Rapport over het Verloskundig Samenwerkingsverband Preall te Almere

Transcriptie

1 Rapport over het Verloskundig Samenwerkingsverband Preall te Almere Inspectiebezoek in het kader van het thematoezicht geboortezorg, op 10 december 2014 Utrecht, maart 2016

2 Conceptrapport inspectiebezoek VSV Preall te Almere, 10 december 2014 Inhoud 1 Inleiding Achtergrond Methode Afbakening Resultaten inspectiebezoek Algemene informatie en kerndata Organisatie VSV/governance structuur Samenwerking in de praktijk Continuïteit van zorg tijdens de zwangerschap, beleid voor kwetsbare zwangeren Continuïteit van zorg bij de bevalling Gegevensoverdracht Overige besproken punten Conclusies Handhaving Maatregelen en aanbevelingen voor het VSV Verbeteracties die het VSV voor 1 augustus 2015 dient te realiseren Verbeteracties die het VSV voor 1 november 2015 dient te realiseren Vervolgacties inspectie Verbeteracties gemeld door het VSV Bijlage 1. Toetsingskader Thematoezichtonderzoek Geboortezorg Bijlage 2. Bezoekprogramma Pagina 2 van 40

3 1 Inleiding In het kader van het toezicht op de Geboortezorg heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (inspectie) op 10 december 2014 een inspectiebezoek gebracht aan het Verloskundig Samenwerkings Verband (VSV) Almere. Doel van dit bezoek was het toetsen op de werkvloer van de samenwerking rond zwangerschap en bevallingen de voortgang van de implementatie van het advies van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte Een goed begin. 1.1 Achtergrond De geboortezorg in Nederland staat sinds een aantal jaren hoog op de professionele, politieke en maatschappelijke agenda vanwege een relatief hoog percentage ongunstige perinatale uitkomsten. De Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte bracht in 2010 het advies Een goed begin (SZG-advies) uit met een groot aantal aanbevelingen om de kwaliteit van perinatale zorg te verbeteren. 1 De minister van VWS stelde het College Perinatale Zorg (CPZ) in om de aanbevelingen uit het SZG-advies nader uit te werken en de implementatie te coördineren en te faciliteren. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (inspectie) acht perinatale gezondheid een graadmeter voor de kwaliteit van de gezondheidszorg. Zij beschouwt het SZGadvies dan ook als niet vrijblijvend en acht het noodzakelijk dat het veld zijn eigen aanbevelingen omzet in concrete doelen en daden. Zij ziet erop toe dat het veld de adviezen voor de noodzakelijke voorwaarden voor veilige zorg rond zwangerschap en geboorte naleeft om vermijdbare schade voor moeder en kind te voorkomen. Zij heeft daartoe in 2012 en 2013 inspectiebezoeken gebracht aan een kwart van alle VSV s in Nederland. Deze bezoeken maakten deel uit van een groter inspectieonderzoek gericht op de veiligheid van zorg voor moeder en kind rond zwangerschap en geboorte. 2 De bezoeken lieten zien dat het veld voortvarend aan de slag was gegaan met de aanbevelingen uit het SZG-advies, maar dat het tempo per regio verschilde. Op veel onderdelen voldeden de meeste bezochte VSV s aan de in het toetsingskader genoemde normen. Waar dat niet het geval was, vroeg de inspectie om binnen drie of zes maanden (afhankelijk van het onderwerp) aan te geven dat de noodzakelijke verbeteringen gerealiseerd waren. In haar eindrapport 3 vroeg de inspectie alle nietbezochte VSV s na te gaan in hoeverre zij aan diezelfde normen voldeden en waar nodig eveneens binnen drie dan wel zes maanden de nodige verbetermaatregelen te nemen. In een follow-up onderzoek (periode eind ) toetst de inspectie dit met een schriftelijke vragenlijst bij alle niet-bezochte VSV s. Daarnaast bezoekt zij opnieuw een aantal regio s om de samenwerking rond de geboortezorg in de praktijk te onderzoeken, en te zien hoe de antwoorden op de schriftelijke uitvraag zich verhouden tot de samenwerking in het VSV in de praktijk. 1 Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte. Een goed begin. Veilige zorg rond zwangerschap en geboorte Inspectie voor de gezondheidszorg. Mogelijkheden voor verbetering geboortezorg nog onvolledig benut Samenvattend eindrapport van het inspectieonderzoek naar de invoering van het Advies van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte. Utrecht, juni >geboortezorg 3 Inspectie voor de gezondheidszorg. Verloskundige samenwerkingsverbanden: acute zorg veiliger, preventie is blijven liggen. Utrecht, juni >geboortezorg Pagina 3 van 40

4 Als voorbereiding op deze bezoeken bracht de inspectie een bezoek aan het VSV Almere waar dit rapport verslag van doet. In het inspectiebezoek waren de volgende vragen leidend: In hoeverre voldoet de samenwerking binnen het VSV Almere aan de veldnormen en de aanbevelingen uit het SZG-advies Hoe is de continuïteit van zorg geregeld tijdens de zwangerschap, getoetst aan het beleid en de praktijk bij de zorg voor de kwetsbare zwangere. Hoe is de continuïteit van zorg geregeld bij de bevalling, zowel in de acute situatie als in de niet-acute situatie, getoetst aan het beleid en de praktijk rond overdracht en verantwoordelijkheidsverdeling. 1.2 Methode Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen gebruikt de inspectie een verkorte versie van het bezoekinstrument dat bij de bezoeken in 2012 en 2013 werd gehanteerd. De vragen hierin sluiten aan bij het SZG-advies en bij risico s die naar voren kwamen bij calamiteiten en uit eerder thematisch toezicht. Het instrument is daarnaast gebaseerd op relevante wetgeving (Kwaliteitswet, wet BIG, WGBO) en de veldnormen die de koepelorganisaties en beroepsverenigingen ter zake hebben ontwikkeld. De onderwerpen zijn verdeeld in aandachtsgebieden die per aandachtsgebied gescoord worden. Het hierbij gebruikte toetsingskader staat in bijlage 1. Na verwerking van commentaar op het conceptrapport voegt de inspectie in het definitieve rapport aanbevelingen en verbeteracties toe (hoofdstuk 3). De resultaten in hoofdstuk 2 zijn gebaseerd op het bestuderen van vooraf opgevraagde documenten en vervolgens op gesprekken met: - het VSV-bestuur - vertegenwoordigers van eerstelijns verloskundigenpraktijken - leidinggevenden van de verloskundeafdeling - gynaecologen - klinisch verloskundigen - arts-assistenten - O&G-verpleegkundigen. Tijdens een onaangekondigd bezoek aan de verlosafdeling van het ziekenhuis werden daarnaast gesprekken gevoerd met de dienstdoende professionals. Daarin kwam onder meer de dossiervoering, de personele bezetting, de overdrachten en de bekendheid van (nieuwe) protocollen aan de orde. Het VSV-bestuur heeft voorafgaand aan het bezoek op verzoek van de inspectie zelf aangegeven op welk niveau het VSV Almere zich bevindt op de onderdelen van een toegestuurd toetsingskader. Aan het begin van iedere paragraaf is deze zelfevaluatie opgenomen in een tabel met daarnaast de score van de inspectie op basis van de getoetste normen. Daaronder volgt de toelichting. Een overzicht van het bezoekprogramma en opgevraagde documenten staat in bijlage Afbakening Het onderzoek betrof de samenwerking rond de (kwetsbare) zwangere. De inspectie geeft in dit rapport geen oordeel over de individuele zorgverlening en individuele zorgverleners voor zover het niet hun bijdrage aan de samenwerking betreft. Pagina 4 van 40

