Rapportage Wmo

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave 1. Aanleiding 2 2. Proces van toekenning Informatie en advies Aanmelding en gesprek Aanvraag en beschikking 5 3. De start; klanten met overgangsrecht 5 4. Hulp bij het Huishouden (HbH) 5 5. Vervoersvoorzieningen 7 6. Woonvoorzieningen 8 7. Begeleiding 8 8. Beschermd wonen, maatschappelijke opvang en vrouwenopvang 9 9. Eigen bijdrage 9 PAGINA 1

3 1. Inleiding 2015 was het jaar van de grote veranderingen in de zorg en ondersteuning in Nederland. De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) werd ontmanteld en verschillende taken zijn per 1 januari 2015 vanuit de rijks- en provinciale overheid overgedragen aan de gemeenten. Een kort overzicht: Begeleiding en dagbesteding, beschermd wonen, maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, mantelzorgwaardering alsmede cliëntondersteuning werd vanuit de AWBZ overgedragen aan de gemeenten en vond zijn wettelijke basis in de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015; Gemeenten kregen een jeughulpplicht, gebaseerd op de nieuwe Wet Jeugdhulp, waarin gemeenten de taak kregen op hulp aan kinderen tot 18 jaar te verlenen; Zorg in een instelling, intensieve zorg thuis, ouderenzorg, gehandicaptenzorg en langdurige GGZ met behandeling (over het algemeen 24-uurs toezicht of permanent toezicht) werd vanuit de AWZ ondergebracht in een nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz), uit te voeren door de Zorgkantoren; Verpleging en persoonlijke verzorging vonden een plek in de Zorgverzekeringswet, uit te voeren door de ziektekostenverzekeraars. Deze rapportage gaat in op de wijze waarop de gemeente Nederweert de al bestaande taken op grond van de oude Wmo 2010 en de nieuwe taken op grond van de Wmo 2015 in het jaar 2015 heeft uitgevoerd. Het is een kwalitatieve en kwantitatieve rapportage was het jaar van de transitie: de overdracht van nieuwe taken, voor nieuwe klanten waarvan de gemeente de problematieken niet kenden en de gegevens niet of pas tegen het einde van 2014 aan de gemeenten werden overgedragen. Ook was het wetgevingstraject sterk vertraagd, waardoor de besluitvorming in het parlement pas kort voor de invoeringsdatum heeft plaatsgevonden. Niettemin is de gemeente Nederweert voortvarend met de nieuwe taken die in de Wmo 2015 werden opgedragen aan de slag gegaan, samen met de gemeenten in Midden-Limburg West (Leudal en Weert) evenals met de overige Midden-Limburgse gemeenten. Op de volgende onderdelen zal in deze jaarrapportage worden ingegaan: Het proces van toekenning Hulp bij het huishouden Vervoersvoorzieningen (regiotaxi, rolstoelen etc.) Woningaanpassingen Begeleiding (groep en individueel) Beschermd wonen en maatschappelijke opvang De gemeentelijke samenwerking Financiën 2. Proces van toekenning De Wmo 2015 introduceert het begrip resultaatverplichting. In de Wmo 2015 is het automatische recht op zorg en ondersteuning komen te vervallen. Er wordt niet langer gesproken over compensatieplicht ; de gemeente heeft nu een resultaatverplichting : niet de compensatie van een gebrek staat centraal, maar het zorgdragen voor een resultaat. Dat betekent bijvoorbeeld dat niet automatisch een maaltijdservice wordt ingeschakeld als het gewenste resultaat is dat iemand dagelijks een warme maaltijd eet. Er is ruimte voor andere, mogelijk beter passende oplossingen. Zo kan een burger het prettig en stimulerend vinden om vaker te eten bij familie, om wekelijks aan te schuiven bij een maaltijdgroep en om vrijwillige hulp te krijgen bij het koken thuis. Ook legt de wet een grote verantwoordelijkheid op de eigen kracht van de burger en zijn sociale netwerk. Onderstaande eigenkracht-cirkel deed zijn intrede en wordt gebruikt tijdens het inventariserend besprek met burgers. PAGINA 2

