Terug naar AF? is het logische vervolg op Persoonlijke

Transcriptie

1 Proloog Terug naar AF? is het logische vervolg op Persoonlijke kracht als sleutel tot succes en Grensverleggend leiderschap. Nadat ik eerder schreef over de essentie van veranderen, het veranderen van de mindset en gedrag, en over leiderschap, waren de belangrijkste conclusies dat veranderen en vernieuwen altijd bij jezelf begint en dat iedereen een leider kan zijn. Dat wil zeggen iedereen die leiding en regie neemt over zijn eigen leven, privé en zakelijk. Je moet dus zelf regie en verantwoordelijkheid nemen, ook om te veranderen. De kritische succesfactor is altijd persoonlijke kracht: de balans vinden tussen gas geven en op de rem trappen, gebruikmakend van een optimale synergie tussen passie en talent. Ken Robinson beschrijft dit als: het ontdekken van het element in jezelf. Maar hoe doe je dat? En dan niet alleen als individu, maar ook als organisatie, die een 7

2 Pim Steerneman Terug naar AF? complexe optelsom is van individuen. Op zoek gaan als individu en als organisatie naar nieuwe perspectieven, naar nieuwe uitdagingen. Wat betekent het voor de organisatieleden? Wie neemt initiatief? Waar begint het mee? Meestal begint het met een droom en met ambitie. En met het lef om uit je comfortzone te stappen. Belangrijk hierbij is optimisme en positieve kracht. Het is de essentie van de positieve psychologie en het referentiekader van dit boek. Hoe kunnen succesvolle verbindingen gemaakt worden in organisaties, waarbij talenten en passies gecombineerd worden? Dat is de centrale vraag in dit boek. In een vorig boek schreef ik over passie als kritische succesfactor bij veranderingsprocessen in organisaties, en over creativiteit en gedrag van mensen. Dit boek verdiept zich in dit onderwerp: creativiteit en (innovatie)cultuur en hoe mensen (kunnen) mee veranderen in organisatietransities. Het gaat over creatief denken, over anders denken én 8

3 Terug naar AF? Pim Steerneman anders doen. Terug naar AF? betekent in deze context terug naar de basis en de essentie en geeft een antwoord op de logische vragen hoe dan? en tot welke kansen leidt dit? Vandaar het vraagteken achter de titel. Dit boek gaat niet over weerstand(en) en hoe daarmee om te gaan of over belemmeringen bij cultuurveranderingen in organisaties, maar over kansen en successen bij transities en transformaties. Om dit te begrijpen, gaan we terug naar de basis. Otto Scharmer beschrijft Terug naar de basis als concept uitgebreid in zijn theorie U. Theorie U heeft betrekking op de vorm van de letter U, die beweging en vernieuwing impliceert. Het gaat daarbij om een transitie naar binnen, dit wil zeggen het volgen van het U-traject naar de diepste bron of basis. Langs de linkerzijde van de U omlaag, van patronen uit het verleden naar de bron en daarna omhoog naar nieuw perspectief, via de rechterzijde van de U. Het betekent zich het nieuwe perspectief voorstellen vanuit de toekomst 9

4 Pim Steerneman Terug naar AF? die al doorschemert. Daarna wordt de toekomst al experimenterend verkend. Scharmer maakt met zijn theorie U de complexe dynamiek van veranderen in de organisatiepraktijk overzichtelijk. Hij beschrijft de zoektocht naar de basis, terug naar af. Maar hoe gaat dit in de dagelijkse (organisatie) praktijk? Wat betekent het voor organisaties en voor de individuen in organisaties? Zijn er kansen, wie ziet ze en wie grijpt die kansen dan? Terug naar AF? gaat in essentie over de kracht van positieve verbindingen in organisaties. Het staat voor de verbinding tussen de basis van de organisatie, de strategie, de visie en missie, de kernwaarden en de output in termen van productie. Het maakt de verbinding tussen integraal- en passiemanagement. Het betekent dat er een verbinding is tussen creatief en anders denken en cultuurverandering. Analoog aan de structuur van mijn twee boeken, Persoonlijke kracht als sleutel tot succes en Grensverleggend Leiderschap, is ook dit een boek met relatief weinig woorden. Parallel aan 10