5 2 Resultaten inspectiebezoek Het kernteam heeft aan de hand van het toetsingskader uit het inspectierapport over de VSV s 4 een zelfevaluatie opgesteld en rondgestuurd aan de deelnemers. De knelpunten hierin zijn binnen het VSV besproken. In de volgende paragrafen is in de tabel naast de score uit de zelfevaluatie de beoordeling van de inspectie tijdens het bezoek weergegeven. Na de tabel volgt waar nodig en als de beoordeling afwijkt van de zelfevaluatie een korte toelichting. 2.1 Algemene informatie en kerndata Inbedding in regio In 2013 waren er in de regio 2208 bevallingen. Daarvan werden 477 in de eerste lijn begeleid (22%), waarvan 265 poliklinisch en 212 thuis. Het aantal tweedelijns bevallingen in 2013 was 1731 (78%). In de eerste lijn werken 24 verloskundigen in 6 verloskundigenpraktijken. Er zijn geen verloskundig actieve huisartsen in de regio. Het merendeel van de verloskundigen werkt samen in gezondheidscentra van de Zorggroep Almere. In het Flevoziekenhuis zijn 17 verloskamers. Acht daarvan, waar in principe de poliklinische bevallingen plaatsvinden, zijn tevens kraamsuite. In geval van een medische indicatie durante partu komt de tweedelijn naar de suite, patiënte hoeft dan niet verplaatst te worden. Van de negen medische verloskamers zijn twee ingericht en bemand voor High Care zorg. Er is één triagekamer en een CTG kamer. Op de afdeling zijn 12 flexbedden voor (gezonde) kraamvrouwen met een kind op de neonatologie-afdeling. In het ziekenhuis werken 10 gynaecologen (9 fte) waarvan 4 perinatologen / aandachtsgebied obstetrie, 14 arts-assistenten, waarvan 7 in opleiding tot gynaecoloog, 10 klinisch verloskundigen en 2 maatschappelijk werkers (MMW, 0.9 FTE). Op de afdeling neonatologie zijn 4 bedden beschikbaar voor Post IC/HC zorg beschikbaar en 7 MC bedden. Er zijn onder andere 3 kinderarts neonatologen werkzaam in het Flevoziekenhuis. Binnen Almere bestaat een Kraamzorg Samenwerkings Verband (KSV) waar 7 kraamzorgaanbieders onderdeel vanuit maken. Een relatief groot deel van de populatie in Almere heeft te maken met grootstedelijke problematiek, zoals een laag opleidingsniveau en een andere culturele achtergrond. 4 Inspectie voor de gezondheidszorg. Verloskundige samenwerkingsverbanden: acute zorg veiliger, preventie is blijven liggen. Utrecht, juni >geboortezorg Pagina 5 van 40

6 2.2 Organisatie VSV/governance structuur Het SZG-advies beschouwt deelname aan een VSV als een voorwaarde voor samenwerking op regionaal en lokaal niveau. Het geeft uitgangspunten voor goed bestuur, zoals de formalisering van het VSV, een gedeelde visie en doelstelling, en de samenstelling en verantwoordelijkheden van het VSV-bestuur. Door het VSV in het A. B. C. D. toetsingskader De zorg De zorg De zorg De zorg aangegeven score voldoet voldoet voldoet voldoet aan niet aan gedeeltelijk aan de de norm en de norm aan de norm, norm meer dan maar er is nog de verbetering minimum nodig eisen Geformaliseerd actief VSV Er is een formeel, in een notitie vastgelegd VSV met regelmatige bijeenkomsten, met een concrete agenda. Besluiten en notulen worden actief gecommuniceerd naar alle betrokkenen (C) Samenstelling VSV Alle in het SZG-advies genoemde disciplines en instellingen nemen deel aan het VSV met gemandateerde vertegenwoordigers. Alle disciplines zijn bij de vergaderingen en werkgroepen vertegenwoordigd. Anderen worden op indicatie uitgenodigd (D). Visie en doelstelling VSV Het VSV heeft een missie / visie vastgelegd die niet bekend is bij (een deel van) de aan het VSV deelnemende disciplines (B). Bestuurlijke verantwoordelijkheid VSV Het VSV heeft een multidisciplinair bestuur. De taken en bevoegdheden van het bestuur ten aanzien van de deelnemers zijn vastgelegd (C). Toelichting: Geformaliseerd actief VSV Het VSV Almere bestaat in formele vorm sinds 1 april Het is het platform voor de vakinhoudelijke uitwisseling tussen de zorgverleners, de totstandkoming van protocollen en werkafspraken en de bespreking van Perinatale Audits (PAN). Het VSV vergadert maandelijks en heeft daarnaast vier keer per jaar een Pagina 6 van 40

7 perinatale sterfte bespreking. In 2014 is de verloskundige caroussel langs geweest op een extra VSV bijeenkomst. Ook participeert het VSV in het onderzoek op een lijn van het Netwerk Geboortezorg Noord West Nederland vanuit het VUMC. Samenstelling VSV Het VSV bestaat momenteel uit de verloskundigen van de Zorggroep Almere (vier praktijken) en van de twee vrijgevestigde verloskundigenpraktijken in Almere, klinisch verloskundigen, gynaecologen, kinderartsen, neonatologen, arts-assistenten (AIOS en ANIOS) en O&G-verpleegkundigen van het Flevoziekenhuis, vertegenwoordigers van de kraamzorgorganisaties uit de regio en de voorzitter van de Alliantie Verloskundigen Almere. Alle disciplines zijn bij de vergaderingen en werkgroepen vertegenwoordigd. Anderen worden op indicatie uitgenodigd. Visie en doelstelling VSV Het huidige VSV voldeed niet aan de eisen van een goed begin. Daarom is in 2011 een visienotitie opgesteld die in 2012 is aangescherpt en is uitgemond in plannen voor het VSV Almere 2.0 dat naar verwachting in december 2014 wordt vastgesteld. Almere 2.0 is gericht op een verdere integratie van eerste en tweedelijns verloskundige zorg met concrete doelstellingen en een prioritering die zijn vastgelegd in een business case. Bij de bespreking van de verloskundige carroussel bleek dat de visie en doelstelling nog onvoldoende bekend waren bij de leden van het VSV. Bestuurlijke verantwoordelijkheid VSV Er is een multidisciplinair bestuur met een externe voorzitter. Na besluitvorming over VSV-Almere 2.0 veranderen de afspraken over de bestuurlijke aansturing. 2.3 Samenwerking in de praktijk Het SZG-advies bevat specifieke voorwaarden voor de samenwerking in het VSV. Dit betreft, naast de in hoofdstuk 2.2 beschreven aanwezigheid van een operationeel VSV, actieve samenwerking van alle professionals die samen de zorg rond zwangerschap en geboorte leveren, het realiseren van afstemming en onderling vertrouwen en het op lokaal niveau implementeren en uitvoeren van landelijke richtlijnen. Pagina 7 van 40

