RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK DE HOLTHUIZEN

Transcriptie

1 RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK DE HOLTHUIZEN School : De Holthuizen Plaats : Haaksbergen BRIN-nummer : 12YQ Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 27 en 28 juni 2005 Datum vaststelling : 26 september 2005

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL BESCHOUWING VERVOLG VAN HET TOEZICHT...15 PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

4

5 1 INLEIDING Op 27 en 28 juni 2005 bezocht de Inspectie van het Onderwijs De Holthuizen in het kader van een pilot periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde concept van het nieuwe waarderingskader. Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op kwaliteitszorg, leerstofaanbod, onderwijstijd, onderwijsleerproces (pedagogisch handelen, didactisch handelen, afstemming, actieve rol leerlingen), sfeer, leerlingenzorg en opbrengsten. Op grond van het kwaliteitsoordeel dat bij een vorig inspectiebezoek is gegeven of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd, kan de inspectie besluiten om bij bepaalde kwaliteitsaspecten niet alleen de kwaliteit van de kernindicatoren te onderzoeken maar alle indicatoren die betrekking hebben op dat kwaliteitsaspect. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende valide en betrouwbare gegevens heeft verzameld in het kader van zelfevaluatie kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft relevante documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatieactiviteiten betrekking hebben, namelijk: jaarverslag en jaarplan opmerkingen naar aanleiding van de ouderenquête leerlingenzorg op de Holthuizen kwaliteitscyclus leerlijnen groepen 1 en 2. De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. 1. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. 2. Analyse van de documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. 3. Schoolbezoek waarbij in een aantal groepen van de school de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1C, 2, 3B, 4B, 5A, 6B, 7A en 8. PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

6 4. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de interne begeleiders. 5. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie en het team. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig. De inhoud van het rapport. Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel van de school op (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, aanwijzingen vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

7 2 KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op de belangrijke kenmerken van goed onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen. Kwaliteitsaspect: Kwaliteitszorg 1.3 de school evalueert systematisch de kwaliteit van leren, onderwijzen en begeleiden. 1.5 de school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 de school borgt de kwaliteit van het toetssysteem. Kwaliteitsaspect: Leerstofaanbod 3.1 het feitelijke leerstofaanbod is dekkend voor de kerndoelen. 3.4 het leerstofaanbod wordt aangeboden tot en met het niveau van groep het leerstofaanbod maakt afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 de school heeft een leerstofaanbod bij nederlandse taal dat past bij de onderwijsbehoeften van taalzwakke leerlingen. PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

8 Kwaliteitsaspect: Tijd 4.1 de geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten. 4.5 de leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.6 de school varieert de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij nederlandse taal en rekenen en wiskunde, afhankelijk van de onderwijsbehoeften van leerlingen. Kwaliteitsaspect: Pedagogisch handelen 5.2 de leraren gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. Kwaliteitsaspect: Didactisch handelen 6.1 de leraren realiseren een productieve werksfeer. 6.3 de leraren geven een duidelijke uitleg. Kwaliteitsaspect: Afstemming 7.1 de leraren bepalen systematisch de vorderingen van hun leerlingen. 7.3 de leraren stemmen de instructie af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 7.4 de leraren stemmen de verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect: Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 de leerlingen zijn actief betrokken bij de lessen. 8.4 de leerlingen leren verschillende leerstrategieën te gebruiken. PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

9 Kwaliteitsaspect: Sfeer op school 9.3 de ouders tonen zich betrokken bij de school. 9.5 de leerlingen en het personeel voelen zich veilig op school. Kwaliteitsaspect: Begeleiding 10.1 de school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect: Zorg 11.2 de school analyseert de aard van de zorg die de zorgleerlingen nodig hebben, op basis van de verzamelde gegevens de school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitsaspect: Opbrengsten 12.1 de resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht de resultaten van de leerlingen voor nederlandse taal en rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht de sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

