Rehabilitatie door zelfmanagement bij chronische angst en depressie (de ZemCAD studie)

Transcriptie

1 Improving Mental Health by Sharing Knowledge Rehabilitatie door zelfmanagement bij chronische angst en depressie (de ZemCAD studie) Jan Spijker, Maringa Zoun, Bauke Koekkoek, Henny Sinnema, Anna Muntingh, Ton van Balkom, Aart Schene, Filip Smit. VGCt najaarscongres 2016

2 Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen / /

3 Achtergrond Veel ambulante patiënten met angst of depressie in de SGGZ reageren niet goed op (evidence based) behandelingen en ontwikkelen een chronisch beloop van de stoornis De huidige care as usual (CAU) bestaat meestal uit begeleidende contacten met een SPV en farmacologische behandeling door een psychiater Er is geen bewijs voor de effectiviteit van CAU De nieuwe interventie biedt behandeling gericht op rehabilitatie en zelfmanagement, gevolgd door het afsluiten van zorg in de SGGZ Mogelijk verbetert deze interventie de kwaliteit van leven en is de behandeling (kosten)effectiever dan CAU

4 De nieuwe interventie Module rehabilitatie door zelfmanagement voor ambulante patiënten met chronische angst en depressie Inhoudelijke insteek op: - cognities (attributies) - gedrag (vermijding) - uitbreiding gedragsrepertoire Duur: 26 weken (13 individuele contacten) Drie fasen: inventarisatie, behandeling, afronding en verwijzing

5 Doelen ZemCAD Het beoordelen van de kosteneffectiviteit van de interventie in vergelijking tot CAU. Het evalueren van de effecten van de interventie in vergelijking tot CAU m.b.t. kwaliteit van leven, symptomen en empowerment. Inzicht krijgen in de zelfmanagementstrategieën die patiënten gebruiken in het omgaan met hun chronische angst- of depressieve stoornis. Het evalueren van de ervaringen van patiënten in de overgang van de SGGZ naar de eerste lijn.

6 Design en methode Landelijke RCT in 12 GGZ-instellingen 141 patiënten met chronische angst en depressie (CAU 71, EXP 70) Vier meetmomenten: baseline, na afloop van de interventie (6 mnd), en follow-up na een half jaar (12 mnd) en een jaar (18 mnd) Uitkomsten: - kwaliteit van leven; WHOQOL-BREF, EQ-5D - angst; BAI - depressie; PHQ-9 - kosten; TiC-P - empowerment; Nederlandse Empowerment Lijst (NEL) Aanvullend op de RCT wordt een vragenlijst ontwikkeld om de zelfmanagementstrategieën die patientën gebruiken in het omgaan met hun chronische angst- of depressieve stoornis en de verandering van zorgsetting in kaart te brengen

7 Inclusie criteria Chronische angst en depressie > 2 jaar in de SGGZ > 18 jaar Behandeling heeft te weinig effect gehad (minimaal 1 psychologische interventie en minimaal 3 medicatie stappen volgens de richtlijn) Momenteel begeleidend contact met SPV Specialistische zorg heeft geen meerwaarde meer (therapie resistent)

8 Exclusie criteria Terminale ziekte Bipolaire stoornis Psychotische stoornis Dementie Alcohol- of drugsverslaving Spreekt onvoldoende Nederlands Cognitieve problemen / IQ < 80

9 Procedure Werving deel 1: Stappenplan (check inclusie) Dossier Informed consent Werving deel 2: MINI interview Werving deel 3: Baseline en randomisatie Eerste vragenlijst Randomisatie Start interventie of CAU

10 Uitvoering ZemCAD Financiering door het Innovatiefonds Zorgverzekeraars Uitgevoerd door het Trimbos-instituut Deelnemende instellingen: - Pro Persona - AMC afdeling Psychiatrie - GGZ ingeest - GGZ Breburg - Altrecht - Vincent van Gogh - GGZ Centraal - GGZ Friesland - PsyQ Maastricht - GGZ Drenthe - Yulius - GGZ Noord-Holland-Noord

11 Demografische gegevens en MINI EXP (N = 70) CAU (N = 71) P Gender (female): n (%) 46 (65.70) 47 (66.20) a Age: M (SD) (7.68) (8.90) b Education: n (%) Low Intermediate High 34 (50.00) 12 (17.60) 22 (32.40) 38 (53.50) 16 (22.50) 17 (23.90) a Employment: n (%) 14 (20.60) 13 (18.3) a Born in the Netherlands: n (%) 59 (84.3) 59 (83.1) a Single: n (%) 12 (17.1) 23 (32.4) *0.036 a Diagnosis according to MINI: n (%) Anxiety Depression Both anxiety and depression 12 (17.10) 16 (22.90) 29 (41.40) 12 (16.90) 21 (29.60) 33 (46.50) a Note. a Pearson Chi-Square / b Independent-Samples T Test / *Significant difference EXP = Patients allocated to the ZemCAD intervention CAU = Patients allocated to care as usual MINI = MINI International Neuropsychiatric Interview