8 Door het VSV in het A. B. C. D. toetsingskader aangegeven score De zorg De zorg De zorg De zorg voldoet voldoet voldoet voldoet niet aan gedeeltelijk aan de aan de de norm aan de norm norm en norm, maar meer dan er is nog de verbetering minimum nodig eisen Samenwerking binnen en tussen disciplines Er is binnen het VSV consensus over het verwijsbeleid, eventuele knelpunten zijn bespreekbaar en het beleid wordt in de praktijk ook zo uitgevoerd. In de praktijk bestaat een goede werkrelatie tussen en binnen eerste en tweede lijn. Deelnemers kunnen elkaar aanspreken (C). Toelatings overeenkomst Alle verloskundigen en verloskundig actieve huisartsen die gebruik maken van de verloskundige faciliteiten in een ziekenhuis hebben individueel - een schriftelijk vastgelegde toelatingsovereenkomst met het betreffende ziekenhuis (C). Landelijke protocollen vertalen en implementeren Er zijn in het VSV lokale protocollen die multidisciplinair zijn opgesteld, door alle betreffende disciplines worden onderschreven en in de praktijk ook door alle disciplines worden gevolgd / geïmplementeerd. Het gebruik hiervan wordt gezamenlijk en op transparante wijze geëvalueerd (D) Deelname PRN Binnen het VSV nemen alle disciplines die betrokken zijn bij de perinatale zorg deel aan de registratie. De dekking is 100% van de zorggevallen (C). Deelname PAN Er zijn binnen het VSV structurele multidisciplinaire auditbesprekingen volgens de systematiek van de PAN, alle disciplines die betrokken zijn bij de perinatale zorg nemen daar aan deel. De aanbevelingen worden belegd in het VSV of bij de betrokken discipline(s) (C). Evaluatie van zorggegevens Er vindt binnen de eerste lijn en/of binnen de tweede lijn een periodieke, tenminste jaarlijkse, evaluatie van de geboden geboortezorg plaats op basis van relevante gegevens (zoals overzicht parallelle acties, PAN, PRN en VOKS rapportages). Deze evaluatie is beperkt tot de eigen discipline en wordt niet met de samenwerkingspartners gedeeld (B). Pagina 8 van 40

9 Toelichting: Samenwerking binnen en tussen disciplines Consensus over het verwijsbeleid heeft vorm gekregen in de gezamenlijke intakestraat waar de zorg start voor de zwangere die zich aanmeldt en de dagelijkse bespreking van alle nieuwe eerstelijns cliënten. Deelnemers kunnen elkaar aanspreken maar de samenwerking wordt (nog) niet regelmatig expliciet geëvalueerd. Toelatingsovereenkomst De toelatingsovereenkomst is een voorwaarde voor participatie in het VSV. Dit geldt nog niet voor waarnemers, maar hier wordt wel aan gewerkt. Landelijke protocollen vertalen en implementeren In het kader van het Centrum Zwangerschap en Geboorte (CZG) zijn diverse zorgpaden vastgesteld. Daarbij wordt een getrapt proces gehanteerd, waarin elke betrokkene op persoonlijke titel input kan leveren. Protocollen worden elke 2 jaar herzien, ook in het kader van regionale protocollering vindt regelmatig evaluatie van onze protocollen plaats. Het gebruik hiervan wordt gezamenlijk en op transparante wijze geëvalueerd. Men heeft het voornemen zorgpaden te evalueren en te beoordelen in hoeverre de kraamzorg meer in de zorgpaden betrokken dient te worden. Na accordering worden de protocollen via een mailsysteem verspreid en elektronisch opgeslagen. Bij het onverwachte bezoek aan de afdeling bleek de vindplaats en inhoud van protocollen bekend bij de aangesproken professionals. Deelname PRN Omdat Mosos geen koppeling kent met de nieuwe PRN dataset vindt de registratie nog niet plaats in de nieuwe PRN dataset. Deelname PAN Verbeteracties worden door de groep die de audit voorbereidt in gang gezet en bij elke volgende audit wordt gemeld hoe implementatie heeft plaats gevonden. Voorbeelden van ondernomen acties naar aanleiding van de perinatal audit zijn ook opgenomen in het jaarverslag van de vakgroep gynaecologie. Viermaal per jaar vindt er tevens een IUVD-bespreking plaats. Evaluatie van zorggegevens De maatschap gynaecologie bespreekt samen met arts-assistenten en tweedelijns verloskundigen de jaarlijkse uitkomsten van zorg. Deze zijn opgenomen in het jaarverslag dat ook naar de eerste lijn gaat. Iedere maand is, na de overdracht, een complicatiebespreking op basis van Mediscore. Daaruit bleek dat er in Almere relatief veel HPP voorkomt. Op basis daarvan is in het VSV het fluxusprotocol aangepast. VSV-brede evaluatie van uitkomsten van zorg worden nog niet structureel gebruikt in het verbeteren van de zorg. Men onderkent het belang en werkt toe naar een sluitende kwaliteitscyclus door het agenderen van structurele evaluatie en het betrekken van de kraamzorg hierin. Pagina 9 van 40

10 2.4 Continuïteit van zorg tijdens de zwangerschap, beleid voor kwetsbare zwangeren Bij calamiteiten in de verloskunde blijkt het ontbreken van voldoende continuïteit van zorg tijdens de zwangerschap vaak een rol te spelen. Dit klemt nog meer bij de begeleiding van een kwetsbare zwangere. Het SZG-advies noemt het tijdig signaleren en inschatten van risico s essentieel voor een optimale uitkomst van zwangerschap en geboorte. Het gaat daarbij niet alleen om medische risico s, maar ook om risico s die voortvloeien uit leefstijl, huisvesting, armoede en (psycho)sociale factoren. Omdat bij de inspectiebezoeken in 2012 en 2013 bleek dat structurele, VSV-brede, aandacht voor kwetsbare zwangeren nog onvoldoende van de grond was gekomen, toetst de inspectie het beleid bij de prenatale zorg vooral aan de hand van het beleid voor de kwetsbare zwangere. Door het VSV in het A. B. C. D. toetsingskader aangegeven De zorg De zorg De zorg De zorg score voldoet voldoet voldoet voldoet niet aan gedeeltelijk aan de aan de de norm aan de norm norm en norm, maar meer dan er is nog de verbetering minimum nodig eisen Beleid bij psychosociale problemen Het VSV heeft een samenhangend beleid van 0e, 1e en 2e lijn en kraamzorg voor zwangeren / kraamvrouwen met psychosociale problemen. Dit werkt in de praktijk goed (C). Beleid bij kwetsbare zwangeren (Was niet opgenomen in het toegestuurde toetsingskader) Beleid laaggeletterden De betrokken disciplines hebben geen beleid gericht op laaggeletterden. Professionals besteden in de praktijk wel aandacht aan het herkennen van laaggeletterde zwangeren (B). Bespreken individuele zwangeren Binnen het VSV zijn afspraken dat iedere zwangere structureel besproken wordt. Het bespreken van alle zwangeren vindt structureel plaats (D) Huisbezoek Eerste lijn, kraamzorg en JGZ hebben ieder een eigen doelstelling en beleid voor het afleggen van een huisbezoek, maar deze zijn niet met elkaar afgestemd waardoor de samenhang ontbreekt. De verschillende disciplines communiceren niet met elkaar over de resultaten van een huisbezoek (B). Pagina 10 van 40

