DIT IS EEN BIJL AGE BIJ DAGBL AD DE TELEGRA AF. DE INHOUD VAN DEZE BIJL AGE VALT NIET ONDER DE HOOFDREDACTIONELE VERANT WOORDELIJKHEID.

Transcriptie

1 J I M W O M A C K Over outsourcen en standaardiseren: Lean is een mooi gereedschap voor winst. DIT IS EEN BIJLAGE BIJ DAGBLAD DE TELEGRAAF. DE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE HOOFDREDACTIONELE VERANTWOORDELIJKHEID. Toegevoegde waarde Drie vrouwen over hun werk tussen de mannen Werk en gezin Hoe zorg je voor de juiste work-life balance? Mannenbolwerk Overheid aantrekkelij ke werkgever voor vrouwen VROUWEN Nr. 1 / september 2009 Strategie Charter Talent naar de Top omarmd door grote bedrijven en overheid Bedrijfscultuur Hoe beperk je de uitstroom van vrouwelijke managers? Diversiteit Gemengde teams presteren vaak beter en zijn creatiever NAAR DE TOP 3 TIPS VOOR EEN SUCCESVOLLE CARRIÈRE SAMEN OP WEG KEES VAN DER WAAIJ Directievoorzitter bij Unilever DIT IS EEN BIJL AGE BIJ DAGBL AD DE TELEGRA AF. DE INHOUD VAN DEZE BIJL AGE VALT NIET ONDER DE HOOFDREDACTIONELE VERANT WOORDELIJKHEID. Gereedschapskist Lean Six Sigma is mkb op het lij f geschreven Procesverbetering Goed implementeren begint al bij de star t Uitdaging Hoe krij g je Lean in het DNA van een organisatie? LEAN MANAGEMENT N r. 1 / s e p t e m b e r NAAR SUCCES 3TIPS VOOR EEN SUCCESVOLLE IMPLEMENTATIE Motivatie De kern van Lean is inzet en betrokkenheid op de werkvloer Combinatie Lean en IT kunnen veel voor elkaar betekenen Gunstig Onrustige economie zorgt voor sterkere omarming Lean TEVREDEN KLANTEN DOOR EFFICIËNTE PROCESSEN Bespaar kosten en vergroot de productiviteit. Lean-goeroe Daniel T. Jones vertelt hoe. Positief effect: Een combinatie van vrouwelijke en mannelijke kwaliteiten realiseert winst en vooruitgang. THEMABIJLAGE LEAN MANAGEMENT: ZIE OMMEZIJDE FOTO: ERICHOOD /ISTOCKPHOTO leantrainingen.nl Scheidegger Opleidingen, de beste kans op een betere baan! Actueel opleidingen aanbod: Commercieel medewerker Administratief medewerker Praktijkdiploma boekhouden Management assistent binnendienst Marketing en communicatie medewerker nieuw! Contactcenter medewerker Telefoniste/receptioniste Secretaresse Directiesecretaresse Juridisch secretaresse Praktijkdiploma loonadministratie nieuw! nieuw! Debiteurenbeheer Medisch secretaresse nieuw! nieuw! Workshop zelfverzekerd solliciteren Basiskennis boekhouden Medische kantoorvaardigheden Basismanagement Middle management Vaardigheidstrainingen nieuw! Vraag een brochure aan op of bel gratis met leslocaties door heel Nederland, dus ook bij jou in de buurt!

2 advtelegraaf0909.indd :51:31 2 september 2009 de uitdaging Topvrouwen zijn in Nederland nog steeds een zeldzaamheid. Bea Haring, de jongste vrouw ooit benoemd in een Raad van Bestuur, vertelt hoe zij zelf de top bereikte en wat er in Nederland nog moet gebeuren om ervoor te zorgen dat meer vrouwelijk talent de top kan bereiken. Diversiteit: pure noodzaak Wij raden aan Pagina 15 Willemijn Smulders Business consultant Als vrouw kun je makkelijker succesvol zijn in de mannelijke zakenwereld. Je valt gelijk op, dus ze kennen je meteen en je kunt makkelijker netwerken. Na mijn studie fiscaal recht in Leiden ben ik in 1990 gestart bij Ernst en Young. Binnen 10 jaar werd ik partner en acht jaar later werd ik benoemd tot de Raad van Bestuur. Ja, je kunt inderdaad spreken van een bliksemcarrière. Zelf heb ik er nooit zo bij stilgestaan. Ik kreeg bij Ernst en Young al snel veel verantwoordelijkheden en de mogelijkheid om zelfstandig te werken. Binnen twee jaar gaf ik al leiding. Misschien heb ik geluk gehad, omdat de kansen vaak wat sneller dan gemiddeld op mijn pad kwamen. Maar geluk dwing je ook af. De kansen die zich voordeden heb ik met beide handen aangegrepen. Ik heb zelf altijd vijf dagen gewerkt. Ook na de komst van onze zoon, Nick. Mijn man werkt drie dagen en ik werk een dag per week thuis. Op de andere dagen vangen de opa s en oma s Nick op. Schuldgevoel In het begin had ik last van schuldgevoel. Je omgeving - de moeders bij de crèche en het schoolplein- is ook goed in het aanpraten van een schuldgevoel. Dat past eigenlijk ook een beetje binnen onze cultuur. We zijn in tegenstelling tot bijvoorbeeld België niet gewend dat beide partners fulltime werken. In Nederland is het vanzelfsprekend dat zodra er kinderen zijn, minder wordt gewerkt. In veel gevallen gaat de vrouw minder werken. Voorheen stopte de vrouw helemaal met werken. Gelukkig heb ik geen last meer van schuldgevoel. Ik doe waar ik goed in ben en dat geeft mij energie. Als ik dan thuis ben geniet ik voor de volle honderd procent van mijn zoon. Bovendien zie ik hoe goed hij gedijt bij deze constructie. Flexibel werken Gelukkig wordt tegenwoordig al veel meer gepraat over de zorgverdeling. Dat is al heel wat. Er is echter nog veel werk aan de winkel. De zorgtaken kunnen nog beter worden verdeeld. Ook moeten de randvoorwaarden zoals kinderopvang nog beter worden geregeld. Daarnaast moet het besef komen dat je ook in vier dagen carrière kunt maken. Door flexibel werken hoog op de agenda te zetten, kunnen werkgevers tegemoet komen aan vrouwen die carrière willen maken en een gezin hebben. Flexibel werken behelst veel meer dan alleen maar parttime Bea Haring Raad van Bestuur, Ernst & Young mijn tips Lef Als u als vrouw ambities heeft 1 om op managementniveau te functioneren, durf dan lef te hebben. U mag best vertellen hoe goed u bent en wat uw prestaties zijn. In de praktijk blijkt dat vrouwen zich onvoldoende profileren waardoor ze minder zichtbaar zijn dan mannelijk managementtalent. Kwaliteiten Probeer geen mannelijke kloon 2 te worden. Jouw vrouwelijke kwaliteiten zorgen er juist voor dat je er in de massa uitspringt. werken. Het gaat ook om zaken als flexibele werktijden en de mogelijkheid om thuis te werken. Gezonde balans Ik vind het heel belangrijk dat er in Nederland alles aan wordt gedaan om meer vrouwen aan de top te krijgen. Voor een gezonde balans in een organisatie is het noodzakelijk dat er een goede verdeling is van mannelijke en vrouwelijke werknemers. Bovendien is het is zo dat hoe diverser een organisatie is hoe beter de resultaten zullen zijn. Dat heeft onderzoek al meerdere malen uitgewezen. Je kunt als organisatie je klanten ook veel beter bedienen als je personeel een afspiegeling is van de samenleving. Als te veel getalenteerde vrouwen vroegtijdig hun loopbaan verlaten, omdat ze denken dat een topfunctie niet te combineren is met een gezin, verlies je een hoop <curs>human capital<curs>. Dat is echt zonde en dat kunnen we ons in deze tijd van arbeidsmarktkrapte en de naderende vergrijzing niet permitteren. In deze bijlage kunt u lezen wat er wordt gedaan om meer vrouwen aan de top te krijgen en te behouden. Ook delen mannen en vrouwen hun ervaringen over hoe zij werk en gezin op succesvolle wijze weten te combineren. We make our readers succeed! vrouwen naar de top eerste editie, september 2009 Country Manager: Kristiina Kansen Editorial Manager: Birte van Ouwerkerk Print Manager: Paul van Vuuren Sub-editors: Amber van Delft Colin Wilson Project Manager: Stephanie Stumpel Phone: stephanie.stumpel@mediaplanet.com Gedistribueerd met : De Telegraaf, september 2009 Drukkerij: Wegener NieuwsDruk Mediaplanet contact information: Phone: Fax: redactie@mediaplanet.com Dit is een bijlage bij dagblad De Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar. 548 afdelingen in Nederland? Bij elkaar wel mooi vrouwen! Nog altijd het grootste vrouwennetwerk van Nederland Meer informatie? Kijk op of bel:

3 (advertorial) De dynamiek van Rijkswaterstaat is heel bijzonder De grote variatie aan werkzaamheden vraagt een grote variatie aan mensen Angeline van Dijk (41), directeur HRM & Organisatieontwikkeling en Communicatie Margriet Melis (40), afdelingshoofd Onderhoud, Oevers en Kunstwerken bij de Waterdienst Ik ben bij Rijkswaterstaat in 2001 begonnen als plaatsvervangend afdelingshoofd en heb nu een directeursfunctie. Dat geeft wel aan wat de ontplooiingsmogelijkheden hier zijn. Voor veel nieuwe collega s is dát ook de belangrijkste reden om bij ons te komen werken: werken in een organisatie die vooruit wil en die medewerkers kansen biedt ook zelf vooruit te komen. Het aantrekkelijke van een uitvoeringsorganisatie is dat je met heel concrete zaken bezig bent. Zo was ik betrokken bij de aanleg van een ecoduct over de A28, waar ik nog regelmatig onderdoor rijd. Ook werkte ik aan het opzetten van een Corporate Learning Center waarin we opleidingen voor Rijkswaterstaters ontwikkelen. En aan de professionalisering van de landelijke informatielijn, met het 0800-nummer op matrixborden boven de weg. We luisteren écht naar reacties van automobilisten en schippers, en proberen daar ook daadwerkelijk iets mee te doen. Rijkswaterstaat is steeds meer een open organisatie die het gesprek met de klant en de omgeving aangaat. Nu bezig zijn met de vragen van morgen, dat heeft ook weer consequenties voor de mensen die we zoeken. Die dynamiek is heel bijzonder. Sinds december 2007 werk ik bij Rijkswaterstaat. Ik kwam van een adviesbureau, met veel tijdelijke klussen. Ik had behoefte om met een team iets op te bouwen. De Waterdienst werd toen net opgericht en dat leek mij die mogelijkheid te bieden. Die verwachting is zeker uitgekomen. Wel moest ik even wennen aan de cultuur. Zo is men gewend erg zorgvuldig te werk te gaan, en soms mag je juist wel wat meer risico nemen om een stap verder te komen. We werken er nu allemaal hard aan om meer durf te tonen en dóór te pakken. Wat Rijkswaterstaat een interessante organisatie maakt is de enorme variatie aan werkzaamheden. Die diversiteit maakt ook dat we heel verschillende mensen nodig hebben, mannen én vrouwen. Waar mannen misschien wat eerder de inhoud induiken, zijn vrouwen denk ik meer gericht op samenwerking. En dát is precies waar momenteel veel behoefte aan is. Daarnaast is de maatschappelijke opgave zeer interessant. We houden ons hier met heel mooie klussen bezig, en ook dat maakt Rijkswaterstaat tot een boeiende werkgever. Ontwikkel je talent in dienst van Nederland Kies voor beweging in je carrière Ruim kilometer rijkswegen, meer dan kilometer rijkswaterwegen en ruim vierkante kilometer landelijk watersysteem. Het overweldigende werkgebied van Rijkswaterstaat. Als uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat werken we 24 uur per dag en 7 dagen per week aan betrouwbare dijken, schoon drinkwater en het veilig en vlot doorstromen van verkeer over weg en water. Dat vraagt om een dynamische organisatie die steeds publieksmatiger werkt en zich stevig ontwikkelt als regisseur en zakelijke opdrachtgever. Daarvoor zijn gedreven mannen én vooral ook vrouwen nodig die hun talenten gebruiken om Rijkswaterstaat een krachtig gezicht te geven. Geef jij je carrière én Nederland een nieuwe impuls? Groeien op basis van talenten en ambities De mensen maken Rijkswaterstaat. Eigen inbreng en authenticiteit zijn daarbij onmisbaar. En andersom helpt Rijkswaterstaat jou de juiste keuzes te maken en professioneel te groeien, op basis van jouw talenten en ambities. We werken aan een klimaat waarin je gestimuleerd wordt om telkens nieuwe stappen te zetten. Bijvoorbeeld via persoonlijke coaching en in eigen huis ontwikkelde opleidingen en trainingen. Daarnaast zijn er veel mogelijkheden om je baan te combineren met je privéleven. Bijvoorbeeld via een flexibel in te delen werkweek, deeltijdbanen en telewerk-voorzieningen. Mede daardoor kom je binnen Rijkswaterstaat de laatste jaren steeds meer vrouwen tegen. Ook streven we ernaar de helft van alle topfuncties door vrouwen te laten bekleden. Zoveel mensen, zoveel functies Binnen de diverse onderdelen van Rijkswaterstaat zijn mannen en vrouwen te vinden met een uiteenlopende achtergrond en expertise. Allemaal werken zij vanuit de goede relatie met het publiek, de markt en de vele partijen waarmee we samenwerken. Zo zoeken we op samenwerking en goede uitvoering gerichte professionals die er met elkaar voor zorgen dat de projecten van Rijkswaterstaat op tijd, binnen de kosten en in goede harmonie met de omgeving worden gerealiseerd. Maar ook ambitieuze managers zijn welkom, evenals adviseurs en specialisten als ICT ers, contractjuristen, nautisch beheerders, civiel technici en financials. Jij kunt één van hen zijn! Nieuwe kans voor jouw talent Ben je ondernemend, gericht op resultaat en heb je een dienstverlenende instelling? En ben je integer en goed aanspreekbaar voor anderen? Kan je als geen ander bruggen slaan tussen klanten en uitvoerders én kennis koppelen aan de wensen en behoeften van gebruikers? Weet dan dat jouw talent volop ontwikkelingskans krijgt binnen Rijkswaterstaat. Bekijk de vacatures en ontdek hoe jij straks als manager, adviseur, specialist of projectleider aan de slag kunt voor Nederland. Kijk voor meer informatie op

