Evaluatie subsidieregeling Regionaal-Economische Actieprogramma s. Onderzoek naar een stimulerings- en samenwerkingsinstrument

Transcriptie

1 Evaluatie subsidieregeling Regionaal-Economische Actieprogramma s Onderzoek naar een stimulerings- en samenwerkingsinstrument Opdrachtgever: Jan ten Doeschate Opdrachtnemer/projectleiding: Niels op den Kelder Portefeuillehouder(s): Bert Pauli Doorlooptijd: januari 2015 juni 2015 Versie d.d.: 15 januari 2015 Evaluatie subsidieregeling Regionaal-Economische Actieprogramma s 1/6

2 1 Aanleiding/achtergrond/probleemstelling Het Regionaal Economisch Actie Programma (REAP) is een subsidieprogramma van de provincie Noord-Brabant. Het doel van REAP is de regionale economische samenwerking te versterken met samenwerkingsprojecten (triple helix) in de start/ experimentele fase. Kort gezegd, je kan spreken over aanjaaggeld. De start hiervan was in 2008 met een vierjarige periode van en ØØn van In de tweede periode is de regeling gewijzigd, maar de essentie ervan niet. In de eerste regeling moesten de projecten aansluiten op Pieken in de Delta / Operationeel programma Zuid. In de aangepaste regeling is de focus komen te liggen op projecten in het meerjarenactieprogramma van de REAP-organisatie die passen binnen de, met het Economisch Programma Brabant 2020 consistente, economische clusters van de REAPorganisatie. Nu is het onderdeel van de aanbouwregeling Economie en Innovatie. Hierbij staat ook aangegeven dat de regeling in 2015 wordt geºvalueerd. Op basis van dit evaluatieonderzoek kan worden besloten of, en zo ja, in welke vorm REAP wordt gecontinueerd. Derhalve is het een goed moment om te gaan evalueren. 2 Onderzoeks-/kennisvraag Doelstelling: Is het REAP een effectief en efficiºnt instrument voor de realisatie van de doelstellingen zoals geformuleerd in het Economisch Programma Brabant 2020 (EPB2020)? Draagt het bij aan de realisatie van: a) de doelstelling van het EPB2020, behoren tot de top vijf van meest innovatieve regio s van Europa; b) in het licht van het onder a) genoemde, de economische versterking van de (vier) Brabantse regio s, ook bezien de periode voor het EPB; c) de versterking van de samenwerking binnen regio s. Probleemstelling: De subsidieregeling REAP heeft tot doel een instrument te bieden om naast grote provinciale projecten ook meer lokale en regionale projecten te ondersteunen. Achterliggende gedachte is dat veel lokale en regionale projecten wel bijdragen aan de provinciale doelstelling, maar dat deze door hun specifieke kenmerken (bijvoorbeeld de lokale verbinding) minder goed te beoordelen zijn vanuit de provinciale kaders. Dit neemt nadrukkelijk niet weg dat deze lokale/regionale projecten van belang kunnen zijn voor de realisatie van de provinciale doelstellingen. De wijze van aanpak via de REAP s heeft echter een aantal kritische momenten in zich: 1. De noodzakelijke REAP-organisaties brengen (extra) kosten met zich mee. Dit betekent ook dat het rendement van de subsidie dienovereenkomstig hoger dient te zijn, wil er sprake zijn van een efficiºnt instrument; 2. De provincie plaatst zichzelf in het kader van de REAP s op afstand. In hoeverre is de provincie op deze afstand in staat om ook daadwerkelijk sturing te geven aan de realisatie van haar eigen doelstellingen. Is er sprake van doeltreffendheid met het REAP-instrument; 2/6 Evaluatie subsidieregeling Regionaal-Economische Actieprogramma s

