Versobering van de fiscale pensioenopbouw

Transcriptie

1 Versobering van de fiscale pensioenopbouw 1. Hoofdlijnen van het wetsvoorstel Als het aan het kabinet ligt, dan wordt het Witteveenkader op drie manieren aangepast: verhoging van de pensioenrichtleeftijd, verlaging van de maximumopbouwpercentages en een maximering van het pensioengevend. Met de Wet VAP is al geregeld dat in 2014 de pensioenrichtleeftijd wordt verhoogd (in 2014 naar 67 jaar en vervolgens gekoppeld aan de ontwikkeling van de levensverwachting). Bovendien worden de maximumopbouwpercentages met 0,1% verlaagd (voor middelregelingen van 2,25% naar 2,15% en voor eindregelingen van 2% naar 1,9%). Om het Witteveenkader verder aan te passen stelt het kabinet nu voor om per 1 januari 2015 de maximumopbouwpercentages nog verder te verlagen en een absolute grens te stellen aan het pensioengevend Maximering opbouwpercentage De in de wet opgenomen maximumopbouwpercentages per dienstjaar worden aangepast aan het uitgangspunt dat na 40 jaar pensioenopbouw maximaal een pensioen kan worden bereikt van 70% van het gemiddelde (uitgaande van een pensioen dat ingaat bij het bereiken van de pensioenrichtleeftijd). Dit uitgangspunt geldt voor de jaarlijkse pensioenopbouw vanaf Voor pensioen op basis van het middel wordt het maximumopbouwpercentage per dienstjaar 1,75% en voor pensioen op basis van het eind wordt dit 1,55%. Een soortgelijke aanpassing wordt doorgevoerd voor beschikbare premieregelingen. In lijn met de verlaging van de maximumopbouwpercentages wordt ook de fiscale ruimte voor aftrek van de inleg in (bancaire en niet- bancaire) lijfrenten (zogenoemde derde pijler) verminderd. Tot slot wordt het dotatiepercentage voor de fiscale oudedagsreserve (FOR) verlaagd. Met deze laatste aanpassingen wordt pensioenopbouw in de derde pijler en via de IB- onderneming gelijkgetrokken met de fiscaal gefaciliteerde opbouw in de tweede pijler Maximering pensioengevend inkomen In aanvulling op de aanpassing van de maximumopbouwpercentages, vindt ook een maximering van het pensioengevend inkomen plaats. Deze begrenzing betekent dat de omkeerregel niet langer van toepassing is op een pensioenregeling waarbij pensioenopbouw plaatsvindt op basis van een hoger pensioengevend dan het maximum van met ingang van 1 januari Bij de bepaling van de maximumpensioengrondslag moet nog rekening worden gehouden met de AOW- franchise. Het maximumpensioengevend zal jaarlijks worden geïndexeerd aan de index. Het kabinet is van mening dat het niet wenselijk is om het sparen van pensioen te verplichten en fiscaal te faciliteren bij een inkomen hoger dan afgerond drie keer modaal. In lijn met de maximering van het pensioengevend zal ook het pensioengevend inkomen in de derde pijler en het pensioengevend inkomen voor de FOR worden afgetopt. 2. Voorstel Wet pensioenaanvullingsregeling In het Sociaal akkoord van 11 april zijn afspraken gemaakt om de versobering van het fiscale kader te verzachten. Omdat sociale partners deze versobering van het Witteveenkader niet willen gaf het kabinet hen tot 1 juni 2013 de tijd een alternatief uit te werken.

