Leefstijlbegeleiding. Chronische veneuze insufficiëntie Informatie & preventie Patiëntenboekje

Transcriptie

1 mogelijkheden. Veel zorgverzekeraars vergoeden een deel van de kosten. Voor meer informatie over stoppen met roken, kunt u terecht bij STIVORO (het expertisecentrum voor tabakspreventie). Zie ook Meer informatie Voor meer informatie kunt u terecht bij uw huisarts, de wijkverpleegkundige of de polikliniek voor dermatologie. U kunt ook de informatielijn van de Nederlandse Hartstichting bellen, welke te bereiken is via telefoonnummer: (lokaal tarief, ma. t/m vr. van uur). Leefstijlbegeleiding Chronische veneuze insufficiëntie Informatie & preventie Patiëntenboekje Uitgave van het Flevoziekenhuis (F1310) Maart

2 Gewicht Een open been komt relatief vaker voor bij mensen met overgewicht. U kunt gemakkelijk kijken of u overgewicht hebt door met een centimeter uw middelomtrek te meten. Enkele tips daarvoor zijn: - Trek de centimeter niet aan; - Meet uw omtrek na uitademen en ontspan uw buikspieren. - Laat bij voorkeur uw omtrek door iemand anders meten. - Meet de middelomtrek bij voorkeur op de blote huid (dat is nauwkeuriger), op het smalste deel van uw middel tussen de onderste rib en de bovenkant van het heupbeen, over uw navel. Als vrouw hebt u overgewicht als uw middelomtrek meer dan 88 cm is. Als man hebt u overgewicht als uw middelomtrek meer dan 102 cm is. Een andere manier om te kijken of u overgewicht hebt, is het berekenen van de Body Mass Index (BMI). Als u een gezond gewicht hebt voor uw lengte, dan is uw BMI niet hoger dan 25. Uw BMI kunt u als volgt berekenen: Deel uw gewicht in kilo s door uw lengte in het kwadraat. Een voorbeeld: U weegt 88 kg en u bent 1.75 m lang. Dan is uw BMI: 88 : (1,75 x 1,75) = 29.Dat is teveel. Iemand met een lengte van 1.75 m zou voor een gezond BMI niet meer moeten wegen dan 76 kg. Want: 76/(1.75 x 1.75) = 25. Om snel te zien of u een gezond gewicht hebt voor uw lengte, kunt u ook de digitale BMI-meter op de website van de Nederlandse Hartstichting raadplegen: Informatie en preventie 2 Roken Elke sigaret zorgt 20 à 30 minuten lang voor een slechtere doorbloeding van de huid. Hierdoor komen er minder voedingsstoffen en zuurstof bij de wond, waardoor deze slechter geneest. Roken verergert daardoor ook de pijn aan uw been. Als u nog met roken moet stoppen, dan kunt u een training in groepsverband volgen. De GGD, Thuiszorg en Instellingen voor Verslavingszorg geven door heel Nederland de stoppen-metrokentraining: Pakje Kans. Vraagt u bij uw huisarts naar de 27

3 Wanneer u zit kunt u uw voeten draaien of de tenen van de voet naar u toe en van u af bewegen. Hierdoor houdt u de enkelgewrichten en de spieren van de onderbenen soepel. Been hoog leggen Als u langdurig moet zitten, dan kunt u het beste uw benen omhoog houden. Als u op reis gaat, dan kunt u beter regelmatig uit uw stoel opstaan in het vliegtuig of de bus. Tijdens autoritten kunt u het beste vaak stoppen, zodat u even rond kunt lopen. Verzorging Een goede huidverzorging is belangrijk voor een goede conditie van de huid en het voorkomen van infecties. Voorkom dat de huid droog en schilferig wordt. U kunt dan het beste s avonds voor het naar bed gaan de huid regelmatig insmeren met een crème of wassen met water en olie. Knip de nagels van de tenen recht af. Als dat nodig is, zeker wanneer u diabetes heeft, kunt u een pedicure inschakelen. De huid tussen de tenen moet schoon en droog blijven. Inhoud Introductie 4 Namen en adressen 5 Belangrijke gegevens 6 Samenvatting gesprek 9 Afsluiting leefstijlbegeleiding 21 Eigen aantekeningen 24 Gezonde leefstijl 25 Kleding en schoeisel Draag geen knellende kleding, zoals een strakke broek, sokophouders, step-ins, kousenbanden, of nauwe laarzen. Draag gemakkelijke, goede schoenen met niet te hoge hakken (maximaal 4 centimeter). Op schoenen met hoge hakken, maar ook op sloffen of slippers, kunt u de voet niet goed afrollen. En dan gebruikt u de kuitspierpomp niet of onvoldoende. Voeding Let goed op uw voeding en op uw gewicht. Zorg ervoor dat u alle noodzakelijke voedingsstoffen binnenkrijgt en dat uw gewicht niet toeneemt. Dat kan heel goed samengaan. Voor iedereen, maar zeker ook voor patiënten met (risico op) een open been, is het belangrijk om gezond te eten. Een gezonde gevarieerde voeding bevat alle voedingsstoffen die u nodig hebt. Drink ook voldoende, ten minste anderhalve liter per dag. 26 3

