tot de conclusie dat de infectiepreventie richtlijnen voor beroepsgroepen of instellingen in de openbare gezondheidszorg (Huidtherapie, Podotherapie, Jeugdgezondheidszorg, Ac

12 cupunctuurpraktijk) de meeste raakvlakken hebben met het werk van het LCHV. Een uitzondering hierop is de eerste lijn (huisartsen, tandartsen en verloskundigen) die qua verrichtingen weer meer raakvlakken heeft met het werk van de WIP. De richtlijnen voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen (binnen de ouderenzorg) behoren tot het werkterrein van de WIP, waarbij het LCHV de vertaalslag maakt naar de werkvloer. De gevraagde reële vergoeding voor de bijdrage van de medewerker van Bureau WIP (namelijk een vergoeding per uur voor vergader- en reistijd, en reiskosten vergoeding) werd na aanvankelijke goedkeuring opnieuw ter discussie gesteld door de NMT. Zij wilden geen reistijd vergoeden. Uiteindelijk is als compromis besloten om de helft van de reistijd te vergoeden. Kleinschalig wonen buiten de ouderenzorg hoort bij de LCI / het LCHV evenals de thuiszorg. Tot deze verdeling van verantwoordelijkheid binnen de zorg voor ouderen is gekomen naar aanleiding van de ontwikkeling van de richtlijn BRMO voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen Huisartsen en Verloskundigen In 2013 heeft het Nederlands Huisarts Genootschap (NHG) en de Koninklijke Nederlandse Obstetrie Vereniging De financiering van bovenstaande wees richtlijnen zijn nog steeds een probleem omdat zowel het LCHV als de WIP te maken heeft met een capaciteitstekort. Hiervoor zal op korte termijn een oplossing moeten worden gezocht. (KNOV) besloten om samen de richtlijn Infectiepreventie in de Verloskundigen- en Huisartsenpraktijk te ontwikkelen. De WIP is vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling. De richtlijn wordt onder begeleiding van en volgens de procedure van de NHG ontwikkeld. De omvang van de expertgroep is beperkt ondanks de vertegenwoordiging van 2 beroepsgroepen. De WIP werd gevraagd een afvaardiging te sturen. Na bespreking in de Regieraad is besloten om Inmiddels heeft de beroepsvereniging van tandartsen de verantwoordelijkheid op zich genomen om de WIP-richtlijn voor de tandheelkundige praktijk te reviseren in samenwerking met de WIP (zie hoofdstuk 5.3.1). Ditzelfde geldt voor de beroepsverenigingen van de huisartsen en verloskundigen (zie hoofdstuk 5.3.2). infectiepreventie professionals voor de expertgroep buiten Bureau WIP te werven. Uiteindelijk heeft de WIP twee artsen-microbioloog en een deskundige infectiepreventie afgevaardigd (zie Bijlage 3). Eind 2013 heeft de eerste bijeenkomst van de expertgroep plaats gevonden. Deze drie experts krijgen de standaard vergoeding die de NHG hanteert voor leden van expertgroepen (vacatiegeld 5.3 Infectiepreventie richtlijnen van wetenschappelijke verenigingen Tandartsen en andere professionals in de mondzorg en reiskosten) Abortusartsen De abortusartsen hebben samen met de afdeling OPK van de OMS en de WIP de richtlijn Hygiëne in abortusklinieken ontwikkeld. De beroepsgroep van abortusartsen hebben deze richtlijn zelf bekostigd. De voorzitter van de expertgroep was internist-infectioloog en voormalig directeur van de WIP. De WIP heeft een arts-microbioloog geworven voor de expertgroep. De VHIG heeft een deskundige infectiepreventie voorgedragen (zie voor leden van de expertgroep Bijlage 3). De concept richtlijn is door het Bureau WIP en de