10

11 3 BESCHOUWING In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Holthuizen te Haaksbergen. Na een korte beschrijving van de uitgangssituatie en een algemene conclusie volgt een toelichting op de indicatoren. Deze toelichting is onderverdeeld in kwaliteitszorg, onderwijsleerproces en opbrengsten. Uitgangssituatie Basisschool De Holthuizen ressorteert onder het bevoegd gezag van de Stichting Katholiek Onderwijs Twente Achterhoek (SKOTA). Het leerlingenaantal stijgt. De school telde op 1 oktober leerlingen, waarvan ongeveer 4 procent met een formatiegewicht van meer dan 1,00. De leerlingen zijn sinds 1 maart 2005 verdeeld over vijftien groepen. Dit jaar bezoeken drie leerlingen met een zogenoemd "rugzakje" de school. De directeur is sinds augustus 2000 aan de school verbonden. Het team bestond op 1 oktober 2004 uit 26 leerkrachten, waarvan 18 collega's in deeltijd werken. Het team is een mix van ervaren en jongere collega's. De school is gehuisvest in een scholencomplex met OBS De Wereld. Beide scholen overleggen over het gebruik van de gemeenschappelijke ruimten. In 2002 zijn vanwege de groei van het aantal leerlingen zes lokalen bijgebouwd, waarvan een permanent is. De huisvesting bestaat uit een speellokaal, vijftien lokalen, een gemeenschapsruimte, ruimte voor IB/RT en een directie- en personeelskamer. Algemene beschouwing Op basis van dit periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) komt de inspectie tot de conclusie dat de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Holthuizen van voldoende niveau is. Op 24 indicatoren is de kwaliteit voldoende of goed en op één indicator onvoldoende. Eén indicator is niet te beoordelen. De systematische evaluatie van de kwaliteit van leren, onderwijzen en begeleiden en het planmatig werken aan verbeteractiviteiten zijn van voldoende kwaliteit, zoals ook bleek tijdens het jaarlijks onderzoek in augustus Tijdens het regulier schooltoezicht in november 2000 was de beoordeling van de afstemming op relevante verschillen als voldoende beoordeeld. Tijdens dit PKO is de afstemming bij de verwerking als onvoldoende beoordeeld. Het team heeft de laatste jaren gewerkt aan de invoering van het dyslexieprotocol in groep 2, 3 en 4, de leerlijnen in groep 1 en 2 en de (verdere) invoering van een aantal nieuwe methoden. De eind- en tussenopbrengsten zijn op het niveau van vergelijkbare scholen. Kwaliteitszorg Tijdens dit PKO zijn drie indicatoren van de kwaliteitszorg beoordeeld, namelijk systematische evaluatie, planmatig werken en toetsing. Alle indicatoren zijn van voldoende niveau. PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

12 De school hanteert ZEBO (Zelfevaluatie basisonderwijs) als zelfevaluatieinstrument. In 2003 heeft het team dit instrument ingevuld. In de kwaliteitscyclus is aangegeven dat ZEBO in 2006 herhaald zal worden. Door middel van een ouderenquête heeft de school eveneens zicht op de sterke en zwakke punten. De inspectiebezoeken in 2000 en 2003 zijn mede gehanteerd als verantwoording van de kwaliteit van het onderwijs. Om deze redenen is de systematische evaluatie als voldoende beoordeeld. De inspectie concludeert dat basisschool de Holthuizen voldoende planmatig werkt aan verbeteractiviteiten. Het jaarplan (bedoeld als bijstelling van het schoolplan) bevat slechts gedeeltelijk concrete doelstellingen. De borging van de kwaliteitszorg en het jaarplan kunnen inzichtelijk worden als de doelen in concrete (haalbare) termen worden geformuleerd, voorzien van evaluatiemomenten met een tijdspad. Het toetssysteem is van voldoende kwaliteit. De eindopbrengsten en tussentijdse opbrengsten (leerresultaten op tussenliggende momenten) worden bepaald met behulp van genormeerde toetsen. Het protocol leesproblemen en dyslexie wordt gehanteerd in groep 2 tot en met 4. In de groepen 1 en 2 zijn de CITO-toetsen Ordenen en Taal voor Kleuters in gebruik. De sociaal-emotionele ontwikkeling wordt in groep 1 en 2 systematisch gevolgd met behulp van het persoonlijk ontwikkelingsboekje van Pravoo. Het team zal volgend schooljaar starten met een nieuw aanbod voor sociaalemotionele ontwikkeling met daaraan gekoppeld eventueel een signaleringsinstrument voor groep 3 tot en met 8. Onderwijsleerproces Het leerstofaanbod voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde voldoet aan de kerndoelen. Men heeft dit schooljaar een nieuwe methode ingevoerd voor geschiedenis. In de kleutergroepen wordt gewerkt met de nieuwe versie van Schatkist. De leerlijnen zijn vastgelegd en zullen binnenkort geëvalueerd worden. De leerstof wordt aangeboden tot en met het niveau van groep 8. De aanwezige methodes en materialen maken afstemming op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen mogelijk, zowel voor zorgleerlingen als voor meer begaafde leerlingen. Het leerstofaanbod wordt gerealiseerd binnen voldoende geplande onderwijstijd. De leraren gaan tijdens de lessen zorgvuldig om met de onderwijstijd. Het team varieert de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijs afhankelijk van de onderwijsbehoeften van leerlingen, bijvoorbeeld om 8.25 tijdens de inloop voor groep 1 en 2, van 8.30 tot 9.00 voor de overige groepen en tijdens het zelfstandig werken. Ook worden sommige leerlingen extra geholpen vóór schooltijd. PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

