Verslagen Welzijnsdiscussie

Transcriptie

1 Verslagen Welzijnsdiscussie Ter invulling van de brede welzijnsdiscussie hebben er tot nu toe een viertal discussierondes plaatsgevonden. In deze samenvatting wordt verslag gedaan van deze bijeenkomsten. De verslagen zijn aan de deelnemers voorgelegd met het verzoek te reageren indien men zich niet in de verslagen herkent, danwel iets in de verslagen mist. Er zijn naar aanleiding van dit verzoek geen inhoudelijke reacties op de verslagen ontvangen. Bij elke discussieronde zijn, naast de deelnemers, raads-en commissieleden als toehoorders uitgenodigd. Ook de leden van de WmoRaad zijn vanuit hun rol uitgenodigd om als toehoorder bij de discussie aanwezig te zijn. Bijeenkomst 11 maart Gebruikers van Welzijnsdiensten Op 11 maart werd er in de raadszaal gediscussieerd met de gebruikers van welzijnsdiensten in de gemeente Tiel. Voor de bijeenkomst was er zowel gericht uitgenodigd, als dat er via de lokale media een open uitnodiging is uitgegaan. Aan de discussie deden ongeveer 30 personen mee. Daarbij waren er raadsleden/ commissieleden en leden van de WmoRaad als toehoorder aanwezig. De discussie richtte zich op de vraag van drie te onderscheiden doelgroepen: - Actieve inwoners - inwoners met een ondersteuningsvraag - Kwetsbare inwoners Dit heeft het volgende opgeleverd: - Het ontbreekt veel actieve burgers aan een goed overzicht van wat er in Tiel gebeurt en welke verwijsmogelijkheden er zijn. - Er is behoefte om waardering te krijgen voor de inzet die vrijwillig geleverd wordt - Een wijkgerichte aanpak biedt wellicht kansen om initiatieven met elkaar te verbinden - Noodzaak tot samenwerking met zorgaanbieders om ook kwetsbare groepen in de wijk te kunnen ondersteunen - Eerder ingrijpen is mogelijk door training op herkenning en signalering van probleemsituaties. In het verlengde hiervan speelt ook dat er problemen worden ervaren met het in contact komen met bepaalde doelgroepen. - Ontmoetingsactiviteiten hoeven niet alleen gebonden zijn aan wijkcentra, maar ook ander gebouwen, zoals scholen zouden ingezet moeten worden. - Vrijwilligers moeten ook grenzen stellen - Stimuleren van burgers om vrijwilligerswerk te gaan doen, zoals jongeren. - Een platform van actieve burgers in Tiel zou een bijdrage kunnen leveren aan verbinding en ontwikkelingen van maatschappelijke initiatieven

2 Bijeenkomst 7 april Professionals Op 7 april werd er in de raadszaal gediscussieerd met de professionals werkzaam bij aanbieders van welzijnsdiensten binnen de gemeente Tiel. Voor de bijeenkomst was er gericht uitgenodigd onder deze professionals. Aan de discussie deden ongeveer 30 personen mee. Daarbij waren er raadsleden/ commissieleden en leden van de WmoRaad als toehoorders aanwezig. De discussie werd vormgegeven langs vier thema s - Van Curatief naar Preventief - Eigenaarschap - Formeel naar Informeel - Individueel naar Collectief Dit heeft het volgende opgeleverd: Welzijnswerk draagt bij aan preventie. Draagt bij aan het voorkomen en uitstellen van een zorgvraag. Preventie is echter lastig te meten. Hoe communiceer je als professionals over de behaalde resultaten? Professionals worstelen met het eigenaarschap. Hoe kun je initiatieven goed ondersteunen en waar stopt ondersteunen en begint het overnemen. Wat doe je als professional als een maatschappelijk initiatief mislukt? Is dat professioneel falen? De omslag moet gemaakt worden dat het de inwoner zelf is, die niet de professional moet vragen naar de oplossing, maar de professional kan vragen om te ondersteunen bij de oplossing die de inwoner zelf bedacht heeft. Het eigenaarschap ligt bij de inwoner en het welzijnswerk levert de methode/ aanpak en neemt het probleem niet over. Uiteindelijk is het doel om jezelf als professional overbodig te maken. Het welzijnswerk faciliteert, verbindt, motiveert en verdwijnt. Het welzijnswerk wordt door de professionals gezien als de functie die als taak heeft initiatieven te verbinden en te schakelen. Het bouwen aan een sociaal netwerk, het vormgeven van de brugfunctie tussen de formele zorg geleverd door zorgaanbieders en de informele zorg door vrijwilligers en mantelzorgers. Een wijkgerichte aanpak om integraal te kunnen werken biedt kansen. Omslag maken om niet meer in doelgroepen te denken, maar in de wijk als sociaal systeem. Een opgave is het om ook kwetsbare inwoners in positie te brengen om een bijdrage te kunnen leveren. De wijk heeft de schaalgrootte om goed te weten wat er speelt en welke initiatieven er zijn en maakt integraal werken mogelijk. Maatwerk leveren betekent dat soms een collectieve oplossing mogelijk is, maar dat er soms ook in individueel contact geïnvesteerd moet worden.