4 4 september 2009 inspiratie Vraag: Hoe krijg je als organisatie structureel meer vrouwen in de top? Antwoord: Teken het Charter Talent naar de Top en stel specifieke doelen voor de instroom, doorstroom en behoud van vrouwelijk talent in de top. Benut jóuw talenten, het gaat om jóuw leven ons succes Op 28 mei 2008 werd het Charter Talent naar de Top getekend door 44 bedrijven en vertegenwoordigers van overheidsorganisaties. Het doel: op structurele basis meer vrouwen talent aan de top te krijgen. Deelnemende bedrijven zijn onder andere Essent, ING, KPN en OCE. De charter is opgesteld in opdracht van Taskforce Vrouwen naar de Top. De Taskforce wordt geleid door oud-minister Sybilla Dekker. Esther Raats-Coster is sinds maart 2009 directeur van de stichting Talent naar de Top. De arbeidsparticipatie van vrouwen en de diversiteit in organisaties zijn onderwerpen die de oud-minister en de zakenvrouw van het jaar 2006 na aan het hart liggen. Ik was thuis het enige meisje, vertelt Dekker. In de banen en nevenfuncties die ik heb gehad was ik vaak een van de weinige vrouwen. Vandaar dat ik van jongs af aan op de plek wilde zijn waar beslissingen worden genomen, zodat ik kon bijdragen aan het creëren van kansen voor alle vrouwen. Ik heb altijd willen laten zien dat je zorgtaken kunt combineren met een fulltime baan. Ik geloof echt in deze stichting. Als ik zie hoeveel dynamiek er ontstaat door alle activiteiten die wij organiseren, dan moet dit echt een doorbraak kunnen zijn. Daarnaast vind ik dat je je als vrouw moet blijven realiseren dat het bij werken en bij een eventuele baan aan de top om de ontwikkeling van jóuw leven gaat; het benutten van jóuw talenten. Duidelijke strategie Volgens Dekker en Raats is het noodzakelijk dat al het talent bij bedrijven wordt benut. Er zit een vergrijzing aan te komen, leggen zij uit. Bovendien is er sprake van krapte in de arbeidsmarkt op dit niveau. Het mannelijke potentieel is onvoldoende om de komende tekorten op te vullen. Bedrijven moeten zich dus gaan profileren als aantrekkelijke werkgevers voor vrouwen en mannen, want anders vallen ze op den duur af. De ondertekenaars van het Charter committeren zich, door hun handtekening te zetten, aan het ontwikkelen of continueren van een duidelijke strategie voor instroom, doorstroom en behoud van meer vrouwelijk talent in topfuncties. Ook wordt er in de eerste zes maanden een nulmeting verricht naar het percentage vrouwelijk talent, waarbij met name Profielen Sybilla Dekker Leeftijd: 67 Beroep: oudminister VROM en voorzitter stichting Talent naar de Top Burgelijke staat: weduwe, twee stiefzonen Esther Raats-Coster Leeftijd: 39 Beroep: Oudeigenaar Bandridge Europe NV, zakenvrouw van het jaar 2006, directeur stichting Talent naar de Top en voorzitter PZO Burgelijke staat: gehuwd, 3 kinderen wordt gekeken naar vrouwen in topposities en vrouwen die in de toekomst deze topfuncties kunnen bekleden. Ondertekenaars rapporteren jaarlijks hun voortgang en delen hun ervaringen met elkaar. De Monitoring Commissie maakt jaarlijks de voortgang bekend op basis van de rapportages van de ondertekenaars van het Charter. Het zou mooi zijn als de stichting over vijf jaar niet meer nodig is, zegt Raats. Dat er dan in het bedrijfsleven, bij de overheid en non-profitorganisaties 30 procent vrouwelijk talent aan de top werkt, een kritische massa, waardoor vrouwen in topfuncties geen minority meer zijn. Gemengde teams McKinsey publiceerde onlangs het onderzoek Women Matter. Daaruit blijkt dat hoe diverser de organisatie is, des te beter de resultaten zijn. Daarnaast kunnen er door een gezonde mix van mannelijke en vrouwelijke werknemers aan de top veel evenwichtiger beslissingen worden genomen. Gemengde teams zijn bovendien een afspiegeling van de maatschappij waardoor je als bedrijf veel beter in staat bent om klanten te bedienen. Ik heb altijd de leiding gehad over gemengde teams, vertelt Dekker. Uit ervaring kan ik zeggen dat het veel leuker is om zowel met mannen als vrouwen te werken. Juist omdat ze verschillend zijn. Mannen kunnen over het algemeen goed relativeren en maken gebruik van humor. Vrouwen zijn veelal gericht op de inhoud, zijn in staat om complexe processen te doorgronden en hechten veel waarde aan de relaties tussen mensen. Balans Er is veel te doen om het vinden van de juiste balans tussen werk en privé. Volgens Dekker is het vooral een kwestie van goed organiseren en zorgen dat je een cirkel van mensen om je heen hebt die je kan helpen bij de opvang van je kinderen. Maar balans heeft niet alleen te maken met tijd vindt de oud-minister. Het gaat ook om mentale balans. Als je als hoogopgeleide moeder thuis zit met zeeën van tijd, kan ik mij voorstellen dat je op den duur ook de uitdagingen van het werken mist. Je zult echter wel keuzes moeten leren maken, want je kunt nou eenmaal niet alles tegelijk. marjolijn westerlaken redactie@mediaplanet.com Maak werk van de lucht Daar krijg je energie van Essent stopt veel energie in duurzame energieontwikkeling. Zo heeft Essent een groot aantal windparken in de Noordoostpolder, Noord Brabant en Groningen en een veelvoud aan projecten in voorbereiding. We blijven zoeken naar nieuwe manieren om groene energie te maken. Zodat we over 100 jaar nog steeds energie kunnen leveren. Wil je van energie je werk maken? Dan bieden wij een baan met perspectief. Ga naar en ontdek je carrière.

5 september vraag & antwoord Erica van Ooyen Bankier en initiatiefnemer van de portal LEAP! Ben je al je hele carrière een topvrouw in een mannenwereld? Nee, want ik heb jarenlang in het buitenland gewerkt als bankier, onder andere in Noorwegen, Engeland en Amerika. Daar zijn veel meer topvrouwen; het gaat er niet om wie je bent, maar om wat je doet. Toen ik in 2001 terugkwam naar Nederland ben ik heel erg geschrokken van de onderbenutting van vrouwelijk potentieel. Wat is volgens jou de oplossing? Iedereen is het erover eens dat het een probleem is, maar er wordt alleen maar gesproken over het waarom en te weinig gedaan aan de hoe. Vier jaar geleden ben ik in het buitenland op zoek gegaan naar wat wij blijkbaar missen. En dat is een multimediaal platform voor alle belanghebbenden rondom dit thema. vrouwen aan de top Sybilla Dekker (l) en Esther Raats- Coster zetten zich allebei in voor de arbeidsparticipatie van vrouwen en de diversiteit in organisaties. De portal LEAP! wordt 8 oktober gelanceerd. Wat houdt dit in? Het wordt een transparant communicatiekanaal, een soort kruispunt, waar topvrouwen, organisaties en de overheid kennis en ideeën met elkaar uitwisselen over vrouw en leiderschap. Een tiental vooraanstaande bedrijven heeft zich aan LEAP! gecommitteerd en levert leden, expertise en financiering. Naast de online portal gaan we ook evenementen organiseren en dit alles heeft als doel het vrouwelijk potentieel te laten groeien en beter te benutten. We kunnen dit immers alleen sámen oplossen! &Samhoud People brengt vrouwen naar de top Werkgevers vinden het vaak lastig om vrouwelijk talent te behouden. En dat is zonde, vindt adviesbureau &Samhoud. Met haar spin off &Samhoud People brengt ze hoogopgeleide vrouwen in verbinding met zichzelf, met elkaar en met bedrijven en organisaties. Doel: meer vrouwen aan de top.,,vrouwen zijn de kanaries in de kolenmijn. Ze signaleren vaak als eersten wanneer iets niet deugt aan de werksfeer en zijn vaak van grote betekenis voor bedrijven. Ook omdat ondernemingen met vrouwen in het senior management het financieel aanzienlijk beter doen. Daarom is het verspilling als hun talenten niet ten volste worden benut. Aan het woord is Carolien Bijen, founder van &Samhoud People, dat talentvolle en ambitieuze vrouwen bijstaat en bedrijven helpt die waardevolle krachten te werven en behouden.,,ik kreeg een unieke kans dit bedrijf op te zetten. Om mij heen zag ik al langer dat veel vrouwelijk talent onbenut blijft doordat vrouwen thuis blijven of niet op de juiste posities zitten. En dat terwijl ze vaak zo veel voor een bedrijf kunnen betekenen. Velen vinden het moeilijk om een balans te vinden tussen carrière en privé en kampen met de vraag wat wil ik? Via ons female leadership programma en ontmoetingen ondersteunen we hen hierbij. &Samhoud People rust op drie pijlers: female network, female leadership en talent search. Het bedrijf verbindt talentvolle vrouwen met elkaar, ondersteunt de ontwikkeling van leiderschapskwaliteiten en brengt hen in contact met organisaties en bedrijven dankzij haar enorme netwerk.,,daarbij gaan we uit van de kracht van vrouwen zelf. De doelgroep bestaat uit hoogopgeleide vrouwen met werkervaring tussen de vijf en twintig jaar. Veel bedrijven kunnen hun kwaliteiten heel goed gebruiken, zegt Bijen.,,De expertise van een vrouw is nu eenmaal heel waardevol. Denk er bijvoorbeeld aan dat 80 procent van de consumentenaankopen door vrouwen wordt gedaan. Toch lukt het veel werkgevers niet om hen te houden. Wij weten hoe het wel lukt. Werknemers leveren veel op als je goed voor ze zorgt. De BV Nederland heeft er een hoop aan als vrouwen werken. Bij een diverser en beter werkklimaat heeft iedereen baat. &Samhoud People houdt op 20 oktober, tijdens de &trepreneurial week, een seminar waarbij vrouwelijke toptalenten van de toekomst en topvrouwen van nu, elkaar ontmoeten om elkaar te inspireren en te helpen om hun talenten optimaal te benutten. Carolien Bijen &Samhoud People