11 Leefstijl en stoppen met rokenadvisering Er is een beleid voor stoppen met rokenbegeleiding in eerste en tweede lijn maar het beleid eerste en tweede lijn sluiten niet op elkaar aan en/of het beleid wordt niet door allen in praktijk gebracht (B). Voorlichting aan de zwangere Er is in het VSV afstemming over de inhoud van de (prenatale) voorlichting aan zwangeren en de voorlichting in de verschillende echelons is eenduidig (C). Toelichting: Beleid bij kwetsbare zwangeren en zwangeren met psychosociale problemen In de regio is een grote groep kwetsbare zwangeren met grootstedelijke problemen. Inventarisatie liet zien dat de groep groter was dan gedacht en relatief vaak buiten de reguliere afspraken (in avond en weekend) gezien wordt. Het betreft veel tienerzwangerschappen en zorgmijders. Zwangeren worden bij de intake gescreend met het instrument R4U 5 om mogelijke kwetsbaarheid en benodigde aanvullende zorg in kaart te brengen. Op basis van risicoselectie wordt in het multidisciplinair overleg (MDO) een beleid voorgesteld en besproken. Dit wordt aan de zwangere voorgelegd als een kans, niet als een straf. In de eerste lijn werken, binnen de zorggroep Almere, eerstelijns verloskundigen, huisartsen en maatschappelijk werk samen in de begeleiding van deze doelgroep. De gezondheidscentra hebben hiervoor ook een gespecialiseerde POH-JGZ verpleegkundige. In het ziekenhuis is een POP-poli (Psychiater, Obstetricus, Pediater), waar een vrouw eenmalig consultatief kan worden ingebracht voor zowel preconceptie-advies als voor advies over het beleid in de huidige zwangerschap (bijvoorbeeld bij SSRIgebruik). Aan het einde van de dag is er een POMP-overleg waar de vrouwen van de POP-poli en de EZP poli worden nabesproken met medisch maatschappelijk werk, psychiater, kinderarts en verloskundige hulpverleners. Eenmaal per maand is ook het AMK/Bureau Jeugdzorg hierbij, om eventuele uithuisplaatsingen al intra-uterien te regelen zodat acute situaties voorkomen worden. Er wordt hierbij gewerkt met het protocol zorgelijke zwangeren. De eerste lijn kan hier ook zwangeren inbrengen, als ze er in het eerstelijns overleg niet samen uitkomen, maar hier wordt tot nu toe weinig gebruik van gemaakt. De Extra Zorg Poli (EZP) is voor zwangeren met (ernstige) psychosociale problemen, al dan niet na verwijzing vanuit de POP-poli. Zij worden gezien door een vast team van één gynaecoloog, klinisch verloskundigen en medisch maatschappelijk werk. De EZP voor tweedelijns patiënten is opgericht als gevolg van de signalering van de grootstedelijke problematiek, waarbij duidelijk uitgezet beleid ontbrak. Juist deze populatie werd vaak gezien door diverse hulpverleners bij ad hoc consultaties. Doelstelling was en is het preventief werken om zo gezondheid van moeder en kind en obstetrische uitkomsten te verbeteren. In Almere bestaat een relatief hoog percentage slechte perinatale uitkomsten door multiproblematiek. Het medisch maatschappelijk werk richt zich op verbetering van de psychosociale problematiek van de zwangere en de toekomstige opvoedsituatie van haar kind aan de hand van richtlijnen met betrekking tot vroegsignalering en preventie kindermishandeling (JGZ) alsmede volgens de Veldnorm voor de ziekenhuizen betreffende de verplichte Meldcode Huiselijke geweld en Kindermishandeling (KNMG 2013). Vanaf de EZP 5 De R4U: de Rotterdam Reproduction Risk Reduction checklist Pagina 11 van 40

12 wordt rond 36 weken ook contact opgenomen met de eerstelijns verloskundige die het kraambed zal begeleiden. In de zorgpaden is de sociale kaart verweven. De samenwerking met de kraamzorg hierin is groeiende. In december 2014 zijn voor het werkoverleg van de kraamzorg een verloskundige en maatschappelijk werker van de EZP uitgenodigd om de medewerkers te informeren over de werkwijze van de EZP. Evaluatie is gepland, maar heeft nog niet plaatsgevonden. Het Flevoziekenhuis houdt een registratie bij van het aantal zwangeren dat via de EZP wordt begeleid. In 2011 was dit aantal 108, in en in In 2013 was er 34 keer bemoeienis van bureau Jeugdzorg, 11 maal een AMK-melding en 12 maal een ondertoezichtstelling. Beleid laaggeletterden In de eerste lijn is aandacht voor laaggeletterdheid, verloskundigen gebruiken hierbij trucjes die ze in een training in het Gezondheidscentra hebben geleerd. Er is geen structureel beleid voor, noch in de tweede lijn of in het VSV. Bespreken individuele zwangeren Door alle eerstelijns praktijken is gestart met een Intakestraat. Hier worden zwangeren bij het eerste consult zowel door de eerstelijns verloskundige gezien als door de gynaecoloog. Het VSV heeft hiervoor een zorgpad ontwikkeld met een vast programma voor iedere zwangerschapstermijn, afhankelijk van een indeling in low risk, medium risk of high risk. Ook tijdens de zwangerschap is hierdoor vaker directe afstemming waardoor verwijzingen lijken te worden beperkt. De interne consultatie resulteert ook in terugverwijzingen. De intakestraat wordt als nuttig ervaren, ook door het geregelde contact tussen gynaecoloog en verloskundige. Er zijn nog geen uitkomstgegevens bekend. Omgekeerd worden zwangeren die op de EZP-poli gecontroleerd worden, voor de overdracht van het kraambed ook besproken met de eerstelijns verloskundige. Dit gebeurt echter niet voor alle zwangeren uit de tweede lijn. Het is in de planning dat deze zwangeren in de toekomst minstens eenmaal een consult bij de verloskundige krijgen, omdat in ieder zorgpad fysiologische aspecten zitten. Zwangerschapscontroles in de tweede lijn gebeuren niet door een vaste gynaecoloog of verloskundige. De wens is dit beter te structureren door vaste koppels per weekdag om beter te kunnen monitoren of beleidsafspraken worden nagekomen. Leefstijl en stoppen met rokenadvisering Zorgverleners in de eerste lijn besteden wel aandacht aan stoppen met roken begeleiding bij rokende zwangeren, maar vooral op indicatie bijvoorbeeld bij een klein kind. Rookgedrag wordt geregistreerd, maar niet eenduidig omdat hiervoor geen ruimte in Orfeus is. Het is de eerste lijn niet bekend of hier na verwijzing in de tweede lijn nog aandacht wordt gegeven. Het wordt als lastig ervaren om te begeleiden en te controleren als er sprake is van een afwerende houding van de zwangere: bespreken is niet moeilijk, motiveren wel. Soms verwijst de verloskundige naar de huisarts of diens praktijkondersteuner (POH), maar men heeft weinig vertrouwen in het effect. Onlangs is een nascholing geweest van Tactus-verslavingszorg. Het Stivoro-instrument voor stoppen met roken wordt niet gebruikt, waarbij opgemerkt dient te worden dat Stivoro niet meer in gebruik is en overgenomen is door de verslavingszorg. In de tweede lijn wordt het wel genoteerd in het dossier en bij rokende zwangeren komt men erop terug en wijst op STIVORO. Er zijn twee zorgpaden waarin stoppen met roken beleid verwerkt is, maar deze zijn nog niet geïmplementeerd. Er is geen VSV-breed beleid voor stoppen met roken. Pagina 12 van 40

