Politieke participatie
|
|
- Fenna Pauwels
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 11 Politieke participatie Interesse in de (gemeente)politiek, stemintentie, opkomst en partijkeuze komen in dit hoofdstuk aan de orde. De centrale vraag is: welke Amsterdammers zijn politiek betrokken, en welke niet? Daarom kijken we naar verschillen tussen groepen Amsterdammers en verschillen tussen stadsdelen. Ook geven we een profiel van Amsterdammers die zeggen niet te zullen stemmen.
2 110 De Staat van de Stad Amsterdam VII Kernpunten 39 van de Amsterdammers zegt geïnteresseerd te zijn in de gemeentepolitiek. Dit aandeel is lager dan ooit. De interesse in politiek in het algemeen is niet veranderd (57). De interesse in de lokale politiek is vooral gedaald onder hoogopgeleide Amsterdammers, Amsterdammers van Nederlandse herkomst en Turkse Amsterdammers. In Stadsdeel Centrum is de interesse in de lokale politiek het grootst. Vooral in Zuid en Oost is de interesse flink gedaald. Vooral ongeschoolde Amsterdammers, van 55 jaar en ouder en Amsterdammers van niet-westerse herkomst hebben vaak een laag politiek zelfvertrouwen. Eén op de tien Amsterdammers geeft aan niet te zullen stemmen als er gemeenteraadsverkiezingen zouden zijn. Lager opgeleiden, Turkse en Surinaamse Amsterdammers geven vaker dan anderen aan dat zij niet zullen stemmen. De aanhang van de PvdA en die van de VVD verschillen sterk van elkaar en lijken elkaars spiegelbeeld als het gaat om inkomen, opleiding, herkomst en stadsdeel waar men woont. Afb Interesse in gemeentepolitiek, (procenten) zeer geïnteresseerd tamelijk geïnteresseerd Afb Aandeel zeer en tamelijk geïnteresseerd in gemeentepolitiek naar achtergrondkenmerken, (procenten) 55 jaar en ouder jaar jaar jaar hoge opleiding middelbare opleiding lage opleiding ongeschoold > 3201 p.m p.m p.m p.m p.m. < 700 p.m. westers autochtoon Surinaams Marokkaans overig niet-westers Turks 2e generatie migranten 1e generatie migranten gemiddeld zeer geïnteresseerd tamelijk geïnteresseerd Interesse in lokale politiek gedaald Van alle Amsterdammers zegt 9 zeer geïnteresseerd te zijn in de gemeentepolitiek en 30 tamelijk geïnteresseerd. Daarmee is de interesse in de lokale politiek sterk gedaald vergeleken met : toen toonde in totaal 47 van de Amsterdammers interesse. Bovendien ligt de interesse lager dan ooit gemeten in de Staat van de Stad. Het laagste punt tot nu toe was in 2004, toen 42 van de Amsterdam interesse toonde. Opvallend is dat de interesse in politiek in het algemeen op hetzelfde niveau is gebleven als in. Toen was 58 van de Amsterdammers geïnteresseerd in de politiek in het algemeen, nu 57. Het verschil tussen en ligt wellicht in het feit dat er in zowel landelijke als lokale verkiezingen plaatsvonden. In werd de enquête voor de Staat van de Stad vlak na de Tweede Kamerverkiezingen van september afgenomen. Politiek was erg in het nieuws, maar het ging wel om de landelijke politiek. Het is mogelijk dat de lokale politiek daardoor voor Amsterdammers meer op de achtergrond is geraakt. Bovendien spelen de grootste problemen die mensen op dit moment aankaarten de pensioenen, de economie, de zorg vooral op landelijk niveau. 1 Dat kan verklaren waarom de interesse in de lokale politiek minder groot is dan in de politiek in het algemeen. Bij een aantal groepen zien we de daling van de interesse in de lokale politiek sterker terug dan bij andere. Het aandeel geïnteresseerden is tussen en flink gedaald onder Amsterdammers van Nederlandse herkomst (van 54 naar 42) en bijna gehalveerd onder Turkse Amsterdammers (van 29 naar 17). Verder zijn hoogopgeleide Amsterdammers beduidend minder geïnteresseerd in de gemeentepolitiek dan twee jaar eerder: van 63 in naar 50 in. Hoewel hoogopgeleide Amsterdammers en Amsterdammers van Nederlandse herkomst minder geïnteresseerd zijn in de lokale politiek dan voorheen, zijn ze nog altijd meer dan gemiddeld geïnteresseerd.