6 Het barst van het vrouwelijk talent in Nederland. Goed opgeleide vrouwen die de ladders van organisaties beklimmen. En toch komen veel vrouwen valkuilen tegen in hun carrière die voorkomen dat ze echt de top halen. Een voorbeeld hiervan is dat de huidige generatie vrouwen vaak zelf ook stoeit met haar rol van (toekomstig) moeder. Enerzijds willen ze hun kennis, ervaring en ambities ten volle in kunnen zetten. Aan de andere kant hebben ze nog steeds sterke opvattingen over hun rol als vrouw en/of moeder. Dat kan in de loop van hun carrière soms tot spanningen leiden. Zo hebben wij nog negen andere valkuilen gevonden die de doorgroei van vrouwen kunnen belemmeren. ESTHER MOLLEMA Oprichter en Algemeen Directeur Direction Europe B.V. en moeder van drie kinderen. DIRECTION EUROPE B.V. Hilversum, T , Als vrouwen niet meer inzicht krijgen in wat hen tegenhoudt, krijgen vrouwen telkens weer met dezelfde issues in hun loopbaan en leven te maken. En dat is iets wat ik niet kan accepteren en wat ik wil veranderen, zegt Esther Mollema (44). Esther stond jarenlang in de VS aan het hoofd van een internationale trainingsorganisatie. Toen zij in 1997 terugkwam in Nederland schrok zij van het lage aandeel van vrouwen in de top. Ze trok zich een zomer terug om al het beschikbare materiaal over vrouwen en carrière te bestuderen. In 1999 richtte zij Direction op, een trainings- en ontwikkelingsbureau voor Nieuw Leiderschap, Persoonlijke Ontwikkeling en Besluitvorming. Esther heeft zich binnen Direction gespecialiseerd in de thema s vrouwelijk leiderschap en diversiteit. Inmiddels wordt zij door veel organisaties gevraagd voor het ontwikkelen en geven van (maatwerk)trainingen, lezingen en masterclasses. ENKELE REACTIES VAN OUD-DEELNEMERS VAN DE TRAINING. Niemand merkt er denk ik echt veel van, maar deze training heeft mij wel degelijk veranderd. Ik sta steviger in mijn rol, ben zekerder van mijn zaak en durf recht op mijn doel af te gaan. Ik verlies minder energie wanneer het een keer niet lukt. Dat werkt zo veel makkelijker. KARIN Zij ontwierp een training voor vrouwen om hen inzicht in hun ambities te geven en deze niet kwijt te raken, maar juist waar te maken. Inmiddels hebben al meer dan vrouwen deze training gevolgd. Sterker en meer bewust van hun ambities gaan zij na twee dagen training met hun nieuw hervonden leiderschap aan de slag. Het blijkt dat het voor veel vrouwen moeilijk is hun ambities te kennen en uit te spreken. Maar wanneer ze dit eenmaal doen blijken ze er veel plezier in te hebben en ook resultaat te boeken. Om vrouwen na de training te helpen bij het vasthouden van hun ambities ontwikkelde Esther de Barometertest. Met deze test krijgen vrouwen inzicht in hun mogelijke valkuilen. Scoort een vrouw op drie of meer van de negen vragen laag, dan dreigt zij haar ambitie te verliezen. Deze Barometertest kan ook gemaakt worden als de training niet gevolgd wordt. De test is te vinden op barometertest. Ik heb heel veel profijt van de training gehad. Ik ga zoveel beter met tegenslag om. Nu denk ik: tja, dat hoort er gewoon bij en ga vrolijk verder. BARBARA Direction verzorgt trainingen female leadership voor o.a. organisaties als ING, Gasunie, Universiteit Utrecht, verschillende gemeentes, Solvay, Royal Haskoning, Luchthaven Schiphol, Oranjewoud, Alliander, PMI, Rijkswaterstaat en het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

7 nieuws Een goede balans tussen werk en gezin Vraag: Een goede balans tussen werk en privé bevordert de productiviteit, motivatie en betrokkenheid van werknemers. Maar hoe zorg je voor een gezonde work-life balance? Answer: Maak duidelijke afspraken met je partner en gun elkaar de ruimte om regelmatig zelf dingen te ondernemen. Fleur de Lorijn (36) is samenwonend, moeder van drie kinderen in de leeftijd van 2 tot 6 jaar en arts op de afdeling kindergeneeskunde in het AMC en. Tom Hoksbergen (41) is getrouwd, vader van vier kinderen in de leeftijd van 15 maanden tot 6 jaar en commercial manager bij AT&T. Beiden zijn finalisten van Lof Working Mom-Dad verkiezing 2009 en beiden hebben samen met hun partners dagelijks te maken met de balans tussen werk en privé. Plannen Als je wilt werken, dan is dat echt wel te combineren met een gezin, vindt De Lorijn. Je moet het alleen willen regelen allemaal. Ik doe in het weekend alle boodschappen voor de hele week. Ik kook vooruit en vries veel eten in. Vaak eten de kinderen alvast met de oppas, zodat ik na mijn dienst lekker met ze in bad kan gaan of kan spelen. Verder brengt mijn vriend de tweeling dagelijks naar school. Hij werkt als zelfstandig ondernemer en is daardoor redelijk flexibel. Hij is gegroeid in zijn zorgtaken. Dat moest ook wel, want we wisten natuurlijk dat we allebei een drukke baan zouden krijgen. Op zondag nemen we de week door, zodat we beiden weten hoe onze agenda s eruit zien. Dankzij een vaste oppas en fijne buurtgenoten lukt het eigenlijk altijd om de opvang van de Fleur de Lorijn met een van haar drie kinderen. Op zondag nemen mijn man en ik de week door. kinderen soepel te laten verlopen. Bij Hoksbergen thuis wordt er ook veel gepland en gepraat. De jongste drie kinderen gaan twee dagen naar de crèche en worden gedurende een dag thuis opgevangen door een oppas. Ook is er aantal vaste afspraken gemaakt. Ik kook op de dagen dat mijn vrouw werkt, zodat zij eigenlijk alleen hoeft aan te schuiven als Tips Zorg dat je een goede planning hebt, dus doe boodschappen voor de hele week en kook vooruit. Maak een duidelijke taakverdeling met je partner. Natuurlijk moet je er voor je gezin en werk zijn, maar vergeet jezelf niet. Ga lekker een dag winkelen of neem een massage. Gun je partner ook tijd voor zichzelf. Tom hoksbergen met zijn vier kinderen. Opvoeden is een grote uitdaging en je bent er fulltime mee bezig. ze uit haar werkt komt. Daarnaast is de maandagmiddag voor mij heilig, want dan ga ik met mijn oudste zonen naar zwemles. Daar kunnen ze hun energie kwijt. Als de kinderen ziek zijn, dan blijf ik meestal thuis. Denk goed na wat voor carrière je ambieert, maak keuzes en wees reëel. Neem de week met je partner door zodat je weet hoe jullie agenda s eruit zien. Plan een vaste activiteit in op een vaste dag met je kind(eren), bijvoorbeeld zwemmen. Blijf investeren in je relatie. Ga regelmatig iets leuks doen met z n tweeën. Flexibele werkgever Naast duidelijke afspraken thuis is het ook prettig als een werkgever enigszins flexibel is. Toen ik in dienst kwam bij mijn huidige werkgever werd er gezegd dat ik niet afgerekend zou worden op het aantal uren dat ik zou werken, maar op de resultaten. Als ik eerder naar huis ga, is dat dus geen probleem. Vaak werk ik s avonds thuis nog door. Ook de afdeling kindergeneeskunde in het AMC is steeds flexibeler geworden, vindt De Lorijn. Het is steeds gebruikelijker geworden om vier dagen te gaan werken. Daarnaast zijn de afgelopen tien jaar steeds meer mannen vier dagen gaan werken. Ik voel mij goed bij deze verdeling. Het werken en het gezin zijn het allerbelangrijkste. Ik denk dat in Nederland nog niet genoeg acceptatie is dat vrouwen meer willen werken. Dit ligt voor een groot gedeelte aan vrouwen zelf. Ze zijn er niet klaar voor en voelen zich wellicht schuldig als ze gaan werken. Tijd voor jezelf Natuurlijk is de combinatie werk en gezin af en toe echt aanpoten. Als kinderen bijvoorbeeld slecht slapen of ziek zijn. De Lorijn: Als ik nachtdiensten draai, dan ben ik eerder geprikkeld en dat heeft zijn weerslag op het gezin. Ik moet dan echt eens in de zoveel tijd bijtanken. Op mijn compensatiedag ga ik sporten of naar de sauna. Volgens Hoksbergen is het vooral belangrijk dat je als stel elkaar ruimte geeft om dingen te ondernemen. Dat kan een cursus zijn, maar ook een weekendje weg. Opvoeden is een grote uitdaging en je bent er fulltime mee bezig. Soms heb je gewoon even tijd voor jezelf nodig. marjolein westerlaken redactie@mediaplanet.com september vraag & antwoord Hellen van Rooij- Lucassen (37) Getrouwd, moeder van twee kinderen en manager van de Tenderdesk bij OCE. Zij zette deze afdeling een aantal jaren geleden op. Hoe combineert u werk en gezin? Ik werk 4 dagen en ben woensdag vrij om de kinderen op te vangen. Mijn man heeft ook een flexibele werkgever en kan onze dochter twee dagen naar school brengen en ophalen. We hoeven dus nooit gebruik te maken van de voor- en naschoolse opvang. Onze jongste gaat twee dagen naar het kinderdagverblijf en de overige twee dagen vangt een vriendin haar op. Heeft u weleens te maken gehad met het glazen plafond? Toen ik nog geen kinderen had, heb ik nooit onbegrip bij mijn mannelijke collega s ervaren. Nu ik moeder ben en parttime werk heb ik het gevoel dat ik mij nog harder moet bewijzen dan voor die tijd. Alsof ik er niet meer voor de volle honderd procent voor ga, terwijl de organisatie echt geen last heeft van het feit dat ik parttime werk. Ik ben bijna altijd bereikbaar en werk ook vaak nog s avonds. Gelukkig wordt er nooit moeilijk gedaan als ik bijvoorbeeld naar de huisarts moet met een van mijn kinderen. Hoe houdt u zich staand in een mannenbolwerk? Ik heb heel veel vertrouwen in mijn eigen kunnen en probeer dit ook uit te stralen. Daarnaast probeer ik steeds te laten zien wat ik kan, mijzelf te bewijzen. Nee, ik vind dat niet frustrerend. Het houdt mij scherp. Ik heb ook geleerd mij harder op te stellen. Toen ik net begon deed ik alles wat mij werd gevraagd. Nu durf ik ook nee te zeggen. Reïntegratie, loopbaanadvies en coaching voor vrouwen die werk en gezin combineren Personal Coaching op het gebied van work/life balance! Een optimale balans tussen werk, gezinsleven en eigen persoonlijke ontwikkeling. Een verstoorde work/life balance kan soms leiden tot ziekteverzuim of voortijdig vertrek en dus regretted losses voor organisaties. Dit heeft direct invloed op de slagvaardigheid, maar vooral ook op de resultaten van organisaties. Career & Kids kan u een oplossing bieden. It Is lonely at the top U werkt 60 uur per week, u geeft regelmatig acte de presence op zakendiners en borrels, en u houdt van uitgaan. Maar u heeft geen tijd om op zoek te gaan naar een representabele man, of uw eigen man is zelf druk met zijn carrière. U wilt niet altijd overal alleen verschijnen. We zijn allemaal wel eens op zoek naar geschikt mannelijk gezelschap, en vanaf vandaag huurt u dat gezelschap bij lindes netwerk! lindes mannen zijn hoogopgeleid en werkzaam in de kunsten, de publieke sector en het bedrijfsleven. Zij weten zich daardoor goed te bewegen in diverse ambiances. lindes team matcht vraag en aanbod zo zorgvuldig mogelijk. Wederzijdse discretie is voor ons van groot belang. neem contact op met lindes via JoIn the network - share the Men! Career & Kids begeleidt en coacht vrouwen (en ook steeds meer mannen) die werk en gezin combineren. Zodat zij met veel plezier en met zo weinig mogelijk stress, werk en gezin kunnen blijven of gaan combineren. Het uitgangspunt bij de begeleiding en coaching is de samenhang tussen de persoonlijkheid van de mens, de werk- en privé-omstandigheden. Career & Kids werkt door heel Nederland met meer dan 55 ervaren coaches die zelf ook ervaring hebben in het combineren van werk en gezin. Career & Kids Dorpsstraat KC Schoonrewoerd T I.