2 2.1. Nettospaarfaciliteiten Het versoberde Witteveenkader wordt aangevuld met twee zogenoemde excedentregelingen: één met een nettospaarfaciliteit voor het inkomensgedeelte boven en één voor het inkomensgedeelte tot en met Beiden op basis van een totale pensioenopbouw van 1,85% van het pensioengevend per dienstjaar. Uitgangspunt voor beide spaarfaciliteiten is dat uit het netto inkomen wordt gespaard en dat het opgebouwde vermogen en de uitkering onbelast zijn. Er vindt dus geen vermogensrendementsheffing in box 3 plaats en de periodieke uitkeringen worden te zijner tijd niet in box 1 belast. De spaarmogelijkheden uit het netto inkomen zijn zodanig omgerekend dat het opbouwpercentage gebaseerd op het bruto uitkomt op 1,85% Omdat voor de excedentregelingen wordt gespaard uit het netto, zijn de bruto percentages omgezet in netto percentages. Voor de nettospaarfaciliteit tot is het bruto opbouwpercentage van 0,1% omgezet in een maximaal netto opbouwpercentage van 0,056% middel en 0,050% eind. Deze nettospaarfaciliteit is in het aanvullend wetsvoorstel aangeduid als ouderdomspensioenexcedentregeling. Voor de nettospaarfaciliteit vanaf is het bruto percentage van 1,85% eveneens omgezet in een netto percentage. Voor middel bedraagt het maximale netto opbouwpercentage 0,888% en voor eind 0,787%. Deze nettospaarfaciliteit wordt in de wettekst, zoals voorgesteld in het wetsvoorstel, aangeduid als ouderdomspensioenexcedentregeling. Omdat in beide excedentregelingen uit het netto inkomen wordt gespaard, moet een eventuele bruto werkgeversbijdrage eerst worden belast, alvorens deze kan worden ingezet voor netto pensioensparen. Het is eveneens mogelijk netto nabestaandenpensioen op te bouwen in de vorm van partner- en wezenpensioen. De hier voor geldende opbouwpercentages zijn, zoals vanzelfsprekend, afgeleid van de netto opbouwpercentages voor het ouderdomspensioen. De nettospaarfaciliteit leidt ertoe dat de totale pensioenopbouw uiteenvalt in een bruto fiscaal gefaciliteerde pensioenopbouw onder de Wet LB 1964 en een netto pensioenopbouw onder de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) met een vrijstelling in box 3.

3 2.1.1 Cijfermatige toelichting De pensioenopbouw die mogelijk is met pensioenexcedentregelingen kan worden toegelicht met enige cijfermatige voorbeelden. Bij de ouderdomspensioenexcedentregeling op basis van een middelregeling kan per dienstjaar de volgende maximale pensioenopbouw bij fulltime dienstverband plaatsvinden (de in de laatste drie kolommen opgenomen bedragen betreffen de uit de per dienstjaar op te bouwen aanspraak voortvloeiende netto uitkering per jaar): pensioengevend AOW- franchise pensioengrondslag OP- excedent PP- excedent WzP- excedent 0,056% 0,039% 0,008% De maximale opbouw in een ouderdomspensioenexcedentregeling op basis van een middelstelsel bedraagt (de in de laatste drie kolommen opgenomen bedragen betreffen weer de uit de per dienstjaar op te bouwen aanspraak voortvloeiende uitkering): maximum pensioengevend pensioengrondslag OP excedent PP excedent WzP excedent 0,888% 0,622% 0,124% Voorbeeld berekening voor deelnemer geboren in 1988 Om een indicatie te geven van het gedurende de gehele loopbaan in een middelregeling op te bouwen ouderdomspensioenexcedent is een voorbeeld uitgewerkt voor een in 1988 geboren werknemer en verschillende niveaus. De berekening is gemaakt voor werknemers die tien jaar vóór de ingangsdatum van de pensioenuitkeringen één tot acht keer het modale verdienen. Bij de gehanteerde berekeningsgrondslagen is verondersteld dat de algemene stijging, de stijging van de AOW- uitkering, het maximum pensioengevend en de indexatie van opgebouwde aanspraken steeds procentueel oplopen met 2% per jaar. Voorts is een indexatie van het gemiddeld verondersteld van een gelijk niveau. Verder is aangenomen dat de werknemers vanaf de 25- jarige leeftijd aanvangen met het opbouwen van pensioen op basis van het middelstelsel en daarmee doorgaan totdat het ouderdomspensioen ingaat bij het bereiken van de 71½- jarige leeftijd.