Regieraad becommentarieerd en besproken (dd ). Een volgend concept is in mei 2013 besproken waarbij er nog een discrepantie met de WIP richtlijn MRSA werd vastgesteld. De definitieve richtlijn is uiteindelijk op door de WIP vastgesteld. De experts kregen de standaard vergoeding die de OMS hanteert voor leden van expertgroepen (vacatiegeld en reiskosten). De Nederlandse Maatschappij van Tandartsen (NMT) is gestart met de ontwikkeling van de richtlijn Infectiepreventie in de tandartsenpraktijk waarbij de bestaande WIP-richtlijn het uitgangspunt is. De WIP heeft als vertegenwoordiger van de expertgroep een deskundige infectiepreventie van Bureau WIP afgevaardigd (zie Bijlage 3). De samenstelling van de expertgroep was al uitgevoerd toen de WIP betrokken werd. De expertgroep was erg groot mede doordat alle disciplines en belangengroepen erin vertegenwoordigd waren. Daarnaast was de procedure voor de richtlijnontwikkeling nieuw en complex. Belangrijke discussiepunten waren de onderbouwing van vele infectiepreventiemaatregelen, waaronder het reinigings- en desinfectieproces. De maatregelen waren volgens een aantal leden van de expertgroep niet evidencebased. Op het moment dat de inhoudelijke discussie verhardde werd zelfs de samenwerking met de WIP in deze richtlijn ter discussie gesteld. Dit vervelende incident is op dat moment gesust en bijgelegd. Het proces is echter nog niet afgerond met een definitieve richtlijn die is vastgesteld door de WIP. Het is de verwachting dat de richtlijn begin 2014 in concept aan het veld en de WIP kan worden voorgelegd

13 5.3.4 Kritische blik WIP Naast de tandartsen, huisartsen en verloskundigen hebben ook de anesthesiologen aangegeven dat ze zelf een infectiepreventie richtlijn willen gaan ontwikkelen. Dit komt voort uit onvrede met de huidige richtlijn Veilig werken in de anesthesiologie.. De ervaring met de tandartsen richtlijn geeft aan dat het ontwikkelen van infectiepreventie richtlijnen door de beroepsgroep zelf en in samenwerking met de WIP zowel voordelen als nadelen heeft. Het voordeel is dat er een grotere betrokkenheid van de beroepsgroep is waardoor het draagvlak voor de richtlijn groter is. De professionals van de specifieke WIP-richtlijnen (Handhygiëne, Bedpanspoelers en Tuberculose). Deze pilot zal begeleid worden door een kleine werkgroep van Arbo professionals (2 arbeidshygiënisten en een bedrijfsarts) en werknemers van de WIP (DIP, secretaris richtlijnontwikkeling) onder leiding van de Directeur Bureau WIP. De arbeidshygiënist die het project trekt is M.Waegemakers. Zij is werkzaam bij het AMC en gedeeltelijk gedetacheerd naar de LCI om dit project te kunnen uitvoeren. Eind 2013 is de pilotfase van het project afgerond. Er is een format ontwikkeld welke ARBO aspecten in de WIP-richtlijnen kunnen worden geïntegreerd, en er is een advies geschreven over de richtlijnen Handhygiëne, Bedpanspoelers en Tuberculose. Deze ARBO aspecten worden door de secretarissen richtlijnontwikkeling van de WIP geïntegreerd in de bestaande richtlijnen en voorgelegd aan de Regieraad ter goedkeuring. betreffende beroepsgroep zijn dan wellicht meer bereid de richtlijn te implementeren en uit te voeren. Het nadeel is dat de positie van de WIP als kenniscentrum op het gebied van infectiepreventie verzwakt wordt. De formatie van het Bureau WIP is te krap om alle richtlijnen voor beroepsgroepen mee te ontwikkelen. Als de WIP werft voor externe In 2014 wordt