8 8 SEPTEMBER 2009 NIEUWS ZO HOU JE 1TIP MAAK JE EIGEN KEUZES DIE VROUW! Vraag: Bedrij ven kampen met een grote uitstroom van aankomende vrouwelij ke managers. Wat te doen? Antwoord: Het regelen van praktische zaken en het veranderen van de bedrij fscultuur zal een omslag betekenen. De helft van alle management-trainees is vrouw. Toch blijkt uit recente CBS-cijfers dat nog geen 6 procent van de managers en andere topmensen vrouw is. Waar is die andere 44 procent gebleven? Veel vrouwen die kinderen krijgen, belanden in een zijstroom. Dat heeft te maken met het zwangerschapsverlof en de zorgtaken en met de notie van het moederschap. Dat ligt echter niet aan de vrouwen, maar aan de heersende norm, aldus Halleh Ghorashi, bijzonder hoogleraar Management van Diversiteit en Integratie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Norm Bedrijven hanteren volgens haar een veelal onzichtbare norm, wat hun ideale werknemer betreft. Dat zijn mensen die fulltime werken en die zich alleen kunnen focussen op hun werk. Dat is dus meestal een man. Vrouwen wijken niet alleen af van die norm, maar worden zelfs gezien als een risicogroep. Ghorashi: Er is sprake van een negatieve benadering, omdat wordt gedacht die is binnen de kortste tijd zwanger. En dan gaat het mis, want maar 8 procent van de moeders met jonge kinderen werkt fulltime. Parttimers vallen buiten de norm en vallen zelfs in de hogere posities daardoor terug. De nadruk ligt op de combinatie met de zorg en het idee dat ze tekortschieten. Daarom worden vrouwen afgeschreven. Mannen en dus ook vaders daarentegen, hoeven niet te twijfelen aan hun carrièremogelijkheden. Het draait om de vanzelfsprekendheid hiervan. Een vrouw moet keuzes maken tussen werk en zorg, maar een man blijkbaar niet. Ghorashi vindt het een goede zaak dat bedrijven hun best doen meer vrouwen aan de top te krijgen. Maar het belangrijkste is dat we de vanzelfsprekendheid aan de kaak stellen! Je moet veranderen dat mannen per definitie worden gezien als de norm-medewerker en vrouwen als een risicogroep. Halleh Ghorashi Bij zonder hoogleraar Management van Diversiteit en Integratie aan de VU in Amsterdam. FOTO: GUUS DUBBELDAM Flexibiliteit Dit is niet alleen een taak voor de bedrijven, maar ook voor de vrouwen zelf en de overheid. Die laatste moet de discussie op gang brengen, bijvoorbeeld over de combinatie van werk en zorg. We moeten vrouwen gaan zien als iets positiefs, want het is erg belangrijk voor onze samenleving dat vrouwen kinderen krijgen. Ze vindt het bizar dat bepaalde essentiële zaken zo slecht geregeld zijn in onze verzorgingsstaat. Kijk maar eens naar de capaciteit en flexibiliteit van de kinderopvang. Iedereen weet dat daar iets aan moet worden gedaan, maar waarom duurt het dan zo lang? Hierin kunnen bedrijven hun steentje bijdragen. Een vrouw moet de kans krijgen een goede combinatie te maken van werk en zorg, bijvoorbeeld door deeltijdmogelijkheden of kinderopvang binnen het bedrijf. Maar ook mannen moeten worden gestimuleerd en gefaciliteerd om zorgtaken op zich te nemen. Discussie Tot slot moeten de vrouwen zelf bewuster worden van hun keuzes en de consequenties. Ghorashi: Vrouwen zeggen vaak dat parttime werken hun eigen keuze is, maar is dat wel zo? Daarnaast is het belangrijk om je bewust te zijn van de sociale druk, zoals wat de buren ervan zeggen dat jij als moeder fulltime blijft werken. Vrouwen moeten dit niet zien als hun eigen probleem, maar als een maatschappelijk probleem. Ga de discussie aan met je werkgever of de vakbond. Je moet de mogelijkheid krijgen om je eigen keuzes te maken, zonder dat je in je carrière wordt benadeeld. HANNELORE ZWITSERLOOD redactie@mediaplanet.com voor ouders en professionals die werk & gezin combineren Voorkom chronische vermoeidheid, burn-out, verlies van talent en carrièrekansen! In boekhandel verkrijgbaar Working Parents Program sinds landelijk bekend van het aanbod van de Opvoeddesk voor ouders en professionals persoonlijk consult telefonisch consult consult aan huis testen van kinderen workshops cursussen voor het bedrijfsleven het working parents program workshops trainingen lunchlezingen consulten in-company trainingen leidinggevenden hèt geboortekado de babykoffer de Opvoeddesk - gooimeer DE Naarden - tel info@opvoeddesk.nl -

9 september Zorg dat je zichtbaar wordt You never get a second chance to make a great first impression. Volgens Angélique Koopmans, oprichter en eigenaar van SheSuit, geldt voor alle ambitieuze en carrièregerichte vrouwen: kies de kleding die past bij je persoonlijkheidsstijl en de branche waarin je werkzaam bent. foto: shesuit Extra ambitie en planning nodig voor toppositie Hoe bereik je als vrouw de bovenste sport van de carrièreladder? Daarvoor bestaat helaas geen handleiding. Maar het goede nieuws is dat het volgens experts vooral draait om één ding: ambitie. voorbeeld Steeds vaker zoeken bedrijven voor een toppositie een vrouw, aldus Annekee Hulshoff Pol, consultant bij Egon Zehnder International. Deze executive search firma zoekt wereldwijd kandidaten voor de hoogste posities bij bedrijven, waarbij extra wordt gelet op diversiteit. Vrouwelijke toppers worden daarom regelmatig voorgesteld. Je zou verwachten dat dit gebeurt vanwege specifieke vrouwelijke kwaliteiten, die mannen niet hebben. Zo wordt vaak gezegd dat vrouwen beter meerdere dingen tegelijk kunnen of intuïtiever zijn. Dat is niet waar. Ik ken hele intuïtieve mannen en vrouwen die helemaal niet veel dingen tegelijk kunnen doen, lacht haar collega Hans Horn. Annekee Hulshoff Pol Hans Horn Natascha Jacobovits de Szeged Consultants bij Egon Zehnder International Kilometers Wie de top van het bedrijfsleven wil bereiken moet in ieder geval hoog scoren op: resultaatgerichtheid, teamleiderschap, strategische oriëntatie en tot slot moet je kunnen samenwerken en beïnvloeden. Maar dat geldt zowel voor vrouwen als mannen, legt Annekee Hulshoff Pol uit. De crux zit m er in hoe je deze capaciteiten ontwikkelt. Je leert het namelijk niet uit een boekje, zegt Hans Horn. Je groeit hierin naarmate je verder komt in je carrière, door kilometers te maken. Je moet jezelf dus ontwikkelen, maar hoe regel je dat? Het gaat om de keuzes die je maakt, dus zoek bijvoorbeeld een baan waarin je leert een grotere groep mensen aan te sturen. Of zoek een baas die jou kan leren hoe je leiding geeft, adviseert andere collega Natascha Jacobovits de Szeged. Als vrouw moet je volgens haar je loopbaan nóg beter plannen. Als je vanwege de kinderen een paar jaar minder wil gaan werken, moet je er wel voor zorgen dat je die kilometers kunt blijven maken. Uitdaging Korte termijn-beslissingen kunnen namelijk grote invloed hebben op de lange termijn. Moeders die ervoor kiezen hun carrière voort te zetten, moeten bereid zijn zich daar niet voor 100, maar 120 procent voor in te zetten, zeggen de consultants. Natascha Jacobovits de Szeged: Je moet zó ambitieus zijn dat je bereid bent de uitdaging aan te gaan, zowel qua kritiek van buitenaf als organisatorisch. Misschien moet je je privé net zo zakelijk opstellen als op je werk en bijvoorbeeld onderhandelen met je partner over wie wat doet. hannelore zwitserlood redactie@mediaplanet.com 3 tips Baas en baan 1 Zoek een baan waarin je bepaalde capaciteiten verder kunt ontwikkelen. Of zoek een mentor, dus een baas die als rolmodel kan dienen. Je moet steeds bewust bezig blijven met het ontwikkelen van je capaciteiten. Plan alle stappen in je carrière. Zelfvertrouwen 2 Met twijfel en onzekerheid kom je niet ver, dus geef je zelfvertrouwen af en toe een boost. Dat kun je doen door heel objectief te kijken naar wat je neerzet. En durf ambitieus te zijn. In Nederland lijkt het wel alsof we niet de slimste in de klas willen zijn, terwijl in andere landen kinderen ambitie met de paplepel krijgen ingegoten. Eigen plan 3 Bedenk dat je ook een goede moeder kunt zijn als je werkt. Opvallend is dat dit dilemma vrouwen in andere landen, zoals Amerika, nauwelijks bezighoudt. Daar werken veel vrouwen omdat het moet; tweeverdieners zijn een economische noodzaak. Dus reken af met je schuldgevoel als jouw werk je veel energie en geluk oplevert. Regel alles goed, delegeer en dan: loslaten. Trek je eigen plan! INTERVIEW PROJACTIVE Selecteren en teams doorlichten met de TMA Talentenanalyse Onderscheidend en professioneel. Dat vullen vrijwel alle kandidaten in op ons evaluatieformulier over TMA, zegt Dirk Jan van Wilsum, managing director van werving- en selectiebureau Projactive. Ze kunnen ook aangeven dat ze deze talentenanalyse niet prettig vinden, maar dat is nog nooit voorgekomen. Projactive gebruikt TMA van EhrmVision sinds een jaar bij alle kandidaten die het bureau uitnodigt voor een interview en voorstelt aan de opdrachtgevers. Alle partijen zijn er tevreden over, zegt Van Wilsum. In het begin vreesden we dat sommige kandidaten wellicht geen zin hadden de TMA-vragen te beantwoorden. Dat blijkt niet het geval. We hebben slechts een keer een weigering gehad. Van Wilsum: Alle kandidaten die we selecteren voor een bepaalde vacature krijgen het TMA rapport mee na een gesprek bij ons op kantoor. Dat betekent dat kandidaten die de baan niet krijgen toch iets in handen hebben. Ze vinden leuk om eens de balans op te maken en hebben iets over zichzelf geleerd. Projactive zet TMA eveneens in bij het doorlichten van teams bij bedrijven. We zien deze dienstverlening - hulp bij het vasthouden en ontwikkelen van werknemers - sterk groeien de laatste tijd. Bedrijven willen weten of ze de recessie het hoofdkunnen bieden met de mensen die ze nu in huis hebben, vertelt Van Wilsum. Zo n quickscan van een team geeft een indicatie welke medewerkers extra coaching nodig hebben, welke het niet redden en welke prima passen bij hun functie. Projactive kan op basis van deze analyse vervolgacties, zoals coaching of assessments, voorstellen. Dit verkorte interview komt uit het boek VAN TALENT NAAR PERFORMANCE welke deze maand is uitgegeven door EhrmVision. (ISBN nr: ) Het praktijkboek bevat het TMA functie- en competentiemodel met 23 resultaatgebieden en 50 uitgeschreven competenties inclusief ontwikkelactiviteiten en coachingsadviezen per competentie. Tevens bevat het handleidingen om sollicitatie-, ontwikkelen beoordelingsgeprekken te voeren. Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid gerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling dacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren cipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid dendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Assertiviteit Besluitvaardigheid Coachen Commercieel vermogen Conflicthantering Creativiteit Delegeren Discipline Durf Energie Flexibel gedrag Groepsgericht leidinggeven Initiatief Inlevingsvermogen Innoverend vermogen Integriteit Klantgerichtheid Kwaliteitsgerichtheid Leervermogen Leidinggeven Luisteren Managementidentificatie Mondelinge vaardigheid Netwerken Omgevingsbewustzijn Onafhankelijkheid Onderhandelen Ondernemerschap Ontwikkelen van medewerkers Oordeelsvorming Optreden Organisatiesensitiviteit Overtuigingskracht Plannen en organiseren Politieke sensitiviteit Presenteren Prestatiemotivatie Probleemanalyse Resultaatgerichtheid Samenwerken Schriftelijke vaardigheid Sociabiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Visie Voortgangscontrole Zelfontwikkeling Aandacht voor details Aanpassingsvermogen Ambitie Praktijkboek Van talent naar performance Talentgericht selecteren, ontwikkelen en beoordelen Inclusief het complete TMA functie- en competentiemodel Edwin van IJzendoorn Liesbeth van Weert Bastian Müller Indien u zich vrijblijvend inschrijft op het TMA Netwerk via voor HR Professionals, krijgt u 50% korting op de adviesprijs van het praktijkboek (adviesprijs 68,90). U heeft na inschrijving tevens direct kosteloos en onbeperkt digitaal beschikking over het complete TMA functie- en competentiemodel voor uw eigen organisatie in verschillende talen waaronder het Engels, Frans en Duits. Voor meer informatie over het praktijkboek of de TMA Methode mail naar info@ehrmvision.nl of bel of kijk op Beroepsgerichte (post-hbo) opleidingen, cursussen en trainingen ijfskunde - Integraal kwaliteitsmanagement - Bedrijfskunde - Projectmanagement - Strategisch HRM - Projectmanagement- Personeelsmanagement - Bedrijfskunde - Integraal kwaliteitsma ment - Integraal kwaliteitsmanagement - Projectmanagement - Bedrijfskunde - Personeelsmanagement HRM - Integraal kwaliteitsmanagement - Projectmanagement - Bedrijfskunde - Bedrijfskunde - Personeelsmanagement - Strategisch HRM - Integraal kwaliteitsmanagement - Project Strategisch HRM - Bedrijfskunde Personeelsmanagement - Projectmanagement - Personeel ijfskunde - Personeelsmanagement - Projectmanagement - Strategisch HRM - Integraal kwaliteitsmana ent - Strategisch HRM - Integraal kwaliteitsmanagement - Personeelsmanagement - Bedr management - Bedrijfskunde - Strategisch HRM - Personeelsmanagement - Integraal kwaliteitsmana ent - Bedrijfskunde - Projectmanagement - Strategisch HRM - Personeelsmanagement - Integraal kwaliteitsmanagement - Personeelsmanagement - Strategisch HRM - Bedrijfskunde - Project Haalt u al het maximale uit uzelf? Meer informatie? Kijk op:

10 (advertorial) Meer vrouwen bij Ernst & Young Veel bedrijven praten over meer vrouwen aan de top. Maar Ernst & Young voegt de daad bij het woord: Diversiteit maakt Ernst & Young tot een beter presterende organisatie. Vrouwen ervaren obstakels op weg naar de top. En waar mannen snel denken dat die obstakels te maken hebben met kinderen of de (on)mogelijkheid tot parttime te werken, blijkt in de praktijk dat het veel meer een cultuurkwestie is. Vijf jaar geleden besloot Ernst & Young om meer vrouwen binnen het bedrijf te begeleiden naar de top, waarbij een programma rondom vrouwelijk leiderschap werd geïntroduceerd. En met succes, want de bedrijfscultuur is verbeterd en ook het aantal vrouwen in het hoger management is fors gestegen. Pieter Jongstra, bestuursvoorzitter van Ernst & Young, is duidelijk over de verandering die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden: Binnen Ernst & Young beschikken we nu over een betere mix van mannelijke en vrouwelijke bestuurders. Daar was een cultuuromslag voor nodig, want historisch gezien heerste hier een mannencultuur. Wat diversiteit betreft steken wij met kop en schouders boven onze concurrenten uit. Vrouwelijke partners Sinds Ernst & Young hun beleid meer afstemde op het opleiden en begeleiden van vrouwen naar de top, is het aandeel vrouwelijke partners in de maatschappen gestegen tot 23. Dat is een aandeel van 9 procent. Van deze vrouwelijke partners vervult een kwart belangrijke bestuurlijke functies binnen Ernst & Young. Dit is een veel hoger percentage dan gemiddeld, zeker in vergelijking met de andere Big Four organisaties. De ambitie ligt hoger, want het doel is om minimaal 12½ procent vrouwelijke partners in 2013 te realiseren. Vrouwen in de subtop van Ernst & Young maken voor 20 procent de dienst uit. Onder subtop verstaan zij senior managers en directors. Goede cijfers en dat stemt tot tevredenheid bij Jongstra: Vijf jaar geleden hebben we afgesproken meer vrouwen naar de top te begeleiden bij Ernst & Young en de resultaten zijn tot nu toe goed, maar we blijven ambitieus en willen meer. We verplichten onszelf de ingezette weg voort te zetten. Meer vrouwelijk leiderschap 40 procent van de werknemers bij Ernst & Young is nu vrouw, dankzij alle inspanningen. Eén vrouw is lid van het Raad van Bestuur van Ernst & Young. Ook klanten blijken voor sommige projecten specifiek naar de samenstelling van het team te vragen. De mannencultuur is daarmee goeddeels verdwenen. Jongstra: De machocultuur die toch een beetje bij mannen hoort, is hier niet meer dominant. Het management bij Ernst & Young is evenwichtiger en de hele cultuur is verbeterd. We horen dat terug van onze werknemers. We zijn attractiever geworden als werkgever voor vrouwen. Ze krijgen bij ons de ruimte. Meer vrouwen in topposities, graag! Pieter Jongstra Flexibiliteit De mogelijkheid bestaat voor vrouwen en mannen om part-time drie of vier dagen per week te werken. Jongstra: We zijn flexibel. Geen bedrijf dat om negen uur de poort opent en om vijf uur de deuren weer sluit. Zo is onze cultuur niet. Door de bewuste begeleiding van vrouwen zijn er ook minder vrouwen die hun baan opzeggen. Ernst & Young blijft altijd op zoek naar ambitieuze vrouwen die haar beleid (meer vrouwen aan de top) gezicht willen geven. De nieuwe leider heeft een hart Waarom zou er iemand door jou geleid willen worden? Op deze vraag hebben weinig leidinggevenden een goed antwoord. Maar als jij niet weet waarom iemand jou zou volgen, zullen anderen dat zeker niet weten. Als vrouwen aan het hoofd van bedrijven hadden gestaan was het nooit tot een wereldwijde crisis gekomen, suggereren sommigen. Feit is dat vrouwen op een andere manier omgaan met leiderschap dan mannen. En zich tot nu toe weinig aangesproken hebben gevoeld om deel uit te maken van de top van organisaties. De nieuwe leider heeft een hart, riep de London Business School al een paar jaar geleden. En is niet alleen maar bezig met het korte termijn resultaat of aandeelhouderswaarde. Leiders zouden meer aandacht moeten schenken aan alle sapecten van succesvol leiderschap. In de inspiratiereeks van Focus Conferences staat vrouwelijk leiderschap centraal. Leiderschap dat staat voor vertrouwen in plaats van controle, inspireert in plaats van manipuleert en mogelijkheden ziet waar anderen beperkingen waarnemen. En aan het eind heb je wellicht een mooi antwoord op de vraag waarom iemand door jou geleid zou willen worden. 5 workshops van 3 november t/m 3 december 2009 plus een bonus workshop op 12 januari 2010 Vrouwelijk Leiderschap Waardevolle inzichten voor vrouwen met ambitie Vergroot de Yinfactor in uw organisatie Laat u in 6 workshops inspireren door: Dominique Haijtema Iteke Weeda Lenette Schuijt Rinze Terluin Theo Compernolle Kaouthar Darmoni Margriet Sitskoorn René Diekstra Ester de Bruine Yolanda Buchel Pacelle van Goethem Mirjam de Blécourt Pauline van der Meer Mohr Ralf Knegtmans Dominique Haijtema Psycholoog, auteur en journalist. Moderator van de reeks. Meer informatie? Inschrijven? Bel Focus Conferences ( ) of ga naar Advertentie Vrouwelijk Leiderschap.indd :37:15