4 Voor de pensioenopbouw is uitgegaan van de maximale jaarlijkse opbouwpercentages voor een pensioenexcedentregeling op basis van middel: 0,056% voor de ouderdomspensioenexcedentregeling en 0,888% voor de ouderdomspensioenexcedentregeling. Uitgezonderd de werknemer met het minimum is bij de bepaling van de omvang van het pensioengevend in de verschillende jaren rekening gehouden met een carrièreontwikkeling van 3% per jaar tot 35 jaar, 2% per jaar tot 45 jaar en 1% per jaar tot 55 jaar, waarbij het wettelijk minimum als het minimumpensioengevend is gehanteerd. Voorts is het reeds opgebouwde pensioenexcedent bij iedere verhoging van de wettelijke pensioenrichtleeftijd actuarieel herrekend naar die nieuwe pensioenrichtleeftijd. Onder de gehanteerde veronderstellingen is voor de werknemer uit 1988 de over de gehele loopbaan te bereiken opbouw in een ouderdomspensioenexcedentregeling (de in de tabel opgenomen bedragen betreffen in dit geval de uitkering per jaar die voortvloeit uit de in totaal tijdens de loopbaan opgebouwde aanspraak): minimum OP- excedent vanaf 71 1/2 jaar x modaal x modaal x modaal x modaal x modaal Pensioenopbouw onder Wet IB 2001 met verwijzing naar Wet LB 1964? In de pensioenexcedentregelingen wordt volgens de voorgestelde wetsartikelen de maximale netto pensioenopbouw berekend door het vermenigvuldigen van een opbouwpercentage met het pensioengevend. Tot op heden was het pensioengevend een begrip dat niet voorkwam in de Wet IB Het is een begrip dat is opgenomen in de Wet LB In de Wet LB 1964 verwijst het pensioengevend naar bruto bestanddelen waarover pensioen mag worden opgebouwd Verplichtstelling pensioenexcedentregeling In het wetsvoorstel pensioenaanvullingsregelingen is opgenomen dat pensioenexcedentregelingen niet worden aangemerkt als fiscaal bovenmatige regelingen. Dit betekent dat het mogelijk is de pensioenexcedentregelingen verplicht te stellen. De Raad van State acht een verplichte pensioen- excedentregeling onwenselijk. De mogelijkheid tot het verplichtstellen van pensioenexcedentregelingen leidt namelijk tot een beperking van het netto besteedbaar inkomen van deelnemers. Het is opmerkelijk dat wanneer belastingen en premies zijn afgedragen over het bruto de deelnemer mogelijk niet kan beschikken over een deel van zijn netto inkomen. De Raad van State onderbouwt dit door te stellen dat over de inkomsten uit arbeid reeds fiscaal is afgerekend en de sfeer van box 1 is verlaten: het betreft dan nog enkel een vermogensrecht in box 3 waar de deelnemer naar believen over zou moeten kunnen beschikken. 3. Uitvoering nettospaarfaciliteit De invoering van pensioenaanvullingsregelingen zal leiden tot complexere uitvoering en extra administratieve lasten. Het netto pensioenvermogen mag niet worden vermengd met het pensioenvermogen waarop de omkeerregel van toepassing is. Dit betekent dat pensioenuitvoerders de pensioenregelingen afgezonderd, moeten uitvoeren. Ook vereist de communicatie met de deelnemer meer aandacht omdat voor de deelnemer de complexiteit eveneens toeneemt.

5 Daarnaast zal de pensioenuitvoerder worden geconfronteerd met de verplichte informering van relevante gegevens aan de Belastingdienst. Dit betekent dat er een proces zal moeten worden ingericht. Op basis van de voorgestelde artikelsgewijze aanpassing van de Wet LB 1964 moet worden afgeleid dat de excedentregelingen niet in eigen beheer mogen worden uitgevoerd. Daarnaast is het de vraag of excedentregelingen wel door pensioenfondsen mogen worden uitgevoerd. Immers de uitvoering van deze regelingen door een pensioenfonds kan leiden tot spanning met de eis van één financieel geheel op grond van de Pensioenwet. Wellicht dat de Pensioenwet op dit punt moet worden gewijzigd. Het lijkt er vooralsnog op dat alleen uitvoering door de verzekeraar geen wettelijke belemmeringen met zich meebrengt. Dit laat onverlet de hoge uitvoeringskosten en administratieve lasten. Gezien de eisen die aan de uitvoering van de nettospaarfaciliteit worden gesteld, kan evenwel de vraag worden opgeworpen of de uitvoering van de excedentregelingen ook opengesteld zou moeten worden voor banken. De banken hebben niet alleen ruime ervaring op het gebied van box 3- sparen, maar mogen sinds 2008 ook lijfrenten uitvoeren. De voorgestelde nettospaarfaciliteit lijkt slechts een stapje verwijderd van banksparen voor pensioen! Link naar het wetsvoorstel en- publicaties/kamerstukken/2013/06/21/invoering- van- pensioen- en- lijfrente- excedentregelingen- wet- pensioenaanvullingsregelingen.html