Integraal samenwerken in de wijk: wat betekent dit voor toezicht?

Transcriptie

1 NVTZ Lokaliteit en toezicht houden Integraal samenwerken in de wijk: wat betekent dit voor toezicht? Rian van de Schoot -Vilans

2 Programma Hervorming Langdurende Zorg en de opkomst van wijkteams Wat weten we van wijkteams? Governance tussen organisaties Wat vraagt dit van toezicht?

3 Uitgangspunten HLZ hervormingen langdurige zorg en ondersteuning (2015) 1.Uitgegaan wordt van wat mensen (nog) wel kunnen in plaats van wat zij niet kunnen. Kwaliteit van leven (welbevinden) staat voorop. 2.Als ondersteuning nodig is, wordt allereerst gekeken naar het eigen, sociale netwerk en de financiële mogelijkheden van betrokkenen en wordt de hulp dichtbij georganiseerd. 3.Voor wie ook met steun van de omgeving niet (meer) zelfredzaam kan zijn, is er altijd (op participatie gerichte) ondersteuning en/of passende zorg. 4.De meest kwetsbare mensen krijgen recht op passende zorg in een beschermende, intramurale omgeving vanuit de nieuwe Wet Langdurige Zorg.

4

5 Sociale wijkteams Onderzoek sociale wijkteams in Nederland (2014, 2015, Movisie, NJI, Vilans) 2014: 69% van gemeenten heeft één of meerdere sociale (wijk)teams 2015: 87% van de gemeenten (96% van de G32 gemeenten) Waarom? 4 meest genoemde argumenten Integrale aanpak: 1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur Multidisicplinair werken: diverse hulpverleners, korte lijnen Laagdrempeligheid: dicht bij de burgers Preventie en vroegsignalering: vroegtijdig ingrijpen, voorkomen van erger, outreachend

6

7 Modellen wijkteams Breed integraal team voor alle hulpvragen (42%) Breed integraal team voor complexe of meervoudige hulpvragen (20%) Domein/doelgroepspecifieke teams (16%) Generalistische teams, met daarachter meer gespecialiseerde teams (12%) Sociaal wijkteam versus moederorganisatie 29% ervaart spanning omdat: Spagaat commitment naar moederorganisatie wijkteam gemeente Verschil in opvatting/visie tussen professional werkgever opdrachtgever 70% ervaart geen spanning omdat: Teamleden losgekoppeld van moederorganisatie (onafhankelijke stichting, detachering) Afspraken vastgelegd over rollen/verantwoordelijkheden Samenwerking vanuit gedeelde visie

8 Governance in een veranderend stelsel (Idenburgh en Van Schaik) Idenburgh & Van Schaik

9 Governance in een veranderend stelsel Het stelsel verandert in een ecosysteem. De governance verandert mee: - Meer horizontale governance in netwerken. - Grotere rollen voor de participerende burger en de professional in de wijk. - Beweging van in control zijn naar loslaten en vertrouwen. Onderzoek Vilans 2015

10 Toezicht - Tendens naar horizontaal toezicht, wederkerigheiden transparantie. - Toezicht met meer oog op maatschappelijke waarde (outcome toezicht). - Naar buiten gerichte toezicht: Dichterbij de burger en meer gericht op samenwerking.

11 Sturing - Beweging naar flexibelere sturing, met meer focus op loslaten en vertrouwen. - Samenspel met de participerende burger en de professional in de wijk. - Meer outcome sturing op de maatschappelijke waarde.

12 Verantwoording - Meer directe verantwoording aan de participerende burger en mantelzorg. - Grotere verantwoordelijkheid voor professionals lager in de organisatie. - Van regeldruk naar passende regels (Meurs).

13 Inkoop - Burgers participeren vaker in inkoop (zorgcoöperaties, burgerinitiatieven). - Beweging naar outcome financiering. - Meer gelijkwaardige verhoudingen tussen organisaties: wederkerige afhankelijkheid in governance netwerken.