13 Voorlichting aan de zwangere In de Werkgroep voorlichting van het Centrum Zwangerschap en Geboorte is gezamenlijke voorlichting uitgebreid aan bod gekomen. Vanuit deze werkgroep is eenduidige informatie gemaakt die de zwangere via de geboort (van Nativitate) direct antwoord op vragen geeft, bijvoorbeeld over pijnbestrijding of minder leven voelen. Huisbezoek De kraamzorg doet de huisbezoeken; indien nodig wordt informatie uitgewisseld met de verloskundige. Eerstelijns verloskundigen doen soms wel eens een bevallingspraatje thuis om de thuissituatie in ogenschouw te kunnen nemen. Op indicatie worden ook tweedelijns zwangeren bezocht. In een pilot geïntegreerd huisbezoek is er voor alle zwangeren die vallen in de pilotgroep bij 34 weken structureel overleg tussen kraamzorg, verloskundige en ziekenhuis. De mogelijkheden hiervoor zijn echter ook afhankelijk van de verzekering en de regeling geldt niet voor de gehele regio. 2.5 Continuïteit van zorg bij de bevalling In het SZG-advies staan voorwaarden waaraan voldaan moet worden bij acute verloskundige problemen die in de eerste lijn ontstaan. Dit geldt ook voor acute situaties binnen de tweedelijn, waar tijdwinst kan worden bereikt door gelijktijdig met het oproepen van de gynaecoloog ook andere professionals met de benodigde extra of andere deskundigheid (zoals kinderarts, anesthesioloog of OK team) op te roepen (interne parallelle actie). Voor een verantwoorde begeleiding en bewaking tijdens de bevalling moeten moeder en kind kunnen rekenen op voldoende, aantoonbaar deskundige professionals die in hun samenwerking weten wat ze van elkaar kunnen verwachten. Uw score aangegeven in het A. B. C. D. toetsingskader De zorg De zorg De De zorg voldoet voldoet zorg voldoet niet aan gedeeltelijk voldoet aan de de norm aan de aan de norm en norm, maar norm meer er is nog dan de verbetering minimu nodig m eisen Protocol parallelle actie Er is een protocol voor overdracht eerste- naar tweedelijn in geval van een acute levensbedreigende situatie, en dit functioneert in de praktijk goed. De afspraken met de ambulancedienst zijn bekend. In geval van een acute levensbedreigende situatie binnen de tweedelijn zijn er sluitende afspraken vastgelegd wie de bevoegdheid heeft OK-team en kinderarts in huis te roepen als een parallelle actie binnen de tweedelijn geïndiceerd is. Deze afspraken worden structureel geëvalueerd (D). Pagina 13 van 40

14 Bewaking bij de bevalling Er is een GOP 7x24 uur in het ziekenhuis aanwezig. De gynaecoloog/gop stelt zich regelmatig op de hoogte van de conditie van moeder en kind en het verloop van de baring. De gynaecoloog is oproepbaar en binnen 30 minuten aanwezig (C). Begeleiding tijdens de bevalling Er zijn 7x 24 uur voldoende O&G verpleegkundigen/ kraamverzorgenden voor een verantwoorde begeleiding. Er is een beleid voor piekdrukte (C). Bevoegdheid en bekwaamheid per discipline - professionals in opleiding treden pas zelfstandig op nadat bekwaamheid is getoetst, dit is vastgelegd in een portfolio. - er is een adequaat inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers en waarnemers - er is structurele bijscholing voor het onderhouden van de bekwaamheid en er wordt geregistreerd en bewaakt wie welke training heeft gevolgd (C). Taakafbakening in multidisciplinair verband Binnen het ziekenhuis/ VSV zijn duidelijke afspraken over taakafbakening van de verschillende disciplines en het inroepen van extra deskundigheid en deze verlopen in de praktijk 24 uur per dag goed en de afspraken worden regelmatig geëvalueerd (D). Foetale monitoring tijdens de bevalling Tijdens de tweedelijns bevalling is het 7x24 uur mogelijk op indicatie de foetale conditie te monitoren met CTG en MBO. Degene die de bevalling begeleidt is voldoende opgeleid en getraind om het CTG te beoordelen en het MBO te interpreteren. De dienstdoend gynaecoloog kan (indien niet aanwezig op verloskamer) de CTG-registratie op afstand bekijken. (C). Pijnbehandeling De zwangere wordt tijdens de zwangerschap goed voorgelicht over de mogelijkheden en risico s van pijnbehandeling. Op verzoek is een adequate en veilige vorm van pijnbehandeling mogelijk en dag en nacht laagdrempelig beschikbaar. Er is een transmuraal multidisciplinair protocol voor pijnbehandeling (D). Toelichting: Protocol parallelle acties In het VSV was al een protocol parallelle actie voordat de regioprotocollen werden gemaakt. Eerstelijns verloskundigen bellen het ziekenhuis met Code Rood, waarna alles klaargezet wordt. Evaluatie van een enkele casus heeft plaatsgevonden tijdens een perinatale audit bespreking. Structurele evaluatie is afgesproken. Hiervoor worden sinds de zomer 2014 tien achtereenvolgende casus verzameld. Bij de recente 3 calamiteiten is er geen sprake geweest van een overdrachtsprobleem. Ingezette parallelle acties liepen zonder vertraging en adequaat. Pagina 14 van 40

