Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar XVI Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2004 Nr. 33 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Den Haag, 14 november 2003 Inleiding Tijdens het AO Zittend Ziekenvervoer, 5 november jl., heb ik u toegezegd op enkele vragen terug te komen. Onderstaand ga ik in op de door u gestelde vragen. Daarna geef ik een nadere toelichting op de selectie van de vier groepen. Beantwoording specifieke vragen Met name door mevrouw Vietsch is een groot aantal vragen naar de financiële aspecten van de regeling gesteld. Onderstaand geef ik kort de vraag en het antwoord weer. Hoeveel geld wordt er uitgegeven aan het ziekenvervoer? Welk deel heeft betrekking op ziekenfondsverzekerden, en welk op particulier verzekerden? Hoe is dit verschil te verklaren? Er is in mln. uitgegeven aan deze regeling. Dit bedrag wordt als volgt gefinancierd: circa 142 mln. ten laste van de ziekenfondswet, circa 45 mln. ten laste van de particuliere verzekering en circa 18 mln. ten laste van de eigen bijdrage van de gebruikers van het zittend ziekenvervoer. Het hogere beslag van de ziekenfondsen is in de eerste plaats te verklaren uit het feit dat er méér ziekenfondsverzekerden zijn dan particulier verzekerden (10 mln, respectievelijk 6 mln.). Een ander deel van het meerverbruik hangt vermoedelijk samen met de verdeling van bijvoorbeeld ouderen en chronisch zieken over de ziekenfondsverzekering en de particuliere verzekering. Hoe groot is de taakstelling? De taakstelling is gelijk aan het saldo van het oorspronkelijk geraamde budgettaire beslag van de regeling (i.c. 153 mln. bruto -/- 18 mln. eigen bijdragen = 135 mln. netto) en de reservering die in de Begroting 2004 is opgenomen voor flankerend beleid (i.c. 70 mln. structureel). De taakstelling bedraagt derhalve 65 mln. structureel. KST tkkst29200XVI-33 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2003 Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 1

2 Het dreigende besparingsverlies is echter veel groter, omdat er in de regeling op dit moment ongeveer 205 mln. omgaat (dit zijn bruto uitgaven; 205 mln. -/- 18 mln. eigen bijdragen = 187 mln. netto uitgaven). In totaal moet er dus ( 187 mln. -/- 70 mln.=) 117 mln. worden bespaard op de regeling. Het huidige verschil tussen de oorspronkelijke raming ( 153 mln. bruto) en de realisatie ( 205 mln. bruto) is het gevolg van het niet realiseren van eerder ingeboekte besparingen. Deze besparingsverliezen zijn altijd incidenteel geboekt, opdat verzekeraars via de budgettering een zekere druk ervaren om de kosten van de verstrekking binnen de perken te houden. Dat is echter tot dusver niet gelukt. Hoeveel kan een verscherpte indicatie opleveren? Volgens voorlopige gegevens uit het experiment kan een verscherpte indicatiestelling 20% tot 40% doelmatigheidswinst opleveren. Ik teken hierbij aan dat dit bereikt is onder «ideale omstandigheden»: een nieuw opgezet experiment, onder intensieve begeleiding van een commercieel bureau. Wanneer de regeling straks weer onder de normale routine valt zullen de opbrengsten ongetwijfeld lager uitvallen. Ik reken daarom met een opbrengst van circa 40 mln. wanneer de indicatie landelijk wordt verscherpt. Wordt alleen deze slag gemaakt, dan resteert dus een besparingsverlies van 75 mln. Wat is de opbrengst van de eigen bijdragen in de huidige regeling, en wat is de schatting van de opbrengst in de nieuwe regeling? Wat zijn de inningskosten van de eigen bijdrage? Waarom wordt de eigen bijdrage regeling gehandhaafd, terwijl het CVZ heeft geadviseerd dat onderdeel van de regeling te schrappen? De opbrengst in de huidige regeling is ongeveer 18 mln. Uitgaande van een zelfde procentuele opbrengst wordt in de nieuwe regeling ongeveer 7 mln. opgebracht