5 Terug naar AF? Pim Steerneman het hoofdstuk over de Sevagram-casus visualiseert een inspirerende spreuk op de linkerpagina de kerngedachten van dit boek. De tekst staat in de vorm van een kanskaart. Ga terug naar Af is een bekende zin is uit het best verkochte bordspel ter wereld, Monopoly. Waarschijnlijk is ook het principe van de kanskaart bekend. Het Monopoly-spel biedt spelers een kanskaart die zij hardop moeten voorlezen aan hun medespelers. De kanskaarten in dit boek stimuleren het kansgericht en positief denken en sluiten aan bij de basistekst op de rechterpagina. Hopelijk stimuleren ze ook ondernemerschap en creativiteit binnen een veranderende situatie of organisatie. Ondernemen is kansen zien en grijpen. In die context staat in dit boek een casus centraal. Dit keer geen succesverhaal uit de profitsector, maar eentje uit de non-profitsector, namelijk uit de zorg. Ook daar worden successen geboekt waar je van kunt leren en die kunnen inspireren. De casus gaat over een ondernemende zorgorganisatie met een droom, waar eigen regie, regelruimte én creativiteit tot de belangrijkste elementen horen. 11

6 Pim Steerneman Terug naar AF? Creativiteit leidt namelijk tot nieuwe kansen, creatief denken leidt tot innovatie. De kanskaarten zullen je wellicht uitdagen, je dwingen om na te denken én om kleur te bekennen. Laat de kanskaarten je inspireren. Denk eens in kansen is de missie van dit boek. Laat een organisatie denken in kansen om zo tot een nieuwe gedeelde organisatiecultuur te komen. Dit is een heel actueel thema in het onderwijs en in de zorg, vandaar ook dat een actuele en bijzondere zorgcasus centraal staat. Grijp je kans! Kanskaarten in de vorm van beweringen hoe je (mogelijk) denkt, wat je (eventueel) voelt, beweegt en hoe je handelt, zetten aan tot denken. Ze dwingen je om na te denken hoe jij in de organisatie staat, hoe jij tegen bepaalde dingen aankijkt, wat jouw drijfveren zijn. Dit zijn essentiële vragen die ieder organisatielid zich afvraagt in organisatietransities. De kanskaarten in dit boek kunnen op twee manieren gebruikt worden. Ze kunnen gelezen wor- 12

7 Terug naar AF? Pim Steerneman den als een statement, dat je aanvult in de tegenwoordige tijd. Zo bevestig je dat het op jou van toepassing is en kun je het naar jouw specifieke situatie concretiseren. Een tweede mogelijkheid is dat je je verbeeldt dat het statement op jou van toepassing zou kunnen zijn, bijvoorbeeld in de toekomst. Toekomstverbeelding is een methodiek die gebruikt wordt in de positieve psychologie, die stelt dat toekomstverbeelding een (wederkerige) samenhang heeft met gezondheid, geluk, veerkracht en optimisme. Het verbeelden van een bepaalde toekomst heeft een effect op gevoelens en gedachten in het heden. Zo kan een plezierig vooruitzicht de stemming verbeteren. Dit geldt ook voor de kanskaarten: ook zij kunnen de suggestie wekken dat geluk en succes binnen handbereik zijn. Erover nadenken is een interventie waarbij jij zelf bepaalt of het een positief effect heeft! Door erover na te denken, ontstaat beweging en mogelijk een nieuw perspectief. De kanskaarten kunnen je daarbij helpen. Let wel 13

8 Pim Steerneman Terug naar AF? net als in het echte leven je moet dit zelf doen, je moet zelf je kans(en) zien én grijpen. Veel succes! Dr. Pim Steerneman Texel/Maastricht, oktober