3 Bijeenkomst 14 april Professionele stakeholders Op 14 april werd er in de 4 Gravinnen gediscussieerd met de professionele stakeholders (directie/ management) van organisaties die welzijnsdiensten aanbieden danwel belanghebbende zijn in het domein van Zorg en Welzijn. Voor deze bijeenkomst is er gericht uitgenodigd. Aan de discussie deden ongeveer 15 personen mee. Daarbij waren er een raadslid en leden van de WmoRaad als toehoorders aanwezig. Dit heeft het volgende opgeleverd: Tot voor kort waren het organisaties die invulling gaven aan het bieden van ondersteuning aan kwetsbare inwoners of inwoners met een ondersteuningsvraag. Er is een ontwikkeling gaande waarin het de inwoner en zijn/ haar omgeving zelf zijn die de ondersteuningsvraag moet invullen. Organisaties en professionals kunnen hier een bijdrage aan leveren, maar zijn niet per definitie de eigenaar meer. De inwoners zijn aan zet. Bij het streven naar een civil society speelt het welzijnswerk een belangrijke rol. Een rol als verbinder van initiatieven, maar soms ook als vangnet opererend op de rafelranden van de samenleving.. Het welzijnswerk is vooral gericht op het collectief, terwijl de zorg voornamelijk op het individu gericht is. Vanuit zorgorganisaties is er behoefte aan goede welzijnsvoorzieningen in de wijk om kwetsbare inwoners aansluiting te laten vinden bij de samenleving. Daar kan de zorgorganisatie zelf ook een rol bij spelen door zelf ook actief de verbinding te zoeken.. Welzijnswerk zou buurt- en wijkgericht ingericht moeten worden, gericht op preventie, op het versterken van sociale netwerken en met een signaleringsfunctie. De focus moet niet alleen liggen op de kwetsbare burgers. De actieve inwoners zijn heel hard nodig. Noodzakelijk om inwoners met elkaar te verbinden om gezamenlijk invulling te geven aan de ondersteuningsbehoefte. De huidige financiering maakt dat het moeilijk is om de vruchten te plukken van investeringen die gedaan worden. Door de schotten tussen zorg en welzijn zo veel mogelijk proberen te slechten en budgetten te combineren kan er een slag gemaakt worden. Een noodzakelijke slag gezien de transformatie in het sociale domein. Wees zuinig op je vrijwilligers. Het is belangrijk om balans te brengen in enerzijds draagvlak en draagkracht. Vrijwilligers lopen soms aan tegen zaken die hen afschrikken. Het dan kunnen terugvallen op een professional geeft vertrouwen.

4 Bijeenkomst 28 april Op 28 april vond in restaurant de 4 e discussieronde plaats. Bij deze discussieronde waren alle eerdere deelnemers en genodigden uitgenodigd. Het betrof een bijeenkomst waar dus zowel de gebruikers/ vragers, professionals als stakeholders (management) voor waren uitgenodigd. De opkomst was veel hoger als dat uit het aantal aanmeldingen verwacht mocht worden. Raads- en commissieleden en leden van de WmoRaad waren als toehoorders aanwezig. De aanwezigen werden verdeeld over een aantal tafels waarbij de gebruikers/vragers, de professionals en de stakeholders bij elkaar zaten. Aan hand van een aantal stellingen werd er per tafel gediscussieerd. Per stelling werd na een korte discussie getoetst in hoeverre men het een, danwel het oneens met de stelling was. Na deze toets werd er plenair verder gediscussieerd. De eerste stelling luidde: De uitvoering van het (professionele) welzijnswerk moet gebiedsgericht (wijk/dorp) uitgevoerd worden. Een grote meerderheid was het eens met deze stelling. Een gebiedsgerichte aanpak kan bijdragen aan de overzichtelijkheid, kan ondersteuning dichter bij de vraag organiseren. Een wijkgerichte aanpak draagt bij aan een betere aansluiting met de cultuur in de wijk/buurt. De taal van de wijk kan gesproken worden. Een eventueel gevolg van het wijkgericht werken is dat het welzijnswerk niet evenredig over de gemeente wordt verdeeld. Er kunnen verschillen per wijk ontstaan. Inhoudelijke verschillen, maar ook in kwantiteit/ aanwezigheid. Dit wordt niet als een probleem gezien door de aanwezigen. De vraag vanuit de wijk moet leidend zijn en dat kan inderdaad betekenen dat er verschillen ontstaan. Aandachtspunt is dat niet alleen de wijze waarop het welzijnswerk ingericht wordt de slag naar de wijk moet maken, maar dat dit ook vanuit de zorg zal moeten gebeuren. De domeinen Zorg en Welzijn zouden meer met elkaar verbonden kunnen worden. Tegengeluid is er ook. De gemeente dient oog te hebben voor de zorgtaken die voortkomen uit de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo2015). Door heel generalistisch te gaan werken bestaat de kans dat alles op een hoop gegooid wordt en dat er specialisme verloren gaat. Het is zaak om het onderscheid tussen de zorgprofessional en welzijnsprofessional in het oog te houden. Het betreft beiden echt een apart vak. De schaal van de gemeente Tiel betekent ook wat voor de mogelijkheden om ondersteuning voor bijvoorbeeld specifieke doelgroepen op te knippen. Dit zou contraproductief kunnen uitpakken, omdat er een minimale schaal nodig is om effectief te kunnen zijn.

