Macro-economische Analyse

Transcriptie

1 Macro-economische Analyse Macro-economische Ontwikkelingen 1e kwartaal 213 Conclusie Ten opzichte van het laatste kwartaal van 212 staan minder signalen op 'rood', maar van een structureel economisch herstel is nog geen sprake. De Nederlandse economie krimpt alweer bijna 2 jaar. In de tweede helft van 213 zal volgens zowel het CPB als DNB enig herstel optreden, maar verwachten zij wel voor heel 213 nog een economische krimp van ongeveer -,5%. Wel groeit naar verwachting de economie weer in 214 met 1%. In 213 zal de werkloosheid verder toenemen en de koopkracht afnemen. De consumptie staat onder druk door matige koopkrachtontwikkelingen en dalende huizenprijzen. In 214 zal er naar verwachting weer sprake zijn van een koopkrachtstijging. Wel stijgt ook in 214 de werkloosheid. Onderdeel Bijlage II Economische Groei, CPB Inflatie Producentenvertrouwen Consumentenvertrouwen Huishoudensconsumptie Koopkrachtontwikkeling Werkloosheid Vacatures Hypotheken Hypotheek- en Kapitaalmarktrente Loan-to-Value Spaartegoeden Hypotheken met betalingsachterstanden Acceptatiecriteria kredietverlening Nieuwbouwwoningen Bouwvergunningen Onvrijwillige veilingen Woningmarkt indicatoren Verhuisgeneigdheid Bron, CPB, CPB CPB, CPB Kadaster Hypotheekshop, DNB, Kadaster BKR DNB MNW Kadaster ING, VEH, Woonkennis.nl Leeswijzer: Versie: Pijl omhoog --> Stijgend Groen --> Positief Auteur: NVM Data & Research Pijl omlaag --> Dalend Rood --> Negatief Oordeel Grijze, platte pijl --> Stabiel

2 Macro-economie Nederlandse economie blijft krimpen Economische Groei Inflatie Inflatie in Nederland stabiliseert zich op hoog niveau Groei t.o.v. vorig kwartaal -,4% 4e kwartaal 212 Inflatie in laatste maanden 2,9%, 3,%, 3,% dec feb 213 Groei t.o.v. zelfde periode jaar terug -1,2% 4e kwartaal 212 Voorspelling groei economie CPB 213 -,5% Voorspelling inflatie CPB 213 2,75% Voorspelling groei economie CPB 214 1,% Voorspelling inflatie CPB 214 2% % groei tov vorige periode % groei tov vorig jaar Percentage Inflatie Nederland Inflatie Nederland (Eur. index) Inflatie Eurozone (Eur. index) Groei tov vorige periode -4-6 Groei tov vorig jaar -5-1 * De Nederlandse economie kromp in het vierde kwartaal van 212 met,4 procent ten opzichte van een kwartaal eerder. Dat is een grotere daling dan de raming van februari (-,2%). Ten opzichte van een jaar eerder is de economie in het vierde kwartaal met 1,2 procent gekrompen. In 212 is de economie in totaal ook met 1,2 procent gekrompen. * De consumptie door de overheid groeide met 1,1 procent en de uitvoer van goederen en diensten met 3,2 procent. * Het CPB voorspelt een krimp voor 213 van,5% (en een krimp tov vorig kwartaal van,5%). Vorig kwartaal voorzagen ze nog een bescheiden groei van,75%. Voor 214 verwacht het CPB een groei van 1%. * DNB is nagenoeg eensgezind over de economische groei in 213 en verwacht een krimp van -,6%. Pas in 214 zal de economie groeien volgens DNB (1%). * Het IMF verwacht een groei van de wereldeconomie voor 213 met 3,5%. Voor de eurolanden wordt een krimp van,2% verwacht. * Na een sterke stijging van de inflatie door de BTW-verhoging is de inflatie nu stabiel rond 3%. Dit is wel het hoogste niveau in ruim 1 jaar. * De inflatie volgens de Europees geharmoniseerde methode (HICP) in Nederland, is eveneens stabiel. Deze ligt nu op 3,2%. * In de Eurozone was de afgelopen zes maanden sprake van een dalende trend. Eurostat heeft de inflatie in de eurozone vastgesteld op 1,8%. Nederland behoort sinds oktober 212 tot de landen met de hoogste inflatie van de eurozone. Dit komt voor een groot deel door verhogingen van de btw, assurantie- en energiebelasting die in het afgelopen jaar zijn doorgevoerd. In 211 behoorde Nederland nog tot de landen met de laagste inflatie. * Het CPB raamt voor dit jaar een inflatie van 2,75% en voor 214 van 2%.

3 Marktvertrouwen Producenten- en consumentenvertrouwen Consumentenvertrouwen daalt verder, producentenvertrouwen stijgt Consumentenvertrouwen op dieptepunt Consumentenvertrouwen Producentenvertrouwen in laatste maanden -5,6 / -3,6 / -4,8 jan - mrt 213 Consumentenvertrouwen in laatste maanden -35 / -44 / -41 jan - mrt 213 Consumentenvertrouwen in laatste maanden -35 / -44 / -41 jan - mrt 213 Economisch klimaat in laatste maanden -58 / -63 / -61 jan - mrt 213 Koopbereidheid in laatste maanden -2 / -32 / -28 jan - mrt 213 Koopbereidheid grote aankopen in ltst maanden -21 / -4 / -36 jan - mrt Producentenvertrouwen (links) Consumentenvertrouwen (rechts) Consumentenvertrouwen Economisch klimaat Koopbereidheid * De stemming onder ondernemers in de industrie is de afgelopen drie maanden enigszins verbeterd. Het producentenvertrouwen is gestegen van -7,7 in oktober 212 tot -3,6 in februari 213. Helaas is het in maart weer teruggezakt naar -4,8. * Het consumentenvertrouwen laat een omgekeerde ontwikkeling zien. Hier was juist het afgelopen half jaar een duidelijke verslechtering zichbaar, met een kleine plus in maart 213 (van -44 naar -41). * Zowel het consumentenvertrouwen als de koopbereidheid heeft in februari 213 een nieuw dieptepunt bereikt. Maart 213 was marginaal beter.

4 Consumptie Huishoudensconsumptie Huishoudensconsumptie blijft op laag niveau Koopkrachtontwikkeling Koopkracht blijft over het algemeen afnemen Huishoudensconsumptie tov vorig jaar -3%,,8%, -2,3% nov jan 213 Koopkrachtontwikkeling tov vorig jaar -,75% Mutatie goederenvolume tov vorig jaar -6%, -1%, -4,5% nov jan 213 Mutatie dienstenvolume tov vorig jaar,3%, -,7%, -,3% nov jan 213 Voorspelling koopkracht CPB 213-1,25% Voorspelling koopkracht CPB 214,75% Voorspelling consumptie 213-1,5% Percentage Percentage Huishoudensconsumptie Volumemutatie Goederen Volumemutatie Diensten 2, 1,, -2-1, -4-2, , Tweeverdieners met Tweeverdieners zonder kinderen, modaal + ½ x kinderen, modaal + modaal modaal Alleenstaande, 2 x modaal Alleenverdiener met kinderen, modaal AOW alleenstaande, AOW * De bestedingen aan duurzame goederen waren in januari 11,9 procent lager dan in januari 212. Vooral * De koopkracht is ten opzichte van vorig jaar met -,75% gedaald.ook voor 213 verwacht het CPB een nieuwe auto s, woninginrichting en huishoudelijke artikelen waren minder in trek. De uitgaven aan daling: gemiddeld -1,25% voor alle huishoudens. Wel zullen naar verwachting al dit jaar tweeverdieners voedings- en genotmiddelen waren 1,7 procent lager. De huishoudens gaven wel iets meer uit aan de zonder kinderen en alleenstaanden erop vooruit gaan (zowel modaal als 2x modaal inkomen). In 214 is overige goederen, waaronder energie en motorbrandstoffen (1,4 procent). Door het koude weer werd fors gemiddeld over alle huishoudens naar verwachting weer sprake van een koopkrachtstijging (,75%). meer energie verbruikt. Het dienstenvolume was,3 procent lager dan een jaar eerder. * Nieuwe beleidsmaatregelen als de afschaffing van de onbelaste reiskostenvergoeding en de bevriezing * De lage beursstand en de hoge werkloosheid zijn de voornaamste factoren van de lage consumptie. van de lonen zijn deels de oorzaak van de negatieve koopkrachtontwikkeling. * Het CPB verwacht dat met name AOW-ers er in 213 op achteruit gaan, vooral huishoudens die naast AOW ook nog pensioen krijgen.

5 Arbeidsmarkt Werkloosheid inmiddels al bijna 8 procent Werkloosheid Aantal openstaande vacatures neemt af Vacatures Werkloosheid (duizenden personen) 613 feb 213 Aantal openstaande vacatures (in duizenden) 11 4e kwartaal 212 Werkloosheidspercentage 7,7% feb 213 Ontstane vacatures (in duizenden) 145 4e kwartaal 212 Voorspelling werkloosheid CPB Vervulde vacatures (in duizenden) 156 4e kwartaal 212 werkloze beroepsbevolking (dzd. personen) 7 Werkloze beroepsbevolking Werkloosheidspercentage werkloosheidspercentage x 1 35 Ontstane vacatures Vervulde vacatures 3 Openstaande vacatures hanteert een andere definitie van werkloosheid dan CPB en DNB, waardoor zij in de berekening standaard hoger uitkomt. : * De voor seizoeninvloeden gecorrigeerde werkloosheid is in februari 213 gestegen tot 613 duizend, een stijging van 15 duizend werklozen sinds vorig jaar. * De werkloosheid in februari 213 bedraagt 7,7 procent van de beroepsbevolking. * DNB verwacht in duizend werklozen. Ze voorspellen dat deze toename ook in 214 doorzet, tot 64 duizend werklozen en een werkloosheidpercentage van 6,7%. * CPB: De voorspelling voor 213 is gesteld op 56 duizend werklozen. Het CPB heeft de werkloosheidsverwachtingen voor de komende jaren met,25% naar boven bijgesteld. Per saldo zal de werkloosheid, zeker in 213, snel oplopen van 5,3% van de beroepsbevolking in 212 naar 6¼% in 213 en 6½% (internationale definitie) in 214. * Eind 212 stonden er, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, 11 duizend vacatures open. Dat zijn er 7 duizend minder dan een kwartaal eerder. Hiermee vertoont het aantal vacatures al anderhalf jaar een dalende trend. * Het aantal vacatures neemt over nagenoeg de gehele linie af. De bouw telde 3 duizend vacatures eind 212. Dit is een halvering ten opzichte van anderhalf jaar eerder. Ook bij de handel was een duidelijke daling zichtbaar. Het aantal vacatures kwam in deze bedrijfstak uit op 17 duizend, 9 duizend minder dan anderhalf jaar eerder. * De ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures wordt bepaald door hoeveel vacatures er ontstaan zijn en hoeveel er vervuld zijn. In het vierde kwartaal van 212 zijn er 145 duizend vacatures ontstaan, 22 duizend minder dan een jaar eerder. Sinds het derde kwartaal van 23 is het aantal nieuwe vacatures niet meer zo laag geweest. Ook het aantal vervulde vacatures lag in het vierde kwartaal een stuk lager dan een jaar eerder en kwam uit op 156 duizend. Hiermee is de dynamiek op de arbeidsmarkt opnieuw lager dan een jaar eerder.

6 Financiering en vermogen Hypotheken Hypotheek- en Kapitaalmarktrente Daling aantal afgesloten hypotheken Hypotheekrente en kapitaalmarktrente historisch laag Gemiddelde hypotheeksom feb 213 Hypotheekrente in laatste maanden 3,9% - 3,7% - 3,6% jan mrt 213 Verandering hypotheeksom t.o.v. vorig jaar -8,% feb 213 Kapitaalmarktrente in laatste maanden 1,7% - 1,8% jan mrt 213 Aantal afgesloten hypotheken feb 213 Verandering aantal t.o.v. vorig jaar -1,1% feb 213 Aantal 45. In euro's 35. Percentage 12, , 8, , Aantal afgesloten hypotheken Gemiddelde hypotheeksom , 2,, Hypotheekrente Kapitaalmarktrente * Binnen de seizoensgebonden fluctuaties treedt een gestage daling van het aantal afgesloten hypotheken op. Inmiddels is dit nog geen 13 duizend op maandbasis. * Het aantal afgesloten hypotheken lag in februari 8% lager dan in dezelfde maand vorig jaar. * De gemiddelde hypotheeksom daalde tot onder de 25. en is daarmee van een vergelijkbaar niveau als in 25. * Op jaarbasis zijn er ruim 195 duizend hypotheken afgesloten. Het jaar ervoor waren dat er nog 23 duizend. * Elk jaar wordt in december een flinke piek van het aantal afgesloten hypotheken geregistreerd. Dit betreft een administratieve handeling, maar de piek van december 212 is extra hoog. De dreiging van de nieuwe hypotheekregels voor 213 is hiervoor mogelijk een verklaring. * De gemiddelde hypotheekrente ligt al enige maanden rond een niveau van 4%. Sinds enkele maanden daalt deze weer en ligt nu zelfs op 3,6%. * Het gat tussen de hypotheekrente en de kwartaalmarktrente loopt voor het eerst sinds twee jaar weer terug. Dit is nu 1,8 procentpunt.

7 Financiering en vermogen Loan-to-Value Spaartegoeden Verhouding hypotheeksom - woningprijs stabiel Spaartegoeden hoog en stabiel Loan-to-value 116% 4e kwartaal 212 Spaartegoeden 324 miljard Verandering tov vorig kwartaal -1% 4e kwartaal 212 % verandering tov vorig jaar 5,6% jan-13 jan-13 Mutatie laatste 3 maanden,1%,,1%,,% nov jan 213 Percentage 125 Loan-to-value in miljoenen terugbetalingen stortingen spaartegoeden in miljoenen * De loan-to-value ratio geeft de verhouding tussen het afsluitbedrag van de gemiddelde hypotheek (Kadaster/) en de gemiddelde koopprijs (Kadaster/) van een woning. * Wanneer deze verhouding groter is dan 1%, is de gemiddelde hypotheeksom hoger dan de gemiddelde woningprijs. * In het begin van de crisis is deze verhouding sterk toegenomen, omdat de gemiddelde woningprijs sneller daalde dan de gemiddelde hypotheeksom. * De ontwikkeling van de loan-to-value stabiliseerde eind 211. In het derde kwartaal van 212 is deze echter weer licht toegenomen tot 116%. Dit komt omdat de woningprijs sterker is gedaald dan de hypotheeksom. * De spaartegoeden zijn inmiddels nagenoeg stabiel. Sinds het begin van de crisis zijn de spaartegoeden met ruim 74 miljard euro toegenomen. * Zowel de stortingen als de terugbetalingen zijn sterk gestegen de afgelopen maanden. In januari 213 is ruim 22 miljard euro gestort en bijna 22 miljard terugbetaald Ten opzichte van het dal in augustus 212 (11 miljard stortingen en terugbetalingen) is er sprake van een verdubbeling!

8 Financiering en vermogen Betalingsachterstanden nemen toe Hypotheken met betalingsachterstanden Acceptatiecriteria kredietverlening Inschatting banken over acceptatiecriteria al jaar lang stabiel Hypotheeknemers met betalingsproblemen Hypotheekcontracten met betalingsprobleem e kwartaal 212 4e kwartaal 212 Percentage van de banken dat aanscherping / versoepeling voorziet: 17,% jan-13 Aantal Aanscherping Versoepeling * Het aantal hypotheeknemers met een betalingsprobleem is toegenomen van tot * In de grafiek wordt weergegeven wat de mening is van de in Nederland gevestigde deelnemende * Het aantal hypotheekcontracten waarbij sprake is van een betalingsprobleem bedroeg in het vierde banken over hun kredietverlening. kwartaal van In het derde kwartaal bedroeg dit aantal nog 54,5 duizend. * De waarden kunnen variëren van -1% (alle banken versoepelen in enige of sterkere mate) tot +1% * De toename ten opzichte van een jaar eerder is voor het aantal hypotheekcontracten 23% en voor (alle banken verscherpen in enige of sterkere mate). hypotheeknemers met betalingsproblemen 24%. * In alle kwartalen van 212 geeft 17% van de banken aan dat zij een aanscherping van de gehanteerde * Er wordt van een betalingsprobleem gesproken bij een betalingachterstand van meer dan 12 dagen op acceptatiecriteria voorzien, een stabilisatie die zich in januari 213 ook heeft doorgezet. een lopend hypotheekcontract.

9 Woningmarkt Nieuwbouwwoningen Nieuwbouwmarkt immer in mineur (Cijfers voor Q4 212 nog niet beschikbaar) Aantal verleende bouwvergunningen laag Bouwvergunningen Aantal nieuw in aanbod e kwartaal 212 Aantal verleende bouwvergunningen totaal e kwartaal 212 Aantal verkocht e kwartaal 212 Verandering t.o.v. periode vorig jaar -36% 4e kwartaal 212 Aantal opgeleverd e kwartaal 212 Bouwvergunningen huurwoningen e kwartaal 212 Prijs verkochte woningen e kwartaal 212 Bouwvergunningen koopwoningen e kwartaal 212 Prijsontwikkeling t.o.v. vorig jaar -16,8% 3e kwartaal Nieuw in aanbod Verkocht Opgeleverd Verleende bouwvergunningen totaal Verleende bouwvergunningen huur Verleende bouwvergunningen koop x 1 euro Prijs verkochte nieuwbouwwoningen * Het aantal nieuw aangeboden woningen is in het 3e kwartaal 212 toegenomen met iets meer dan 1%, tot Het aantal opgeleverde woningen is met 1,1% gedaald. * De prijzen van de verkochte woningen zijn t.o.v. vorig jaar gedaald met -16,8%. Gemiddeld kost een nieuwbouwwoning nu 239,9. In vergelijking met het 2e kwartaal zijn de prijzen gedaald met 6,9%. De daling wordt vooral veroorzaakt doordat relatief veel kleine/goedkope woningen worden aangeboden en relatief weinig grote/dure * Ten opzichte van een kwartaal is er sprake van een stabilisatie van het aantal verleende bouwvergunningen. Door de manier van dataverzameling is er echter doorgaans sprake van een piek in het laatste kwartaal. Deze blijft nu uit. Ten opzichte van een jaar geleden is dan ook sprake van een daling van het aantal verleende bouwvergunningen van maar liefst 36%. * Het aantal verleende bouwvergunningen voor koopwoningen is dit kwartaal in vergelijking met een jaar eerder maar liefst gedaald met 43%, voor de huur is de daling 25%.

10 Woningmarkt Onvrijwillige veilingen Aantal onvrijwillige veilingen even hoog als vorig jaar Daling van woningmarktindicatoren gestopt Woningmarkt indicatoren Aantal onvrijwillige veilingen (per maand) dec feb 213 ING WoonIndex 82 Verandering tov vorig jaar % feb 213 Vereniging Eigen Huis Marktindicator Aantal laatste 12 maanden 2.57 dec feb 213 Woonkennis.nl 1 1e kwartaal 213 jan mrt 213 4e kwartaal Onvrijwillige veilingen, maandvoortschrijdend jaarcijfer ING VEH Woonkennis * In de periode maart februari 213 zijn er in totaal 2.57 onvrijwillige verkopen geweest. Dit is een stabilisatie ten opzichte van vorig jaar (2.578). * Op maandbasis is sprake van een grote fluctuatie. In januari werden 22 woningen onvrijwillig geveild, in februari waren dit er 122. Cijfers NHG: * In 212 hebben in totaal huishoudens (211: 2.4) vanwege een gedwongen verkoop een beroep gedaan op NHG. Deze forse toename is conform de verwachtingen en laat zich met name verklaren door de aanhoudende daling van woningprijzen. * Slechts 13% van deze gedwongen verkopen in 212 vond plaats via een veiling (ca. 46 veilingen). In 211 was dat nog 25% (ca. 5 veilingen). * De Vereniging Eigen Huis Marktindicator laat weer een kleine stijging zien, van het historisch lage getal 52 naar 54. * De ING WoonIndex daalt verder naar 82. * De Woonbarometer van woonkennis.nl meet het klimaat voor het kopen van een woning. Deze indicator is minder actueel. In het vierde kwartaal is het vertrouwen in de koopwoningmarkt gestegen van 97 naar 1 (bewerking NVM), hiermee heeft deze indicator al vijf kwartalen op rij geen daling meer vertoond. * Het is nog te vroeg om van een structureel herstel van de woningmarktindicatoren te spreken.

11 Woningmarkt Verhuisgeneigdheid Verhuisgeneigdheid in 4e kwartaal 212 gestabiliseerd Percentage huishoudens dat komende 2 jaar zeker een woning wil kopen of bouwen 2% 1e kwartaal 213 Percentage huishoudens dat komende 2 jaar misschien een woning wil kopen of bouwen 3% 1e kwartaal % 1% 8% 6% 4% 2% % Percentage dat zeker of misschien een woning wil kopen of bouwen * Het aantal huishoudens dat binnen twee jaar zeker een woning wil kopen is in het vierde kwartaal gelijk gebleven. Nog slechts 2% geeft aan dit te overwegen, 3% overweegt te verhuizen. De Nederlandse Vereniging van Makelaars o.g. en vastgoeddeskundigen NVM (hierna de NVM ) behoudt zich uitdrukkelijk alle rechten op dit document voor. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de NVM. Gebruik of openbaarmaking van deze informatie door derden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de NVM is niet toegestaan. Het is uitdrukkelijk niet toegestaan een wijziging aan te brengen in de uiterlijke verschijningsvorm van dit document. Ondanks de voortdurende zorg en aandacht die de NVM aan de samenstelling van dit document en de daarin opgenomen gegevens besteedt, geeft de NVM geen garanties op de volledigheid, juistheid of voortdurende actualiteit van de gegevens. De NVM zal bij naar haar oordeel gebleken misbruik een beroep op haar rechten kunnen doen bij de daartoe wettelijk bevoegde Nederlandse rechter.