gestart met de tweede fase van het project. Hierin worden nog 5 aanvullende WIP-richtlijnen bekeken en voorzien van een advies op het gebied van ARBO. professionals zoals artsen-microbioloog en/of deskundigen infectiepreventie dan is de kwaliteit van de inbreng afhankelijk van de afvaardiging. Daarbij komt dat deze professionals die de inhoudelijke input moeten leveren in de expertgroep, vaak in de minderheid zijn binnen de expertgroep. Op basis van de inhoudelijke argumenten in discussies en de goodwill van de groep worden ingebrachte punten overgenomen. Aan het eind van het traject toetsen medewerkers van Bureau WIP en de Regieraad dan nog een keer of de richtlijn in harmonie is met de richtlijnen van de WIP. Bij aanbevelingen die in strijd zijn met de WIP-richtlijnen zal er nader overleg plaatsvinden met de expertgroep. Het is de vraag wat er gebeurt als de WIP en de specifieke beroepsgroep geen overeenstemming kunnen bereiken. Hebben we voldoende invloed om bepaalde zaken op te leggen? De enige optie is dan dat de WIP de betreffende richtlijn niet vaststelt. Het is onduidelijk welke consequenties dit heeft en is het de vraag hoe de IGZ zich opstelt als dit gebeurt. 5.5 Overige contacten en samenwerking - Door de WIP wordt zitting genomen in de adviescommissie van het PREZIES netwerk, PREventie ZIEkenhuisinfecties door Surveillance, een samenwerkingsverband tussen de deelnemende ziekenhuizen, het kwaliteitsinstituut CBO en het RIVM. R. Lagendijk en dr.r. Hendrix nemen deel als afgevaardigden van de WIP. - Namens de WIP heeft dr. A.K. van Vliet zitting in de Nederlandse Norm Commissie Steriliseren en Steriliteit. - Dr.I.J.B.Spijkerman maakt deel uit van de werkgroep Hygiëne en Infectiepreventie (HIP) van de NVMM. - Namens de WIP en op verzoek van de NVMM heeft dr.i.j.b.spijkerman zitting in het signaleringsoverleg Ziekenhuisinfecties en Antimicrobiële resistentie (eenmaal per maand). Zij treedt op als vice-voorzitter. In het overleg werden de landelijke meldingen van uitbraken besproken en gefaseerd met het doel het veld te informeren over uitbraken in ziekenhuizen, en tijdig hulp te kunnen bieden bij uitbraken die niet onder 5.4 Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid Naar aanleiding van het rapport Onderzoek richtlijnen Werkgroep Infectiepreventie en arbeidsomstandigheden gepubliceerd in juni 2012, heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de WIP in 2013 uitgenodigd een controle zijn. - Namens de WIP heeft P. van Gelderen deelgenomen aan revisie van de Hygiënecode voor zorginstellingen en defensie. voorstel in te dienen voor een pilot project waarin een start wordt gemaakt met het integreren van ARBO aspecten in WIP-richtlijnen. Hiervoor zou nog in 2013 financiering beschikbaar zijn vanuit het Ministerie. In nauwe samenwerking met de LCI die al een dergelijk langdurig project hebben lopen met het integreren van ARBO aspecten in hun richtlijnen heeft de WIP besloten een aanvraag te schrijven. Het project bestaat uit een pilotfase waarin een format wordt ontwikkeld voor het integreren van ARBO aspecten in de WIP-richtlijnen, en dit format wordt toegepast op en drietal 24 25

