Op 1 januari 2015 is het nieuwe verdeelmodel voor de gebundelde uitkering (BUIG-middelen) in werking getreden.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Agenda nr. 5 Onderwerp: Instemmen met het Plan van Aanpak verlagen uitgaven BUIG middelen Soort: Kaderstellend Opsteller: M.J.A. Lammers Portefeuillehouder: W.L.G. Hanssen Zaaknummer: SOM/2015/ Documentnummer: SOM/2015/ Datum: 18 november Samenvatting Op 1 januari 2015 is het nieuwe verdeelmodel voor de gebundelde uitkering (BUIG-middelen) in werking getreden. Door het kabinet is ervoor gekozen om 2015 aan te merken als het invoeringsjaar van een nieuw vangnet (Stb. 2014, 537), waarbij een eenvoudige voorziening beoogd wordt, zonder verplichting tot het opstellen van verbeterplannen. Vanaf 2016 zal het vangnet een meer definitieve vorm krijgen. Hoewel de gemeente over 2015 (nog) geen aanspraak hoeft te maken op het vangnet is het wel wenselijk te anticiperen op het mogelijk ontstaan van die situatie. In het voorliggende plan van aanpak verlagen uitgaven BUIG middelen staan een aantal maatregelen om tot reductie van de uitgaven te komen. 2. Voorstel 1) In te stemmen met de in het Plan van Aanpak verlagen uitgaven BUIG middelen genoemde maatregelen. 2) van oordeel te zijn dat de maatregelen bijdragen aan een daadwerkelijke reductie van de uitgaven op de BUIG middelen. 3. Inleiding 3.1 Aanleiding, achtergrond Buigmiddelen is een gebundelde uitkering van het rijk voor de bekostiging van uitkeringen op grond van de Participatiewet, de IOAW, de IOAZ en het BBZ 2004 (voor zover deze laatste betrekking heeft op levensonderhoud voor startende ondernemers). ). Vanaf 2015 kunnen gemeenten de gebundelde

2 uitkering ook benutten voor de inzet van het nieuwe instrument loonkostensubsidie. Het betreft een ongeoormerkt budget. Een gemeente mag een overschot op het budget vrij besteden, maar moet een tekort op het budget in beginsel ook zelf opvangen. Kort samengevat ontvangt de gemeente jaarlijks een voorlopig Buig budget. In september van het lopend jaar wordt het Buigbudget definitief en is gebaseerd op de laatste gegevens van het Rijk en het centraal planbureau. De verdeling van het budget is sinds de invoering constant aangepast omdat de uitkomsten niet goed waren. Te veel gemeenten kregen te weinig en sommige gemeente kregen een te ruim budget. Als een gemeente tekort komt op het budget dan kan zij een beroep doen op de toetsingscommissie voor een aanvullende uitkering. Tot 2015 bleef echter 10% van het budget voor eigen rekening. De uitgaven boven de 110% van het Buigbudget konden voor een aanvulling in aanmerking komen. Onze gemeente is vanaf 2007 een nadeelgemeente geweest en heeft over de jaren 2007 tot en met 2011 een succesvol een beroep op een aanvullende uitkering gedaan. Over de jaren 2012 tot 2014 was het tekort lager dan 10% en kan er geen beroep op een aanvullende uitkering gedaan worden. Vanaf is de grens verlaagd naar 5%. Buig budget Someren 2015 bedraagt ,-- Als de uitgaven voor de uitkeringen hoger zijn dan 105% kan de gemeente een beroep doen op de toetsingscommissie. 5% ,-- blijft wel voor eigen rekening als het tekort hoger is dan ,-- Op dit moment lijkt het erop dat alle gemeenten van het Werkplein, behalve Someren, een tekort hebben. Nieuw is dat de gemeenten lopende het jaar de ontwikkeling van BUIG budget moeten monitoren en maatregelen moet treffen om overschrijding tegen te gaan. De raad moet bij het treffenv an de maatregelen betrokken worden. Gelet hierop wordt aan u dit plan van aanpak voor het verlagen van de Buig uitgaven aangeboden. Het plan een aanpak stelt maatregelen voor, die in de werkprocessen en organisatie geregeld worden en de uitvoering van het totale bestand raken en dus ook de klanten van onze gemeente. 3.2 Centrale vraag In de voorwaarden van de regeling stelt het rijk dat de gemeenteraad een mening moet geven over de maatregelen die het college neemt of heeft genomen om tot tekortreductie te komen en dat deze mening op schrift moet staan. In de toelichting bij de regeling staat vermeld dat het voor het in behandeling nemen van een verzoek met betrekking tot 2015 voldoende is dat de gemeente aantoont dat in 2015 een proces is ingezet gericht op tekortreductie. De kern van deze voorwaarde is grofweg dat het college in 2015 een globale analyse opstelt van de mogelijke oorzaak en omvang van het tekort en dat het college de raad informeert over deze analyse en de maatregelen die zijn genomen of zullen worden genomen om tot tekortreductie te komen. Bij de eventuele aanvraag moet ook een document worden gevoegd waaruit de opvattingen van de gemeenteraad hieromtrent blijken. Het document dat hierop betrekking heeft is vormvrij. 4. Probleemstelling (huidige situatie) Opgemerkt wordt dat de opvatting van de gemeenteraad van de belang is. In artikel 10a, tweede lid, onder d, van het Besluit Participatiewet is geregeld, dat wanneer in 2015 daadwerkelijk maatregelen zijn getroffen om tot tekortreductie te komen, het college de effecten van de maatregelen kwalificeert. In bijgevoegd Plan van Aanpak wordt daar invulling aan gegeven. 2/4

3 Kwantificeren is niet vereist, hetgeen onverlet laat dat hierover wel afspraken worden gemaakt tussen het college en de raad. Dergelijke afspraken zijn voor een beroep op de vanguitkering echter niet vereist. Ondanks dat er nog geen situatie is dat aanspraak gemaakt moet worden op het vangnet wordt proactief wel geacteerd op een mogelijke situatie dat wel aanspraak nodig is. Bovendien wordt met de uitvoering van het Plan van Aanpak een betere effectiviteit en efficiency van de afdeling Werk en Inkomen beoogd. 5. Doelstelling (gewenste situatie) Het vaststellen van het plan maakt het mogelijk indien noodzakelijk om een beroep te kunnen doen op het financieel vangnet van het Rijk. 6. Mogelijke oplossingen en effecten Zie bijgevoegd plan. Het plan beschrijft in het kort de aanleiding zoals in de inleiding is weergegeven. Op basis van een analyse waarbij gebruik is gemaakt van de Benchmark Divosa/Stimulansz komen de navolgende thema s aan de orde waarbij verbetering mogelijk is. A. Gemiddelde (netto) jaaruitkering. De hogere gemiddelde jaaruitkering is niet het gevolg van een hoger bestand samenwonenden/ gehuwden ten opzichte van alleenstaande. Dus hierop wordt geen actie uitgezet. B. Incasso / terugvordering en verhaal Ten aanzien van de incassoquote scoort de Peel (15,7%) gemiddeld flink lager ten opzichte van de gemeenten binnen de benchmark (19.9%). In de grafiek kunt u lezen dat onze gemeente veel beter scoort (42,6%) In het plan worden aangescherpte invorderingsacties voorgesteld. C. Parttime werkzaamheden Het gemiddeld percentage van de klanten dat parttime werkt is laag. Om dit percentage te verhogen worden extra maatregelen voorgesteld zoals verwoord in het plan. D. Ontheffingen Ontheffen van de arbeidsverplichting dient zo beperk mogelijk toegepast te worden. In het plan wordt voorgesteld om alle ontheffingen te herzien. E. Poort Acties zijn tijdig afwikkelen van aanvragen om te voorkomen dat voorschotten verstrekt worden die bij afwijzing weer teruggevorderd moeten worden. Beperken van instroom is ook het bevorderen dat werkzoekenden, die nog geen uitkering hebben, aan de slag kunnen en begeleiding hierin krijgen. Zie de acties in het plan. F. Uitstroom Uit de benchmark blijkt dat de uitstroom achterblijft bij die van de overige gemeenten. In het plan worden een aantal acties voorgesteld om de uitstroom te bevorderen. 7. Consequenties van de oplossingen 7.1 Financiële aspecten 3/4

4 Plan is noodzakelijk om een beroep te kunnen doen op het financieel vangnet van het Rijk, indien nodig. 7.2 Juridische aspecten 7.3 Risico s en kansen 8. Communicatie en participatie Het plan is tot stand gekomen in overleg met het portefeuillehouders sociale zaken. 9. Planning Burgemeester en wethouders van Someren, de secretaris, de burgemeester, Drs. A.P.M. de Kok A.P.M. Veltman Bijlagen: O NO Concept raadsbesluit X Plan van aanpak verlagen uitgaven BUIG X 4/4

5 Besluit gemeenteraad Titel: Zaaknummer: Documentnummer: Datum besluit: Instemmen met het Plan van aanpak verlagen uitgaven Buig middelen SOM/2015/ SOM/2015/ De raad van de gemeente Someren; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 18 november 2015; b e s l u i t : 1. In te stemmen met de in het Plan van aanpak verlagen uitgaven Buig middelen genoemde maatregelen; 2. van oordeel te zijn dat de maatregelen bijdragen aan een daadwerkelijke reductie van de uitgaven op de BUIG middelen. Aldus besloten in de vergadering van de raad van de gemeente Someren, de raadsgriffier, de voorzitter, J. Laurens Janse-Oostdijk A.P.M. Veltman * *