Arbeidstijden wegvervoer. Inleiding ATB Vervoer Sam Groen Adviseur arbeidstijden FNV Bondgenoten

Transcriptie

1 Arbeidstijden wegvervoer Inleiding ATB Vervoer Sam Groen Adviseur arbeidstijden FNV Bondgenoten 1

2 Inleiding > Waar staan arbeids-, rij- en rusttijden geregeld? > Arbeidstijd: 48 urige werkweek > Rij- en rusttijden > Reistijd naar opstapplaats > Nachtarbeid > Samenloop > Registratie en controle > Onderzoek naar vermoeidheid vrachtwagenchauffeurs > beleidsvoorschriften Waar staat het geregeld? Arbeidstijdenwet: >Beleidsverplichtingen werkgever >Definities (nachtdienst) >Zondagarbeid >Zwangerschap en bevalling >Consignatie >Samenloop > >Toezicht en handhaving Arbeidstijdenbesluit Vervoer: >Definities >Toepassingsgebied >Registratie (tachograaf) >Arbeids- en rusttijden >Rijtijd >Arbeid in nachtdienst >Pauze >Vrijstellingen > Chauffeursbekwaamheid Europa: EU Verordening 561/2006: rij- en rusttijden EU Richtlijn 2002/15: 48-urige werkweek voor BGV EU Richtlijn 2003/88: algemene richtlijn arbeidstijden 2

3 Tachograafplichtig vervoer Europese Verordening 561/2006: > Vrachtwagens: max.toelaatbaar totaalgewicht > 3500 kg. > Busvervoer: > 9 personen incl. chauffeur, traject >50 km (toerbussen) > Werknemers en eigen rijders > Niet tachograafplichtig wegvervoer: > Kleine vrachtwagens, koeriers > OV > Taxi > Onderscheid in regels in categorieën BGV! Goederenvervoer < 500 kg laadvermogen Goederenvervoer > 500 kg laadvermogen Personenvervoer in OV en taxi ATW ATB Vervoer ATB Vervoer Goederenvervoer>3500 kg totaalgewicht Besloten busvervoer (Tachograafplichtig vervoer) 48 urige werkweek Onderwerp Goederenvervoer > 500 kg Personenvervoer tachograafplichtig vervoer: Goederenvervoer>3500 kg Besloten busvervoer Arbeidstijd 48 uur over 16 weken In collectief overleg: 26 weken 48 uur over 16 weken In collectief overleg: 26 weken > Arbeidstijd! (= meer dan rijtijd!) > Collectief overleg: bij CAO of in overeenstemming met de OR/PVT > De 16 of 26 weken = vaststaande periode. > zo gunstig mogelijk passen op werkaanbod. > 48 urige werkweek ook voor eigen rijders (per 26 weken) > Dit geldt ook voor: > Registratie > Pauze > Wekelijkse arbeidstijd (60 uur) > Nachtarbeid (max 12 uur) Per week max. 60 uur 3

4 Arbeidstijd Arbeid(-stijd): elke inspanning van lichaam of geest in opdracht van de werkgever: > rijtijd, > laden en lossen; > toezicht houden op in- en uitstappen passagiers; > schoonmaken en technisch onderhoud; > andere werkzaamheden voor veiligheid voertuig, lading of passagiers > toezicht op laden en lossen; > papierwerk; > rijden naar opstapplaats > en: periodes waarin de werknemer niet vrijelijk over zijn tijd kan beschikken en op de werkplek moet blijven, gereed om aan het werk te gaan, en daarbij belast is met bepaalde aan die dienst verbonden taken, met name de wachttijden bij laden of lossen wanneer de verwachte duur daarvan niet vooraf bekend is. (EU Richtlijn) > vakantie en ziekte tellen als normaal gewerkte uren! Arbeidstijd Geen arbeidstijd: > Pauzes > Rusttijd > Dubbelbemand: tijdens rit naast bestuurder of in slaapcabine > Beschikbaarheidstijd: periode waarin de bestuurder niet op de werkplek hoeft te blijven, maar voor eventuele oproepen beschikbaar moet zijn om een rit aan te vatten of te hervatten, of om andere werkzaamheden uit te voeren. > De verwachte duur moet voor de bestuurder van tevoren bekend zijn (dan wel bij regeling van Onze Ministers vastgelegd*) > Beschikbaarheidstijd is onderbreking rijtijd, geen pauze of rusttijd > Begeleiding voertuig per veerboot of trein > Wachttijd aan grens > Wachttijd bij rijverboden. > ATV > Feestdagen > Tijd voor tijd 4