4 Binnen de Wmo worden 4 fasen onderscheiden als inwoners een vraag voor ondersteuning hebben: 1. Informatie en advies 2. Aanmelding en gesprek 3. Beschikken op een aanvraag 4. Levering en nazorg Deze elkaar opvolgende fasen zijn als volgt in een stroomschema weergegeven.g op aanvraag Informatie en advies Leidt al dan niet tot een melding Gesprek over arrangement Wat zet cliënt in (wat kan cliënt zelf en zijn netwerk)? Welke algemene (Wmo) voorzieningen kunnen worden benut? Kan een maatwerkvoorziening de oplossing zijn? (=aanvraag) Resultaat: meldingsrapportage (gespreksverslag), basis voor aanvraag Beschikking op aanvraag Op basis van informatie uit eerdere fase Vatbaar voor bezwaar en beroep Geldt alleen voor maatwerk voorzieningen Levering en nazorg In elke fase van het proces zijn indicatoren beschreven en gemeten waardoor inzichtelijk is hoe het procesonderdeel verloopt. Daartoe wordt opgemerkt dat in 2015 niet alle indicatoren zijn gemeten. In het onderstaand overzicht wordt per fase in het procesontwerp aangegeven welke indicatoren gemeten worden en wat de betekenis van de gemeten waarde is voor het verkrijgen van inzicht. PAGINA 3

5 Fase in procesontwerp Gemeten indicatoren Betekenis voor 0. Overdracht AWBZ Aantal cliënten met overgangsrecht en verzilveringsvorm per Met deze informatie is de omvang van de verplichtingen voor 2015 die voortkomen uit het overgangsrecht vastgesteld. 1. Informatie en advies Aantal informatievragen die terecht komen bij het KlantContactCentrum (KCC) verdeeld naar aandachtsgebied. (dit is niet in geheel 2015 geregistreerd) 2. Aanmelding en gesprek Aantal meldingen voor maatwerkvoorzieningen. Doorlooptijd van meldingen. Geeft inzicht in de informatiebehoefte van de burgers en de effectiviteit van de filterfunctie naar maatwerkvoorzieningen. Geeft inzicht in de mate waarin burgers zijn bezocht voor een (keukentafel)gesprek in de thuissituatie en de ondersteuningsbehoefte in kaart wordt gebracht. Geeft inzicht in welke mate de wettelijke afhandeltermijnen van 6 weken zijn behaald. 3. Beschikken op een aanvraag Aantal aanvragen voor maatwerkvoorzieningen. Doorlooptijd van aanvragen. Geeft inzicht in de mate waarin aanvragen voor maatwerkvoorzieningen zijn gehonoreerd. Geeft inzicht in welke mate de wettelijke afhandeltermijn van twee weken zijn gehaald. 4. Levering en nazorg Uitgaven Zorg In natura. Uitgaven PGB. 5. Klachten en bezwaren Aantal klachten en de uitkomst van de behandeling. Aantal bezwaren en de uitkomst van de behandeling. Geeft inzicht in de mate waarin het begrootte budget voor inkoop maatwerkvoorzieningen toereikend is. Geeft inzicht in de mate waarin het begrootte budget voor persoonsgebonden budgetten toereikend is. Geeft inzicht in de bejegening van cliënten door het uitvoeringsapparaat. Geeft inzicht in de mate waarin cliënten zich kunnen vinden in het ingezette beleid. 2.1 Informatie en advies In de eerste fase van het proces realiseert een burger of iemand in zijn omgeving zich dat hij of zij een probleem ervaart. Dan kan de burger contact opnemen met de gemeente (bij het KCC of rechtstreeks op spreekuur bij het Wmo-loket of per september 2015 bij het Steunpunt in Ospel) voor informatie en PAGINA 4