11 INSPIRATIE SEPTEMBER VRAAG & ANTWOORD Luc van Eijck Senior-Adviseur P&O Deerns Raadgevende Ingenieurs BV IN DE PRAKTIJK Volgens Kees van der Waaij moeten bedrijven werknemers de mogelijkheid bieden om flexibel te werken. Vraag: Hoe komt het dat er nog steeds niet evenveel vrouwen als mannen hoge functies bekleden? Antwoord: Mannen vinden het lastig om bij het invullen van functies bewust te kiezen voor vrouwen. Vrouwen daarentegen onderschatten zichzelf en denken vaak dat een uitdagende baan niet te combineren is met een gezin. DE VERANDERING Volgens Kees Van der Waaij, directievoorzitter bij Unilever, is diversiteit noch een vrouwen- noch een mannendiscussie. Vrouwen vormen de helft van je human capital en dat kun je niet zomaar afdoen als een mannen- of vrouwendiscussie, vindt de topman. Er studeren steeds meer vrouwen af. Met de instroom zit het dus wel goed. De doorstroom naar managementfuncties stokt echter. Structurele aandacht voor diversiteit is dan ook noodzakelijk, vindt Van der Waaij. Organisaties moeten hun doelstellingen wat betreft diversiteit niet alleen op papier zetten, maar ook daadwerkelijk in de praktijk brengen door onder andere werknemers mentorprogramma s en mogelijkheden om flexibel te werken aan te bieden. Naast een cultuurverandering bij bedrijven moet er ook een omslag plaatsvinden bij mannen en vrouwen. In zijn algemeenheid zou ik willen zeggen dat er nog veel meer acceptatie moet komen voor vrouwen die een uitdagende baan willen combineren met een gezin. Als je bepaalde ambities hebt als vrouw, zorg dan dat je werkgever hiervan op de hoogte is. In de praktijk blijkt dat vrouwen zich onvoldoende profileren waardoor ze minder zichtbaar zijn dan hun mannelijke collega s. Onderschat jezelf niet en maak gebruik van je vrouwelijke eigenschappen. Voor mannen zou parttime werken wat gangbaarder moeten worden, zodat de zorgtaken beter FEITEN Gezocht: evenwicht en diversiteit o p de werkvloer Wat is de toegevoegde waarde van vrouwen in topfuncties? Ik vind dat de aanwezigheid van een vrouw in een gezelschap mannen bijdraagt aan een soepeler onderlinge communicatie en daardoor aan betere besluitvorming. Vrouwen letten op andere dingen dan mannen, zijn doorgaans minder rechtlijnig en minder competitief, hebben veel minder de neiging hun gelijk te halen. Dat heeft een positief effect op het soms hanige gedrag van mannen. Daarnaast heb ik de indruk dat vrouwen hoofdzakelijk bezig zijn met het werk dat ze geacht worden te doen, terwijl mannen naar mijn mening bij alles wat ze doen altijd wel n beetje hun eigen carrière in het vizier houden. Daarmee wil ik niet beweren dat vrouwen minder ambitieus zouden zijn dan mannen. Maar wel dat vrouwen zich minder laten beinvloeden door hun ambities. Gemengde teams zij n beter in staat om de consument te bedienen. Kees Van der Waaij Directievoorzitter bij Unilever verdeeld kunnen worden. Mannen zouden bijvoorbeeld ook een sabbatical in kunnen lassen. Slechts 7 procent van de topfuncties in Nederland wordt ingevuld door vrouwen. Dit in tegenstelling tot bij voorbeeld 32 procent in Noorwegen. Recent onderzoek van advies- bureau Catalyst bij 353 bedrij ven uit de Fortune 500-lij st wij st uit dat veel vrouwen aan de top gelijkstaat aan betere financiële resultaten.. Zo bleken de raden van bestuur met de meeste vrouwen aan boord, ruim de helft meer winst op het eigen vermogen te ma- ken, dan besturen waar de vrouwelij ke inbreng minimaal is. Het verkoopresultaat was 42 procent hoger en er werd 66 procent meer rendement op het geïnvesteerde kapitaal behaald. Uit onderzoek van de arbeidsinspectie blij kt dat vrouwen 6,5 pro- cent minder verdienen dan mannen in een vergelij kbare functie met eenzelfde opleiding, arbeidsduur en aantal dienstjaren. Betere resultaten Diversiteit binnen organisaties heeft ook een duidelijk bedrijfseconomisch doel.van der Waaij: Onderzoek heeft uitgewezen dat gemengde teams - mannen en vrouwen van uiteenlopende nationaliteiten en leeftijden - beter presteren en creatiever zijn. Kortom, des te meer diversiteit, des te beter de performance. Bovendien zijn gemengde teams een afspiegeling van de maatschappij, waardoor je als organisatie beter in staat bent de consument te bedienen. Rolmodellen Volgens Van der Waaij wordt er al veel gedaan om diversiteit onder de aandacht te brengen. Zo deden onlangs 74 topmannen, nadat dertig topvrouwen dit al eerder deden, een oproep aan het adres van de minister van Financiën, Wouter Bos. Daarin wezen ze op het feit dat vrouwen in bestuurlijke- en toezichthoudende functies bijdragen aan bestuurlijk evenwicht en een positieve invloed hebben op de leiding en cultuur van een onderneming. Met de oproep moet worden bereikt dat Wouter Bos bij het herstructureren van de financiële sector meer vrouwen gaat benoemen in de raden van bestuur van financiële ondernemingen en bij toezichthoudende instanties. Volgens Van der Waaij zijn er al aardig wat voorbeelden van vrouwen die de top hebben bereikt. De directeuren van Corus en Nedstaal - twee organisaties die bekend staan als mannenbolwerken - zijn bijvoorbeeld allebei vrouw. Maar er is zeker nog geen sprake van een gelijke verdeling. Vrouwelijke rolmodellen kunnen een bijdrage leveren aan het aantal vrouwen dat doorstroomt naar de top. Gandhi zei al heel lang geleden: You are the change you want to see around you. MARJOLIJN WESTERLAKEN redactie@mediaplanet.com Wat heeft u geleerd van het werken met vrouwen? In mijn (langdurige!) samenwerking met vrouwen heb ik geleerd om me iets meer te verdiepen in de andere kant van het verhaal. Die is er altijd, en ik denk dat ik misschien teveel geneigd zou zijn geweest om die wat onderbelicht te laten. Want als ik mijn standpunt heb bepaald zijn mijn argumenten daarvoor glashelder en staan als een huis, waardoor tegenargumenten bij voorbaat weinig kans zouden hebben om me op andere gedachten te brengen. Vrouwen zijn daar beter in. Ze staan er eerder voor open om zich in de positie van de ander te verplaatsen. Nederland blijft achter in het aantal vrouwen in topfuncties. Wat verwacht u van de toekomst? Ik denk dat in de toekomst steeds meer vrouwen naar topfuncties zullen doorgroeien. Niet zozeer als gevolg van gericht beleid, maar vooral vanuit de kennisontwikkeling van de beroepsbevolking. Steeds meer vrouwen zijn beter en hoger opgeleid en willen na hun studie wat doen met die opgedane kennis. De zorg voor kinderen wordt een gezamenlijke verantwoordelijkheid van beide ouders. Met steeds meer faciliteiten wordt dat mogelijk. Werkgevers kunnen (en willen) daar niet omheen. Zeker bij een teruglopend aanbod op de arbeidsmarkt zou het van kortzichtigheid getuigen als er nog een vage voorkeur voor mannelijke sollicitanten zou blijven bestaan.

12 Wil jij schitteren? Dan hebben we jou iets interessants te bieden! TU Delft heeft zich als doel gesteld het aantal vrouwen in topposities de komende jaren ink te verhogen en onderstreept dit door de ondertekening van de Charter Talent naar de Top, een landelijk initiatief om een grotere toestroom, doorstroom en behoud van vooral vrouwelijk talent in topfuncties te realiseren. We bieden je dan ook veel mogelijkheden om te ontwikkelen en door te groeien naar posities binnen onze organisatie. Instrumenten als loopbaanontwikkeling, opleidingsbeleid, promotiebeleid en exibele werktijden worden ingezet om je te ondersteunen in jouw ambitie! Meer informatie en interessante banen vind je op Iemand die zorgt voor meer diversiteit op de werkvloer. En zo hebben we ook iemand in huis met een antwoord op de specifieke vragen van úw organisatie. Meer weten? Kijk op yacht.nl YACHT. MENSEN VAN BETEKENIS. Voor ambitieuze professionals is er maar één weg. Je hebt een prima baan, maar eigenlijk kun en wil je meer. Werken op een hoger niveau. Aan uitdagende projecten die impact hebben op het dagelijks leven. Equens biedt je dit. Met de verwerking van miljarden betaaltransacties per jaar zijn we een van de grootste betalingsverwerkers in Europa. ICT bepaalt voor een belangrijk deel onze dienstverlening en de ontwikkelingen in het betalingsverkeer gaan razendsnel. De lat ligt dus hoog en er wordt veel van je gevraagd. Maar daar staat ook veel tegenover. Zoals werken met de beste mensen in je vakgebied en state-ofthe-art technologie. Verder kun je opleidingen en trainingen volgen via de Equens Academy en heb je de mogelijkheid om 4 x 9 uur te werken. Niet voor niets zijn we uitgeroepen tot Top ICT Werkgever Kijk voor meer informatie en onze vacatures op werkenbijequens.com

13 NIEUWS 2TIP SEPTEMBER GEBRUIK JE VROUWELIJKE EIGENSCHAPPEN VRAAG & ANTWOORD Yldau de Boer Windparkbeheerder van Essent voor Noord Nederland en daarmee van het windpark Westereems in de provincie Groningen. Het is het grootste windpark van Noord-West Europa op land. HOGE POSITIES De doelstelling van het ministerie van OC & W is dat in procent van de hoogleraren een vrouw is. FOTO: ASISEEIT/ISTOCKPHOTO Vrouwen in mannenbanen: een toegevoegde waarde Vraag: De helft van de studenten is vrouw, maar slechts 10 procent van de hoogleraren is vrouw. Hoe kan het vrouwelij k talent voor de wetenschap behouden blij ven? Antwoord: Universiteiten moeten zichzelf als doel stellen gericht te zoeken naar vrouwen voor hoge posities. Catholijn Jonker Hoogleraar Mens- Machine Interactie en bestuurslid van het Landelij k Netwerk Vrouwelij ke Hoogleraren Ze werkte ruim tien jaar in het onderwijs, onder andere als schoolhoofd. Bij MS Research kwam ze binnen als PR-medewerker en fondsenwerver, waarna ze gevraagd werd te Het lijkt erop dat je minder kans maakt om hoogleraar te worden of door te stoten naar een bestuursfunctie, alleen omdat je vrouw bent. Dat druist in tegen elk gevoel van gelijke kansen. Om nog maar te zwijgen over de onaanvaardbare verspilling van talent. Zo luidde het pleidooi van minister Plasterk in maart, toen hij universiteiten opriep het Charter Talent naar de Top te ondertekenen. Afspiegeling De TU Delft was vorig jaar de allereerste universiteit die dit Charter omarmde. Daar ben ik heel trots op, zegt Catholijn Jonker, hoogleraar Mens- Machine Interactie en bestuurslid van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren. Het algemene streven is dat de wetenschappelijke staf van een faculteit een afspiegeling is van de studenten. Ik heb niet het idee dat ik in een mannenwereld werk, maar ik denk zeker dat gemengde groepen wetenschappers veel innovatiever zijn. Ze merkt ook dat bepaalde vooroordelen hardnekkig zijn: Het zal nog wel een paar generaties duren voordat er een cultuurverandering is. Wervingstekst Jonker was twee jaar geleden de zestiende vrouwelijke hoogleraar in Delft en inmiddels zijn het er 25. Dat klinkt solliciteren als directeur. Ik bleek de juiste persoon, onder andere omdat ik goed presteer in crisissituaties en een strategie op de lange termijn kan uitstippelen. Verhouding Ze heeft veel contact met onderzoeksleiders van wetenschappelijke instituten, financiers en bedrijven. Mijn externe wereld bestaat vooral uit mannen en dat ik vind prettig. Als het bijvoorbeeld gaat om strategische beslissingen, heb ik het idee dat mannen minder emotioneel een afweging maken. Intern heeft ze juist overwegend met vrouwen te maken. Er werkt op ons kantoor slechts één man, maar ik zie het liefst een gebalanceerde verhouding. Gelukkig ben ik nu in de positie om dingen te veranderen. Kopje thee Toen Roos in 2002 directeur werd, was ze pas 35 jaar. Ze voelde dat mensen dachten: Wat komt zij hier doen? Ach, we drinken wel een kopje thee en dan komt alles goed. Nou, die hebben wel gemerkt dat er met mij niet valt te sollen! Empathie is volgens haar een typische vrouwelijke positief, maar er zijn ook weer minstens 40 mannen benoemd. Universiteiten moeten volgens haar erop letten dat de wervingstekst van een vacature vrouwen aantrekt die veelal niet gewend zijn zichzelf aan te prijzen. Daarnaast moet je actief op zoek gaan, door nationaal en internationaal binnen het vakgebied rond te vragen welke vrouw geschikt zou zijn. En in een benoemingsadviescommissie moet je minstens één en liever twee vrouwen hebben. Zo zat ik laatst in zo n commissie toen er aan een vrouwelijke sollicitant werd gevraagd of ze zorgtaken had. De vraag terugnemen had geen zin meer, dus stelde ik voor om dat dan ook aan de mannen te vragen. Menselijker Behalve de gelijke kansen, het benutten van talent en de grotere innovatieve kracht, heeft het nog een voordeel dat ze steeds meer vrouwen om zich heen krijgt: het universiteitsbeleid wordt er menselijker en warmer van. Jonker: Zo wordt er vaker besproken hoe het met je gaat en heb ik voorgesteld dat alle nieuwe medewerkers een buddy krijgen. Dat is prettig voor zowel vrouwen als mannen! HANNELORE ZWITSERLAND redactie0@mediaplanet.com Ik ben nu in de positie om dingen te veranderen Dorinda Roos is fulltime directeur van Stichting MS Research, die voorlichting geeft over multiple sclerose en geld werft voor wetenschappelijk onderzoek. Ze denkt dat haar sekse zeker meerwaarde heeft. Mensen ervaren op emotioneel niveau dat ik veel commitment heb. FEITEN De helft van de studenten is een vrouw. Daarentegen gold dat vorig jaar in Nederland voor 10,5 procent van de hoogleraren, voor 16,5 procent van de hoofddocenten en 28,9 procent van de gewone universitaire docenten. Alleen de Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam en Universiteit Utrecht hebben één vrouw in het college van bestuur. Lees meer op:! Dorinda Roos Directeur Stichting MS Research FOTO: RENATE BEENSE eigenschap. We voelen dingen aan, waardoor je iemand of een situatie goed kunt inschatten. Emoties kunnen je onzeker maken, maar het is in feite kennis waarmee je je beter kunt voorbereiden op een situatie. Die empathie werkt juist in je voordeel! HANNELORE ZWITSERLOOD redactie@mediaplanet.com Hoe kom je als vrouw terecht op zo n functie? Tijdens mijn stageperiode op de hogere zeevaartschool kwam ik erachter dat ik geen lange aaneengesloten perioden van huis wilde zijn. Daarop ben ik bij de klantenservice van Essent gaan werken. Ik merkte echter dat de techniek me bleef trekken en heb me aangemeld bij het loopbaancentrum van dit bedrijf. Via deze weg kon ik aan de slag als windparkbeheerder. Wat is er zo leuk aan het werk? Ik lever een bijdrage aan de duurzame energievoorziening in Nederland. Daarnaast is windenergie nog volop in ontwikkeling. Toen ik begon, had ik een achterhaald beeld van windenergie en windturbines. Ik wist bijvoorbeeld niet dat de energie die in de bouw van het onderhoud en de demontage van een turbine wordt gestopt, tussen drie en zes maanden is terugverdiend. Hoe ziet een werkdag eruit? s Ochtends deel ik werkvergunningen uit, houd controle op de aannemers en de veiligheid. Ik houd voorraden op peil, controleer materialen en beheer budgetten. Ook maak ik analyses met betrekking tot productie en beschikbaarheid van windturbines. Een deel van de functie bestaat uit het meelopen met de storingsdienst. Je bent de enige vrouw in deze functie? Dat klopt. Mannen moeten daar vaak aan wennen. Meestal stappen ze naar mijn mannelijke collega s als ze zich moeten melden. Men vindt het interessant om een vrouw tegen te komen in dit vakgebied. Als vrouw pak je de dingen net wat anders aan. Mannen zijn directer, hun ideeën zijn vaak wat meer rechtlijnig. Ik luister eerst naar argumenten en vorm dan pas mijn idee erover. Ik heb het idee dat ik daardoor met andere oplossingen kom. Hoe ziet jouw toekomst eruit? Nu ik heb meegemaakt hoe een windpark wordt gebouwd, lijkt de kant van project management me interessant. Of asset management. Windparken worden steeds groter en geavanceerder. Het is een uitdaging om dat te beheren. Het buitenland trekt me nog steeds. Het zou fantastisch zijn als ik in het buitenland kan meewerken aan de ontwikkeling van een windpark en het opzetten van operation en maintenance management.

