VLOR-denkgroep:overgang baso. Overgang basis-secundair onderwijs. ontwikkelingspsychologisch perspectief. Baso:knelpunten en mogelijkheden

Transcriptie

1 VLOR-denkgroep:overgang baso Overgang basis-secundair onderwijs kansen knelpunten hefbomen aanleiding: inspectieverslag : Frans. een 10-tal proeftuinen over dit thema. scharniermoment als risico: bron: vlor denkgroep BASO Hiva onderzoek 2006 Ella Desmedt Actieonderzoek leerrecht : problematische schoolloopbanen, schoolmoeheid en drop-out Baso:knelpunten en mogelijkheden Knelpunten: adolescentie als risico. onderwijskundige verschillen. school- en studiekeuze als risico. Hefbomen: competenties van leraren en beleidsvoering de rol van de pedagogische begeleiding de overheid onderwijsstructuren abstract denken en metacognitie zelfbewustzijn relativeren waarheden bevragen egocentrisme overrelativering conflicten zelfconcept: begrijpen zelfwaardering: evalueren identiteitsgevoel: in het reine komen relaties: betekenis veranderende jongere veranderende sommige onderzoeksresultaten psychologische problemen daling schoolse prestaties daling zelfwaardering dalende motivatie houding t.o. school waardering leerkrachten ideale hier en nu zesde leerjaar eerste secundair nood aan relaties volwassenen en leeftijdsgenoten wisselende leerkrachten leeftijdsgenoten verder af

2 onderwijskundig onderwijsvisie:basis verschillen tussen basis en secundair inzake: beginsituatie 1. onderwijsvisie 2. afstemming van leerinhouden en didactiek 3. discontinuïteit van zorg interesse uitgangspunt voor leerinhouden en leerdoelen motivatie leergierigheid intrinsieke motivatie onderwijsvisie: secundair onderwijsvisie vakkennis wetmatigheden van de onderwezen discipline uitgangspunt voor leerinhouden en leerdoelen gevaar voor veralgemening! wel algemeen: grootschalig survey-onderzoek naar evalueren in Vlaamse secundaire scholen van 2002 : toetscultuur: meer gericht op oriënteren, selecteren en plaatsen dan op begeleiden en bijsturen motivatie leergierigheid alternatieve evaluatievormen: eerder intrinsieke sporadisch motivatie de kans op aanpassingsproblemen wordt groter wanneer de baso-overgang vanuit een totaal andere onderwijsvisie benaderd wordt. afstemming: leerinhouden consecutiviteit in de eindtermen: verticale leerlijn maar implementatie: Frans Gezondheidseducatie onvoldoende consecutiviteit: leerlijn doorbroken Geschiedenis afstemming: didactiek Frans: leerkrachten niet op de hoogte van de didactiek in de basisschool. breuk: rekening houden met wat eerstejaars didactisch aankunnen (samenwerken, zelfstandig) onvoldoende informatie over beginniveau Leraren kunnen onvoldoende rekening houden met de trajecten van leerlingen: - te verscheiden trajecten - geen gericht beleid inzake beginssituatie

3 discontinuïteit van zorg en leerlingenbegeleiding structureel: decretaal versus autonome aanwending van BPT-uren zorg-vernieuwingen stoppen soms aan de poort van het SO of verlopen anders. communicatie: wettelijk en deontologisch kader - privacy scholengemeenschappen - netwerken clb dossier beroepsgeheim vogel op schoolloopbanen 1. de impact van onderwijsstructuren: 2. invloeden op de keuze: baso-fiche/traject Impact van onderwijsstructuren 1B BVL Bso brugjaar A (3,9%) 1A keuzepakket----2a basisoptie doel: brede observatie en oriëntering op basis van interesse en mogelijkheden maar: eerste moderne, eerste.!? (invloed in twee richtingen) Onderwijsstructuren: 2 de graad en verder B-stroom BSO A-stroom --- alle ond.vormen en richtingen? keuzegedeelte en basisoptie zijn de voorspellers: 1A keuze Latijn einde 4: 80,5% ASO 1A keuze moderne einde 4: 43,2% 1A keuze technologie --- einde 4: 8,3% Onderwijsstructuren: studiekeuze schoolkeuze comprehensieve eerste graad die de keuze van onderwijsvorm uitstelt versus eerste graad gestuurd door bovenbouw noot school- en studierichting veranderingen Onderwijsstructuren: Sociale ongelijkheid vroege selectie gepaard met sociale ongelijkheid hiërarchische differentiatie naar onderwijsvormen funest voor prestaties van lln in lagere studierichtingen geen gelijke vertegenwoordiging van maatschappelijke groepen (SES-milieu) al of niet verder studeren is SES-gerelateerd al of niet verder studeren van allochtonen is SESgerelateerd helft van verder studerende allochtonen heeft geen optimale vooropleiding

4 een goede studiekeuze? omgaan met studiekeuzetaken omgaan met interesses, waarden, vaardigheden omgaan met keuzegerelateerde cognities (effectiviteitsgevoel) maar. keuze voor A- of B-stroom, voor keuzegedeelte voor basisoptie achtergrondkenmerken intelligentie geslacht opleidingsniveau van de ouders SES van de ouders schoolse gedragingen prestaties inzet zich goed voelen op school op basis van en. verwachtingen van ouders andere verwachtingen t.a.v. basis / secundair ouders geven een sturende begeleiding voorkeuren van kind indien ze passen binnen keuzemotieven van de ouders. opvattingen van de kinderen mede gevormd door verwachtingen van de ouders hoogopgeleiden/laagopgeleiden verschillen cultureel familiaal kapitaal: onderwijsaspiraties en advies toekomstbeeld van de leerling 11-jarigen hebben concrete verwachtingen over hun toekomst en die verwachtingen zijn medebepalend voor hun loopbaan verwachtingen van de leraar basisonderwijs gemiddelde verwachtingen van leraren/scholen adviseren vanuit het van de eigen loopbaan overstijgen vereist kennis van aanbod en werking van secundair onderwijs vrijheid van advisering? waarderingen vrijheid van advisering? leerlingenaantallen centra voor leerlingenbegeleiding clb wordt door ouders weinig genoemd als informatiekanaal educatie: schoolteam: eerste lijn clb ondersteuning samenwerking-schoolondersteuningcompetenties preventie: risicogroepen hulpverlening: moeilijke keuzes informatie objectief en volledig!?

5 maatschappelijke voorkeuren hiërarchie in waardering onderwijsvormen keuze voor TSO-BSO past daarin ( watervalsysteem ) keuze op basis van problemen i.p.v. interesse imagovorming: BSO-TSO-scholen overgang baso wordt hierdoor besmet -uitbouw eerste graad Risico: in de mate keuzeproces bepaald wordt door maatschappelijke voorkeuren van de coactoren.