6 advies. De contacten met het KCC zijn telefonisch, schriftelijk of via . In onderstaand overzicht wordt inzicht gegeven in de resultaten van de contacten die er met het KCC zijn geweest. Deze kunnen zijn: de vraag is beantwoord en er is geen verdere actie nodig; de vraag resulteert in een melding (voor een keukentafelgesprek) of er vindt een doorverwijziging plaats naar derden. Doordat het KCC zich in een opstartfase bevond zijn over het eerste halfjaar onvoldoende registraties bijgehouden, die een betrouwbaar beeld vormen van het oorspronkelijk doel van de functie informatie en advies: inwoners bewust maken van hun eigen verantwoordelijkheid en het gebruik van het netwerk. Er zijn helaas geen cijfers van aantallen personen met een vraag die uiteindelijk niet heeft geleid tot een formele Wmo-melding. Ook is er geen registratie voorhanden van het soort contacten dat er is geweest (schriftelijk, telefonisch etc.) 2.2 Aanmelding en gesprek Indien een burger die (participatie)problemen ervaart niet voldoende ondersteund is met een traject bij het KCC danwel via het spreekuur van het Wmo-loket, wordt er melding gedaan voor een Wmoonderzoek. Als een melding is gedaan zal de gemeente onderzoek verrichten, doorgaans ook wel aangeduid met het keukentafelgesprek, waarmee bedoeld wordt dat er een gestructureerd gesprek met de inmiddels klant of cliënt geworden burger en zijn of haar familie of ondersteuner. In dat gesprek wordt de behoefte van de klant onderzocht en zoekt de Wmo-consulent van de gemeente samen met de klant naar oplossingen. Deze kunnen buiten de werkingssfeer van de Wmo liggen. Als de Wmo-consulent voldoende informatie heeft, oplossingen heeft aangereikt en de klant desondanks nog een overblijvende behoefte aan professionele ondersteuning heeft, wordt de klant overgeheveld naar de volgende fase, de aanvraag. Aanmeldingen moeten binnen het wettelijk kader binnen 6 weken worden afgehandeld. 2.3 Aanvraag en beschikking Indien na de onderzoeksfase (melding) blijkt dat voor een klant een maatwerkvoorziening nodig is zal de Wmo-consulent dat in het gespreksverslag (arrangement) vermelden. De klant kan dan een aanvraag indienen voor een maatwerkvoorziening. Dat gaat in de regel eenvoudig en zonder overbodige administratieve lasten. Van belang is dat de fase van aanmelding en gesprek en de fase van aanvraag en beschikking niet direct op elkaar hoeven te volgen. De wetgever heeft het hele proces om tot een maatwerkvoorziening te komen in tweeën geknipt. Klanten kunnen zelf, binnen redelijke grenzen, bepalen wanneer het door de consulent gegeven advies wordt gevolgd door een aanvraag. Het is daarom niet automatisch zo dat het aantal afgeronde aanmeldingen gelijk is aan het aantal opgestarte aanvragen. 3. De start; klanten met overgangsrecht Vanuit de AWBZ hebben 185 burgers met een CIZ-indicatie gedurende maximaal 12 maanden in 2015 overgangsrecht gehad. Dit overgangsrecht hield in dat de aard en omvang van de ondersteuning in het CIZ-indicatiebesluit gehandhaafd bleef zolang de indicatie geldig is, maar tot uiterlijk 31 december Pas in april 2015 is duidelijkheid ontstaan over het definitieve aantal cliënten met overgangsrecht, waarbij echter geen zicht is gegeven in de beperkingen die de mensen hebben. Dat impliceert dat in het kader van herindicaties vóór 1 januari 2016 van alle cliënten met overgangsrecht volledige onderzoeken moesten worden uitgevoerd. En hierin is de gemeente Nederweert geslaagd! Het betrof 185 herindicaties. Een bijkomend effect van de late duidelijkheid was dat er cliënten gebruik maakten van diensten van aanbieders die niet zijn gecontracteerd of waarvoor het budget niet toereikend is. Daarvoor is een op maat gesneden oplossing gezocht, zodat de ondersteuning toch door dezelfde instelling gecontinueerd kom worden (onder andere Altracura en Daelzicht). PAGINA 5

