Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten

Transcriptie

1 Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias in Students with Anxiety Janneke van den Heuvel Eerste begeleider: Tweede begeleider: Dr. E. de Hullu Dr. V. Thewissen April, 2014 Studentnummer: Cursusnaam en code: Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie Klinische Psychologie, S59317 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen Afstudeerrichting Klinische Psychologie Open Universiteit 1

2 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Summary Inleiding...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.1 Angst en faalangst...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.2 Faalangst en studieprestaties...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.3 Cognitieve processen bij angst...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.4 Cognitieve biases en angst...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.5 Angstbehandeling...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.6 Cognitieve Bias Modificatie...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.7 Meten en veranderen van interpretatiebias...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.8 CBM-I interventie bij faalangst...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.9 Hypothesen...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Methode...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.1 Prodcedure...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.2 Deelnemers...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.3 CBM-I interventie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.4 Meetinstrumenten...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Interpretatiebias...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Faalangst...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Angst voor negatieve evaluatie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Angstbeleving...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Presentatie resultaat...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Analyse...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3. Resultaten...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.1 Verandering negatieve interpretatiebias na interventie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.2 Verandering positieve interpretatiebias na interventie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.3 Verandering faalangst na interventie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.4 Verandering angstbeleving na interventie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.5 Verandering presentatieresultaat na interventie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.6 Vermindering van faalangst veroorzaakt door veranderde interpretatiebias...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.7 Kwalitatieve opmerkingen deelnemers...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4. Discussie...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Conclusie...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Referenties...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 1: Tekst introductiecollege...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 2: Informatiebrief voor geselecteerde deelnemersfout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 3: Controle van ingevulde vragenlijsten...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 4: Terugkoppeling...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 5: Itemanalyse recognition task...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 6: Recognition task...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 7: Meetinstrument (VSG en BFNE)...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 8: Itemanalyse schalen angstbeleving...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 9: Stellingen over de angstbeleving...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2

3 Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige studenten Janneke van den Heuvel Samenvatting Achtergrond. Binnen de huidige studie wordt de aandacht gericht op faalangst; de angst voor een negatieve beoordeling van een prestatie. Een specifieke vorm van faalangst is de angst voor het presenteren. Cognitieve processen spelen een belangrijke rol bij angst en de instandhouding van angst. Angstige mensen worden gekenmerkt door selectieve aandacht voor de bedreigende stimuli, het negatief interpreteren van ambigue situaties en selectieve herinnering van angstige of negatieve ervaringen. Deze vertekende verwerking van informatie wordt aangeduid als cognitieve vertekening of cognitieve bias. Recent onderzoek heeft aangetoond dat het mogelijk is om cognitieve vertekeningen aan te pakken door middel van een online Cognitieve Bias Modificatie voor Interpretatiebias (CBM-I) training. Daarbij is de vraag welke effecten de CBM-I training heeft op faalangst, angstbeleving en prestatie in een praktijksituatie. Doel. In de huidige studie wordt onderzocht of een CBM-I training effectief kan zijn op het verminderen van faalangst en mogelijk leidt tot een betere prestatie bij het houden van een presentatie door studenten. Deelnemers, procedures, onderzoeksontwerp. Het onderzoek vindt plaats onder studenten uit het eerste leerjaar afkomstig van de opleiding Toegepaste Psychologie aan de Fontys Hogeschool te Eindhoven. Voorafgaand aan het vak presentatievaardigheden worden studenten gescreend op faalangst waarna de studenten met een hoge score op faalangst gevraagd zijn om deel te nemen aan het onderzoek. In een randomized controlled trial opzet zijn vervolgens 48 faalangstige studenten (leeftijd jaar, waarvan 38 vrouwen en 10 3