5 CAO afspraak > X% van de niet-rijtijd = beschikbaarheidstijd. > Deze X% wordt in de wet opgenomen > Op bedrijfsniveau: afspraken tot wettelijke maximum > Afspraken tussen werkgever en werknemer(s) of hun vertegenwoordigers > Schriftelijk > Wettelijke regeling laat op zich wachten > Toestemming Brussel nodig Rijtijd en pauze Onderwerp Dagelijkse rijtijd: Goederenvervoer > 500 kg laadvermogen Personenvervoer (m.u.v. BB) max. 9 uur, 2x per week verlengen tot 10 uur Wekelijkse rijtijd: max. 56 uur max. 56 uur Tweewekelijkse rijtijd: Pauze /onderbreking rijtijd max. 90 uur 30 minuten bij arbeidstijd>5,5 uur 45 minuten bij arbeidstijd>10 uur Op te splitsen in meerdere pauzes van minimaal 15 minuten. In collectief overleg: inkorten mogelijk tot 15 minuten (=ATW regeling) Tachograafplichtig vervoer: Goederenvervoer>3500 kg totaalgewicht Besloten busvervoer max. 9 uur, 2x per week verlengen tot 10 uur max. 90 uur 45 minuten na maximaal 4,5 uur rijtijd; of: Min. 15 minuten gevolgd door min. 30 minuten op 4,5 uur rijtijd Bij combinatie rijden/ander werk: 30 minuten bij arbeidstijd >6 uur 45 minuten bij arbeidstijd >9 uur Beide op te splitsen in meerdere pauzes van minimaal 15 minuten. 5

6 Dagelijkse en wekelijkse rusttijd Onderwerp Dagelijkse rusttijd: Dagelijkse rusttijd bij dubbele bemanning: Rusttijdonderbreking gecombineerd vervoer: Wekelijkse rusttijd: Vrije zondag: ATB Vervoer (alle soorten wegvervoer) 11 uur per 24 uur of uur Max 3x per week 9 uur 9 uur aaneengesloten per 30 uur (stilstaand voertuig) bij in- en/of uitklaring (ferry of trein) 2x 1 uur onderbreking normale rusttijd van 11 uur 45 uur aaneengesloten, of 24 uur, met compensatie voor einde 3e week; en tussen 2 rusttijden van 45 uur. Aard vd arbeid: verplichting via iao of cao Bedrijfsomstandigheden: individueel weigerrecht 13 vrije zondagen per 52 weken. Van dit aantal kan in collectief overleg worden afgezien. Dan is instemming van de individuele werknemer vereist. Wekelijkse rusttijd Wekelijkse rusttijd > Normaal 45 uur. > Verkorting mogelijk tot 24 uur, > Tussen 2 normale wekelijkse rusttijden > Compensatie voor eind van 3e week na bekorting > Dagelijkse én bekorte wekelijkse rusttijd mag buiten standplaats in stilstaand voertuig mits keuze bestuurder en behoorlijke slaapfaciliteiten > Max. 6x24 uur tussen einde wekelijkse rust en begin volgende > 12 dagen rijden voor besloten bus heringevoerd. 6

7 Reistijd van en naar opstapplaats Reistijd naar en van de opstapplaats (buiten woon- en standplaats): > per auto: andere werkzaamheden, dus als arbeidstijd (art 9 lid2/3 EV). > Met trein of veerboot met bed/slaapbank:rust of onderbreking Nachtarbeid Onderwerp ATB Vervoer Aanvullend voor tachograafplichtig vervoer Nachtdiensten Aantal sectoren* Aantal sectoren** 43 ND per 16 weken, of: 20 uur tussen uur per 2 weken 52 ND per 16 weken én 140 ND per 52 weken, of: 38 uur tussen uur per 2 weken vrijstelling Maximale lengte nachtdienst Geen norm maximaal 10 uur In collectief overleg mag dit worden verlengd tot 12 uur 7

8 Nachtarbeid > Definitie nachtdienst: dienst geheel of gedeeltelijk tussen en uur. > Ruimere grenzen nachtarbeid voor vervoer van: > brood- en banketbakkerijproducten; > goederen van en naar distributiecentra, terminals of luchthavens, > grensoverschrijdend vervoer van bloembollen,bloemen, planten en boomkwekerijproducten,groente en fruit, > vervoer t.b.v. onderhoud en aanleg van wegen en railverbindingen, > vervoer per taxi > Vrijstelling voor vervoer van: > levende dieren, > ochtendkranten,postzendingen en pakketten, > collectief sierteelt-vervoer > Project nachtarbeid in BGV? Samenloop ATW/ATB-V > Binnen de dienst (bijv. deels chauffeur, deels hovenier): > Op elke werksoort is betreffende wettelijke regeling van toepassing > bij >3/4 en <1/4 geldt regelgeving van langste periode > Bij overige percentages geldt: > Max 12 uur arbeidstijd, daarna rusttijd van 11 uur (1x per 7x24 uur: 8 uur) > Europese Verordening geldt altijd > Tussen twee diensten: > Per dienst geldt betreffende regeling > Rusttijd 11 uur, 1x per 7x24 uur: 8 uur > Op langere termijn strengste normen 8