3 11 Politieke participatie resp. 42 toont interesse tegenover 39 gemiddeld. Verder geldt: hoe ouder en hoe hoger het inkomen, hoe groter de interesse in de gemeentepolitiek. Onder migranten heeft de tweede generatie duidelijk meer interesse in de lokale politiek dan de eerste generatie. Hierin zien we geen verschillen met voorgaande jaren. Interesse in Centrum het hoogst, in andere stadsdelen stuk lager De daling in interesse in de lokale politiek zien we in alle stadsdelen terug, behalve in Zuidoost, waar het licht is gestegen. De interesse is het sterkst afgenomen in Oost en Zuid. Afbeelding 11.3 maakt duidelijk dat de situatie van, met Centrum als koploper en de andere stadsdelen op een lager niveau van interesse, erg lijkt op die van en daarvoor. In zes van de zeven stadsdelen ligt de interesse in de lokale politiek nu tussen 35 en 41. Centrum vormt een uitzondering, daar toont meer dan de helft (53) van de bewoners interesse in de gemeentepolitiek. De situatie in lijkt daarmee atypisch als het gaat om de politieke interesse in de verschillende stadsdelen. Dat kan liggen aan het feit dat er in niet alleen gemeenteraads- en deelraadsverkiezingen waren, maar ook een aantal stadsdelen fuseerde. Amsterdam ging over van veertien naar zeven stadsdelen en deze nieuwe situatie leidde in sommige stadsdelen tot veel politieke discussie. In andere stadsdelen bleef de situatie ongewijzigd. De uiteenlopende interesse in de lokale politiek tussen stadsdelen kan waarschijnlijk deels door deze verschillen worden verklaard. Waarom hebben inwoners van stadsdeel Centrum gemiddeld meer interesse in de lokale politiek dan inwoners van de andere stadsdelen? In Centrum wonen relatief veel hoogopgeleiden, Amsterdammers van Nederlandse herkomst en huishoudens in de hoogste categorie inkomen. Van deze groepen is bekend dat zij het vaakst interesse hebben in lokale politiek. Maar deze groepen wonen even vaak in stadsdeel Zuid en daar is de interesse in lokale politiek lager. Er zijn twee andere mogelijkheden om de uitzonderlijke positionering van inwoners van stadsdeel Centrum te verklaren. Ten eerste hebben inwoners van Centrum van alle Amsterdammers het vaakst contact met buren en vrienden. Daarnaast is het vertrouwen in buurtgenoten in Centrum het hoogst. Mensen die zeer geïnteresseerd zijn in lokale politiek hebben ook vaker veel vertrouwen in buurtgenoten. Behalve met achtergrondkenmerken van inwoners hangt interesse dan ook samen met sociale cohesie. De tweede reden waarom de interesse in de lokale politiek in stadsdeel Centrum het hoogst is kan zijn dat gemeentepolitiek daar sterk aanwezig is. Letterlijk: de Stopera ligt er, maar ook in meer algemene zin omdat veel gemeentelijk beleid direct te maken heeft met Centrum. Denk aan project 1012 en de Noord/Zuidlijn. Afb Aandeel zeer/tamelijk geïnteresseerd in gemeentepolitiek per stadsdeel, (procenten) Centrum Nieuw-West Noord Oost West Zuid Zuidoost Afb Vertrouwen in buurtgenoten naar interesse in gemeentepolitiek en stadsdeel, (procenten) niet geïnteresseerd weinig geïnteresseerd tamelijk geïnteresseerd zeer geïnteresseerd Nieuw-West Zuidoost Noord Oost West Zuid Centrum gemiddeld Stemintentie stijgt over langere periode veel vertrouwen in buurtgenoten redelijk vertrouwen in buurtgenoten Niet alleen de interesse in de lokale politiek, maar ook de stemintentie is gedaald tussen en. In zei 74 van de Amsterdammers zeker te gaan stemmen als er gemeenteraadsverkiezingen zouden zijn, nu is dit 68. Er is uiteraard een relatie tussen de twee: mensen die geïnteresseerd zijn in de politiek zeggen vaker dat zij zullen stemmen dan degenen die geen interesse hebben. De stemintentie neemt altijd toe in verkiezingsjaren (2002, 2006 en ) en daarna weer af. Kijkt men naar de trend sinds 2000, dan is er sprake van toename. In 2000 zei 58 van de Amsterdammers zeker te zullen stemmen, in is dat 68.