4 Introductie U heeft last van chronisch veneuze insufficiëntie. Misschien heeft u daardoor oedeem (vochtophoping) in de benen, of heeft u zelfs een open been (gehad). Dit komt doordat uw bloedsomloop in uw benen niet goed functioneert. Voor de behandeling hiervan ontvangt u zorg van verschillende behandelaars en instellingen. Dit zijn doorgaans uw huisarts, een dermatoloog, een vaatspecialist en verpleegkundigen van het ziekenhuis en/of de thuiszorg. Naast de behandeling van het oedeem en/of de wond(en) aan uw benen krijgt u ook een aantal informatie en preventie consulten van een verpleegkundige. Uit onderzoek blijkt dat een gezonde leefstijl heel belangrijk is bij chronisch veneuze insufficiëntie en bij een open been. Dit boekje wordt gebruikt tijdens de gesprekken met deze verpleegkundige. Neemt u dit boekje daarom mee of legt u dit boekje klaar voor gesprekken met de leefstijlverpleegkundige. U kunt het boekje ook meenemen naar iedere afspraak met een andere zorgverlener. Uw gegevens Naam Geboortedatum Telefoonnummer 4 Gezonde leefstijl U kunt in uw dagelijkse leven zelf bijdragen om de klachten aan uw benen, als gevolg van chronisch veneuze insufficiëntie, te helpen verminderen. Met een gezonde leefstijl verkleint u het risico op (herhaling van) een open been. Belangrijke adviezen zijn: Het dragen van de therapeutische elastische kousen Draag uw therapeutisch elastische kous(en) altijd, behalve in bed, onder de douche of in bad en bij het zwemmen. U zult, als het warm weer is, de neiging hebben om de kous uit te doen omdat de benen broeierig gaan aanvoelen. Juist dán is de therapeutische elastische kous van groot belang voor de bloedsomloop, omdat de bloedvaten bij warm weer extra uitzetten en er meer kans is op ophoping van vocht. Veel bewegen Vooral lopen (wandelen) is goed. Hiermee stimuleert u de kuitspierpompfunctie en daarmee de bloedsomloop op z n best. Loop minimaal vijf dagen per week een half uur per dag. U kunt dit half uur eventueel over de dag verdelen tot twee keer een kwartier of drie keer 10 minuten. Als u ook nog op andere manieren beweegt, is dat natuurlijk alleen maar nóg beter. Kijkt u op voor bewegen voor mensen met een chronische aandoening. Uw huisarts of fysiotherapeut kan u ook informatie geven over de mogelijkheden. Beenoefeningen Doe verspreid over de dag beenoefeningen. U kunt regelmatig oefeningen doen die uw kuitspieren versterken en uw enkels soepel houden. Hiervoor kunt u bijvoorbeeld regelmatig even op uw tenen gaan staan (zo traint u de kuitspieren). 25

5 Eigen aantekeningen Namen en adressen Huisarts Naam Plaats: Telefoonnummer Polikliniek Dermatologie Ziekenhuis Dermatoloog Tel.nr. polikliniek dermatologie Thuiszorg Organisatie Eerstverantwoordelijke Telefoonnummer Leefstijlbegeleiding Lively Legs Naam leefstijlverpleegkundige: Organisatie Telefoonnummer 24 5

