Migratie, Acculturatie en GGZ. Hans Rohlof, psychiater

Transcriptie

1 Migratie, Acculturatie en GGZ Hans Rohlof, psychiater

2 Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 2

3 Casus: 24-jarige Marokkaanse vrouw Op jonge leeftijd naar Nederland gekomen Ik ben volledig Nederlands Veel somatisatieklachten (hoofdpijn), maar samenhang met depressie Klachten over het horen van geesten in de nacht. Hulp van zusters hierbij Huwelijksproblemen, opvoedingsproblemen, maar scheiding onmogelijk vanwege sociale exclusie Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 3

4 Bevolking in NL, in 1000 sten ( ) (C.B.S.) Eerste generatie Tweede generatie Total Total Autochtoon Niet-Westers allochtoon Westers allochtoon September, 22th, 2008 Hans Rohlof

5 Opbouw lezing Migratie en acculturatie GGZ Communicatie Diagnostiek en behandeling Conclusies en aanbevelingen Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 5

6 Migratie: gevolgen Positief: verbetering veiligheid, economische mogelijkheden, onderwijs, mensenrechten. Negatief: aanleren van nieuwe taal, andere cultuur, positie verwerven, verlies van sociaal netwerk. Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 6

7 Migratie: individuele variabelen (Tseng) Leeftijd en geslacht. Taal Afkomst (stad, religie) Beroep en mogelijkheden daarin. Cave: discriminatie, racisme. Gezin en sociale steun. Verwachtingen vooraf. Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 7

8 Soorten migranten Economische migranten Politieke ballingschap Oorlogsvluchtelingen Tijdelijk verblijf (expats) Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 8

9 Acculturatie (Berry)- strategie van migranten Behoud van eigen cultuur Verlies van eigen cultuur Veel contact met gastcultuur Integratie Assimilatie Weinig contact met gastcultuur Separatie Marginalisatie Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 9

10 Acculturatie (Berry)- strategie van maatschappij Behoud van eigen cultuur Verlies van eigen cultuur Veel contact met gastcultuur Multiculturalisme Smeltkroes Weinig contact met gastcultuur Segregatie Uitsluiting Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 10

11 Hulpzoekgedrag in de GGZ bij migranten (J.Knipscheer, onderzoek van Surinamers, Ghanezen, Turken, Marokkanen) Vervlechting met materiële aspecten Meer externalisering Medisch en cultuur-eigen shoppen niet afwijkend. Wel rol van religie Ethnic matching geen must, wel empathie nodig. Deskundigheid belangrijker Satisfactie met GGZ is behoorlijk. Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 11

12 Belang van communicatie opbouwen therapeut-patiënt-relatie, nodig voor: diagnostiek indicatie voor behandeling therapietrouw compliance voorkoming van misverstanden, en klachten ivm bejegening Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 12

13 Nederlandse communicatie AGIO: sigaar uit eigen doos Assertief Gelijkwaardig Informatief/ Informeel Onafhankelijk Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 13

14 Nederlanders zijn exotisch (Hofstede) Individualistisch Weinig machtsafstand Weinig onzekerheidsvermijding (weinig vaste rituelen in de omgang) Feminiem: veel sympathie voor zwakkere (zieke!) Tijdsoriëntatie: op toekomst gericht Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 14

15 Cross-culturele communicatie 5 O s Onderdanig: afhankelijk Ongelijkwaardig: veel respect Ongeïnformeerd: weinig protoprofessionalisering Onduidelijk (taalprobleem, wollig) Onderworpen: reactief Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 15

16 Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 16

17 Videoserie: taal en communicatie (Karimi & Rohlof) Enquête onder Nederlandse behandelaars en allochtone patiënten: Nederlanders: hulpverlener te dominant Allochtonen: patiënt te dominant. Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 17

18 Cross-culturele communicatie Werken met tolken: Vertrouwen (telefonische tolk?) Patiënt aankijken Praten in tweede persoon Tolk letterlijk laten vertalen Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 18

19 Samenvatting communicatie Nederlanders zijn exotisch Migranten zijn respectvol, autoriteitsgevoelig, afhankelijk Verschillen in communicatiestijl zijn belangrijk voor de arts-patiëntrelatie, en daardoor voor de diagnostiek, behandelkeuze en compliance. Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 19

20 Professionele moeilijkheden Diagnostische problemen: cultural formulation Variaties in behandeling: Ethnopsychofarmacotherapie Psychotherapie Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 20

21 Cultural formulation (2015) Culturele identiteit Culturele verklaringen voor ziekte Culturele factoren in de psychosociale omgeving en in het niveau van functioneren Culturele elementen in de relatie tussen individu en hulpverlener Algehele culturele vaststelling ten beheove van diagnostiek en behandeling Hans Rohlof. Ziekteverklaringen mei 2016

22 Cultural Formulation (1) Eerste cluster: Culturele identiteit: Culturele referentiegroep (inclusief dubbele of conflictueuze referentie) taalgebruik, meertaligheid, hybride taalvormen Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 22

23 Cultural Formulation (2) Tweede cluster: Culturele verklaringen voor de klachten: ziekte-idiomen en specifieke ziektebeschrijvingen ernst van de symptomen, naar culturele norm oorzaken en verklaringsmodellen hulpzoekervaringen Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 23

24 Cultural Formulation (3) Derde cluster: Culturele factoren in de psychosociale omgeving en het functioneren: sociale stressoren sociale steun niveaus van functioneren en handicaps Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 24

25 Cultural Formulation (4) Vierde cluster: Culturele elementen in de relatie tussen patiënt en hulpverlener: verschillen in status verschillen in taal problemen in relatievorming of mate van intimiteit problemen in diagnostiek Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 25