4 112 De Staat van de Stad Amsterdam VII Afb Stemintentie gemeenteraadsverkiezingen, interesse in gemeentepolitiek en opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen en Tweede Kamerverkiezingen, (procenten) De daadwerkelijke opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen is steeds een stuk lager dan de stemintentie. Er zitten ongeveer 20 procentpunten tussen de twee uitkomsten. De opkomst bij Tweede Kamerverkiezingen is veel hoger, en meestal hoger dan de stemintentie bij gemeenteraadsverkiezingen. In september bracht 70 van de Amsterdammers een stem uit bij de Tweede Kamerverkiezingen gaat zeker stemmen tamelijk/zeer geïnteresseerd Afb Politiek zelfvertrouwen in drie stellingen, (procenten)* De politieke partijen in Amsterdam zijn alleen maar geïnteresseerd in mijn stem en niet in mijn mening Mensen zoals ik hebben geen invloed op de gemeentepolitiek* opkomst Tweede Kamer opkomst Gemeenteraad Sommige groepen Amsterdammers zijn eerder geneigd te gaan stemmen dan andere. Zo geldt: hoe ouder men is en hoe meer men verdient, des te vaker men aangeeft zeker te gaan stemmen. Daarnaast willen hoogopgeleide Amsterdammers, maar ook Amsterdammers van Nederlandse en overige westerse afkomst, vaker hun stem uitbrengen dan andere groepen. Dit geldt ook voor Amsterdammers die betaald werk verrichten. Stemintentie hangt daarnaast samen met vertrouwen in de politiek, tevredenheid met het eigen leven en lidmaatschap van een politieke organisatie. Het profiel van stemmers blijft stabiel over de jaren heen. Amsterdammers neutraal over hun politieke invloed Raadsleden bekommeren zich niet om de mening van van mensen zoals ik mee eens neutraal mee oneens weet niet, geen antwoord *de oorspronkelijke stelling is Mensen zoals ik hebben wel degelijk invloed op de gemeentepolitiek. Om de resultaten vergelijkbaar te maken met die van de andere stellingen is de formulering hier omgedraaid. Afb Aandeel met laag politiek zelfvertrouwen (score 3 of 4) naar achtergrondkenmerken, (procenten) niet-westerse allochtonen westerse allochtonen autochtonen hoge opleiding middelbare opleiding lage opleiding ongeschoold 55 jaar en ouder jaar jaar jaar gemiddeld hoog politiek zelfvertrouwen laag politiek zelfvertrouwen Aan de hand van drie stellingen kunnen we nagaan hoeveel politiek zelfvertrouwen Amsterdammers hebben, oftewel: zijn zij van mening dat zij er toe doen in de politiek? De meningen zijn gelijk verdeeld: de groep die vindt dat raadsleden zich bekommeren om de mening van mensen zoals zijzelf is ongeveer even groot als de groep die denkt van niet. Hetzelfde geldt voor de stelling dat mensen zoals zijzelf invloed hebben op de gemeentepolitiek. Anders is het met de stelling dat politieke partijen alleen maar geïnteresseerd zijn in de stem van kiezers. Daar zijn meer Amsterdammers het mee eens (35) dan mee oneens (22). Tellen we de drie stellingen op tot een schaal, dan blijkt dat Amsterdammers over het algemeen neutraal oordelen over hun invloed op de lokale politiek. Op een schaal van 3 (weinig politiek zelfvertrouwen) tot 9 (veel) is de gemiddelde score 5,9. 2 Ook in was de gemiddelde score 5,9 toen was het licht gestegen vergeleken met voorgaande jaren. Amsterdammers die het minste politiek zelfvertrouwen hebben zijn ongeschoold of laaggeleid. Hoogopgeleide Amsterdammers hebben juist veel meer politiek zelfvertrouwen dan gemiddeld. Kijken we naar herkomstgroepen dan blijken Amsterdammers van Nederlandse herkomst vaker van mening dat zij invloed hebben op de lokale politiek dan westerse Amsterdammers en Amsterdammers van niet-westerse herkomst. Verder geldt: hoe ouder hoe minder politiek zelfvertrouwen Amsterdammers hebben. Amsterdammers tussen 25 en 34 jaar hebben het vaakst veel politiek