7 4. Hulp bij het Huishouden (HbH) In 2015 is de hulp bij het huishouden om een andere wijze gefinancierd en heeft er een andere vorm van uren-toewijzing plaatsgevonden. Mede vanwege de opgelegde rijksbezuinigingen is er in samenspraak met de aanbieders gekozen voor de vorm van resultaatfinanciering. Daartoe zijn de geldende indicaties opgezet in een indicatie voor een schoon en leefbaar huis, zonder dat daaraan een aantal uren schoonmaak is gekoppeld. Belangrijk onderdeel van het overleg tussen klant/burger en zorgaanbieder was het bepalen van de onderlinge werkzaamheden: wie doet wat, welke ruimten en hoe vaak. Deze spraken worden neergelegd in een ondersteuningsplan HbH. Hulp bij het Huishouden (HbH) 1 jan. 1 april 1 juli 1 okt 31 dec HbH 1 (ZIN) HbH 2 (ZIN) Persoonsgebonden budget (PGB) Totaal Er zijn in aanbieders voor Hulp bij het Huishouden gecontracteerd. Daarvan hebben slechts 3 aanbieders daadwerkelijk schoonmaak-ondersteuning geleverd: Land van Horne, De Zorggroep en een zeer beperkt deel door Proteion Schoon. Opmerkelijk is de teruggang van het aantal gebruikers van HbH. Als oorzaak hiervan kan de hogere eigen bijdrage genoemd worden die de gebruiker in rekening wordt gebracht door het CAK. Daardoor is particuliere inzet als schoonmaakhulp wellicht financieel interessanter. Huishoudelijke Hulp Toeslag (HHT) Een andere mogelijkheid voor bepaalde groepen inwoners was het gebruik van het de Huishoudelijke Hulp Toeslag (HHT). Om zoveel mogelijk werkgelegenheid binnen de huishoudelijke hulp te behouden en om cliënten de mogelijkheid te bieden om meer uren hulp te krijgen, heeft het kabinet vanaf 2015 extra geld beschikbaar gesteld aan de gemeenten. Hierdoor kunnen inwoners tegen een sterk gereduceerd tarief een huishoudelijke hulp inhuren. Mensen die geen of minder huishoudelijke hulp krijgen in de nieuwe Wmo kunnen voor een eigen bijdrage professionele hulp inkopen. Wie kunnen van deze HHT-regeling gebruik maken: A. kwetsbare burgers waarbij de aard van de ondersteuning direct samenhangt met de zelfredzaamheid van kwetsbare burgers; B. inwoners vanaf 70 jaar die geen maatwerkvoorziening (meer) via de Wmo ontvangen; C. inwoners met een Wmo maatwerkvoorziening die daarnaast op eigen kosten plusdiensten of extra diensten willen afnemen. Het door de gemeente Nederweert maximaal te besteden bedrag per jaar is ,00 (dit geldt voor de jaren 2015 en 2016). De gemeente Nederweert betaalt in 2015 een HHT bijdrage per geleverd uur van maximaal 14,00. De klant betaalt een bedrag van 10,00 per uur. Hulp bij het Gebruikte uren Huishouden Toelage (HHT) mei 30 juni 105 juli 175,5 augustus 154 september 172 oktober 179 november 184,5 december 204 TOTAAL 1204 PAGINA 6

8 De HHT wordt voor het overgrote deel door klanten afgenomen bij Land van Horne en voor een klein gedeelte bij de Zorggroep. Vlak na de start op 1 mei 2015 was het animo nog niet zo groot. Dit is niet lang daarna iets groter geworden, maar bereikt bij lange na niet het beschikbare budget.. In totaal voor de HHT-regeling, ,00 betaald aan de zorgaanbieders in Dit betekent dat een gering gedeelte van het toegekende budget (15%) is besteed. Financiële zaken In 2015 zijn aanmerkelijk minder uitgaven gedaan ten behoeve van de hulp bij het huishouden dan geraamd. Dat heeft enerzijds te maken met de nieuwe afspraken die zijn gemaakt met de aanbieders van de HbH (de resultaatfinanciering), en een afname van het gebruik vanwege de mogelijke hogere eigen bijdrage. Geconstateerd kan wel worden dat de