15 Bewaking bij de bevalling Er is 7x24 uur een klinisch verloskundige aanwezig op de verloskamers en overdag en s avonds tevens een arts-assistent. Vanaf 1 januari 2015 is er, vanwege de drukte, ook s nachts een arts-assistent ingeroosterd. Er is altijd één van de gynaecologen die verloskamerdienst heeft. In het geval van drukte komen gynaecologen naar het ziekenhuis. Hier zijn geen expliciete afspraken over vastgelegd. Begeleiding bij de bevalling, verpleegkundige bezetting Voor de thuisbevalling hebben sommige kraamcentra een aparte partuspool. Tijdens het kraambed worden er hoogstens twee kraamverzorgenden ingezet. Bij een poliklinische eerstelijns bevalling verlenen medewerkers van het ziekenhuis de verpleegkundige zorg. Verloskundigen hebben de wens dat zij hiervoor een kraamverzorgende uit de regio kunnen meenemen. Er wordt momenteel gekeken naar de mogelijkheden om de poliklinische partus door de kraamverzorgende te laten begeleiden. Uit de dienstlijst blijkt dat in het ziekenhuis overdag 8/9, in de avond en het weekend 6-7 en in de nacht 4-5 verpleegkundigen en/of kraamverzorgenden aanwezig zijn, waaronder overdag minimaal 4 O&G verpleegkundigen incl. High care verpleegkundige, avond en nacht 3 of meer O&G-verpleegkundigen waarvan 1 High Care. Er is een lijst met vrijwilligers van de verpleging die bij piekdrukte gebeld kunnen worden. Bevoegdheid en bekwaamheid per discipline en taakafbakening Klinisch verloskundigen zijn, als ze in het ziekenhuis komen werken, twee tot drie maanden boventallig, ongeacht hun ervaring. Pas na een half tot driekwart jaar hebben ze nachtdienst. Vijf klinisch verloskundigen hebben de opleiding Klinisch verloskundige in Utrecht gedaan, drie in Rotterdam de masteropleiding PA-KV en één de masterstudie evidence based practice. Een ervaren klinisch verloskundige kan zelfstandig een uitgangs-vacuümextractie doen na 10 VE s onder supervisie van een oudste assistent of gynaecoloog. Dit was vooral handig in de periode dat zij s nachts als enige GOP in huis was. Alle verrichtingen staan in een elektronisch portfolio, inclusief de beoordelingen van de superviserende gynaecoloog. O&G verpleegkundigen volgen jaarlijks BLS, NLS, verpleegkundig rekenen, CTG en de overige specifieke scholingen en voorbehouden handelingen. In het Leermanagement Systeem wordt het verpleegkundig portfolio bijgehouden. Elke maand is er in de tweede lijn een onderwijsbijeenkomst waar klinisch verloskundigen en arts-assistenten onderwerpen voor aandragen. Voor CTGscholing is een e-learning beschikbaar, deze moet jaarlijks verplicht gevolgd worden, dit wordt geregistreerd. In de eerste lijn worden de trainingen van MedSim en CAVE gebruikt. Jaarlijkse reanimatietraining is verplicht; deze wordt viermaal per jaar aangeboden, deelname wordt geregistreerd. In het ziekenhuis vinden wekelijks acute situatie trainingen plaats. Eerstelijns verloskundigen kunnen hieraan deelnemen. Hiervan wordt in de praktijk nog weinig gebruik gemaakt. Het plan is multidisciplinaire teamtrainingen te starten, waarbij ook de kraamzorg kan worden betrokken. Taakafbakening in multidisciplinair verband Pagina 15 van 40

16 Afspraken over wie wanneer welke zorg levert zijn geprotocolleerd. Indien hiervan wordt afgeweken, wordt dit onderling besproken. De afgelopen jaren is in het VSV regelmatig terugkoppeling gegeven over casus waarbij onduidelijkheid of ontevredenheid over het gevoerde beleid ervaren werd. De eenheid van beleid binnen de maatschap gynaecologen is toegenomen. Binnen de tweede lijn is een structurele evaluatie van taakverdeling en supervisie niet gebruikelijk. De verdeling van de patiëntenzorg tussen klinisch verloskundigen en artsassistenten gebeurt op basis van pathologie. Het ervaringsniveau van artsassistenten is volgens eerstelijns verloskundigen merkbaar wisselend. Ten behoeve van continuïteit van zorg is in een pilot geëxperimenteerd dat de eerstelijns verloskundige een partus met een lichte medische indicatie afmaakt zonder een tweedelijns professional in de verloskamer tijdens de ontsluiting, deze is wel aanwezig bij de uitdrijving. CTG bewaking vindt tijdens de ontsluiting plaats op afstand door de tweedelijns zorgverlener en de O&G-verpleegkundigen. In de praktijk is dit experiment niet van de grond gekomen door het nieuwe protocol Remifentanil, nav de Standard Operating Procedure (SOP) Remifentanil van Foetale monitoring tijdens de bevalling Het bewaken van het CTG wordt gezien als een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dit geldt ook voor de bewaking bij pijnbestrijding met remifentanil. In dat geval wordt de patiënte aangesloten op een extra monitor voor zuurstofsaturatie- en ademhalingsbewaking; ook deze schermen zijn overal op de afdeling te zien. Verpleegkundigen bewaken continue het CTG van de eigen patiënt en waarschuwen de klinisch verloskundige of arts-assistent als daarop bijzonderheden te zien zijn. Maar de klinische zorgverlener waakt zelf ook over het CTG van de patiënten. En overdag waarschuwt de verloskundige collega op de poli ook bij het waarnemen van eventuele slechte CTG s op de afdeling en vice versa tav poli-patiënten. De afspraak is dat de klinisch verloskundige of arts-assistent iedere twee uur een gestructureerde CTG-beoordeling in het dossier noteert. Pijnbehandeling Binnen het VSV Almere bestaat er al vele jaren een gezamenlijk eerste- en tweedelijns protocol pijnbehandeling en een bijbehorende voorlichtingsfolder. Naar aanleiding van de SOP Remifentanil is de voorlichtingsfolder en het protocol aangepast. 2.6 Gegevensoverdracht Door zowel medische gegevens als afspraken in het dossier vast te leggen kunnen overdrachtsituaties veiliger worden gemaakt. In de zorg rond de zwangere zijn er veel mondelinge overdrachten, zowel van eerste naar tweede of derde lijn als binnen één echelon bij overdracht van de dienst. Het is bij deze overdrachten van belang dat zowel de belangrijkste medische en psychosociale gegevens als de eventuele vraagstelling en het advies of behandelplan op een systematische manier aan bod komen. Bij meldingen over calamiteiten blijken het ontbreken van een volledige overdracht of onduidelijkheid over afspraken over interventies vaak een rol te spelen. Pagina 16 van 40