uit eigen bijdragen. In rapport Overig Ziekenvervoer van het CVZ (publicatienummer 02/123, 26 september 2002) wordt over de kosten van de inning van de eigen bijdragen opgemerkt dat «het afgeven van de vrijwaringsbewijzen voor de zorgverzekeraar administratief zeer bewerkelijk is. Sommige verzekeraars rapporteren beheerskosten die gelijke tred houden met de opbrengsten» van de eigen bijdragen. Mede in dit licht heeft het CVZ ook in zijn rapport geadviseerd de eigen bijdrageregeling af te schaffen. Tegelijkertijd merkt het College in haar rapport op dat de «beheerskosten kunnen afnemen door de verregaande automatisering» (idem) en dat «is gebleken dat de eigen bijdrage voor sommige gebruikers wel degelijk remmend werkt». Juist vanwege dit laatste argument én omdat de regeling inderdaad wordt geautomatiseerd heb ik besloten de eigen bijdragen voor deze regeling te handhaven. Hoeveel mensen vallen er onder de oude regeling, hoeveel mensen kunnen gebruik maken van de nieuwe regeling? Jaarlijks worden ruim vrijwaringbewijzen afgegeven (aan ziekenfondsverzekerden die meer kosten genereren dan de eigen bijdragen). Daarnaast is er een groep gebruikers die niet boven de eigen bijdrage uitkomt. Het is niet bekend hoe groot deze groep gebruikers is. Volgens schattingen uit het experiment dat nu loopt maken op dit moment circa mensen gebruik van de regeling zittend ziekenvervoer. Een verantwoorde schatting van het toekomstig gebruik is nauwelijks te geven. Uitgaande van de schatting van het huidige gebruik kan het toekomstig gebruik ruwweg worden geschat op personen. Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 2

3 Hoe zijn de opbrengsten van de besparing berekend? De berekening van de opbrengst van de maatregel is grotendeels gebaseerd op voorlopige uitkomsten van het experiment dat loopt en een quick scan die is opgesteld. Dit betekent dat er, wat betreft de interpretatie van de uitkomst, een zekere terughoudendheid moet worden betracht. Er zijn geen nauwkeurige gegevens voorhanden zoals ik 17 juni jl. berichtte in antwoord op Kamervragen, vooral omdat het nooit noodzakelijk is geweest het gebruik naar ziektebeelden vast te leggen. Voor de berekening verwijs ik naar de bijlage. Overige aspecten Door mevrouw Schippers is gevraagd naar de mogelijkheid om huisartsen te benchmarken op het punt van het indicatiegedrag voor zittend ziekenvervoer. Als bekend ben ik voornemens om samen met de beroepsgroep een benchmark huisartsenzorg te ontwikkelen. Daartoe wil ik in een tweetal regio s samen met de huisartsen, patiënten, consumenten en verzekeraars in die regio s een experiment uitvoeren. Ik heb hier middelen voor gereserveerd. De benchmark zal betrekking hebben op de dagzorg en wil ik richten op de beschikbaarheid de toegankelijkheid en de capaciteit van de zorg, alsmede op sommige elementen van de bedrijfsvoering. Om de administratieve lasten voor de betrokken huisartsen zoveel mogelijk te beperken zal met een beperkt aantal indicatoren gewerkt worden. Welke indicatoren in het experiment uiteindelijk zullen worden gebruikt wil ik in overleg met de deelnemers aan het experiment bepalen; ik denk daarbij niet in eerste instantie aan het indicatiegedrag voor zittend ziekenvervoer. De samenstelling van de vier groepen Door de leden van Uw Kamer is gevraagd naar de ratio achter de beperking van de regeling tot de vier groepen (nierdialysepatiënten, chemokuur- en radiotherapiepatiënten, rolstoelgebruikers en visueel gehandicapten). Bij mijn keuze voor deze vier groepen hebben de volgende overwegingen een rol gespeeld. In de eerste plaats moest het gaan om mensen voor wie nauwelijks een alternatieve wijze van vervoer voorhanden is. In de tweede plaats is voor mij van belang dat het gaat om mensen die geregeld gebruik maken van zorgvoorzieningen. Immers, als er incidenteel gebruik wordt gemaakt van zorg, ben ik van mening dat er in eerste instantie een beroep kan worden gedaan op de omgeving (mantelzorg) of dat de kosten van het vervoer voor eigen verantwoording zijn. Naar mijn mening geldt alleen voor deze vier groepen dat een van beide argumenten zwaar weegt, dan wel dat beide argumenten in voldoende mate wegen. Het «rolstoelcriterium» heeft tot slot het belangrijk voordeel dat het duidelijk is te omschrijven. Voor tal van ziekten geldt dat men erg lang zelfstandig kan functioneren, en ook zelfstandig vervoer kan organiseren (denk aan diabetes, aan reumatische aandoeningen of aan longaandoeningen). Pas als het ziektebeeld zodanig is verergerd dat de patiënt op een rolstoel is aangewezen, geldt dat er nauwelijks alternatieve wijzen van vervoer zijn en men dus aanspraak moet kunnen maken op de collectieve regeling in het kader van de ziektekostenverzekering. Het «rolstoelcriterium» kan zo een essentiële rol spelen bij de afbakening van de regeling, terwijl de regeling toch uitvoerbaar blijft iets waar in het veld zeer veel behoefte aan is, zo blijkt uit het onderzoek van het College voor Zorgverzekeringen. De Kamer heeft de vraag gesteld of de groep verstandelijk gehandicapten moet worden toegevoegd aan de regeling. Bij verstandelijk gehandicapten zijn twee groepen te onderscheiden: zij die zoveel mogelijk meedoen in de samenleving, en dus extramuraal Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 3

4 verblijven. Ten aanzien van hen vind ik dat voor deze regeling geen uitzondering hoeft te worden gemaakt. Net als niet-verstandelijk gehandicapten zullen zij incidenteel naar het ziekenhuis moeten en dan gebruik moeten maken van het openbaar vervoer (of eigen vervoer), al dan niet vergezeld door iemand uit de omgeving. Voor het vervoer naar dagbesteding of dagactiviteiten kan door deze groep nu en in de toekomst overigens wel gebruik worden gemaakt van een «AWBZ-vervoersregeling» als daar een medische indicatie voor is. Voor intramuraal verblijvende verstandelijk gehandicapten geldt dat zij net als een ieder wel eens naar een instelling moeten waar zorg uit hoofde van de ziekenfondswet wordt verleend. In veel gevallen zal die zorg in eerste instantie door een arts binnen het centrum kunnen worden verleend. In een incidenteel geval zal zorg buiten het centrum, bijvoorbeeld in het ziekenhuis nodig zijn. Ook dan ga ik er van uit dat er een beroep op mantelzorg kan worden gedaan, net zoals dat nu het geval is. In feite verandert er door het aanscherpen van de beperking niets voor de groep verstandelijk gehandicapten (voor lichamelijk gehandicapten geldt hetzelfde): in de huidige situatie moet er een begeleider mee en in de toekomstige situatie is dat ook zo. Alleen de kosten van het vervoer komen in de toekomst voor rekening van de patiënt in kwestie. Pas als zeer frequent zorg nodig is (dus bijvoorbeeld bij een verstandelijk gehandicapte die nierdialyse nodig heeft), is een beroep op de omgeving niet opportuun. In dat geval kan in mijn voorstel weer een beroep worden gedaan op de nieuwe regeling zittend ziekenvervoer. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, J. F. Hoogervorst Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 4

5 Bijlage 1 Raming van de kosten Bedragen in mln. Uitgaven /- beperking electief gebruik (stel -/- 20%) 41 resteert 164 -/- scherpere indicatiestelling (stel -/- 25%) 41 resteert 123 -/- beperking tot 4 groepen gebruik (stel -/- 30%) 37 resteert 86 -/- prijseffect door betere contracten (stel -/- 10%) 9 Toekomstig kostenbeslag* 77 * In de nieuwe regeling wordt de opbrengst van de eigen gesteld op 7 mln. De netto uitgaven komen dan uit op 70 mln. Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 5