14 5.6 Congressen De congressen die in 2013 zijn bezocht door de leden van Bureau WIP worden beschreven in tabel CVZ: Kwaliteitsforum, Diemen Tabel 1: Congressen in Mythen, missers en maatwerk + Meesterwerk Infectieuze bedreigingen, Ede STIP: herziening richtlijn BRMO: Arnhem WAMM / WOGIZ/ NVMM symposium, infectiepreventie,virologie, Nieuwegein: STIP BRMO herziening WIP-richtlijn Utrecht VHIG jubileum symposium Verleden-heden-toekomst, Oegstgeest NVaMM symposium Biofilms: material-related infections, KNAW, Amsterdam VCCN: OK-symposium, Bussum Inaugurele rede prof. dr M.C. Vos, Erasmus MC, Rotterdam NVMM-VIZ najaarsvergadering, Utrecht PREZIES informatiebijeenkomst Lijnsepsis, Utrecht EurSafety Symposium ESBL/MRGN harmonization of the new guidelines in Germany and The Netherlands, Nijmegen DSMH / SVN: De toekomst van steriliseren, Ede Infectieziekten symposium, AMC, Amsterdam VHIG symposium Terug naar de toekomst, Egmond aan Zee VHIG symposium Terug naar de toekomst, Egmond aan Zee NVMM symposium en voorjaarsvergadering, Papendal, Arnhem 5.7 Presentaties Door dr. I.J.B. Spijkerman is de volgende voordracht gehouden: WIP-richtlijn Bijzonder Resistente Micro-organismen, Medilex congres Bacteriën onder de loep, Utrecht 27-4 t/m ECCMID: Berlijn, Duitsland Medilex congres Bacteriën onder de loep: Congrescentrum In de Driehoek: Utrecht Door P. van Gelderen is de volgende voordracht gehouden: WIP-richtlijnen, wat moet ik ermee? Jaarlijkse Netwerkbijeenkomst voor Hygiëne Kwaliteits Medewerkers /Aandachtsvelders Infectiepreventie, Fontys Hogeschool, Eindhoven. 25 t/m ICPIC 2013 : Genève, Zwitserland, 26 27

15 5.8 Publicaties 1. Poster Revised Dutch guideline infection prevention Highly resistant micro-organisms, I. Roede, J. Kluytmans, R. Hendrix, I. Willemsen, T.H. Daha, M.A. Leverstein-van Hall, J.H. van Zeijl, P 028/47, NVMM symposium (Papendal, Arnhem, 16-4) en VHIG symposium (Egmond aan Zee, 10 en 11-4). 6.3 Acquisitie De veranderingen, beschreven in het strategisch beleidsplan, die alle gericht zijn op de professionalisering en het toekomstbestendig maken van de WIP, hebben consequenties voor de financiën van de WIP. Het uitbreiden van de structurele financiering van de WIP is besproken met het CIB, het Ministerie van VWS, de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen (NVZ) en de Nederlandse Federatie van Universitaire ziekenhuizen (NFU). 2. Poster Revised national guideline on prevention of Meticillin Resistant Staphylococcus aureus transmission in Dutch hospitals, A.K. v. Vliet, T.M. Bonten, T.H. Daha, R. Hendrix, J.A.J. Kluytmans, B.M. Roede, P.J. van den Broek, C. - Het CIB (RIVM) zag vooralsnog geen mogelijkheden de structurele subsidie te verhogen. Wel was het RIVM bereid de problematiek te bespreken op het Ministerie van VWS en samen op te trekken richting andere partijen die verantwoordelijk zijn voor infectiepreventie in ziekenhuizen. Vandenbroucke-Grauls, M. van Rijen, H. Verbrugh, M.C. Vos, A. Voss, M.W.H. Wulf, I.J.B. Spijkerman, NVMM symposium (Papendal, Arnhem, 16-4) en VHIG symposium (Egmond aan Zee, 10 en 11-4). - Het ministerie van VWS (Afdeling Openbare Gezondheidszorg) is van mening dat het niet de 3. Ingezonden brief Infectieziekten, dr. G.J.H.M. Ruys, Medisch Contact 2013, 20 juni, verantwoordelijkheid is van de overheid maar die van het veld om aanvullende financiering van de WIP te bekostigen. Het ministerie heeft toegezegd aandacht te vragen voor de problematiek van de WIP bij de 4. Artikel Gemeenschapsvoorzieningen: wie zal dat betalen?, dr. G.J.H.M. Ruijs. NTMM 2013, 21 (2), 5. ziekenhuizen. 