3 3. Het REAP-subsidiebudget wordt aangevuld door gemeenten en regio s. In hoeverre be nvloedt dit de mate waarin op heldere wijze een programma wordt opgesteld, op basis waarvan subsidie-afwegingen worden gemaakt. Met andere woorden, is het programma helder en eenduidig en wordt dat helder en eenduidig uitgevoerd. In 2011 is door de REAP-organisatie West-Brabant een eigen evaluatie uitgevoerd, waarin met name de effecten van het REAP-programma in beeld zijn gebracht. Hiermee zijn deels andere vragen beantwoord dan nu in het onderzoek aan de orde moeten zijn. Desalniettemin biedt dit onderzoek wel waardevolle informatie. Onderzoeksvragen Afgeleid van de probleemstelling, kunnen de volgende onderzoeksvragen worden geformuleerd voor het artikel 217a onderzoek: 1. Sluiten de doelstellingen in het meerjarenactieprogramma 1 en de hieraan gekoppelde jaarprogramma s van de REAP s aan op de prioritaire programma s / clusters EPB? 2. In welke mate zijn de gehonoreerde projecten in lijn met de prioritaire programma s en is er sprake van evenwicht? (is er binnen de gehonoreerde projectenportefeuilles sprake van evenredigheid of is er sprake van sterke vertegenwoordiging van een bepaald type projecten? Is hiervoor een verklaring te geven?) 3. Hoe geeft de provincie haar sturingsrol vorm? Komt de eigenstandige rol van de REAP-organisaties voldoende tot haar recht? 4. Is het gekozen instrumentarium een effectief instrument om de economie aan te jagen? Hoe verhouden de uitvoeringskosten zich tot de ingezette middelen? 5. Welke resultaten (type resultaten) hebben de diverse projecten in de regio s gegenereerd? Mag verwacht worden dat deze resultaten op een hoger schaalniveau zichtbaar zullen zijn? In aanvulling op het artikel 217a onderzoek, zijn de volgende vragen geformuleerd: a. Kunnen de REAP middelen een bijdrage leveren aan bestaande integrale gebiedsgerichte netwerken/projecten en zo ja, hoe een nieuwe regeling hier dan een bijdrage aan zou kunnen leveren? b. Zijn er andere financieringsconstructies mogelijk ter stimulering en versterking van de regionale economie? 3 Reeds beschikbaar onderzoek / literatuur - Twee subsidieregelingen (PB 203/07 & PB 104/13) - Vier uitwerkingen van voorwaarden voor cofinanciering van REAP-project. 1 het meerjarenactieprogramma van de REAP-organisatie past binnen de volgende, met het Economisch Programma Brabant 2020 consistente, economische clusters van de REAP-organisatie: Midden-Brabant: Leisure, Logistiek, Care, Aerospace & Maintenance; Zuidoost-Brabant; High Tech Systems & Materials, Food & Technology, Automotive, Lifetec& Health, Design; Noordoost-Brabant: Food, Health, Farma; West-Brabant: World Class Maintenance, Logistiek, Biobased Economy; Evaluatie subsidieregeling Regionaal-Economische Actieprogramma s 3/6

4 - Acht meerjarenactieprogramma s met doelstellingen (vier regio s, twee vierjarige periodes, & ) - Twee eindverantwoordingen, Midden-Brabant en West-Brabant - Evaluatieonderzoek uit West-Brabant - Voortgangsverslagen per regio - Advies SER Brabant van januari 2014, Tussenevaluatie over de voortgang Economisch Programma 2020 (EP 2020) - Brief SER Brabant ( ), d.d. 26 juni 2014, n.a.v. plenaire vergadering van SER waarbij de VJN 2014 is doorgesproken. 4 Resultaat / verwachte product Het onderzoek dient het instrument REAP te evalueren. Op basis van het evaluatierapport beantwoordt het college van GS, na gesprekken met de regio s, de vraag of voortzetting van de huidige REAP-systematiek al dan niet wenselijk is en/of dat met aanpassingen de effectiviteit en doelmatigheid kan worden versterkt. Uit het onderzoek volgende constateringen over de wijze van aansturing door de provincie van de REAP-organisaties dienen, indien van toepassing, in het evaluatierapport te worden opgenomen. 5 Procesbeschrijving en planning Nadat er over dit projectplan ambtelijk en bestuurlijk overeenstemming bestaat, zullen de volgende stappen worden genomen: 1. Uitnodiging van een drietal onderzoeks- en adviesbureaus. Partijen dienen ervaring te hebben met het doen van evaluatie-onderzoek in een bestuurlijk gevoelig werkveld. Gelet op de belangen van verschillende partijen (vanuit de REAP-middelen zijn in het verleden ook verschillende onderzoeken gefinancierd), moeten de uit te nodigen partijen bij voorkeur niet eerder betrokken zijn bij een REAP of een REAP-project. 2. Met Inkoop zal gezorgd worden voor het juiste aanbestedingstraject. Ingeschat wordt dat het onderzoek een zodanige omvang kent, dat meervoudige aanbesteding niet verplicht is. Gelet op de aard van het onderzoek heeft meervoudige aanbesteding (met 3 partijen) de voorkeur. Van een Europees aanbestedingstraject is geen sprake. 3. De regio s krijgen na het bestuurlijk akkoord deze onderzoeksopzet ter informatie toegestuurd. 4. Voor de begeleiding van het onderzoek zal een begeleidingscommissie worden gevormd. 5. De REAP s zullen worden uitgenodigd om zitting te nemen in een klankbordgroep. Deze klankbordgroep zal minimaal eenmaal samenkomen. 6. Naast de inbreng in de klankbordgroep, zullen de verschillende REAP s ook worden bevraagd. Om te zorgen voor draagvlak bij de REAP s zullen de bevindingen worden voorgelegd aan de REAP s ter controle, conclusies niet. Deze zijn voor rekening van onderzoeksbureau en dienen niet door de REAP s te worden bijgestuurd. 4/6 Evaluatie subsidieregeling Regionaal-Economische Actieprogramma s

