Van huiselijk geweld naar familiaal huiselijk geweld, een systemische visie

Transcriptie

1 Van huiselijk geweld naar familiaal huiselijk geweld, een systemische visie Justine van Lawick 17 november 2008, NBC Nieuwegein Geweld, waar hebben we het over? Psychologisch (pesten, vernederen, isoleren, ondermijnen, intimideren, terroriseren, verwaarlozen) Fysiek (duwen, slaan, haren trekken, stompen, keel dichtknijpen, in elkaar slaan, schoppen, vermoorden) Seksueel ( ongewenste seksueel getinte opmerkingen, ongewenste aanraking, verkrachten, incest) Alle vormen van licht tot zeer ernstig In alle mogelijke familie relaties: tussen partners, tussen broers rs en zussen, van ouder naar kind, van kind en adolescent naar ouder, met andere familieleden, f ooms, huisvrienden, gericht tegen bejaarde ouders NtVPcongres

2 Systeemgerichte aanpak? Dat we ons richten op de hele familie? Dat we bij het mishandelen van kinderen het hele gezin in behandeling nemen? Wanneer een vrouw mishandeld wordt door haar man, doen we dan altijd relatiegesprekken? Wanneer een puber zijn moeder mishandelt, wie moet er dan worden aangepakt? Systemische visie op huiselijk geweld en kindermishandeling Zegt niets over het aantal mensen dat in vrijwillige hulpverlening of justitieel circuit betrokken wordt Een systemische taxatie kan leiden tot een uithuisplaatsing van kinderen, tot een individuele behandeling van moeder, tot verwijzing naar een parengroepsbehandeling, een huisverbod voor vader en een verwijzing naar schuldhulpverlening en verslavingszorg.

3 Geweldsproblematiek contextualiseren Geweld ontstaat niet in een vacuüm m maar in een complexe dynamiek tussen persoonsgebonden factoren en context Systemische aanpak Een brede analyse die aanknopingspunten voor het stoppen van het gewelddadig gedrag aan het licht brengt Zowel het juridische kader als vrijwillige hulpverlening Individueel, in groep, met partner, gezin of familie Meerstemmigheid en complexiteit in plaats van kokerdenken, individualiseren en simplificeren

4 Kokerdenken en valkuilen Voorbeeld vader en dochter Voorbeeld Marokkaanse vrouwen Voorbeeld relatietherapie Voorbeeld contact met vader kokergedachte Partnergeweld is vooral een probleem van mannen die hun vrouw willen overheersen en onderdrukken, mannen zijn daders en vrouwen zijn slachtoffers

5 Daderbehandelingen Behandelingen van daders die uitgaan van de hypothese dat geweld wordt toegepast door mannen die hun vrouw willen overheersen en onderdrukken blijken tot nu toe nauwelijks effectief in het verminderen van recidives. meta-analyses: analyses: Babcock & LaTaillade (2000) Babcock, Green & Robie (2004) Feder & Wilson (2005) Hypothese: geen aandacht voor aandeel van vrouwen en relatiedynamiek Slachtofferbehandelingen Schieten tekort in de aandacht voor het aandeel van vrouwen in geweldsproblematiek. Bijvoorbeeld Gondolf (1996), 40% vrouwelijke slachtoffers van mannen in een verplichte daderbehandeling melden geweld te initiëren.

6 Kinderen en de reproductie van geweld Kitzmann e.a. 2003: Meta review: 63% van de kinderen die getuige is van geweld tussen de ouders ontwikkelen symptomen: kwetsbaar gevoel van eigenwaarde, depressie, agressie, angst symptomen, slechte schoolprestaties, trauma symptomen Groter risico op geweld in romantische relaties in adolescentie en als volwassene (Ehrensaft, 2004) Conflict Tactics Scale (Straus) Zelfrapportage betreffende conflicthantering in partner relaties 78 vragen, 50% ik deed tegen mijn partner, 50% mijn partner deed tegen mij Van schelden tot verwonden tot gebruik van wapens Uit dergelijk onderzoek en meta-studies in de VS en UK (Archer, metastudy paren) blijkt dat vrouwen even gewelddadig zijn als mannen in paarconflicten

7 Criminele Statistieken Criminele statistieken laten een heel ander beeld zien, daar blijkt de dader in 80 tot 90 procent van het mannelijk geslacht. Hypothese: het gaat om verschillende groepen met verschillende dynamieken DYNAMIEK PROFIELEN Complementaire dynamiek Een partij controleert en intimideert, de ander is angstig -ondergeschikt, meester en slaaf. Als de ondergeschikte zich verzet voert de dominante partij de controle en intimidatie op tot de ondergeschikte weer meegeeft.

8 complementair Symmetrische dynamiek Een vechtpaar, zijn aan elkaar gewaagd. Machtsstrijd, voortdurende gevechten, psychologisch en fysiek. Afwisselend complementair en symmetrisch

9 Symmetrisch De Groene 2006

10 Couple dynamics Johnson, M. (1995/2000) Intiem Terrorisme ( Intimate terrorism,it) Gewelddadig Verzet (Violent resistance, VR) Wederzijdse Gewelddadige Controle (Mutual Violent Control, MVC) Veel Voorkomend Geweld (Common Couple Violence, CCV (80%) 20% 80% Definitie 1 Gewelddadig gedrag als onderdeel van het intentioneel terroriseren van partner, kind, kwetsbaar familielid: CONTROLE Wanneer een persoon zijn of haar fysieke en/of psychologische overmacht misbruikt om de ander angst aan te jagen, te overheersen en te controleren

11 Definitie 2 Veel Voorkomend Geweld in familierelaties als onderdeel van conflicten die uit de hand lopen: VERLIES VAN CONTROLE NIET INTENTIONEEL Gedrag dat leidt tot psychologische en fysieke beschadigingen als gevolg van verlies van zelfcontrole bij ruzies die uit de hand lopen Escalaties Primitief brein: VVV Razend Toename van Bloeddruk Stress hormonen Hartslag Hoge snelle ademhaling middelen Geprikkeld Waakzaam Boos Bang In paniek Stress factoren spierspanning Reflectief brein

12 De-escaleren escaleren centraal Trainen in Kalmeren (tijdig een time-out nemen) Uitgestelde reactie (Ouders!) Frustratietolerantie De hulpverlening Goede en brede, systemische taxatie van de problematiek: Relatiedynamieken, persoonlijke factoren, context Leidt tot plan van aanpak met aandacht voor alle betrokkenen en hun context Veiligheid centraal Stress factoren, schulden, verslavingen aanpakken Training in geweldloos conflicten hanteren en grenzen stellen essentieel

13 Taxatie en organisatie Om een brede systemische taxatie te kunnen maken is kwaliteit aan de poort nodig. Een goede analyse en bijbehorende indicatiestelling voorkomt veel ellende later. Dank voor uw aandacht