6 Financiën 6.1 Structurele subsidie De WIP krijgt in aan structurele subsidie van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)/ Centrum Infectieziekten Bestrijding (CIB). Voor een volledige financiële verantwoording wordt verwezen naar de jaarrekening In 2012 hebben gesprekken plaats gevonden met de NVZ in aanwezigheid van het toenmalige hoofd van het CIB prof. dr. R.A. Coutinho. Het bestuur van de NVZ was van mening dat zij geen verantwoordelijkheid dragen voor een (aanvullende) structurele financiering van de WIP. Aanvankelijk wilden zij wel overwegen een eenmalige subsidie te verstrekken als overgang naar een structurele oplossing. Na het insturen van een subsidieaanvraag kwam de NVZ hier echter op terug. Zij vonden de situatie van de WIP niet bedreigd en wilden niet overgaan tot het verlenen van een eenmalige subsidie voor de WIP. Hierop heeft de WIP een 6.2 Eenmalige subsidie CIB In 2013 heeft het CIB een (eenmalige) projectsubsidie verleend aan de WIP om achterstanden in te halen. Het betrof een bedrag van te besteden in Per is een extra secretaris richtlijnontwikkeling (1 fte) aangesteld voor de duur van een 7 maanden. Tevens heeft de Directeur Bureau WIP meer formatie gekregen per half februari 2013 (0,2 fte extra, dit betekent in totaal 0,6 fte gedurende 9 maanden). Hiermee is het bedrag van de projectsubsidie slechts gedeeltelijk besteed. De WIP heeft aan het CIB gevraagd of het mogelijk is de looptijd van de reactie gestuurd in december 2012 waarin uiteen wordt gezet welke consequenties het uitblijven van een verhoging van de structurele subsidie van de WIP kan hebben. Hierin wordt ook genoemd dat de WIP als alternatief overweegt over te gaan tot het verkopen van haar richtlijnen aan ziekenhuizen. Ook de Nederlandse Federatie van Universitaire ziekenhuizen (NFU) is aangesproken op haar verantwoordelijkheid in een gesprek in november Zij hebben in navolging van de NVZ afwijzend gereageerd op de subsidieaanvraag. projectsubsidie te verlengen met nog een jaar (dit is in 2014 toegekend). - Tijdens de gesprekken is de mogelijkheid geopperd dat de WIP wellicht (gedeeltelijk) betaald zou kunnen worden uit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). De centrale pot voor multidisciplinaire richtlijnen die beheerd wordt door het SKMS bestuur past inhoudelijk gezien goed bij de revisie van WIP 28 29

16 richtlijnen die voor elke discipline en beroepsgroep in het ziekenhuis gelden. Het blijkt dat deze centrale pot structureel wordt overvraagd waardoor een groot deel van de aanvragen moet worden afgewezen. Er is nog niet geprobeerd een dergelijke aanvraag voor een multidisciplinaire richtlijn in te dienen. De (revisie van) richtlijn Postoperatieve Wond Infecties (POWI) zou een goede kandidaat zijn voor een dergelijk traject, echter de WIP wil de komst van een nieuwe Amerikaanse richtlijn POWI eind 2013 afwachten. - Na de afwijzingen van de NVZ en NFU heeft het Bestuur WIP in 2013 besloten om de belangrijkste gebruikers van de WIP richtlijnen om een bijdrage te vragen in de kosten van richtlijnontwikkeling van de WIP. De belangrijkste gebruikers zijn de ziekenhuizen, en andere gezondheidszorginstellingen waarvoor de WIP richtlijnen maakt. De WIP heeft gekozen voor het vragen van een vrijwillige bijdrage, en niet tot het verkopen van abonnementen. De laatste optie zou tot gevolg hebben dat de richtlijnen niet meer vrijelijk beschikbaar zijn, dat een systeem ontwikkeld moet worden om de richtlijnen achter slot en grendel te plaatsen met de bijbehorende intensieve