14 2016 : Verdieping in 3 casussen - De Koepel: coöperatie van burgerinitaitieven - Samen Leven Kerkrade: samenwerkingsverband gemeente zorgaanbieders (vertegenwoordiging van) inwoners - Toezicht Peel

15 Van systeem naar adaptief netwerk

16 Inzichten Gemeente Gemeenteraad Raad van Toezicht (zorg)organisatie professional lokaal inwoner/client/ stemmer Lokale politiek doet zijn intrede in zorg(vernieuwing) Lokale governance waarbij schaalgrootte aanbieder niet zomaar passend is Georganiseerd burger is versneller in vernieuwing Lokale governance Samen sturen op inzet van middelen Mede-eigenaarschap op risico Burgerkracht/-invloed organiseren, ook eigenheid bewaren Lokaal passende maat, reduceren van schaalgrootte Mandaat regelen, belief bij bestuur en toezicht Oog voor de ijsberg (verantwoording, posities) (wisselende) samenwerking om waarde te creëren Oog voor Intenties, competenties, prestaties : vertrouwen (P. Meurs) Overheid Burger = cliënt = inwoner = stemmer 1 e /2 e Kamer

17 Opbrengst casus Toezicht Opgave Samenwerking -Noodzaak voor samenwerking met name ervaren voor kwetsbare doelgroepen in de samenleving. -Daarnaast geven een aantal bestuurders aan echt vanuit de vraag van de cliëntte willen werken. Daar hoort automatisch bij dat je samen met formele en informele partijen samenwerkt om te blijven werken vanuit de vraag. -Alle maatschappelijke organisaties in het sociaal domein werken regionaal. Binnen elke organisatie wordt afgesproken wie op gemeente niveau (gedelegeerd) afspraken maakt. -De organisatie van samenwerking tussen bestuurlijk, management en operationeel niveau wordt als een uitdaging ervaren. Samenwerking in de wijk komt tot stand, op andere niveaus moet dit nog op gang komen. -Ten aanzien van financiën in samenwerking ontstaan verschillende perspectieven. Enerzijds is de continuïteit van de eigen (activiteiten) leidend, anderzijds geven bestuurders aan dat samenwerking betekent inleveren van autonomie, volume en financiën.

18 Opbrengst Casus Toezicht Rol van Toezicht -Toezichthouders worden door bestuurders aangemoedigd om zich meer in het maatschappelijk debat te mengen. Met gepaste afstand iets vinden van het realiseren van de maatschappelijke opgave. -Ondanks maatschappelijke kramp (inspecties en financiële verantwoordelijkheid) op toezicht is er juist nu behoefte aan sparring en ruimte. -Toezichthouders weten onvoldoende wat er op de werkvloer afspeelt en kennen onvoldoende het DNA van de organisatie. Discussiepunten: -Welke visie hebben toezichthouders op toezicht? Enerzijds is er de neiging tot control, anderzijds de behoefte van genuanceerde inbreng van toezichthouders in het maatschappelijke debat. -Hoe gaan toezichthouders de dialoog aan met de bestuurders mbtrisico's in samenwerking en het mogelijk inleveren van autonomie?

19 HOE Hoe kun je gezamenlijk sturen en mandaat organiseren aan tafel? Hoe regel je verantwoordelijkheid bij bijvoorbeeld incidenten? Hoe organiseer je echt invloed van burgers aan tafel? Welke schaal kies je? Hoe komen we van intenties naar prestaties? Hoe zien handvatten voor een nieuwe (netwerk)governance er uit? Stip op de horizon Sturen vanuit waarden Invulling geven aan ecosysteem Werken aan Maatschappelijke opgave Flexibel wendbaar netwerk Werken vanuit onzekerheid en maximaal waarde toevoegt voor de burger 19

20 Meer weten? Onderzoek Sociale wijkteams: Publicatie Governancetussen organisaties: Interviewreeks Governance2015&2016: Overzicht.html?thema=Ketens%20en%20netwerken&themaid= vragen: