Aanpak om te komen tot accommodatiebeleid

Transcriptie

1 Aanpak om te komen tot accommodatiebeleid De ultieme doelstelling voor Achtkarspelen is dat alle inwoners gelukkig zijn en in veilige en gezonde omstandigheden leven, wonen, opgroeien, leren en werken. Alle inwoners ontwikkelen hun talenten en kunnen, naar vermogen, nu en later deelnemen en bijdragen aan de maatschappij. Daarbij staan drie maatschappelijke effecten centraal, het behouden en vergroten van: betrokken gemeenschap (mienskip) leefbaarheid deelname aan de maatschappij Om de doelstelling te realiseren, is een passend aanbod voorzieningen nodig. Op die manier behouden dorpen hun leefbaarheid. Maar wat is passend en toekomstbestendig? Welke achtergronden en actuele ontwikkelingen spelen hierbij een rol en welke wensen en vragen leven er binnen de mienskip? Keuzes Bij het maken van keuzes moet gestreefd worden naar een vorm waarbij inwoners actief meedoen en onafhankelijk hun (aan)deel kunnen leveren. Maar wat is van belang als er echt keuzes gemaakt moeten worden? Hoe zit het met de wet- en regelgeving en wat betekent dit voor de in de dorpen? Belangrijk uitgangspunt voor het accommodatiebeleid is dat het bezit van geen doel op zichzelf is. Het accommodatiebeleid is er om maatschappelijke doelen en ontwikkelingen mogelijk te maken en/of te versterken. Achtergronden die meespelen bij de totstandkoming van accommodatiebeleid zijn: Rol die spelen bij leefbaarheid in dorpen Grotere rol mienskip (eigen kracht) Demografische ontwikkelingen; krimp, ontgroening en vergrijzing. (Atlas van Noordoost Fryslân) Bezuinigingsopgave gemeente Onduidelijkheid verantwoordelijkheden voor Toenemende leegstand ( zouden niet optimaal gebruikt worden) Eisen die derden stellen aan Mede op basis van bovenstaande punten is door de raad een aantal moties aangenomen (zie bijlagen) waarin gevraagd wordt om een notitie over. Deze moties vormen een concrete aanleiding om een actuele en toekomstgerichte notitie over op te stellen. Doel van het accommodatiebeleid Het doel van het accommodatiebeleid is beter inzicht te krijgen in de uitgangspunten per beleidsveld als het gaat om. Wat zijn de wettelijke regelingen, wat staat er momenteel al in vigerende (beleids-)afspraken en wat zijn de trends en ontwikkelingen? Waar heeft de gemeente een wettelijke taak en waar kan de mienskip doorslag geven? Daarnaast heeft de gemeente een bezuinigingsstaakstelling, maar wil vanwege de leefbaarheid, een zo optimaal mogelijk accommodatieniveau in stand houden. Binnen de gemeentelijke meerjarenraming is rekening gehouden met een te realiseren structurele taakstelling van Het op te stellen accommodatiebeleid kent de volgende doelstellingen: Inzicht verschaffen in wettelijke taken en regelgeving per beleidsveld. Bundelen van verschillende uitgangspunten per beleidsveld voor wat betreft wet- en regelgeving en (beleids-)afspraken (o.a. coalitieakkoord) Maken van een nulmeting; inventarisatie huidige situatie