9 Registratie > Tachograaf: > rijtijd > andere werktijden (laden/lossen, onvoorziene wachttijd) > beschikbaarheidstijd (voorziene wachttijd, tijd als bijrijder etc) > pauzes en rusttijden. > Digitach: > stilstaan is automatisch ander werk > Pauze, rust of beschikbaarheidstijd handmatig ingeven > Aard van vrije dagen goed registreren > Feestdag, ADV, TvT: geen arbeidstijd > Vakantie, ziekte, bijzonder verlof: wel arbeidstijd > Controleperiode/bewaartermijn: > 28 voorafgaande kalenderdagen > Formulier Verklaring van activiteiten > voor vakantie, ziekte, rijden in ander (niet tachograafplichtig) voertuig, andere werkzaamheden Controle op naleving > ILenT > Rij- en rusttijden: wegcontroles > Arbeidstijden:bedrijfscontroles > Bestuurlijke boete centraal > Werkgever = verantwoordelijk voor naleving ATW/ATB-V > Boete is dus voor werkgever > Uitzonderingen: > Misbruik controlemiddel (artikel 2.4:4 ATBv) > Niet invullen registratiebladen e.d. (art 2.4:13 ATBv) > Wel mag een rijverbod worden opgelegd bij overtreding max rijtijd/min rusttijd + evt intrekken/schorsen/beperken rijbewijs > Strafbaarstelling mogelijk: > Recidive > Niet naleven bevel tot staken arbeid > Niet naleven registratieverplichting > Niet naleven met ernstig gevaar voor verkeersveiligheid > EU afspraak: > Uitbreiding controledagen tot 4% in 2011 > 30% langs de weg, 50% in onderneming > Harmoniseren sancties Europees niveau > Veel landen nog niet klaar 9

10 Lange werkdagen: toename veiligheidsrisico Vermoeidheid vrachtwagenchauffeurs TNO onderzoek 2003: > 17% chauffeurs wel eens achter het stuur in slaap gevallen > 22% betrokken bij ongeval afgelopen 2 jaar, wv 6% veroorzaakt door vermoeidheid > Oorzaken in slaap vallen (acute vermoeidheid: > Overtreden rij- en rusttijdenregels > Niet dubbel bemand rijden > Geen vast contract > Binnenklimaat cabine > Alcoholconsumptie 10

11 Vermoeidheid vrachtwagenchauffeurs > Oorzaken chronische vermoeidheid: > Gebrek aan ontwikkelingsmogelijkheden > Druk lange werktijden op privéleven > Kinderen > Ongezonde leefstijl (roken, slecht eten) > Gezondheids- en slaapproblemen > Gezondheid chauffeurs lager dan gemiddelde Nederlander Beleidsvoorschriften ATW > integratie arbo-beleid (4.1 ATW) > Arbeids- en rusttijden opnemen in RIE > Inclusief plan van aanpak! > Deskundigheid óók t.a.v. werktijden- verplicht > Werkgever moet bij het maken van werktijdregeling rekening houden met persoonlijke omstandigheden van de werknemer (4.1. ATW) > zorgtaken > sociale bezigheden > redelijkerwijs 11

12 Beleidsvoorschriften ATW > vastleggen werktijden (4.1.ATW) > roosters schriftelijk > toegankelijk voor alle werknemers > meedelen werktijden (4.2.ATW): > 28 dagen vooraf > indien onmogelijk: 28 dagen vooraf rust, 4 dagen vooraf werktijden > Of andere afspraak (collectief of individueel) > registratie werktijden (4.3.ATW) > feitelijke werktijden > toegankelijk voor OR > Gebruik voor controle én beleidsvorming! De mens is geen nachtdier Nachtdienst verstoort het bioritme: desynchronisatie BODY TEMPERATURE: NORMAL CIRCADIAN RHYTM COMPARED TO 6TH. NIGHT AT SHIFT WORK BODY TEMPERATURE CELCIUS 36,9 36,8 36,7 36,6 36,5 36,4 36,3 36,2 36, TIME DAYTIME 6. NIGHTSHIFT Bepalende factor: (zon)licht Colquhoun et al

13 Nachtarbeid: veiligheidsrisico s. > Na de eerste nachtdienst is de alertheid te vergelijken met iemand die het wettelijk toegestaan promillage alcohol in zijn bloed heeft. > En dan rijd je naar huis. Risico neemt bij opeenvolgende nachtdiensten toe 13

14 Slaapproblemen nemen toe met de leeftijd Risico s nachtarbeid: > Lichamelijk: > Slaapstoornissen > Maag/darmaandoeningen > Overgewicht/diabetes 2 > Hart- en vaatziekten > (Borst)kanker > Negatief effect op: > Diabetes > epileptie > Chronische darmziekten (Crohn) > Psychisch: > Stemmingswisselingen > Depressiviteit > Klachten geheugen, concentratie > Sociaal: > Sociale isolatie (partner, gezin, vrije tijd) > Meer echtscheidingen > Verschillen: > Leeftijd > Geslacht > Individuele verschillen > Chronotype > Zeggenschap 14