5 11 Politieke participatie 113 zelfvertrouwen. Dat is opvallend, omdat we eerder zagen dat jongeren minder vaak geïnteresseerd zijn in de lokale politiek en minder vaak geneigd zijn te stemmen als er gemeenteraadsverkiezingen zouden zijn. Meestal is er juist wel een verband tussen interesse, stemintentie en politiek zelfvertrouwen. In De Staat van de Stad VI werd aangetoond Amsterdammers steeds vaker een uitgesproken mening hebben over de drie stellingen om het politiek zelfvertrouwen te meten. 3 Het aandeel Amsterdammers met politiek zelfvertrouwen was gestegen tussen en, net als het aandeel Amsterdammers zonder politiek zelfvertrouwen. Deze beweging heeft zich in gestabiliseerd. Nu zijn beide groepen van vergelijkbare grootte en is er daarmee sprake van polarisatie. Opvallend is wel dat Amsterdammers een onderscheid maken tussen de drie stellingen. Het aandeel dat vindt dat zij wel degelijk invloed hebben op de gemeentepolitiek is gestegen, terwijl het aandeel dat de twee (negatieve) stellingen afwijst is gedaald. Daardoor is er niet sprake van algehele toename van het politiek zelfvertrouwen zoals in voorgaande jaren, vooral tussen 2004 en (afb. 11.8). Het is niet de eerste keer dat de drie stellingen anders worden beoordeeld. Dat is niet zo vreemd: het gaat om een ander perspectief. Aan de ene kant gaat het om de invloed van mensen zoals zijzelf, aan de andere kant om het gedrag van politieke partijen en raadsleden. De invloed die Amsterdammers menen te hebben op de lokale politiek schommelt in relatie tot verkiezingen: men is het vaker eens met de stelling in de aanloop naar verkiezingen, en vaker oneens daarna. In is gekeken naar de groep die de stellingen anders beoordeelt en het blijkt dat niet-westerse Amsterdammers en lager opgeleiden vaker een onderscheid maken dan andere groepen. Behalve het probleem van perspectief is hier wellicht sprake van een semantische kwestie. De stellingen zijn niet op dezelfde manier geformuleerd en worden daarom wellicht niet altijd op dezelfde manier geïnterpreteerd. Overigens lijken Amsterdammers meer politiek zelfvertrouwen te hebben dan Nederlanders in het algemeen. Uit de Sociale Staat van Nederland van het SCP blijkt dat de helft van de Nederlanders van mening is dat zij geen invloed hebben op de regering. 4 Dit aandeel is stabiel over de jaren heen. Ook andere stellingen die wijzen op weinig politiek zelfvertrouwen en cynisme ten aanzien van de landelijke politiek kunnen rekenen op meer steun dan soortgelijke stellingen over de Amsterdamse politiek. Afb Aandeel met veel/redelijk politiek zelfvertrouwen in drie stellingen, (procenten) oneens met: Raadsleden bekommeren zich niet om de mening van mensen zoals ik. eens met: Mensen zoals ik hebben wel degelijk invloed op de gemeentepolitiek. oneens met: De politieke partijen