17 Uw score aangegeven in het A. B. C. D. toetsingskader De zorg De zorg De zorg De zorg voldoet voldoet voldoet voldoet niet aan gedeeltelijk aan de aan de de norm aan de norm norm en norm, maar meer er is nog dan de verbetering minimu nodig m eisen Dossiervoering Alle disciplines hebben een overzichtelijk patiëntendossier waarin zowel medische en verpleegkundige gegevens als afspraken over het beleid zijn vastgelegd en waarin bij overdracht van de zorg de relevante informatie van de voorgaande zorgverlener(s) is opgenomen (C). Gegevens bij ontslag of einde kraambed Er is een schriftelijke overdracht bij ontslag of afsluiting kraambed en er is een overdracht van kindgegevens naar de JGZ. Overdracht naar huisarts of JGZ zijn gestructureerd, tijdig en volledig, en in overeenstemming met de norm (C). Toelichting: Overdracht Na een consult vanuit de eerste lijn krijgt de verloskundige bericht via de cliënt. Als de gynaecoloog het beleid verandert koppelt hij dat gewoonlijk ook telefonisch terug. In het ziekenhuis vindt drie keer per 24 uur een overdracht plaats waarbij gynaecologen, arts-assistenten en de klinisch verloskundige aanwezig zijn. Hier worden alle casus besproken van de vorige/afgelopen dag, worden CTG s bekeken en worden de leermomenten gebruikt. Verpleegkundigen hebben een eigen overdracht. Uit de interviews bleek dat het gebruikelijk is om verandering van het beleid telefonisch of mondeling over te dragen na een MDO en vaststelling van het beleid. Er is een instructie over een systematische overdracht met de SBAR geweest en in de assistentenkamer hing het SBAR-schema aan de muur. Tijdens het inspectiebezoek vond geen observatie van overdrachten plaats. Uit de gesprekken bleek dat de sfeer waarin de overdrachten plaatsvinden door alle betrokkenen als zeer positief ervaren worden, maar dat zij niet altijd gestructureerd en volledig zijn. Dossiervoering Het is voor eerste en tweede lijn mogelijk elkaars digitale dossiers in te zien, maar men werkt nog vaak met een papieren uitdraai. De eerstelijns verloskundige kaart wordt voor de tweedelijn ingescand vanuit MOSOS. Men hoopt in de toekomst een gezamenlijk dossier te kunnen gaan voeren. Het afgesproken zorgbeleid is op een vaste plek te vinden, op het gele vel van het intakeblad. Dit werd bevestigd bij het onverwachte bezoek aan de verlosafdeling, waarin ook dossiers werden ingezien. Daarin werden ook (in geval van overdracht) de eerstelijns gegevens gevonden. Pagina 17 van 40

18 In de ontwikkeling van het VSV 2.0 wordt toegewerkt naar het verbeteren van het dossier in samenwerking met de kraamzorg. Nu is dat nog deels op papier en van het verloskundige dossier gescheiden. Ontslag of einde kraambed Er is een schriftelijke overdracht bij ontslag of afsluiting kraambed. Er is een overdracht van kindgegevens naar de JGZ. Twee maal per week worden alle partusgegevens uitgedraaid ten behoeve van het centraal administratiepunt JGZ. Vanuit het ziekenhuis en vanuit de eerste lijn wordt de kraamzorg en de JGZ geïnformeerd. Een kwetsbare zwangere krijgt vaak een klinisch kraambed van 48 uur, en wordt pas ontslagen als het medisch maatschappelijk werk op de hoogte is en de zorg voor moeder en kind na ontslag in kaart is gebracht. Vanuit alle geledingen wordt aangegeven dat er een probleem is met de volledigheid van het aan elkaar rapporteren en overdragen. 2.7 Overige besproken punten Knelpunten Het wordt als een knelpunt ervaren dat in de bekostiging geen ruimte is voor de extra zorg aan kwetsbare zwangeren. Het achterstandstarief functioneert niet: dat is formeel slechts op twee straten van toepassing. De extra zorg wordt vaak juist gegeven om erger (en duurdere zorg ook in maatschappelijke context) te voorkomen. Bij de kraamzorg neemt het aantal vrouwen dat 3 uurs-zorg afneemt toe; dit betreft vaak juist vrouwen met problemen. Andere benoemde knelpunten zijn het afschaffen van de vergoeding voor de combinatietest, het ontbreken van een vergoeding voor de tolkentelefoon in het geval van GGZ-problematiek, en de geplande bezuiniging op verpleegkundig personeel. Positieve punten Als positieve punten worden genoemd de herregistratie van het WHO borstvoedingscertificaat (maart 2014) en dat men, in een heel ingewikkelde populatie, werkt met zo n gemotiveerde club mensen. Pagina 18 van 40

19 3 Conclusies Het VSV Almere bestaat al sinds In de afgelopen jaren is de visie bijgesteld en is een beschrijving van het VSV Almere 2.0 opgesteld, gericht op een verdere integratie van eerste en tweedelijns verloskundige zorg met concrete doelstellingen en een prioritering die zijn vastgelegd in een business case. Dit zou naar verwachting in december 2014 worden vastgesteld. Bij de bespreking van de verloskundige carroussel bleken visie en doelstelling nog onvoldoende bekend bij de leden van het VSV. De samenwerking verloopt in de praktijk goed. Consensus over het verwijsbeleid heeft vorm gekregen in een gezamenlijke intakestraat. Afspraken over het beleid zijn vastgelegd in VSV-brede zorgpaden, die bij iedereen bekend zijn. Deze worden regelmatig herbeoordeeld en indien nodig herzien. VSV-brede evaluatie van de geboden geboortezorg op basis van relevante gegevens zoals overzicht parallelle acties, PAN, PRN en VOKS rapportages is nog niet gebruikelijk. Er is veel aandacht voor kwetsbare zwangeren en zwangeren met psychosociale problemen, hetgeen is uitgewerkt in een gestructureerd beleid voor bijzondere groepen. Het VSV houdt sinds 2011 bij hoe vaak specifieke problemen voorkomen. Evaluatie van het effect van het beleid is gepland, maar heeft nog niet plaatsgevonden. Alle zwangeren uit de eerste lijn worden bij het eerste consult in de intakestraat gezien door een gynaecoloog. Zwangeren van de Extra Zorg Poli worden, voor de overdracht van het kraambed, ook besproken met de eerstelijns verloskundige. Er is nog geen structurele aandacht voor laaggeletterdheid. Het stoppen met roken beleid en het beleid voor huisbezoek in de zwangerschap voldoen nog niet aan de normen uit Een goed begin. De randvoorwaarden voor de zorg bij de bevalling voldoen aan de norm. Evaluatie van de parallelle acties is gepland. Het pijnbeleid is naar aanleiding van de SOP Remifentanil aangepast. Dit vormt een extra belasting bij de bewaking van de zwangere. Een experiment met meer verantwoordelijkheid van en begeleiding door de eigen (eerstelijns) verloskundige bij een lichte medische indicatie is voortijdig beëindigd. Overdrachten binnen en tussen disciplines verlopen in een prettige sfeer, maar zijn niet altijd volledig en gestructureerd. Dit laatste geldt ook voor de overdracht naar de JGZ na afsluiten van het kraambed. De overall conclusie is dat het VSV in de regio Almere ver op weg is in de implementatie van de adviezen van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte, ook waar het de kwetsbare zwangere betreft. Er zijn op dit gebied echter nog wel verbeteringen nodig en mogelijk. Deze worden in het volgende hoofdstuk samengevat. Daarnaast kan een extra kwaliteitsslag worden gemaakt door structureler aandacht te besteden aan evaluatie van (onderdelen van) de zorg. Pagina 19 van 40

