Situering van het onderzoek

Transcriptie

1 Opgroeien in een kansarm gezin. Kansarme ouders bevraagd over de opvoeding en ontwikkeling van hun kind Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Goedroen Juchtmans & Steven Groenez 29 april 2016 Situering van het onderzoek De periode van 0 tot 3 jaar is van groot belang voor de menselijke ontwikkeling Ervaringen in die vroege periode zijn belangrijk voor de latere ontwikkeling Armoede kan langdurige negatieve effecten hebben op de ontwikkeling Goed begrip noodzakelijk voor ontwikkeling van ondersteuning die de kans op positieve levensuitkomsten verhoogt Focus op kinderarmoede in onderzoek = verschuiving van curatieve naar preventieve aanpak van armoede 2 1

2 Onderzoeksopzet KIND OMGEVING Gezondheidsproblemen Taalontwikkeling Gedragsproblemen Motorische ontwikkeling Perinatale risicofactoren Sociaal netwerk Kinderopvang Zorgbehoefte en gebruik Temperament OPVOEDING Opvoedingsgedrag OUDER Levenskwaliteit Opvoedingsbeleving Opvoedingsattitudes Emotionele GEZIN Welbevinden Opvoedingsverleden Herkomst beschikbaarheid Gezinssamenstelling Meegemaakte gebeurtenissen Demografische kenmerken Gezinsproblemen 3 Rekrutering van de gezinnen (juli 2013-juni 2014) 10 verenigingen waar armen het woord nemen streefdoel: deelnemers 8 deelnemers 7 Perinatale diensten en voorschoolse voorzieningen Streefdoel: deelnemers 4 deelnemers Kind & Gezin Streefdoel: deelnemers 13 deelnemers 4 2

3 Methodologie - Beschrijvende kwantitatieve analyse op de VLAS-cohorte - Vooral gebruik makend van meetmomenten 0-3 maanden (n=23) en 8 maanden (n=20) - Vergelijking met JoNG - Gezien kleine steekproef niet mogelijk uitspraken over gezinnen in armoede in het algemeen te maken 5 Profielschets van de VLAS-cohorte Gaat om gezinnen onder of rond de armoedegrens gezinsinkomen armoederisicodrempel armoederisicodrempel gezinsinkomen in verhouding tot armoederisicodrempel, elk staafje = 1 respondent 6 3

4 Invloed van armoede op ontwikkeling kinderen (1) Culture op poverty these = Mensen in armoede bezitten een eigen opvoedingscultuur bestaande uit specifieke en onderscheiden attitudes, gedragingen en waardenhiërarchieën ten opzichte van andere groepen (2) Stress these = Mensen in armoede ervaren meer stress dan mensen uit andere groepen. Die stress leidt tot minder responsief opvoedingsgedrag en een meer autoritaire en/of inconsistente ouderschapsstijl die ook de ontwikkeling van hun kinderen negatief beïnvloedt. In welke mate vinden we indicaties voor deze verklaringen terug in de VLAS-cohorte? 7 Opvoedingscultuur binnen VLAS-cohorte Planning zwangerschap Roken en drinken tijdens zwangerschap Opvoedingsattitudes- en percepties Participatie aan kinderopvang 8 4

5 Attitudes tijdens zwangerschap - Zwangerschap is meestal niet gepland. - Tijdens en net na zwangerschap: tov moeders met hoge SES in JoNG: * roken meer, maar verminderen aantal sigaretten per dag * drinken minder alcohol 9 Visie op opvoeding en opvoedingsattitudes - VLAS-cohorte en JoNG-cohorte verschillen hierin weinig tot niet - Verschillen op item-niveau: 1) Streng zijn is de beste manier om kinderen groot te brengen. 2) kinderen leren respect te hebben door strikte regels. - Grote consensus dat kinderen moeten leren om hun ouders te gehoorzamen - meer dan de ouders in JoNG, ervaren de VLASrespondenten de geboorte van hun kind als een verrijking 10 5

6 Participatie aan kinderopvang - Op 8 maanden: 5 op 20 kinderen (Vl.: 64%). Ook informele opvang laag en sporadisch van aard. - Participatie aan formele kinderopvang stijgt wel naarmate kind ouder wordt (rond 50% op 12 maanden en 18 maanden) - Beroepsstatus van moeder is bepalend voor al dan niet deelname aan de kinderopvang op 8 maanden 11 Psycho-sociaal welzijn VLAS-cohorte (stress) - Globaal: hoog en gelijkend met JoNG - Stressbeleving neemt toe naarmate zwangerschap vordert. Hetzelfde patroon keert terug tussen 0-3 en 8 maanden. - Opvoedingsbelasting en draagkracht (12m) - Invloed op opvoedingsgedrag? (12m) - Sociaal netwerk als buffer voor stress? - Belang kinderopvang? 12 6

7 Conclusies - Geen indicaties voor culture op poverty these (uitzondering: roken planning zwangerschap) - Stress these: meer indicaties in die richting, maar dynamisch gegeven en te bekijken in samenhang met sociaal netwerk. - Implicaties voor praktijk en beleid? 13 7