6 Belangrijke gegevens Diagnose (in te vullen en/of vast te stellen door dermatoloog, huisarts, verpleeghuisarts) o Chronische veneuze insufficiëntie o Arteriële insufficiëntie, enkel-arm-index: Datum enkel-arm-index:../../.. o Gemengd (arterieel en veneus) o Micro-angiopathie o Overig: Compressietherapie (indien van toepassing) o Korte rek zwachtels Merk: o Lange rek zwachtels Merk: o Therapeutische elastische kousen Merk: Drukklasse: Afsluiting leefstijlbegeleiding Lange termijn doelstellingen en gedragsbehoud: Datum nieuwe kousen:../../.. ;././..././.. ;././.. ;.././. ;../../. Bijzonderheden 6 23

7 Doelstelling Wat: Vanaf wanneer: Hoe: Hoe vaak: Hoe lang: Hoe zeker bent u dat u dit doel kunt behalen? (1-10): Hoe gemotiveerd bent u om dit doel te behalen? (1-10): Evaluatie Datum:..../ /... Heeft u naar uw mening het doel behaald? Bent u tevreden met de mate waarin het doel behaald is? Wilt u het doel (tijdelijk) bijstellen? o Nee o Ja, zie pagina: Samenvatting Anamnese Leefstijl Datum :.../.../. Klachten: o Chronisch veneuze insufficiëntie: geen open been bij start leefstijlbegeleiding o Ulcus cruris: wel een open been bij start leefstijlbegeleiding Beweging (minimaal 5 dagen p/week, 30 minuten per dag lopen) o Voldoet aan de richtlijn o Voldoet niet (geheel) aan de richtlijn, specificeren: Loopt circa. keer per week minuten Beweegt.keer per week minuten (incl. lopen) Beenoefeningen (iedere dag beenoefeningen) o Voldoet aan de richtlijn o Voldoet niet (geheel) aan de richtlijn Compressietherapie De therapeutisch elastische kousen worden: o volgens voorschrift gedragen o niet (geheel) volgens voorschrift gedragen Schoenen o Goede steungevende schoenen, hak < 4 cm o Geen goed passende, steungevende schoenen / hakhoogte is > 4 cm 22 7

8 Afrollen van de voet bij het lopen o De voet wordt goed afgerold o De voet wordt onvoldoende afgerold Gewicht: Body Mass Index (BMI) o BMI <18 Ondergewicht o BMI Normaal gewicht o BMI Overgewicht o BMI >30 Obees Roken o o Ja, rookt Nee, rookt niet Verzorging van voeten en onderbenen Verzorging voeten en onderbenen is: o volgens voorschrift o niet (geheel) volgens voorschrift. Pijn o o Patiënt heeft geen pijnklachten Patiënt heeft pijnklachten Pijnscore (anamnese): Pijnscore meest erge pijn afgelopen week (anamnese): Samenvatting gesprek Gespreksnummer: Datum:..../ /... Vul samen met de verpleegkundige tijdens elk gesprek én elk leefstijlonderwerp een afzonderlijke Samenvatting Gesprek in. Onderwerp: o Lopen o Bewegen (matig intensieve beweging) o Beenoefeningen o Dragen van de therapeutisch elastische kousen o Schoeisel o Afrollen voet o Verzorging voeten en onderbenen o Pijn o Anders, namelijk. Wat zijn voor mij redenen om te werken aan de verandering? 8 21

9 Doelstelling Wat: Vanaf wanneer: Hoe: Hoe vaak: Hoe lang: Hoe zeker bent u dat u dit doel kunt behalen? (1-10): Hoe gemotiveerd bent u om dit doel te behalen? (1-10): Evaluatie Datum:..../ /... Heeft u naar uw mening het doel behaald? Bent u tevreden met de mate waarin het doel behaald is? Wilt u het doel (tijdelijk) bijstellen? o Nee o Ja, zie pagina: Samenvatting gesprek Gespreksnummer: Datum:..../ /... Vul samen met de verpleegkundige tijdens elk gesprek én elk leefstijlonderwerp een afzonderlijke Samenvatting Gesprek in. Onderwerp: o Lopen o Bewegen (matig intensieve beweging) o Beenoefeningen o Dragen van de therapeutisch elastische kousen o Schoeisel o Afrollen voet o Verzorging voeten en onderbenen o Pijn o Anders, namelijk. Wat zijn voor mij redenen om te werken aan de verandering? 20 9