administratie en dat er Btw geheven moet worden. Het nadeel van het vragen van een vrijwillige bijdrage is de vrijblijvendheid: de ziekenhuizen kunnen weigeren te betalen zonder consequenties. Er is een meerjarenbegroting opgesteld waarin de consequenties van het strategisch beleidsplan zijn verwerkt en de achterstanden in revisie van richtlijnen worden ingehaald. Aan de hand van deze begroting komt de WIP tot een bedrag per ziekenhuis ( 1000 en 9 per bed). In eerste instantie zullen alleen de ziekenhuizen worden benaderd. Later kunnen ook de privé klinieken en andere gezondheidsinstellingen worden aangeschreven. In het najaar van 2013 zijn deze plannen besproken met de Besturen van de moederverenigingen en in de ledenvergaderingen van de NVMM en VIZ. Tevens is het onderwerp geagendeerd op de regio-overleggen van de deskundigen infectiepreventie. Alle moederverenigingen hebben ingestemd met het plan om een bijdrage te vragen aan de ziekenhuizen voor de richtlijnontwikkeling van de WIP. Begin 2014 zijn de brieven met het verzoek gericht aan de deskundigen infectiepreventie, artsen-microbioloog en voorzitters van de WIP. Begin 2014 zijn de brieven met het verzoek gericht aan de deskundigen infectiepreventie, artsen-microbioloog en voorzitters van de Infectiecommissie van elk ziekenhuis (met cc aan de Raad van Bestuur) verstuurd

17 Bijlage 1. Overzicht van alle WIP- richtlijnen per 31 december 2013 Er is een indeling gemaakt naar zorginstelling: - WIP-richtlijnen voor ziekenhuizen[zh]; - WIP-richtlijnen voor verpleeg, woon- en thuiszorg [VPH]; - WIP-richtlijnen voor revalidatiecentra [REV]; - (WIP-)richtlijnen voor de openbare gezondheidszorg [OG]. WIP-kernrichtlijnen Nummer naam richtlijn veld publicatie jaar revisie jaar 1 Accidenteel bloedcontact ZH Aërogene isolatie ZH Aërogene isolatie kinderen ZH Arteriele katheters ZH Babyvoeding ZH Beademing ZH Bedden en toebehoren ZH Bedpanspoelers ZH Beleid reiniging desinfectie sterilisatie ZH Beschermende isolatie ZH Beschermende isolatie kinderen ZH Bewaren en transport gebruikt instrumentarium ZH Blaaskatheterisatie ZH Bouwkundige werkzaamheden ZH Contactisolatie ZH Contactisolatie kinderen ZH Desinfectie van huid en slijmvliezen ZH Druppelisolatie ZH Druppelisolatie kinderen ZH Echografisch onderzoek ZH Flebitis en bloedbaaninfecties door intravenueze ZH infuuskatheters 32 33

18 22 Gentherapie ZH Handhygiëne medewerkers ZH Handhygiëne medewerkers voedingsdienst ZH Hydrotherapie ZH Indicaties voor isolatie ZH Isolatie operatiepatiënten ZH Isolatie poli, onderzoek, behandeling ZH Laserinstrumentarium ZH WIP-richtlijnen voor specifieke micro-organismen Nummer naam richtlijn veld publicatie jaar revisie jaar 1 BRMO ZH Clostridium ZH Cytomegalovirus ZH MRSA ziekenhuis ZH Prionziekten ZH Scabiës ZH Tuberculose ZH Virale hemorrhagische koortsen ZH Waterpokken ZH WIP-richtlijnen voor specifieke beroepsgroepen Nummer naam richtlijn veld publicatie jaar revisie jaar 1 Hemodialyse ZH Microbiologische veiligheid in diagnostische laboratoria ZH Microbiologisch veilig werken ZH Omstandigheden ingrepen ZH Reiniging en desinfectie endoscopen ZH Reiniging en desinfectie oogheelkunde ZH Radiodiagnostiek en hartkatheterisatie (3 richtlijnen) ZH Sondevoeding neonatologie ZH Veilig werken anesthesiologie ZH Veilig werken dermatologie ZH Veilig werken fysiotherapie ZH Veilig werken kindergeneeskunde ZH Veilig werken longafdeling ZH Veilig werken neonatologie ZH Veilig werken obductiekamer ZH Veilig werken oogheelkunde ZH Veilig werken operatiekamer ZH Veilig werken urologie ZH Veilig werken verloskunde ZH Veilig werken voedingszorg ZH WIP-richtlijnenserie Verpleeghuis, woon- en thuiszorg Nummer naam richtlijn veld publicatie jaar revisie jaar 1 Accidenteel bloedcontact VPH Dialyse (CAPD/CCPD) VPH Epidurale en spinale pijnbestrijding VPH Handhygiëne VPH