20 4 Handhaving De conclusies uit het vorige hoofdstuk laten zien dat op een aantal punten nog verbeteringen nodig en mogelijk zijn. De hierna genoemde maatregelen sluiten aan bij de onderwerpen die ten tijde van het inspectiebezoek in december 2014 nog niet of onvoldoende waren geregeld. 4.1 Maatregelen en aanbevelingen voor het VSV Verbeteracties die het VSV voor 1 augustus 2015 dient te realiseren De visie, zoals verwoord in VSV-Almere 2.0, vaststellen en bekend maken bij de deelnemers. Zorgen voor een jaarlijkse VSV-brede evaluatie van de verleende zorg op basis van PRN en overige relevante gegevens. Afspraken maken voor een gestructureerde en systematische overdracht van gegevens zowel bij het overdragen van diensten als bij de overname van zorg door een andere discipline Verbeteracties die het VSV voor 1 november 2015 dient te realiseren Beleid opstellen voor het herkennen van en omgaan met laaggeletterdheid 6 Beleid opstellen over doel en organisatie van het huisbezoek en het delen van de relevante gegevens daaruit met alle betrokken professionals VSV-breed beleid opstellen voor de voorlichting aan zwangeren VSV-breed beleid opstellen voor de stoppen met roken begeleiding van zwangeren. 7 De inspectie verwacht uiterlijk 1 november 2015 een schriftelijke bevestiging van het VSV dat de verbeteracties zijn gerealiseerd. 4.2 Vervolgacties inspectie De inspectie volgt de opvolging van de maatregelen in eerste instantie schriftelijk. Daarnaast gebruikt de inspectie de resultaten bij de beoordeling van meldingen over de verloskundige zorg in deze regio. 6 Zie (bijvoorbeeld) de websites van de Alliantie gezondheidsvaardigheden ( of van de stichting Lezen en schrijven ( 7 Zie (bijvoorbeeld) de Handreiking voor VSV s van het Trimbos instituut, gepubliceerd op de CPZ-website (goedgeboren.nl/netwerk/h/520/31/2835/publicaties/handreiking-stoppen-met-roken) Pagina 20 van 40

21 5 Verbeteracties gemeld door het VSV Gevraagde verbeteracties Reactie VSV november 2015 Oordeel inspectie De visie, zoals verwoord in VSV-Almere 2.0, vaststellen en bekend maken bij de deelnemers. De visie is reeds in een vergevorderd stadium ontwikkeld, echter vaststelling dient zorgvuldig en met draagkracht van alle betrokkenen plaatst te vinden waardoor voor de definitieve implementatie een iets langer tijdspad noodzakelijk zal zijn, dit vergt nog enkele weken. Als de visie door alle partijen geaccordeerd is zullen wij u de visie separaat toesturen. voldoet in de loop van 2016 Zorgen voor een jaarlijkse VSV-brede evaluatie van de verleende zorg op basis van PRN en overige relevante gegevens. Afspraken maken voor een gestructureerde en systematische overdracht van gegevens zowel bij het overdragen van diensten als bij de overname van zorg door een andere discipline. Zowel eerste als tweede lijn hebben de PRN data geanalyseerd, dit zal jaarlijks geagendeerd worden in onze plenaire VSV-bijeenkomsten. De eerste bijeenkomst zal dit jaar plaatsvinden op 19 november aanstaande. Het tijdstip van de dienstoverdracht is aangepast in het dienstrooster van de klinisch verloskundigen en artsassistenten. Daardoor vinden alle overdrachtsmomenten nu plenair plaats in aanwezigheid van alle in de kliniek aanwezige gynaecologen, artsassistenten, klinisch verloskundigen, triage verpleegkundigen en coassistenten. Bij de intake van een nieuwe verloskundige patiënte wordt nu structureel vanuit zowel de eerste als de tweede lijn een brief gestuurd naar de huisarts van patiënte. C. Voldoet aan de norm C. Voldoet aan de norm Ten aanzien van de overdracht naar andere disciplines is er een format ontwikkeld voor een gestructureerde ontslagbrief zowel naar de eerste lijn: huisarts en verloskundige, als eventueel naar de derde lijn. Deze mailing vindt, waar mogelijk, digitaal plaats. De eerstelijns verloskundige wordt tevens altijd telefonisch op de hoogte gebracht van een ontslag post Pagina 21 van 40

22 Beleid opstellen voor het herkennen van en omgaan met laaggeletterdheid partum, ongeacht de aanwezigheid van risicofactoren. Sinds 2012 is er actief beleid opgesteld om de aandacht voor laaggeletterden op de agenda te zetten. Een greep uit de activiteiten: Almere kent meer laaggeletterden dan gemiddeld in Nederland, namelijk De gemeente Almere heeft daarom het bestrijden van laaggeletterdheid hoog op de politieke agenda staan. De zorgverleners werken samen met de gemeente Almere, Stichting Taal voor het Leven en Stichting Lezen en Schrijven. Op 3 december 2012 hebben het Flevoziekenhuis en Zorggroep Almere als 2 van de 15 instellingen/gemeenten/bedrijven in Flevoland een intentieverklaring Alliantie van Meedoen getekend. Hiermee hebben wij aangegeven ons te willen inspannen om het aantal laaggeletterden in Flevoland te verlagen. Jaarlijks publieks- en interne campagne tijdens de Week van de Alfabetisering in september met diverse ludieke acties (Flashmob, kijkdozen) en informatiecampagnes. Vanuit afdeling Communicatie (patiënten-informatie) van het Flevoziekenhuis worden zorgverleners gestimuleerd en ondersteund om materialen te ontwikkelen die eenvoudig leesbaar zijn en/of veel afbeeldingen/pictogrammen bevatten, zodat de communicatie met anderstaligen en laaggeletterden beter verloopt (b.v. meertalige map met afbeeldingen van de afdeling verloskunde). Bij Zorggroep Almere zijn workshops ontwikkeld om medewerkers meer informatie te verstrekken over het herkennen van en omgaan met laaggeletterdheid (zie bijlage). Kraamzorgorganisaties binnen ons VSV bieden hun medewerkers een e-learning module van D. Voldoet aan de norm en meer dan de minimum eisen Pagina 22 van 40