bijdrage die de gemeente Nederweert aan de aanbieders verstrekt, niet leiden tot liquiditeitsproblemen c.q. problemen in de continuïteit van dienstverlening. Kosten Hulp bij het Huishouden raming werkelijk Zorg in natura (ZIN) Persoonsgebonden budget (PGB) HHT Totaal PGB is opgenomen in de totale PGB-raming voor HbH en begeleiding 5. Vervoersvoorzieningen Als burgers niet goed ter been zijn en het noodzakelijk is dat er een vervoermiddel een passende oplossing biedt voor het zich kunnen verplaatsen in en om de woning en de omgeving, dan kan er een individuele voorziening op maat geleverd worden, danwel een collectieve vervoersvoorziening (= de Regiotaxi). Het aantal individuele vervoersvoorzieningen (zoals scootmobielen) zijn logischerwijze redelijk stabiel. Het aantal indicatiestellingen voor de Regiotaxi is in de loop van het jaar wel afgenomen. Oorzaak hiervan is een striktere indicatiestelling. Soort voorziening 1 jan 1 april 1 juli 1 okt. 31 dec. Scootmobiel maximaal 10 km per uur Scootmobiel maximaal 12 km per uur Scootmobiel maximaal 15 km per uur Scootmobiel maximaal 15 km per uur, extra geveerd Driewielfietsen voor volwassenen Driewielfietsen voor kinderen van circa tot 15 j Duofiets/tandem twee personen achter elkaar Aankoppelbaar fietsdeel / handbike Rolstoelfietsen Autostoeltje Collectief vervoer (RegioTaxi) Scootmobiel Aanp./ onderh. vervoersmiddel Forfaitair bedrag TOTAAL PAGINA 7

9 Financiële zaken Kosten vervoersvoorzieningen raming werkelijk Individuele voorzieningen Collectief vervoer (Regiotaxi) Totaal Woonvoorzieningen De Wmo kent het fenomeen ondersteuning gericht op het wonen. Het gaat dan concreet over de toekenning van financiering voor woningenaanpassingen. Deze voorziening wordt geïndiceerd om het gebruiken van de noodzakelijke gebruiksruimten in verband met het normale gebruik van de woning waar de cliënt zijn hoofdverblijf, mogelijk te maken. Voorbeelden voor woningen aanpassingen zijn: (aan)bouw natte ruimten en slaapkamer op begane grond, verhuisvergoedingen, traplift. Woonvoorzieningen raming bedrag Totaal Begeleiding Begeleiding en dagbesteding zijn nieuwe taken die per 1 januari 2015 aan de gemeenten binnen de Wmo zijn opgedragen. Er heeft een in vier fases (nog doorlopend in 2016) een overdracht van klantgegevens plaatsgevonden van de personen. Uiteindelijk zijn 185 personen vanuit de AWBZ per 1 januari 2015 naar de gemeenten overgedragen. Deze personen hadden tot de einddatum van de AWBZ-indicatie, doch tot uiterlijk 31 december 2015, recht op de AWBZ-aanspraak. Wel moesten deze personen op grond van het nieuwe gemeentelijke Wmo-beleid en toetsingskaders worden geherindiceerd. Deze herindicatie heeft voor alle overgangsklanten vóór 1 januari 2016 plaatsgevonden, zodat de ondersteuning in feite indien men daarvoor in aanmerking kwam naadloos is doorgelopen. Soort voorziening Aantal cliënten Per 1 jan. Per 1 april Per 1 juli Per 1 okt. Per 31 dec. BGI zintuigelijk gehandicapt visueel BGG somatiek BGG psychogeriatrisch BGG zintuigelijk gehandicapt auditief BGI psychogeriatrisch BGI verstandelijk gehandicapt BGI lichamelijk gehandicapt BGI somatiek BGI psychiatrisch BGG verstandelijk gehandicapt BGG psychiatrisch BGG lichamelijk gehandicapt TOTAAL BGI is begeleiding individueel; BGG is begeleiding in groepsverband PAGINA 8