4 mannen) at random verdeeld over twee condities: de experimentele groep heeft de CBM-I training gevolgd en een no-treatment controlegroep. Meetinstrumenten. Faalangst wordt gemeten met de Vragenlijst Spreken in Groepen (VSG) (Topman & Kleijn, 1996). De angst voor negatieve evaluatie wordt gemeten door de Brief Fear of Negative Evaluation (BFNE-II) (Duke, Krishnan, Faith & Storch, 2006). Daarbij wordt de interpretatie bias gemeten met een variant op de recognition task (Salemink & Van den Hout, 2010) en de angstbeleving rondom het geven van een presentatie is gemeten met een eigen gemaakte schaal. De Cognitieve Bias Modificatie voor Interpretatiebias (CBM-I) training betreft een interventie om cognitieve bias aan te passen ten einde angst symptomen te reduceren. Resultaten. Binnen het huidige onderzoek kan worden aangetoond dat de experimentele interventie de negatieve interpretatiebias vermindert en de positieve interpretatiebias doet toenemen. Faalangst is daarnaast bij zowel de controlegroep als bij de experimentele groep afgenomen, waarbij de faalangst binnen de experimentele groep lager is dan de faalangst in de controlegroep. De angstbeleving op de dag van de presentatie en tijdens de presentatie blijkt lager bij de experimentele groep dan bij de controlegroep. Het behaalde cijfer op de eindpresentatie blijkt daarnaast in de experimentele groep hoger dan de controlegroep. Conclusie. In de huidige studie is aangetoond dat een CBM-I training effectief is in het verminderen van faalangst. Het huidige onderzoek kan daarbij echter niet bevestigen dat dit een direct verband heeft met de veranderde interpretatiebias. De experimentele groep behaalt daarnaast betere resultaten bij het houden van een presentatie dan de controlegroep. Keywords: interpretatiebias, cognitieve bias modificatie, faalangst, experimenteel ontwerp. 4

5 Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias in Students with Anxiety Janneke van den Heuvel Summary Background. The present study is focused on test anxiety, with fear of negative evaluation in performance situations as a central fear. A specific form of anxiety is the fear of presenting. Cognitive processes play an important role in fear and anxiety for giving a presentation. Thinking is characterized by selective attention to threatening stimuli, by negative interpretation of ambiguous situations and selective recall of fearful or negative experiences. This distorted processing of information is referred to as cognitive bias. Recent research has shown that it might be possible to influence these cognitive biases through an online Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias (CBM-I) training. The question that arises therefore is what effect a CBM-I training has on performance anxiety,fear perception and performance in a practical situation. Purpose. The present study investigates whether a CBM-I training can result in reduction of anxiety and might therefore lead to better performance in presentations. Participants, procedures, research design. The survey is conducted among first grade students from the Applied Psychology at Fontys Hogeschool Eindhoven. Prior to the course 'presentation skills' students are tested for anxiety. Students that scored high on test anxiety were then asked to participate in this study. In the randomized controlled trail setup 48 failanxious students (age years, including 38 women and 10 men) were then randomly divided into two conditions were one group, the experimental group, followed the CBM-I training, and a no-treatment control group not following the CBM-I training. Measuring instruments. Fear of failure is measured with the Questionnaire Speaking in 5

6 Groups (VSG) (Topman & Kleijn, 1996). Fear of negative evaluation is measured by the Brief Fear of Negative Evaluation (BFNE-II) (Duke, Krishnan, Faith & Storch, 2006). Interpretation bias is measured with a variation on the recognition task (Salemink & Van den Hout, 2010) and fear perception in performance situations with a self-created measure. Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias (CBM-I) is a training intervention to change cognitive bias in order to reduce anxiety symptoms. Results. The present study shows that the experimental intervention reduces negative interpretation bias and increases positive interpretation bias. Furthermore, fear of failure is reduced in both the control and the experimental group. Also, the fear of failure within the experimental group was lower than the fear of failure in the control group. The fear perception on the day of the presentation and during the presentation also appears to be lower in the experimental group than in the control group. The grade received at the final presentation appears to be higher in the experimental group than the control group. Conclusion. The current study has shown that a CBM-I training effectively reduces test anxiety. The present study cannot confirm that this is directly correlated with the change in interpretation bias. Compared to the control group, the experimental group achieves better results on their presentations. Keywords: interpretation bias, cognitive bias modification, anxiety, experimental design. 6

7 7