21/09/2018 CULTUUR EN PSYCHODIAGNOSTIEK WIE INHOUD. Caroline Dejonghe

Transcriptie

1 CULTUUR EN PSYCHODIAGNOSTIEK 1 WIE Caroline Dejonghe Praktijklector Toegepaste Psychologie Thomas More Antwerpen Medewerker Psychodiagnostisch Centrum (PDC) Thomas More TP Lid netoverstijgende werkgroep Faire Diagnostiek CLB pdc@thomasmore.be 2 INHOUD Psychodiagnostiek Moeilijkheden testgebruik uit praktijk Bias Vermeende oplossingen Pragmatische oplossingen Hulpmiddelen Evolutie testontwikkeling 3 1

2 PSYCHODIAGNOSTIEK Besluitvormingsproces Gericht info verzamelen en analyseren Om te komen tot adequate aanpak Onderbouwde onderzoeksmethodiek Onderkennend Verklarend Indicerend 4 PSYCHODIAGNOSTIEK Uitspraken gekoppeld aan resultaten hebben belangrijke gevolgen Belangrijke basisvoorwaarde voor kwaliteitsvolle hulpverlening 5 MOEILIJKHEDEN TESTGEBRUIK UIT PRAKTIJK Onderwijs Allochtone leerlingen scoren vaak lager op een intelligentietest dan autochtone leerlingen. Hoe kan ik dit voor mijn cliënten vermijden? Geestelijke gezondheidszorg Sterk vermoeden van depressie bij een Turkse cliënt maar uit geen enkel afgenomen instrument komen er voldoende aanwijzingen naar voor. Wat nu? 6 2

3 BIAS Constructbias Methodebias Itembias 7 CONSTRUCTBIAS Crossculturele verschillen in de trek/vaardigheid die gemeten wordt Depressie Komt voor in alle landen en culturen Universele symptomen Somberheid, verdriet, spanning, verlies van energie, interesse, concentratie, waardeloosheid en inadequaat functioneren Specifiek Schuld en zelfverwijt Specifieke somatische klachten 8 METHODEBIAS Specifieke eigenschappen van de culturele achtergrond cliënt Responsstijl Persoonlijke eigenschappen van de testleider Verwachtingspatroon Persoonlijke opvattingen Verschillen in communicatiepatronen 9 3

4 ITEMBIAS Specifieke items uit een instrument Algemene klachtenlijst CBCL: liegen Intelligentieonderzoek Subtests met cultureel geladen visueel materiaal WISC-V: hoge hoed 10 VERMEENDE OPLOSSINGEN Cultuurvrije test Test zonder talige en culturele lading Cultuurvrij bestaat niet Cultuurfair Standaardtest Goede voorspellers voor alle culturele groepen Klinische diagnostiek niet altijd gericht op toekomstig gedrag Belang van relevante individuele eigenschappen wordt onderschat 11 VERMEENDE OPLOSSINGEN Interviews en gedragsobservaties Lost probleem van normering op Niet goed bruikbaar onbruikbaar Verschuiving van validiteitsprobleem 12 4

5 PRAGMATISCHE OPLOSSING Sensitiviteit en kennis ipv standaardaanpak Zoek de best bruikbare test Professionaliteit van de psychodiagnosticus Hou rekening met de bias Transparante rapportering GEEN STANDAARDOPLOSSING MOGELIJK 13 HULPMIDDELEN Psychodiagnostische cyclus Idiografische kijk Culturele Interview Triangulatie Cyclisch-iteratieve proces Acculturatie 14 ACCULTURATIE (BERRY) Wens om contact te krijgen met de meerderheid Vasthouden aan eigen cultuur en identiteit Integratie Opgeven van eigen cultuur en identiteit Assimilatie Contact met de meerderheid vermijden Separatie Marginalisatie 15 5

6 HULPMIDDELEN Fairness Onpartijdige toepassing van tests In Standards for Educational and Psychological Testing In COTAN Testmodificatie Toetsstenen Faire Diagnostiek 16 FAIRNESS Gedragscode voor fair testen (Joint Committee on Testing Practices 2004) Fairness Matrijs COTAN Beoordelingsmal en stappenplan 17 TESTMODIFICATIE Aanpassen van testmateriaal of instructiewijze 18 6

7 TESTMODIFICATIE Herhalen van opgave Uitbreiden van instructie Instructie visueel ondersteunen Afname ondersteunen met concreet materiaal Antwoorden in thuistaal toestaan Langere responstijd Testen voorbij plafond Testmomenten verspreiden 19 TESTMODIFICATIE Voorbeelden Aanpassen spreektempo en beklemtonen belangrijke woorden Instructie visueel ondersteunen Instructies in de moedertaal geven Antwoorden in thuistaal toestaan 20 TOETSSTENEN FAIRE DIAGNOSTIEK (CRE ET AL., 2008) Vertrouwensrelatie opbouwen Relevante informatie inwinnen Positief kader opbouwen Eigen waarden en (voor-)oordelen expliciteren Breed kijken Storende factoren (bias) controleren Correcte interpretatie Indicering afstemmen Communicatie verzorgen Afgestemde interventies bevorderen 21 7

8 EVOLUTIE TESTONTWIKKELING Diversiteit in de normgroepen Inschakelen van cultuur en taalexperten Mogelijkheid tot berekenen van niet-verbale indexen bij intelligentieonderzoek Ontwikkelen van specifieke instrumenten Diagnostisch interview van Turkse vrouwen. 22 LITERATUURTIPS Borra, R., van Dijk, R. & Verboom, R. (2016). Cultuur en Psychodiagnostiek. Professioneel werken met psychodiagnostische instrumenten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Kortmann, F. (2010). Transculturele psychiatrie : van praktijk naar theorie. Assen: Van Gorcum. De Jong, J. & Colijn, S. (2010). Handboek culturele psychiatrie en psychotherapie. Utrecht: De Tijdstroom Cré, J., Magez, W., Willems, L., Olieslagers, K., Van den Bosch, R., Cocquet, E. & Vancouillie, M. (2008). Toetsstenen Faire Diagnostiek. Kwaliteitsvolle en zorgzame diagnostiek bij kansarmen en allochtonen. Brussel: VCLB Service