2 Overzicht/inzicht verschaffen in ontwikkelingen en behoeftes die van belang zijn voor de toekomst van maatschappelijke voorzieningen. Meer draagvlak/betrokkenheid/inspraak van de mienskip creëren en stimuleren van participatie door burgers en organisaties. Inzicht verschaffen in verantwoordelijkheden en aansprakelijkheid als het gaat om maatschappelijke. Het betreft i.c. het eigendom, risico s, dagelijks beheer, exploitatie, organisatie van activiteiten en de financiering en subsidiëring van maatschappelijke en wat de consequenties zijn bij ander keuzes. Het nieuwe accommodatiebeleid leidt uiterlijk in 2017 tot een structurele besparing van Bovendien is het van belang dat de inzet van middelen transparant is, op die manier zijn overwegingen ten aanzien van uitvoering van het beleid inzichtelijk. Resultaat Het accommodatiebeleid geeft een kader waarmee vragen over voorzieningen kunnen worden beantwoord. Dat kader kan worden opgevat als een verzameling uitgangspunten of richtlijnen die helpen bij het maken van keuzes. De notitie geeft inzicht in de (wettelijke) verantwoordelijkheden. Waar is visie van de gemeente nodig, waar is op dit moment al een visie of beleid over en wat is dan de visie van de gemeente? Ook moet duidelijk worden waar de mienskip de doorslag kan geven. De notitie is daarbij richtinggevend (zonder een blauwdruk te zijn) en heeft het karakter van een discussienota of visiedocument, waarin richtingen en alternatieven worden aangegeven. De horizon van deze visie is 2025 en sluit daarmee aan bij de gegevens van de Atlas van Noordoost Fryslân. De notitie bestaat uit een aantal delen. De feiten, cijfers, trends en ontwikkelingen, inventarisatie van de huidige situatie en het beleid. Na de notitie volgt een uitvoeringsprogramma, dat meer ingaat op specifieke situaties. In dit uitvoeringsprogramma komen ook de mogelijkheden van kindzorgpunten aan de orde. (Zie motie november 2013) Uitgangspunten In verschillende documenten die door de raad zijn vastgesteld wordt gesproken over. Deze documenten vormen, naast wet- en regelgeving, richtinggevende uitgangspunten voor het op te stellen accommodatiebeleid. In het collegeprogramma gemeenteraad Achtkarspelen is één van de speerpunten is het behoud van voorzieningen. Dit moet als vertrekpunt gezien worden bij het opstellen van nieuw beleid. Daarnaast worden per programma de volgende doelstellingen beschreven in het coalitieakkoord: Aantrekkelijke leefbare dorpen behouden; Betrokkenheid (en invloed) van de Mienskip bij hun eigen dorp vergroten; Passende voorzieningen en inrichtingen in ieder dorp behouden; Ieder dorp heeft minimaal een basisschool en het liefst een samenwerkingsschool; Daar waar mogelijkheden zijn in zetten op realisatie van Kindcentra; De jeugd moet in elk dorp een onderkomen hebben, zodat ze niet aangewezen zijn op bars, cafés of op de straat. Levensvatbare sportvoorzieningen moeten voor elk dorp behouden blijven. Overige uitgangspunten zijn: Achtkarspelen zet in op behoud van een breed aanbod aan voorzieningen dat zo goed mogelijk bereikbaar is voor de verschillende bevolkingscategorieën (structuurvisie) In alle kernen is minimaal een ontmoetingsplek, sport- of speelveld en school; (structuurvisie) Met het oog op behoud van het voorzieningenniveau streven naar clustering/ combinaties van voorzieningen waar dat nodig is, zowel binnen dorpen als binnen combinaties van dorpen; (structuurvisie)

3 Kwalitatief goede, toekomstbestendige en bereikbare voorzieningen en mienskipssin. De inwoners zijn in staat hun leven zo zelfstandig mogelijk vorm te geven. (ANNO2, thema Demografie) Faciliteren van kwalitatief en kwantitatief goede sport en voorzieningen voor de georganiseerde en ongeorganiseerde sport (sportnota) Sportvoorzieningen moeten algemeen toegankelijk zijn. Het gaat hier om fysieke bereikbaarheid maar ook sociale veiligheid. (sportnota) In het kader van leefbaarheid in de dorpen spant de gemeente Achtkarspelen zich in voor het handhaven, behouden en zo mogelijk versterken van een aanvaardbaar voorzieningenniveau t.a.v. sport. (sportnota) Samengevat ziet dat er als volgt uit (dit schema wordt nog door communicatie aangepast als het gaat om de layout): Wet en regelgeving Coalitieakkoord Overige uitganspunten Cijfers en trends Algemene Uitgangspunten Beleidsuitgangspunten voor de verschillende thema s Kinder voorzieningen Onderwijs Binnensport Buitensport Sociale Culturele Speeltuinen Bestaande situatie Inzicht verschillen

4 Uitwerking verschillende thema s Kinder voorzieningen Onderwijs Binnensport Buitensport Sociale Culturele Speeltuinen Afbakening Om in te spelen op initiatieven en wensen van de Mienskip en op actuele situaties is het niet de bedoeling een dichtgetimmerde notitie op te leveren waarbij alle dorpen belicht worden en alle vraagstukken beantwoord worden. Met deze notitie wordt een kader geschapen op basis waarvan geschetst kan worden wat de (wettelijke) taken en uitgangspunten zijn per beleidsveld. Dit beleid wordt geprojecteerd op de bestaande en zo concreet mogelijk vertaald. Na deze concretisering wordt het verschil tussen de gewenste situatie (beleid) en bestaande situatie duidelijk zichtbaar. Hierna kunnen (noodzakelijke) keuzes worden gemaakt. In het uitvoeringsprogramma wordt ingegaan op specifieke problemen en situaties. In de notitie worden maatschappelijke voorzieningen meegenomen: Kindervoorzieningen waaronder kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang, peuterspeelzalen en consultatiebureaus onderwijs (primair en voortgezet) binnensport (gymzalen, sporthallen en zwembaden) buitensport (voetbal- en korfbalvelden, kleed, tennisbanen, kaatsvelden, survivalbaan, fierljepaccommodatie en skeelervoorziening) sociale (dorpshuizen en jeugd) culturele (musea, bibliotheek, etc.) speeltuinen Betrokkenheid Bij de totstandkoming van de notitie zijn twee verschillende groepen betrokken, namelijk intern en extern. Intern Het accommodatiebeleid raakt vele disciplines. Het is dan ook van belang om deze vroegtijdig bij de notitie te betrekken. Hiervoor is een projectgroep opgericht. De disciplines leveren input voor de notitie. Daarbij is het wenselijk om raadsleden te betrekken bij de voortgang en inhoud van de notitie. Voorstel is om een raadswerkgroep in te stellen. Deze werkgroep wordt regelmatig op de hoogte gehouden van de vorderingen, stappen en acties omtrent het opstellen van de visie. Extern Naast de interne organisatie worden ook externe organisaties en inwoners van Achtkarspelen betrokken bij het opstellen van de visie. Eerst wordt in kaart gebracht wie bemoeienis moet hebben, een zogenaamde stakeholdersanalyse. Het betrekken van stakeholders vergroot de kans op succes. Daarnaast bepaalt de betrokkenheid van de stakeholders mede de uitvoerbaarheid en het succes van het beleid. Om de voortgang van het project niet te frustreren moet gekozen worden voor een efficiënte werkbare vorm. Wellicht kan ook aansluiten worden bij de dorps/kernenfoto zoals genoemd in de programmabegroting Fasering Deze startnotitie is een begin om te komen tot een definitieve notitie in de zomer van Het proces om te komen tot de definitieve notitie is te verdelen in een aantal fasen:

5 Startnotitie Om goed te beginnen is veel aandacht besteedt aan de startnotitie. Het is uitermate belangrijk dat dit document helderheid verschaft over het te leveren product en dat de verwachtingen helder zijn. Naast het feit dat deze startnotitie in de raad besproken wordt, dient de notitie ook als leidraad bij de opdrachtverlening. Plan van Aanpak Er wordt gekozen een extern bureau in te schakelen om met de interne kennis een notitie op te stellen. Hiermee halen we expertise in huis en verwachten de visie tijdig af te kunnen ronden. Het bureau wordt met name gevraagd het proces te begeleiden en reeds bestaande uitgangspunten te bundelen en te vertalen naar helder beleid. Daarna kunnen verschillen tussen beleidsvisie en de huidige situatie inzichtelijk gemaakt worden. Belangrijk bij de selectie van een bureau is hoe omgegaan wordt met de inbreng vanuit de mienskip. Nadat er een bureau geselecteerd is, wordt de startnotitie verder uitgewerkt tot een meer gedetailleerd plan van aanpak. Dit plan van aanpak wordt met het college en de raadswerkgroep besproken. Belangrijk is ook om in dit stadium een goede stakeholdersanalyse te maken. Hun betrokkenheid bepaald mede de uitvoerbaarheid en het succes van de visie. Feiten, cijfers, trends en ontwikkelingen Om richting te kunnen geven aan de inhoud van de notitie is het zaak om een aantal aspecten rondom uit te zoeken en te verzamelen. Als eerste de wettelijke taken en verantwoordelijkheden. Daarna de andere (beleids-) uitgangspunten zoals het coalitieakkoord. Daarnaast worden de trends en ontwikkelingen geïnventariseerd. Intern is hier reeds de nodige informatie beschikbaar. De diverse beschikbare prognoses en de Atlas van Noordoost Fryslân kunnen hierbij goede bouwstenen zijn. Deze informatie moet met de verschillende stakeholders gedeeld worden om samen een visie over de toekomst te kunnen vormen. Beleid Als er duidelijkheid is over de feiten, cijfers, trends en ontwikkelingen kunnen we beginnen de uiteindelijke notitie op te stellen. Om inhoud te geven aan het beleid moeten de ambities, uitganspunten en randvoorwaarden van stakeholders verkend worden. Dit kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld tijdens een interactieve dag waarbij verschillende stakeholders (waaronder ook raadsleden) participeren. Tijdens deze dag spreken de stakeholders met een groot aantal personen die input kunnen leveren op de thema s van de notitie accommodatiebeleid. Deze opzet heeft bij het opstellen van de woonvisie goed bijgedragen aan de betrokkenheid en geleid tot een inhoudelijke discussie. Naar aanleiding van de inventarisatie van feiten, cijfers, trends, ontwikkelingen, ambities, uitgangspunten en randvoorwaarden van de stakeholders, wordt beleid opgesteld. Dit kan in verschillende deelnotities of hoofdstukken opgesplitst worden om de voortgang niet te frustreren als er op een beleidsterrein geen overeenstemming kan worden gevonden. Voordat de (deel)notities voorgelegd worden aan de raad, zal deze uitvoerig met de diverse partijen besproken worden. Uitvoeringsprogramma Nadat het beleid is bepaald, zal er behoefte zijn om concrete vragen en wensen vanuit de mienskip vast te leggen in zogenaamde uitvoeringsprogramma s. De notitie geeft richting bij deze uitvoeringsprogramma s. Welke en hoeveel uitvoeringsprogramma s er zullen komen is in dit stadium nog niet aan te geven. Dit zal tijdens het proces duidelijk worden. Het is noodzakelijk dat een aantal vraagstukken snel opgepakt worden. Reden hiervan kan urgentie vanwege toezeggingen aan raad of mienskip zijn, of simpelweg omdat het vraagstuk te urgent is om de definitieve resultaten van de visie af te wachten. Denk bijvoorbeeld aan de wenselijke huisvesting rond de actuele scholenfusies in Surhuisterveen en Augustinusga. Wenselijk is deze vraagstukken parallel aan het opstellen van de visie te laten lopen. In de bijlage zijn de verschillende onderdelen in tijd uitgezet.