Psyche en Sysiphus. Over arbeidsongeschiktheid en arbeidsreïntegratie van de psychiatrische patiënt. Toekomstvisie RIZIV

Transcriptie

1 Psyche en Sysiphus. Over arbeidsongeschiktheid en arbeidsreïntegratie van de psychiatrische patiënt. Toekomstvisie RIZIV Jo De Cock Administrateur - generaal RIZIV Herfstsymposium VVP Gent - 16 oktober 2015

2

3 Psyche en Sysiphus: een complex en internationaal probleem Helping young people through mental health awareness and education policies Develop mental health competence among teachers and education authorities. Assure students timely access to co-ordinated support for mental ill-health. Invest in the prevention of early school leaving and support for school leavers, with mental health problems. Provide effective suppot for the transition from school to work. Bron: OECD

4 Psyche en Sysiphus: een complex en internationaal probleem Towards an employment-oriented mental health care system Assure timely access to recommended effective treatment of mental health problems. Provide training and supports to GPs to treat mental illness. Improve incentives and tools for GPs to address work and sickness issues. Strengthen the employment focus of the mental health system. Bron: OECD

5 Psyche en Sysiphus: een complex en internationaal probleem Better workplace policies and employer-support mechanisms and incentives Enforce legislation for psychosocial risk prevention. Improve (line) managers response to workers mental health issues. Design an effective return-to-work management process. Strengthen incentives and obligations for employers to prevent and address sick leave. Bron: OECD

6 Psyche en Sysiphus: een complex en internationaal probleem Making benefits and employment services fit for claimants with mental ill-health Prevent disability benefit claims for mental illness. Identify and support jobseekers with mental health problems. Invest in mental health competence for all benefit actors. Develop integrated health and work services in the employment sector. Bron: OECD

7 Enkele cijfers en feiten

8 Enkele CIJFERS(1) Arbeidsongeschiktheid WN ZS Totaal Invaliditeit 7% WN ZS Totaal %

9 Enkele CIJFERS! (2) Two periods Update: Psychische stoornissen : in 2012; in 2013 en in

10 Enkele FEITEN! (1) Er is een dikwijls een adequate multidisciplinaire begeleiding voor mensen met psychische stoornissen maar hebben we ook doelen op participatieniveau? Werken: belang voor individu, werkgever en maatschappij Beter te vroeg hervatten dan te laat, ev. met beperkingen: kans op absenteïsme Gebrek aan overleg, afstemming, kennis bij diverse actoren Risicofactoren: OOK en VOORAL persoonlijk en werkomgeving

11 Enkele FEITEN! (2) We focussen nog teveel op de beperkingen en onvoldoende om de restcompetenties We mogen niet stilstaan want probleem zal enkel toenemen (bv. langer aan het werk). Investeren in re-integratie loont: zowel voor het individu als voor de maatschappij (kosten-baten)

12 Welke tools hebben we nu reeds om reintegratie te stimuleren?

13 De regelgeving! Welke initiatieven hebben we die re-integratie stimuleren? Daar liggen opportuniteiten voor de behandelende sector. Toegelaten werkhervatting Socio-professionele re-integratie

14 Toegelaten werkhervatting Het werk (gedeeltelijk) hervatten met behoud van (gedeeltelijke) uitkering. Wat is in principe mogelijk? Deeltijds hervatten Hervatten met productiviteitsverlies Werk hebben aangepast aan het functioneren Opstap naar volledige hervatting Maar behoud AO: 50% Aangifte voor start, toestemming kan later. Voordelen voor alle partijen: werknemer, werkgever én maatschappij

15 Progressieve hertewerkstelling Toelatingen tussen % bis bis

16 Socio-professionele re-integratie (dienst uitkeringen). Doelgroep: mensen niet langer geschikt om hun referentieberoep uit te oefenen. Nieuwe/opfrissen competenties herorientatie naar een nieuw beroep. Conventies met de regionale arbeidsmiddelingsdiensten. Het aantal aanvragen stijgt sterk + in de toekomst wordt nog sterkere stijging verwacht

17 Wat brengt de toekomst?

18 Waar GAAN we naartoe? «Verdere» paradigmashift: in denken EN doen Hervorming Geneeskundige Raad voor Invaliditeit Het re-integratieplan Kenniscentrum: studies met focus op psychische stoornissen Disability management