5 7. Na afronding van het onderzoek wordt een GS-beslisdocument opgesteld met daarin een samenvatting van het onderzoek en de conclusies van het onderzoeksbureau. In het beslisdocument wordt tevens aangegeven welke consequenties dienen te worden getrokken uit het onderzoek, en met name de onderzoeksvragen genoemd in hoofdstuk De REAP-organisaties worden per brief (of indien ingeschat wordt dat mondeling informeren de voorkeur verdiend, mondeling) ge nformeerd over de uitkomsten van het onderzoek en de door het college getrokken consequenties. 6 Projectorganisatie c.q. overleg-/begeleidingsstructuur Het onderzoek wordt uitgevoerd door een extern onderzoeksbureau. Voor de begeleidingscommissie worden de volgende personen voorgedragen: - Jan ten Doeschate (ambtelijk opdrachtgever), - Niels op den Kelder (verantwoordelijk medewerker), - Willem de Graaff (begeleiding vanuit Kennis & Onderzoek), - Een collega uit een ander werkveld (met ervaring met werken via uitvoerende organisaties (enigszins vergelijkbaar met REAP s), De begeleidingscommissie is verantwoordelijk voor het begeleiden van het onderzoek en beslist ook over de vraag of het onderzoek kan worden geaccepteerd. Het in te richten klankbord van de REAP s heeft als rol te reflecteren vanuit betrokkenheid op het onderzoek. Het klankbord zal vooral worden gebruikt om te verifiºren of bevindingen onderschreven kunnen worden. Voor het aanbestedingstraject tekenen Niels op den Kelder en Willem de Graaff, in samenspraak met Bureau Inkoop (Remco de Jong). 7 Financiºle paragraaf Voor het onderzoek is een budget noodzakelijk van maximaal Dit budget is afkomstig van de begrotingspost Sociaal-economisch onderzoek ( ) met bijbehorend WBS-element EZ Risicoanalyse (Risico- en kansenmanagement) De uitkomsten van de evaluatie zullen worden betrokken bij de vraag of de regeling zal worden voortgezet (al dan niet in gewijzigde vorm). In dit licht is het wenselijk om goed voeling te blijven houden bij de REAP-organisaties, zonder hen in de positie te brengen dat zij het onderzoek naar hun hand kunnen zetten. De REAP s zijn bij brief van 19 juni 2014 op de hoogte gebracht van ons voornemen de regeling te evalueren. Het is wenselijk om na gunning van het onderzoek de REAP s op de hoogte te brengen van het onderzoek, de uitvoerende partij en hen formeel om medewerking te vragen. In dezelfde brief kan worden aangegeven dat ze kunnen reageren op de bevindingen, alvorens deze richting het college worden gestuurd. Evaluatie subsidieregeling Regionaal-Economische Actieprogramma s 5/6

6 Gelet op de mogelijke consequenties dient het onderzoek strak in tijd te worden gepland, uitloop is niet wenselijk. Uitgaande van uitnodiging van onderzoeksbureaus medio januari 2015, is oplevering haalbaar (en gewenst) per einde juni /6 Evaluatie subsidieregeling Regionaal-Economische Actieprogramma s