5 De tweede stelling luidde: Welzijnswerk is per definitie niet gericht op individuele ondersteuning. De meeste aanwezigen zijn het niet eens met de stelling. De nuance die door de aanwezigen wordt aangebracht is dat het welzijnswerk namelijk niet enkel collectief is. Het welzijnswerk heeft collectiviteit wel als uitgangspunt, maar aandacht en inzet op basis van de individuele behoefte vanuit de vraagkant maakt integraal onderdeel uit van het werk. Er zijn genoeg voorbeelden te geven dat juist de mix van collectief/ individueel maakt dat de ondersteuning effectief is. De ontwikkeling dat er minder mogelijkheden om professionele individuele begeleiding kan worden gegeven wordt herkend. Vrijwilligers nemen deze ondersteuning soms over en worden daarbij ondersteund door welzijn. De oproep vanuit de zorg is dat voorkomen moet worden dat professionele zorg te lang wordt uitgesteld. Het is niet per definitie zo dat 2 e lijns zorg duurder is. Het gaat er om of een interventie effectief is. De derde stelling luidde: Actieve bewoners formuleren (jaarlijks) de inhoudelijke opdracht van het (professionele) welzijnswerk (binnen door de gemeente gestelde financiële kaders). De stelling levert een zeer wisselend beeld op. Er zijn ongeveer evenveel voor als tegenstanders. Een risico van deze wijze is dat je als professional een speelbal kan worden van een beperkt aantal burgers uit de wijk. Er zijn goede randvoorwaarden nodig om te voorkomen dat een goed georganiseerd collectief de beschikbare inzet naar zich toe trekt met het risico dat er veel behoefte aan ondersteuning onzichtbaar kan blijven. Vanuit de professionals wordt opgemerkt dat het opbouwwerk eigenlijk zo bedoeld is. Het zijn de burgers zelf die een vraag formuleren. Het formuleren van de inhoudelijke opdracht zou niet voorbehouden moeten zijn aan enkel de actieve bewoners. Het is van belang om de opdracht in cocreatie met professionals vorm te geven en om hier goede check en balances in aan te brengen. De vierde stelling luidde: Ondersteuning door (professioneel) welzijnswerk is nooit structureel. De aanwezigen zijn het grotendeels eens met deze stelling. Het verzelfstandigen van maatschappelijke initiatieven is van groot belang en het uitgangspunt. Als professional kun je niet in de lengte van dagen blijven ondersteunen. De nuance die gemaakt wordt is dat hoewel de ondersteuning nooit structureel is, de functie die het welzijnswerk heeft om de ondersteuning te bieden dat wel moet zijn. Er wordt opgemerkt dat de professionele ondersteuning een noodzakelijk kwaad is.

6 De vijfde stelling luidde: Welzijnswerk richt zich op de actieve burgers, zodat die zich kunnen inzetten voor hun kwetsbare medebewoners Niet iedereen is het met de stelling eens. Het welzijnswerk is niet enkel voorbehouden aan actieve bewoners. Het gaat er om de mogelijkheden te benutten die er liggen om de kwetsbare burgers te verbinden met de actieve burgers, waarbij de kwetsbare burgers ondersteuning krijgen om naar vermogen hun bijdrage te leveren. De zesde stelling luidde: Welzijnswerk richt zich NIET op specifieke doelgroepen. Hoewel de meeste aanwezigen het eens zijn met de stelling wordt er ook teruggegeven dat Er wel degelijk specifieke doelgroepen te onderkennen die vanuit historisch perspectief danwel vanuit de gezamenlijke maatschappelijke opgave en toekomstig te verwachten problematiek specifieke aandacht moeten krijgen. Hoewel de wettelijke kaders waarbinnen het Welzijnswerk geformuleerd wordt zich niet meer uitspreekt over doelgroepen is het voor een effectieve aanpak soms noodzakelijk om toch voor een doelgroepbenadering te kiezen. Het voorbeeld wordt gegeven van het verschil tussen enerzijds de doekgroep ouderen en anderzijds de doelgroep jeugd. De zevende stelling luidde: Welzijnswerk initieert en onderhoud collectieve ondersteuningssystemen die nodig zijn in de betreffende wijk. Feitelijk alle aanwezigen zijn het eens met de stelling. Dit wordt eigenlijk gezien als de corebusiness van het welzijnswerk. De stelling vraagt echter wel om wat verduidelijking. Het vakjargon in de stelling levert kritiek op. Een vertaling van de stelling wordt opgesteld. Deze luidt de vragen van bewoners vertaald in activiteiten voor, door en met elkaar.