19 Paradigmashift (1)

20 Paradigmashift (2)

21 Paradigmashift (3) Controle + PASSIEF uitkeringen betalen controle + uitkeringen betalen (sociale zekerheid!) + ACTIEF beleid met betrekking tot TERUG AAN HET WERK Dus ook de diverse stakeholders de noodzakelijke tools geven rekening houdend met de complexe situatie in België

22 De hervorming In het verleden Papieren dossiers + scanning Meermaals wordt eenzelfde dossier bekeken Diverse artsen betrokken (mogelijks tot 30 vooraleer beslissing) In de toekomst Elektronische flux van gegevens (IDES) Focus van kwantiteit kwaliteit Selectiecriteria: focus op belangrijkste dossiers

23 Het re-integratieplan (1) Stap 1: screening (dossier), mogelijkheden: Spontane hervatting op korte termijn mogelijk Een re-integratieplan dient te worden opgesteld Een plan is nu (nog) niet aan de orde Stap 2: medico-sociaal onderzoek (AG + team) incl. socio-professionele anamnese Multdisciplinariteit: contact met betrokken actoren (akkoord verzekerde) Stap 3: plan aanbieden Werk aangepast aan gezondheidstoestand in taken en tijd (art 100 2): behoud erkenning + (gedeeltelijk) uitkering Voorstel tot opleiding + 6M na beëindigen opleiding: evaluatie AO in het licht van deze nieuwe competenties

24 Het re-integratieplan (2) Enkele principes van het plan waarmee ingespeeld wordt op barrières bij return to work : Vroege interventie Coördinerende rol van de adviserend geneesheer De adviserend geneesheer kan bepaalde aspecten van de evaluatie uitbesteden aan zijn team bv. socioprofessionele situatie: holistisch De openheid is gecreeërd tot overleg met alle betrokken actoren: dus daarin liggen opportuniteiten voor de behandelende sector. Link tussen zorg en arbeid

25 Kenniscentrum

26 KENNIScentrum Doelstellingen: Begeleiden van onderzoek uitgevoerd door derden. Uitbesteden van studies en deze inhoudelijk opvolgen. Verspreiden van kennis inzake arbeidsongeschiktheid op nationale en internationale overlegplatformen. Netwerking met (inter)nationale experten met betrekking tot arbeidsongeschiktheid, rehabilitatie, disability management, Bestuderen van mogelijkheden tot implementatie van de ICF in het domein van de arbeidsongeschiktheid. Prioriteiten voor onderzoek mee bewaken (bv. transmurale projecten zorg en arbeid ) en overlap vermijden

27 KENNIScentrum Organisatie Dagelijkse, wetenschappelijke coördinatie: dienst uitkeringen Begeleidingscomité van alle betrokken stakeholders: bespreken bv. studieprogramma, voortgang van lopende studies,

28 KENNIScentrum Onderzoeken met focus op psychische stoornissen; uitgevoerd: Studie omtrent de preventie van langdurige uitval van personen met psychische kwetsbaarheid: een bevraging bij huisartsen (Prof Van Audenhove, Dr Neyens KU Leuven LUCAS) N=323 huisartsen zijn bevraagd over: detectie en diagnostiek; behandeling; doorverwijzing en samenwerking; kennis en kunde m.b.t. werk en psychische klachten. Data-collectie + analyse zijn afgelopen. Rapportage is in volle voorbereiding: eerst beheerscomité, daarna verdere publicatie

29 Enkele resultaten: detectie en diagnostiek De huisartsen detecteren wekelijks heel wat psychische klachten bij werkende patiënten. De voornaamste klachten zijn: Slaapproblemen, psychische vermoeidheid, stress, concentratiemoeilijkheden en prikkelbaarheid Andere, eveneens frequente klachten: Problemen met de baas of collega s Burn-out Angst Tijdens het eerste consult peilt de huisarts in eerste instantie naar de aard van het werk en in tweede instantie hoe men zich op het werk voelt. In het eerste consult gaat de aandacht slechts soms uit naar aspecten die het welzijn bevorderen (klemtoon licht op de negatieve zaken). In latere consulten gebeurt dit vaker

30 Enkele resultaten: detectie en diagnostiek Moeilijkheden die de huisartsen ervaren tijdens de detectie en diagnostiek van psychische klachten bij werkende patiënten zijn: Het stigma door de patiënt zelf De extra tijd en werkbelasting die niet gepaard gaat met meer verloning Ontoereikende kennis over richtlijnen Het is vooral de patiënt die klachten ter sprake brengt De relatie met de leidinggevende alsook deze met collega s vormen belastende factoren die vaak aan bod komen tijdens de gesprekken Daarnaast komen belastende aspecten ten gevolge van hoge taakeisen (werkdruk, tijdsdruk, emotionele eisen) vaak aan bod