14 14 SEPTEMBER 2009 NIEUWS 6 TIPS Praten 1 Overweeg je in een overwegend door mannen vertegenwoordigde organisatie te gaan werken, ga dan eerst eens praten met andere vrouwen in de organisatie. Zij weten immers uit eerste hand hoe het is om er te werken. Netwerk 2 Een baan aan de top is te combineren met een gezin. Zorg dat je een netwerk hebt waar je op terug kunt vallen bij ziekte of onvoorziene zaken. Toekomst 3 Als iets anders loopt dan dat je had gepland, moet je er niet te lang stil bij blijven staan. Kijk vooral naar de toekomst. Flexibel 4 Werkgevers dienen ervoor te zorgen dat banen aan de top zo flexibel mogelijk in te delen zijn. Rolmodel 5 Vrouwen aan de top dienen als rolmodellen te functioneren. Zij kunnen laten zien dat werk en gezin te combineren is en dat het ook nog heel leuk is. Vertrouwen 4 Heb vertrouwen in je eigen kunnen en probeer dit ook uit te stralen. O verheid aantrekkelij ke PRAAT werkgever voor vrouwen Vraag: Hoe houd je je als vrouw staande in een mannenbolwerk? Antwoord: Heb vooral geen koudwatervrees! Na 204 jaar trad in 2002 de eerste vrouw toe tot de hoogste managementgelederen van Rijkswaterstaat (RWS). Ineke van der Hee werd hoofdingenieur-directeur (HID) van het Rijksinstituut voor Kust en Zee. Inmiddels is ze HID van Rijkswaterstaat Dienst Utrecht. Daarnaast vervult zij een corporate taak als landelijk verkeersmanager. Ik vond het erg leuk dat ik werd benoemd als de eerste vrouw aan de top van een organisatie met een groot maatschappelijk belang als RWS, vertelt Van der Hee. Bovendien waardeer ik het dat ze die stap eindelijk hebben durven nemen. Waarom juist ik werd gekozen? Dat moet je eigenlijk RWS vragen. Ik denk dat ik makkelijk aansluiting vond binnen de organisatie. Ik kan mij goed vinden in de doelstellingen van RWS. Het is een goede match. Bovendien heb ik laten zien dat ik leiding kan geven. Van der Hee werkt fulltime en heeft twee kinderen. Samen met haar man verdeelt zij de zorgtaken. Ik heb ADVdagen waardoor ik genoeg vrije tijd heb voor schoolvakanties of als er iets met de kinderen is. Daarnaast hebben we een oppas aan huis en springen ouders bij waar nodig. Een goed netwerk is essentieel als je werk en gezin wilt combineren. Veerkracht RWS is van oudsher een mannenbolwerk. De organisatie is sterk gericht op techniek. Toch ziet Van der Hee duidelijke veranderingen plaatsvinden. Er wordt steeds meer aandacht GROTE STAP. Ineke van der Hee is de eerste vrouw in het management van Rijkswaterstaat. Men heeft kunnen zien dat ik leiding kan geven. FOTO: JORRIT T HOEN FEITEN Europese bedrijven Van de bestuurders en commissarissen van de 300 grootste Europese bedrijven is 8,5 procent vrouw. Bij de 400 grootste Amerikaanse bedrijven is dat 14 procent. Raden van bestuur Van de 89 leden van raden van bestuur van de grootste Nederlandse beursgenoteerden zijn er slechts vier vrouw. In 2000 was dat maar een. Commissarissen Vrouwelijke commissarissen zijn er iets meer, maar slechts weinigen hebben hun sporen verdiend in het bedrijfsleven. Veel vrouwelijke commissarissen zijn familie van de oprichter zoals bijvoorbeeld Charlene Carvalho (Heineken) en Annemiek Fentener van Vlissingen (SHV). Ministers Precies de helft van alle Finse, Duitse en Spaanse ministers is vrouw. In Nederland is dat eenderde. Directeur Nederlandse vrouwen die het tot directeur schoppen, doen dat vooral in de non-profit sector. Van directies in de zorg- en welzijnssector is eenderde vrouw. 3TIP PRAAT MET ANDERE VROUWEN besteed aan andere kennisgebieden zoals communicatie, bestuurskunde, financiën en juridische zaken. Onder andere doordat er steeds meer kennisgebieden vertegenwoordigd zijn, komen er ook steeds meer vrouwen in de organisatie werken, ook aan de top. Zelf heeft ze nooit last gehad van het feit dat er vooral mannen werken. Ik kom zelf uit een familie met alleen maar broers. Ik ben dus al wat gewend en het valt mij eigenlijk niet zo op dat er vooral mannen werkzaam zijn bij RWS. Voor mij is diversiteit belangrijk, en die is er, niet per se of het mannen of vrouwen zijn. Bovendien heb ik altijd ervaren dat de organisatie open stond voovrouwen en ook kansen bood. Ik ben nooit uitgesloten en merk dat ik ook goed in het informele netwerk zit. Het belangrijkste wat ik van het werken met mannen heb geleerd is veerkracht. Als iets anders loopt dan je had gepland, moet je er niet te lang stil bij blijven staan. Kijk vooral naar de toekomst. Geen koudwatervrees Van der Hee raadt vrouwen die in een overwegend door mannen vertegenwoordigde organisatie willen gaan werken aan eerst te gaan praten met enkele vrouwen in de organisatie. Zij weten immers bij uitstek hoe het is om er te werken. Daarnaast verzoekt ze vrouwen minder koudwatervrees te hebben als het gaat om topfuncties. Ik denk dat de vraag eerder is willen vrouwen in Nederland wel die topfuncties? Ik geloof dat vrouwen wel carrière willen maken, maar als ze een gezin hebben zijn ze vaak op zoek naar balans en willen ze liever flexible werken. Dat geldt ook voor veel mannen in deze organisatie. Vandaar dat het belangrijk is dat werkgevers banen hebben die je flexibel in kan delen. Dus als je een keer naar het ziekenhuis of school moet het ook makkelijk kan. Bovendien is er een belangrijke rol weggelegd voor andere vrouwen aan de top. Zij kunnen laten zien dat werk en gezin te combineren is en dat het ook nog heel leuk is. De overheid is wat dat betreft een aantrekkelijke werkgever. Je kunt flexibel werken. Het gaat om je bijdrage en resultaten, niet om het aantal uren dat je achter je bureau zit. MARJOLIJN WESTERLAKEN redactie@mediaplanet.com (advertorial) Vrouwen in mannenwerelden. Nou èn! Niemand zou meer op moeten kijken van een vrouwelijke baas op een booreiland of een vrouwelijke generaal bij de landmacht. Het is nog niet zo gewoon, gezien de aandacht die hier meestal voor is. Dat blijkt ook uit de statistieken. Waar ligt dit aan? We vroegen het aan Joan Ferrier, het boegbeeld van E-Quality, kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit. Hoe is het gesteld met vrouwen in een mannenwereld? Er is nog steeds sprake van een scherpe scheiding tussen vrouwen en mannen als het om bepaalde beroepen gaat. Om twee uitersten te noemen: in de bouw is 91% van de werknemers man, in de sector gezondheidszorg en welzijn is 82% van de werknemers vrouw. Op de jaarlijkse voorjaarsbijeenkomst van E-Quality met het thema Vrouwen in mannenwerelden werd met zulke ongewone vrouwen gediscussieerd. Leidinggevende vrouwen uit de voetbal-, bouw-, ingenieurs-, militaire- en financiële wereld vertelden hoe ze in hun beroep waren terechtgekomen. Hun verhalen waren persoonlijk en verschillend. Maar er waren ook overeenkomsten tussen deze vrouwen, namelijk hun doelgerichte aanpak, doorzettingsvermogen en volharding ondanks de tegenwerking. Ook steun en medewerking van familie en de omgeving was een belangrijke succesfactor. Hoe kunnen vrouwen vaker de top bereiken? Men denkt vaak dat vrouwen specifieke eigenschappen moeten hebben om in een mannenwereld en aan de top, die ook een mannenwereld is, te functioneren. Maar daar gaat het niet alleen om. Uit een recent proefschrift van Marieke van den Brink over werving en selectie van hoogleraren aan Nederlandse universiteiten blijkt dat iets anders een rol speelt. Ondanks afspraken over diversiteitsbeleid en transparantie bij vervulling van vacatures voor hoogleraren wordt nog steeds 64% van de hoogleraren geworven door mannelijke scouts via (in)formele netwerken. Deze scouts Joan Ferrier foto: Lex van Lieshout zoeken vooral binnen hun eigen mannennetwerk. Zo n gesloten selectieprocedure leidt onbewust tot een klooncultuur. Ook in de top van het bedrijfsleven wordt op deze manier gewerkt. Dit kan een oorzaak zijn waarom er nog maar 11% vrouwelijke hoogleraren in Nederland zijn, iets meer dan de 7% vrouwen in de top van de 100 grootste bedrijven in Nederland. Vrouwen moeten dus meer in beeld komen als het gaat om functies in mannenwerelden. E-Quality verstrekt adviezen aan bedrijven hoe werving en selectie op andere manieren kunnen plaatsvinden. Waarom meer vrouwen? Omdat divers samengestelde teams, met name waar vrouwen in zijn opgenomen, de productiviteit, creativiteit en klantgerichtheid verhogen. Zo dragen zij rechtstreeks bij aan het succes van een organisatie. Ook in het SER -advies van juni 2009 wordt nog eens bevestigd dat een diversiteitsbeleid als bedrijfsbelang tot betere bedrijfsresultaten kan leiden. Het belang voor het bedrijf is het kunnen beschikken over alle talenten op de arbeidsmarkt, het goed kunnen reageren op de behoeften van een divers klantenbestand, het voorkomen van personeelsverloop en het doorbreken van een eenzijdige kijk op de omgeving waarin een bedrijf functioneert. E-Quality adviseert bedrijven ook over inbedding van diversiteitsbeleid. Uit onderzoek blijkt dat er sprake is van een voorzichtige positieve correlatie tussen vrouwen aan de top en de financiële resultaten van een bedrijf. Kortom, diversiteit is goed zakendoen. Meer informatie?

15 PERSOONLIJK ADVIES Veel vrouwen dromen ervan een eigen bedrijf op te zetten, omdat ze behoefte hebben aan vrijheid en zelfstandigheid, een briljant idee hebben of gewoon omdat ze weten dat zij het beter kunnen dan hun baas. Maar hoe dat pak je dit aan? Willemijn Smulders, zelf inmiddels een geslaagde zakenvrouw, onthult de geheimen van haar succes. Borrelend naar de top B ijna een op de drie startende ondernemers is vrouw, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel. Het gaat vooral om vrouwen die hun eigen kapsalon beginnen, als freelancer in de verpleging werken of een webwinkeltje starten. Vrouwen die zelfstandig de zakelijke dienstverlening instappen, zijn dunner gezaaid. En dat terwijl je volgens Willemijn Smulders als vrouw juist makkelijker succesvol kunt zijn in de mannelijke zakenwereld. Je valt gelijk op, dus ze kennen je meteen en je kunt makkelijker netwerken. Die mannen weten vaker wie ik ben, dan dat ik weet wie zij zijn! Ansichtkaart Willemijn Smulders is business consultant en organiseert jaarlijks een liefdadigheidsdiner en golftoernooi voor topmensen uit het bedrijfsleven. Daarmee zamelt ze geld in voor haar stichting Jack Rabbit Foundation, die diverse projecten realiseert voor kinderen die in het ziekenhuis moeten verblijven. In het verleden runde ze haar eigen organisatiebureau, maar ze begon haar carrière als ondernemer in 1995 met een modellen-hostessbureau, dat onder andere zorgde voor gastvrouwen bij evenementen. Ik werkte al in de wereld van de modellen en hostesses en verbaasde mij erover dat er in mijn regio geen hostessbedrijven waren, terwijl daar wel veel congressen plaatsvonden. De combinatie van model en hostess was ideaal en het bleek een gat in de markt! Ze ging niet over een nacht ijs, maar liet zich goed informeren en zocht op internet zoveel mogelijk informatie. Het was haar duidelijk dat ze haar bedrijf in de kijker moest spelen en dus besloot ze geen standaard brochure te maken, maar een ansichtkaart. Dat was in die tijd erg bijzonder en zorgde voor veel gratis publiciteit in kranten en tijdschriften. Veelal mannelijke journalisten wilden wel héél graag komen kijken bij mijn modellenbedrijf, lacht ze. Koken Het zelfstandig ondernemen bleek positief uit te pakken voor haar gezin. Ik kon mijn werktijden zelf bepalen, dus ik werkte vooral onder schooltijd en s avonds laat. Andere vrouwen veroordeelden haar soms, omdat ze te weinig aandacht aan haar gezin zou besteden. Ze praten je een schuldgevoel aan, maar daar moet je niet naar luisteren. Mijn kinderen zijn juist erg zelfstandig geworden, omdat ik bijvoorbeeld een schema had met huishoudelijke taken. Ze konden op vrij jonge leeftijd al koken en vonden het nog leuk ook! Soms moest ze als vrouw wel haar best doen om zich mannelijker op te stellen. In het begin was ik soms NETWERKEN Je valt als vrouw gelij k op, dus ze kennen je meteen en je kunt makkelij ker netwerken. Die mannen weten vaker wie ik ben, dan dat ik weet wie zij zij n! Willemijn Smulders Business consultant te vriendelijk bij onderhandelingen en te goed van vertrouwen. Ik moest meer gaan denken als een man, onder andere door strikt te worden met het bevestigen van opdrachten en de andere partij daar ook echt aan houden. Bedrijfsborrels Netwerken is het allerbelangrijkste, volgens Willemijn. Ze is altijd naar zoveel mogelijk bedrijfsborrels gegaan om een netwerk van zakenrelaties op te bouwen. Het feit dat je op zo n netwerkavondje een van de weinige vrouwen bent, werkt volgens haar juist in je voordeel. En als je het eng vindt tussen al die mannen, moet je gewoon denken dat het allemaal mensen zijn. Ze merkte door de jaren heen dat iedereen het leuk vond om haar te horen vertellen over haar bedrijf. Mits je in 60 seconden enthousiast kunt uitleggen wat je doet en denkt in oplossingen in plaats van in problemen. Niet alleen bedrijfsborrels zijn een must, denk ook eens aan een bestuursfunctie. Willemijn: Zodra je wordt gevraagd: meteen doen! Of het nou bij de businessclub is of de hockeyclub van je kinderen, en hoeveel tijd je dat ook lijkt te gaan kosten. Zo n functie kan namelijk heel leerzaam zijn en je komt met veel andere mensen in contact. Diversiteit in je netwerk is essentieel. Zonder dat waren mijn stichting en bedrijven nooit zo groot geworden! SEPTEMBER GOUDEN TIPS Kamer van Koophandel Schrijf een goed ondernemersplan en stel je rechts- 1 vorm vast. Bij de Kamer van Koophandel kun je allerlei informatie krijgen, ook over juridische zaken, microkredieten en bijeenkomsten voor starters in jouw regio. Ga ervoor Als je iets heel leuk vindt, dan 2 wordt je daar vanzelf goed in. Maar hoe enthousiast je ook bent: zorg dat je binnen één minuut kunt vertellen wat jouw bedrijf doet. Het is wel belangrijk om de compromissen ten aanzien van je gezin te beperken. Huur bijvoorbeeld een schoonmaakster in en besteed die uitgespaarde tijd aan je man en kind(eren). Netwerk opbouwen Ga naar zoveel mogelijk bedrijfsborrels en meld je aan 3 bij netwerkclubs (desnoods voor alleen vrouwen). Zorg dat je altijd visitekaartjes bij je hebt en leg een bestand aan van alle kaartjes die jij krijgt. Gratis reclame Gratis publiciteit kost je niks, 4 maar levert des te meer op. Laat je bedrijf dus opvallen door een flitsende lancering of spannend persbericht. Bel journalisten om te vragen of ze aandacht aan jouw bedrijf willen besteden. Mentaliteit Je moet geen 9 tot 5-mentaliteit hebben, maar wel door- 5 zettingsvermogen en flexibiliteit. Ook duidelijkheid en eerlijkheid zijn onontbeerlijk, dus je moet alles schriftelijk vastleggen, controleren en ondertekenen. Wat dat betreft moet je als vrouw even denken als een man. (advertorial) KanSrijK ondernemen Startende ondernemers kunnen alle hulp gebruiken in hun weg naar de top. De Universiteit Twente onderkent dit belang en faciliteert hen hierin op vele manieren. Hierdoor beginnen ook steeds meer vrouwen een eigen bedrijf. 700 bedrijven zijn nu ontstaan uit de Universiteit Twente. En het doel is dat die niet alleen gezond blijven en groeien, maar dat er nog meer bijkomen. De Universiteit Twente doet dit in samenwerking met Kennispark Twente en het Nederlands Instituut voor Kennisintensief Ondernemerschap (Nikos).,,We steunen actief ondernemerschap dat vaak overigens hightech is, gelieerd aan techniek en innovaties. Nu met het VentureLab Twente programma. Het mooie is dat ook steeds meer vrouwelijke startende ondernemers de weg naar ons vinden. Aan het woord is Prof. Dr. Aard Groen, directeur van Nikos. De Universiteit doet onderzoek naar en onderwijst in veel facetten van het ondernemerschap. Een van de doelen is het stimuleren van economische ontwikkeling. Directeur Kennispark Dr. Kees Eijkel vult aan:,,we werken samen met de Universiteit Twente, de Provincie Overijssel en de gemeente Enschede aan een integraal systeem van faciliteiten waardoor mensen leren hoe ze een onderneming runnen en hoe ze die kunnen laten groeien. Groen:,,Vrouwen lopen vaak anders in hun carrièrepad vanwege life issues zoals kinderen en een gezin. Maar ze zijn prima in staat die te combineren met een bedrijf als ze kansen zien. Concreet voorbeeld is het trainingsprogramma Kansrijk Eigen Baas. Oorspronkelijk aangeboden als een fulltime traject, tijdens kantooruren, maar voor veel vrouwen was dat niet haalbaar. We ontwikkelden een driedaags traject. Het deelnamepercentage van vrouwen steeg toen van 15 naar 50 procent. Dit is een van de voorbeelden van hoe we hen kunnen ondersteunen. Zij bleken vervolgens trouwens net zo succesvol in hun onderneming als de mannen. Een van de faciliteiten die Kennispark aanbiedt is de verhuur van bedrijfs- en labruimtes. Dit zorgt voor minder kostbare investeringen voor de startende ondernemer. Daarnaast vormt zich een netwerk met andere, gelijkgestemde ondernemers waardoor kennisuitwisseling ontstaat. De universiteit voegt daar de inbreng van expertise uit binnen- en buitenland aan toe. Eijkel:,,Zo creëer je ook een laagdrempelige manier om ondernemers in contact te brengen met wetenschappers. Ze treffen elkaar aan de koffietafel, waarop er soms weer heel nieuwe ondernemingen ontstaan. In je bedrijf draait het om Dr. Kees eijkel Prof. Dr. aard Groen contact, bewustzijn, uitdaging en je opties kennen. En zorgen dat je waarde uit je netwerk haalt. Ook daarbij helpen we. Een belangrijk onderdeel in de support is ook de financiering. Die moet in de verschillende fasen van de onderneming toereikend zijn. Groen:,, Het draait om welke investeringen een ondernemer doet, hoe en op welke manier hij of zij een financiering aangaat. We staan mensen graag bij vanaf het allereerste moment van de onderneming. Dan al moet je namelijk de juiste keuzes maken