26 Cultural Formulation (5) Tenslotte: Algehele culturele vaststelling ten behoeve van diagnostiek en behandeling Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 26

27 Theorie en Casuïstiek Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 27

28 Hulpmiddel Culturele interview (Rohlof, Loevy e.a.) semigestuctureerd, 1 à 1 ½ uur, 40 vragen toegepast bij 30 patiënten toepasbaar, levert informatie op goed verdraagbaar Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 28

29 Voorbeelden van vragen Wat zijn zaken uit uw eigen cultuur die u hinderen of die u minder prettig vindt? Hoe verklaart uw familie en omgeving uw klachten? Welke hulp heeft u tot nu toe gehad voor uw klachten (zowel regulier als alternatief)? Wat is uw positie in het gezin/ familie? Als u het in uw land (emotioneel) moeilijk had, wat deed u dan? Heeft u het gevoel dat u bij het gebed steun krijgt? Hoe is het voor u om niet in uw eigen taal therapie te krijgen? Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 29

30 Andere culturele interviews Verkorte versie (Groen, 2006) Cultural Formulation Interview: 16 vragen (Lewis Fernandez e.a., 2012) Onderzoek CFI in 14 landen: blijkt uitvoerbaar, acceptabel en van potentieel klinisch nut te zijn. Hans Rohlof & Simon Groen (2010). De Cultural Formulation of Diagnosis. In: Joop de Jong & Sjoerd Colijn. Handboek culturele psychiatrie en psychotherapie. De Tijdstroom, Utrecht. Roberto Lewis-Fernández, Neil Krishan Aggarwal, Sofie Bäärnhielm, Hans Rohlof, Laurence J. Kirmayer, Mitchell G. Weiss, Sushrut Jadhav, Ladson Hinton, Renato D. Alarcón, Dinesh Bhugra, Simon Groen, Rob van Dijk, Adil Qureshi, Francisco Collazos, Cécile Rousseau, Luis Caballero, Mar Ramos, and Francis Lu (2014). Culture and Psychiatric Evaluation: Operationalizing Cultural Formulation for DSM-5 Psychiatry 77(2) Hans Rohlof. Ziekteverklaringen mei 2016

31 Supplement migranten Achtergrondinformatie 1. Wat is uw land van oorsprong? 2. Hoe lang woont u al in Nederland. [GASTLAND]? 3. Wanneer en met wie verliet u [LAND VAN HERKOMST]? 4. Waarom verliet u [LAND VAN HERKOMST]? Moeilijkheden voorafgaand aan de migratie 5. Voordat u in Nederland/in dit land/hier aankwam, waren er toen moeilijke situaties in uw eigen land voor u of uw familie? 6. Sommige mensen hebben een moeilijke situatie meegemaakt, vervolging of zelfs geweld voordat ze hun eigen land verlieten. Was dit het geval voor u of voor uw familie? Kunt u me iets vertellen over deze ervaringen? Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 31

32 Supplement migranten Verlieservaringen en uitdagingen 7. Zijn er personen achtergebleven die belangrijk voor u zijn? 8. Vaak hebben mensen die een land verlaten met verlies te maken gehad. Heeft u of één van uw familieleden daarmee te maken gehad toen u uw land verliet? Zo ja, wat heeft u dan verloren? 9. Waren er zaken rond uw reis naar Nederland die u of uw familie erg moeilijk hebben gevonden? 10. Missen u of uw familie iets van uw manier van leven in [LAND VAN HERKOMST Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 32

33 Supplement migranten Huidige relatie met land van oorsprong 11. Heeft u zorgen over familieleden die zijn achtergebleven in [LAND VAN HERKOMST]? 12. Hebben familieleden in [LAND VAN HERKOMST] bepaalde verwachtingen van u? Vestiging in nieuw land en het leven hier 13. Hebben u of uw familie moeilijkheden gehad in Nederland wat betreft visa, inburgering, of een verblijfsstatus? 14. Zijn er andere problemen geweest die u of uw familie hier hebben ervaren? 15. Heeft de komst naar Nederlands iets positiefs betekend voor u of uw familie? Zo ja, kunt u me daar wat meer van vertellen? Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 33

34 Supplement migranten Relatie met het probleem 16. Is er iets aan uw ervaring als migrant of aan uw verblijfsstatus dat in relatie staat tot uw [PROBLEEM]? 17. Is er iets aan uw ervaringen als migrant of in uw verblijfsstatus dat het makkelijker of moeilijker maakt om hulp te krijgen voor uw [PROBLEEM]? Toekomstige verwachtingen 18. Welke hoop en verwachtingen heeft u voor u en uw familie in de komende jaren? Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 34

35 Aanbevelingen: tijdsbesteding Korte vragen in intake: in intake toepasbaar; 10 min. Info over specifieke culturele achtergronden: boeken of internet 15 min. Cultureel interview: 90 min. CFI: 7-14 minuten Supplement migranten: 20 minuten Verdere info over interview: Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 35

36 Twee aanbevolen boeken Hans Rohlof. Ziekteverklaringen mei 2016

37 Conclusies Meer aandacht nodig voor migratie als factor in de GGZ Communicatie dient aandacht te krijgen Diagnostiek kan ook anders dan enkel DSM Cave: overwaardering van cultuur: ook sociale klasse met daaruit volgende problemen (werkeloosheid, discriminatie) belangrijk Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 37

38 Dank voor je aandacht! Hans Rohlof, psychiater, psychotherapeut Hans Rohlof. Migratie, Acculturatie en GGZ 38