10 Ook binnen de functie begeleiding wordt de ondersteuning verleend in de vorm van daadwerkelijke zorgverlening door een zorgaanbieder (Zorg in natura - ZIN) of een Persoonsgebonden Budget (PGB). ZIN of PGB Aantal cliënten Per 1 jan. Per 1 april Per 1 juli Per 1 okt. Per 31 dec. Zorg in natura (ZIN) PGB TOTAAL Er is een duidelijke afname te zien in de periode van oktober tot en met december. In die periode hebben de herindicaties plaatsgevonden. Aan de hand van die herindicaties zijn en aantal ontwikkelingen te melden: a. Er is een redelijk aantal mensen dat afziet van verdere ondersteuning vanuit de Wmo en de ondersteuning op andere wijze regelt (mede ingegeven door de hogere eigen bijdrage). Dat is met voornamelijk het geval bij de mensen met een PGB. b. Een aantal personen is overgestapt vanuit PGB naar ZIN. Financiële zaken Kosten begeleiding raming werkelijk Zorg in natura (ZIN) PGB Totaal Beschermd wonen, maatschappelijke opvang en vrouwen opvang De uitvoering van deze taken die in de Wmo aan de gemeenten is opgedragen wordt in Noord- en Midden-Limburg, op basis van mandaat door de 14 gemeenten, uitgevoerd door de centrumgemeente Venlo. Deze gemeente ontvangt daarvoor ook de rijksmiddelen. De bijdrage van de gemeente is bestemd voor de aanvullende kosten: preventie-activiteiten, bemoeizorg en verslavingszorg. Begeleiding 1 31 raming werkelijk januari december Beschermd wonen/maatschappelijke opvang Betreft aantal personen ingeschreven in Nederweert 9. Eigen bijdrage Gebruikers van een maatwerkvoorziening (HbH of begeleiding/dagopvang) betalen via het Centraal Administratie Kantoor (CAK) een eigen bijdrage. Dit is een door het rijk voorgeschreven constructie. Het CAK let bij het bepalen van de eigen bijdrage op het inkomen en vermogen van de klant. De gegevens daarvoor worden verkregen via de belastingdienst. Ook voor het gebruik van de Regiotaxi en het gebruik van een scootmobiel dient een bijdrage verleend te worden. Inkomsten: eigen bijdrage raming werkelijk Vervoersvoorzieningen PGB Totaal PAGINA 9

11 10. Klachten en bezwaar en beroep In de uitvoering van de Wmo kunnen meningsverschillen ontstaan tussen de cliënt en de gemeente als uitvoerder van de Wmo. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen het hoe en het wat. Meningsverschillen over het hoe, ofwel de aspecten van bejegening door de gemeente, kunnen zich uiten als klacht. Meningsverschillen over het wat, de inhoud van het besluit dat de gemeente neemt, kunnen zich uiten als bezwaar. In de aanvraagprocedure wordt een beschikking afgegeven waarin het recht op maatwerkondersteuning is beschreven. Indien de klant het niet eens is met de voorziening (of het afwijzen daarvan) kan de klant tegen die beslissing bezwaar aantekenen. Ontvangen bezwaarschriften Hulp bij het Begeleiding Overig Totaal Huishouden Gegrond verklaard 6 6 Ongegrond verklaard Openstaand 0 Niet ontvankelijk Ingetrokken na overleg TOTAAL Financiën Onderstaand een overzicht van de financiële zaken die in deze rapportage zijn opgenomen. Taakveld Raming Werkelijk Hulp bij het huishouden Vervoersvoorzieningen Woonvoorzieningen Begeleiding/dagbesteding Beschermd wonen Uitgaven Eigen bijdrage (inning via CAK) -/ / Er is een verschil van ,00 tussen raming en werkelijke kosten. Verklaring van dit grote verschil: a. Veranderde financieringssystematiek met de instellingen die hulp bij het huishouden bieden (niet uurtje-factuurtje maar resultaat-financiering op basis van prestatieafspraken; met een gemiddelde urentoekenning per klant); b. Er is in 2015 op basis van het overgangsrecht (begeleiding/dagbesteding) niet gebruik gemaakt van de toegekende maximale zorgindicatie. Het gebruik van de maximale bandbreedte is maar ca. 60% geweest. Het overschot is toegevoegd aan de reserve om toekomstige tegenvallers binnen het sociale domein op te vangen. Nederweert, 25 april PAGINA 10