13 De basis van didactisch handelen, het duidelijk uitleg geven, is voldoende waargenomen tijdens de groepsbezoeken. De leraren realiseren een productieve werksfeer waardoor de leerlingen voldoende betrokken zijn bij de lessen en de activiteiten. Er is echter vastgesteld dat het team op schoolniveau onvoldoende uitvoering geeft aan de afstemming van de verwerking op de onderwijsbehoeften van leerlingen. De geconstateerde verschillen tussen leerlingen leiden op groepsniveau onvoldoende tot zichtbare afstemming. De leerlingen werken in sommige groepen wel met gedifferentieerde dag- of weektaken. In de weekplanning is niet altijd op voorhand duidelijk wie meer, minder of ander werk maakt. Om deze redenen is de afstemming bij verwerking als onvoldoende beoordeeld. Het team is van mening dat men voldoende aandacht besteed aan differentiatie bij de instructie. Tijdens de groepsobservatie volgden de meeste leerlingen de klassikale instructie. Tijdens het eerste half uur per dag krijgen sommige leerlingen voorinstructie. De aandacht voor leerstrategieën is in voldoende mate waargenomen, zowel tijdens de reken- als de taallessen. Tijdens de groepsbezoeken heeft de inspectie ervaren dat de leraren op respectvolle wijze met leerlingen omgaan. Ook de leerlingen gaan goed met elkaar om. De zorg is van voldoende kwaliteit. In de notitie "Leerlingenzorg op de Holthuizen" is aangegeven hoe de zorg georganiseerd is. Uit de groepsmappen blijkt dat de leraren op een systematische wijze de vorderingen van hun leerlingen bepalen. Daarvoor gebruiken ze naast observaties, methodegebonden ook methode-onafhankelijke toetsen. De school beschikt hiertoe in alle groepen over een leerlingvolgsysteem voor de relevante leergebieden, conform de toetskalender. De sociaal-emotionele ontwikkeling wordt in de groepen 1 en 2 systematisch gevolgd. In de overige groepen met behulp van een zelf ontwikkeld sociogram, waarbij het overzicht ontbreekt. Driemaal per jaar worden tijdens een groepsbespreking alle leerlingen doorgesproken. De leerkracht legt deze aantekeningen vast en de intern begeleider maakt overzicht van de zorg- en aandachtsleerlingen. De criteria op basis waarvan een leerling een zorg- of een aandachtsleerling is, zijn echter niet vastgelegd. De uitvoering van de zorg wordt op schoolniveau op een voldoende wijze planmatig vorm gegeven. De concreetheid van de doelstelling in de handelingsplannen is een aandachtspunt voor het team. Zonder concrete doelstelling is de evaluatie van de geboden hulp moeilijk. Het is van belang om duidelijke criteria op te stellen voor zorgleerlingen met de daarop volgende planmatige acties. Opbrengsten De opbrengsten liggen op basisschool de Holthuizen rond het verwachte niveau. Uit de resultaten van de landelijk genormeerde eindtoets blijkt dat in de afgelopen drie jaar de resultaten eenmaal boven en tweemaal op het niveau liggen van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. Alle leerlingen in groep 8 doen mee aan de eindtoets. De resultaten gedurende de schoolloopbaan zijn beoordeeld aan de hand van de uitslagen van de toetsen van het leerlingvolgsysteem voor technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6. Uit deze gegevens komt naar voren dat de resultaten op vijf toetsen boven de door de inspectie gehanteerde ondergrens liggen. Het niveau van de sociale vaardigheden is niet vast te stellen omdat de school niet beschikt over gegevens die zijn verzameld met een genormeerd instrument waarop een inspectie-oordeel kan worden gebaseerd. PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

14 PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni

15 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit betrof in ieder geval het voldoen van de geplande onderwijstijd aan de wettelijke voorschriften en het kunnen beschikken over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit PKO is er geen sprake van een aanwijzing met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. De bevindingen in dit bezoek PKO leiden tot de conclusie dat de school wordt opgenomen in de reguliere planning van de inspectie. PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni