Ecologische Karakterisering van Oppervlaktewateren (EKO)

Transcriptie

1 Ecologische van Oppervlaktewateren (EKO) Aanleiding Het project EKO is in 1981 door de provincie en de waterschappen in Overijssel geïnitieerd. Hanneke Keizer-Vlek Alterra Aanleiding voor het project was de vraag naar instrumenten vanuit het regionale waterbeheer ten behoeve van: evalueren van herstelmaatregelen in oppervlaktewateren; bepalen oorzaken van een ontoereikende ecologische toestand; het selecteren van herstelmaatregelen Hoeveel is er anno 2005 veranderd met de komst van de KRW? Opbouw EKO Opbouw EKO Het programma is werkzaam op twee schaalniveau s: Nationaal beken sloten Regionaal: Veluwe/Utrecht Overijssel Limburg Het programma bestaat uit 4 modules: Referentie (Voorspelling) Er kunnen makkelijk nieuwe regio s worden toegevoegd. Met behulp van het programma ASSOCIA worden monsters van beken of sloten toegedeeld aan cenotypen. ASSOCIA deelt monsters toe met gecombineerde index: Kwalitatief: de kans op presentie van soorten 1 en 2 met afwezigheid van soort 3: Type A: 0.8*0.2*(1-0.4)=0.096 Type B: 0.9*0.15*(1-0)=0.13 Soort 1 Soort 2 Soort 3 Monster Present Present afwezig Presentie in type A 80% 20% 40% Presentie in type B 90% 15% 0% Kwantitatief: wortel uit kwadratische verschillen tussen de abundanties in monster en gemiddelde abundantie in het type Aanvullende indices: Incompleteness: som van de tot het type behorende soorten, die niet in het monster voorkomen. Weird Species Index: som van de soorten die in het monster voorkomen, maar die niet in het type voorkomen. 1

2 van individuele monsters en vergelijking tussen monsters en cenotypen mogelijk op basis van de autecologie van de soorten. biotische kenmerken (bewegingsgedrag, saprobie, trofie, stroomsnelheid) typerende taxa zeldzaamheid diversiteit Referentie Referentie Berekening van de mate van overeenkomst tussen het monster en de Aquatisch Supplement referentietypen: aantal overeenkomende taxa percentage overeenkomende taxa van het totaal aantal taxa in het monster percentage overeenkomende taxa van het totaal aantal beschreven taxa in de AS-referentie 2

3 Het programma geeft een advies over te nemen maatregelen om een referentietype te realiseren. Om te komen tot een advies moet de gebruiker antwoord geven op vragen zoals: Is er sprake van droogval, stagnatie of een te lage basisafvoer? Is de beek genormaliseerd of gekanaliseerd? Is het traject gestuwd? Herstel Grote Molenbeek In 1996 aanleg 2 fasen profiel met slingerend zomerbed op drie locaties:, en Streefbeeld : Laaglandbeekmiddenloop (; referentie) Streefbeeld en : Snelstromende, halfnatuurlijke terras- en heuvellandbenedenloop () 3

4 Locatie Streefbeeld Datum Cenotype Cenotype Locatie Gc Ga Gb Gc Gb Cenotype Gc met een laag ecologisch kwaliteitsniveau komt na 1990 niet meer voor, waarschijnlijk als gevolg van een afname van de belasting met nutriënten. Verschuiving tussen cenotype, en waarschijnlijk gevolg van variatie tussen jaren. In 1998 wordt het streefbeeld gerealiseerd als gevolg van de herstelmaatregel : conclusie Locatie Verschuiving van cenotype in 1998 naar in 2001 en 2005 lijkt er op te wijzen dat de uitgevoerde herstelmaatregel effect heeft gehad. Locatie Vooralsnog lijken geen grote veranderingen te hebben plaatsgevonden. Ontwikkeling minder duidelijk door gebrek aan metingen? Uitvoering maatregel heeft anders uitgepakt dan op de andere locaties? (heel smal profiel met weinig variatie) Wanneer jaarlijks wordt bemonsterd kan EKO worden gebruikt om inzicht te krijgen in de effecten van herstelmaatregelen op de levensgemeenschap. MaatregelWijzer Waterbeheer MWW Doel: nereren maatregelenpakket voor een specifieke sloot of beek adviseerde maatregelenpakket afhankelijk van: 1) Type water (langzaam stormende bovenloop, kleisloot) 2) Verstoringen (normprofiel, nutriënten) 1) Kiezen van het referentietype - Aquatisch Supplement (AS) type - Natuurdoeltype (NDT) - Kaderrichtlijn water (KRW) type 2) Toestand van het water bepalen -> Vragenmodule 4

5 MWW AQUAHERSTEL Platform voor de uitwisseling van informatie over de effecten van uitgevoerde maatregelen: aquaherstel.wur.nl 5