12 Klinische gegevens (baseline) EXP (N = 70) M (SD) CAU (N = 71) M (SD) P WHOQOL-BREF score: Total score Domain 1; Physical health Domain 2; Psychological Domain 3; Social relationships Domain 4; Environment (15.33) (4.86) (3.65) 8.30 (2.48) (5.47) (13.10) (4.44) (3.34) 8.48 (2.44) (4.85) a a a a a BAI score: Total score (13.75) (11.33) a PHQ-9 score: Total score (6.41) (6.58) a DES score: Total score (no professional help) Total score (professional help) Dimension 1; Professional help Dimension 2; Social support Dimension 3; Own wisdom Dimension 4; To belong Dimension 5; Self-management Dimension 6; Concerned community (19.05) (19.13) (2.69) (5.14) (7.71) (3.66) (3.11) (4.06) (14.49) (16.08) (2.85) (4.49) (6.41) (3.52) (2.84) (4.06) a a a a a a a a Note. a Independent-Samples T Test / *Significant difference EXP = Patients allocated to the ZemCAD intervention CAU = Patients allocated to care as usual WHOQOL-BREF = World Health Organisation Quality of Life, Brief version BAI = Beck Anxiety Inventory PHQ-9 = Patient Health Questionnaire DES = Dutch Empowerment Scale

13 Klinische gegevens (T3) EXP M (SD) CAU M (SD) Effect size b 95% CI P WHOQOL-BREF score: Total score Domain 1; Physical health Domain 2; Psychological Domain 3; Social relationships Domain 4; Environment (16.94) (5.11) (4.36) 8.79 (2.43) (5.49) (13.91) (5.31) (3.38) 8.66 (2.36) (4.69) a a a a a BAI score: Total score (12.50) (12.48) a PHQ-9 score: Total score (7.38) (5.69) a DES score: Total score (no professional help) Total score (professional help) Dimension 1; Professional help Dimension 2; Social support Dimension 3; Own wisdom Dimension 4; To belong Dimension 5; Self-management Dimension 6; Concerned community (16.34) (24.67) (3.34) (4.60) (8.73) (4.54) (3.68) (3.36) (24.93) (17.46) (2.59) (4.92) (8.04) (3.68) (3.03) (3.94) a *0.015 a a a *0.035 a a a *0.038 a Note. a Linear Mixed Model Analysis / b Cohen s d / *Significant difference EXP = Patients allocated to the ZemCAD intervention CAU = Patients allocated to care as usual WHOQOL-BREF = World Health Organisation Quality of Life, Brief version BAI = Beck Anxiety Inventory PHQ-9 = Patient Health Questionnaire DES = Dutch Empowerment Scale

14 Voorlopige resultaten De respons na 18 maanden (T3) is 79% Kwaliteit van leven (WHOQOL-BREF) Er zijn op T3 geen significante verschillen tussen EXP en CAU Er is een lichte stijging van de kwaliteit van leven in zowel EXP als CAU Symptomen (BAI en PHQ-9) Er zijn op T3 geen significante verschillen tussen EXP en CAU Er is een lichte afname van symptomen in zowel EXP als CAU Empowerment (NEL) Geanalyseerd in 2 groepen; - totaalscore van patiënten die geen professionele hulp meer gebruiken (totaalscore zonder dimensie 1) - totaalscore van patiënten die nog professionele hulp gebruiken (totaalscore met dimensie 1) De empowerment totaalscore van de groep patiënten die nog professionele hulp gebruiken is significant hoger in EXP dan in CAU De score van de dimensie eigen wijsheid is significant hoger in EXP dan in CAU De score van de dimensie betrokken leefgemeenschap is significant hoger in EXP dan in CAU

15 Voorlopige resultaten zorggebruik Gekeken naar het aantal afsluitingen in de SGGZ en de ervaringen van patiënten met de zorg buiten de SGGZ 44% van de interventiegroep is nog in zorg in de SGGZ 62% van de controlegroep is nog in zorg in de SGGZ In de interventiegroep zijn patiënten meer tevreden met de zorg buiten de SGGZ

16 Voorlopige conclusies Na het volgen van de interventie volgen meer afsluitingen van de SGGZ, tevens zijn deze patiënten meer tevreden over de zorg die zij ontvangen buiten de SGGZ Na 18 maanden worden geen verschillen gevonden tussen EXP en CAU op kwaliteit van leven en symptomen (hoewel patiënten in de interventiegroep van tevoren weten dat de specialistische zorg zal stoppen na het volgen van de interventie, verslechteren zij niet op deze gebieden) Na 18 maanden is de empowerment in de groep patiënten die nog professionele hulp gebruiken significant hoger in EXP dan in CAU. Dit is ook het geval bij de dimensies eigen wijsheid en betrokken leefgemeenschap Uit de economische evaluatie zal blijken of de interventie kosteneffectiever is dan CAU

17 Discussie Moet deze module rehabilitatie door zelf management verbeterd worden? En hoe dan? Is er toch meer curatieve behandeling nodig in deze groep patiënten die als uitbehandeld beschouwd werden? Biologisch? Psychotherapeutisch? Biedt de BGGZ mogelijkheden voor deze groep patiënten?