31 KENNIScentrum Studie omtrent de mogelijkheden voor de socioprofessionele re- integratie van personen met psychische stoornissen (dr Vanessa De Greef, ULB Centre de droit) Welke initiatieven zijn bestaande? Onderzoek naar het model Individual Placement and Support (IPS) Inventarisatie van enkele hervormingen in andere Europese landen Aanbevelingen Rapportage is in volle voorbereiding: eerst beheerscomité, daarna verdere publicatie

32 IPS Verder onderzoek naar de implementatie van dit model (VSA-Canada) binnen de Belgische context staat gepland (bespreking de komende maanden met potentiële onderzoekers, begeleidingscomité en ter beslissing beheerscomité) Place and then train De acht principes +25 andere criteria die kunnen bepalen hoe sterk acties aansluiten bij het IPS-model

33 IPS De acht principes 1) Doel is: een competitieve betaalde job (zelfde rechten) 2) Deelname aan het programma is een keuze van de persoon zelf (motivatie!) 3) Transmuraliteit: revalidatie arbeid en zorg geïntegreerd 4) Voorkeuren en keuzes van de persoon zelf staan centraal, niet zozeer het oordeel van de adviesverlener 5) De zoektocht naar werk moet vroeg starten 6) Ondersteuning voor onbepaalde duur en afgestemd op het individu 7) Individueel advies 8) Systematisch tewerkgaan

34 KENNIScentrum Start gepland: Pilootstudie: arbeidsre-integratie van mensen met burn-out: ontwikkeling van een transmuraal, multidisciplinair traject met maximale afstemming van zorg en begeleiding naar werk Psychosociale risico s voor arbeidsongeschiktheid (in samenwerking met FBZ en FOD WASO) Arbeidsongeschiktheid en invaliditeit bij zelfstandigen (Contactpersoon: dr Saskia Decuman, saskia.decuman@riziv.fgov.be)

35 Disability management

36 Disability Management (1) Actief beleid met reeds lopende initiatieven: socio-professionele re-integratie (samenwerking met regionale arbeidsbemiddelingsdiensten) progressieve re-integratie (flexibel gebruik!) kenniscentrum MAAR: complex probleem: veel betrokkenen + complex wettelijk kader betrokken hebben baat bij opleiding Gekozen methode: Disability Management

37 Disability Management (2) Wat is disability management? The process in the workplace designed to facilitate the employment of persons with a disability through a coordinated effort and taking into account individual needs, work environment, enterprise needs and legal responsabilities (International Labour Organisations, 2002)

38 Disability Management (3) a proactive process that minimized the impact of an impairment (resulting from an injury, illness or disease) on the individual s capacity to participate competitively in the work environment (Shrey 1995)

39 Disability Management (4) The ultimate goals of worksite based disability management are to control workers compensation and disability costs and to promote the sustained employment of workers with injuries and disabilities. Disability management strategies and interventions are focused on three objectives (1) Reducing the number and magnitude of injuries and illnesses (2) Minimizing the impact of disabilities on work performed and (3) Decreasing lost time associated with injuries, illnesses and resulting disabilities (Shrey 1999)

40 Disability Management (5) ACTIVITEITEN GEFOCUST OP: Het individu: ontwikkeling en implementatie van RTW-plannen De organisatie/werkplaats: analyse van trends, kosten/baten analyse, beleid en procedure Maatschappij: beleidsontwikkelingen die werknemers beschermen

41 Disability Management (6) Drie stappen 1: Opleiding: febr : Certificering 3: Implementatie Licentie Project-team OO Modulaire opleiding: Universiteiten (Doelgroep/lokatie: RIZIV) Certificatie RIZIV: -Examencomité -Testagentschap

42 Disability Management (7) Basis: curriculum ontwikkeld en aangeleverd door NIDMAR (National Institute of Disability Management and Research) 25 modules Focus op coördinatie/implementatie niveau: casussen management Aanpassingen: literatuur maar vooral ook vertaling naar onze context Inschrijvingen tot nu: diverse disciplines, instellingen, (toont nood aan bijkomende opleiding)