19 5 Huisdieren VPH Infecties (anders dan MRSA en scabiës) VPH Infecties medewerkers VPH Intraveneuze toedieningen VPH Lichaamsverzorging cliënt VPH MRSA thuiszorg VPH MRSA verpleeghuis VPH MRSA verzorgingshuis VPH Opslag steriele materialen VPH Persoonlijke beschermingsmiddelen VPH Persoonlijke hygiëne medewerkers VPH Reiniging, desinfectie, sterilisatie VPH Sondevoeding VPH Toediening van medicijnen VPH Veilig werken uitleen verpleegartikelen VPH Veilig werken fysiotherapie en ergotherapie VPH Veilig werken huishoudelijk werk VPH Veilig werken kraamzorg VPH Veilig werken kappers verpleeghuis VPH Veilig werken pedicures en podotherapeuten VPH WIP-richtlijnenserie Revalidatiecentra Nummer naam richtlijn veld publicatie jaar revisie jaar 1 Accidenteel bloedcontact RC Dialyse (CAPD/CCPD) RC Handhygiëne medewerkers RC Infecties medewerkers RC Lichaamsverzorging revalidant RC MRSA, revalidatiecentrum RC Opslag steriele materialen RC Persoonlijke beschermingsmiddelen RC Persoonlijke hygiëne medewerkers RC Reiniging, desinfectie en sterilisatie RC Toedieningen RC Veilig werken in de fysiotherapie en ergotherapie RC Veilig werken voor kappers RC Verzamelen en transport afval RC Verzorging van de luchtwegen RC Verzorging van de wonden RC Verzorging van urinelozing en stoelgang RC Voetverzorging RC Verzamelen en transport afval VPH Verzorging bij urinelozing en stoelgang VPH Verzorging van de luchtwegen VPH Verzorging van wonden VPH Voeding VPH Voetverzorging VPH

20 Openbare gezondheidszorg Nummer naam richtlijn veld publicatie jaar revisie jaar verantwoordelijke organisatie1 1 Acupunctuurpraktijk OG WIP 2 Ambulancezorg OG LCHV 3 Gehandicaptenzorg OG LCHV Bijlage 2 Overzicht richtlijnen in bewerking in 2013 WIP-kernrichtlijnen in bewerking in 2013 Nummer naam richtlijn veld start Concept gepubliceerd /prognose definitief/ prognose 4 Huidtherapie OG NVH 5 Huisartsenpraktijk OG NHG 1 Bedpanspoelers ZH 2010 Expertgroep WIP Hygiëne voor abortusklinieken OG NGvA 2 Bouw- en inrichtingseisen isolatieafdeling ZH 2013 Expertgroep / Jeugdgezondheidszorg OG WIP ventilatie isolatiekamers WIP 8 Psychiatrie OG LCHV 3 Desinfectie huid en slijmvliezen ZH 2013 Bureau WIP Tandheelkundigepraktijk OG NMT 4 Handhygiëne ZH 2013 Bureau WIP; wijziging 5 Linnengoed ZH 2014 Bureau WIP; revisie Luchtbehandeling in operatiekamer en opde- ZH 2010 Expertgroep kruimte in operatieafdeling klasse 1 WIP 7 Persoonlijke beschermingsmiddelen ZH 2013 Bureau WIP Persoonlijke hygiëne medewerkers ZH 2013 Bureau WIP Puncties ZH 2013 Bureau WIP; wijziging 10 Reiniging en desinfectie ruimten, meubelen ZH 2013 Bureau WIP /2015 en voorwerpen 11 Reiniging, desinfectie en sterilisatie (Beleid) ZH 2010 Expertgroep WIP 12 Reiniging, desinfectie van endoscopen ZH 2011 Expertgroep LCHV Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid NHG Nederlands Huisartsen Genootschap 13 Ultrasone reiniging ZH 2011 Bureau WIP WIP NGvA Nederlands genootschap van Abortusartsen NMT Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde 38 39