in Amsterdam zijn alleen maar geïnteresseerd in mijn stem en niet in mijn mening. Afb Opvattingen over de politiek, Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder, 2004-/2011 (procenten) eens met de stelling: / 09 / 11 mensen als ik hebben geen enkele invloed op wat de regering doet ik denk niet dat Kamerleden en ministers veel geven om wat mensen zoals ik denken Kamerleden letten te veel op het belang van enkele machtige groepen, in plaats van op het algemeen belang Zij geven bij voorbaat aan niet aan het democratisch proces te zullen deelnemen. Het SCP noemt hen overtuigde niet-stemmers. 6 Wie zijn deze nietstemmers en wat betekent het dat zij zich niet laten horen? Volgens landelijk onderzoek onderscheidt de groep niet-stemmers zich door het relatief hoog aandeel lager opgeleiden en jongeren. Daarnaast verrichten zij minder vaak betaald werk dan mensen die wel van plan zijn te stemmen. Verder gaat niet-stemmen samen met het laagste politiek vertrouwen en de minste politieke en maatschappelijke betrokkenheid. Amsterdamse niet-stemmers zijn eveneens veel vaker ongeschoold of lager opgeleid dan zij die wel Afb Interesse in lokale politiek naar stemintentie, (procenten) gaat zeker stemmen gaat misschien stemmen bron: SCP 2011 Tien procent niet-stemmers: wie zijn zij? Bijna één op de tien Amsterdammers zegt zeker niet te gaan stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen. 5 gaat zeker niet stemmen zeer geïnteresseerd tamelijk geïnteresseerd weinig geïnteresseerd niet geïnteresseerd weet niet
6 114 De Staat van de Stad Amsterdam VII Afb Indicatoren van betrokkenheid voor niet-stemmers en naar partijkeuze (procenten) nietstemmers SP PvdA VVD D66 GL geen vrijwilligerswerk landelijk ** ~ Amsterdam geen informele hulp* landelijk ** ~ Amsterdam ** de formulering verschilt hier: in het SCP onderzoek gaat het om hulp aan mensen buiten het huishouden. bron: SCP /O+S In Amsterdam wordt dit niet gespecificeerd. Bovendien worden voor Amsterdam de antwoorden zelden en nooit samen genomen. ** in het SCP onderzoek worden D66 en GroenLinks samen genomen. stemmen. Daarnaast zijn er relatief veel Surinaamse en Turkse Amsterdammers die zeggen niet te gaan stemmen. Afb Partijkeuze als er gemeenteraadsverkiezingen zouden zijn, - (procenten) PvdA VVD D66 GroenLinks SP CDA overige partijen geen antwoord weet (nog) niet Afb PvdA- en VVD-kiezers naar achtergrondkenmerken, (procenten) Centrum Zuid West Oost Noord Nieuw-West Zuidoost hoge opleiding middelbare opleiding lage opleiding ongeschoold westers autochtoon overig niet-westers Turks Surinaams Marokkaans > 3201 p.m p.m p.m p.m p.m. < 700 p.m. VVD PvdA Niet-stemmers onderscheiden zich door een laag politiek zelfvertrouwen in vergelijking met stemmers. Op een schaal van 3 (laagste politiek zelfvertrouwen) tot 9 (hoogste) scoren niet-stemmers een 4,7 terwijl Amsterdammers die wel van plan zijn te stemmen een 6 scoren. Verder is kenmerkend voor de groep niet-stemmers dat zij géén interesse hebben in de lokale politiek. Zo zegt 72 niet in gemeentepolitiek geïnteresseerd te zijn en nog eens 25 heeft daar weinig interesse in. Onder Amsterdammers die overwegen te gaan stemmen en zij die zeker stemmen is het aandeel geïnteresseerden in de lokale politiek veel groter. Als het gaat om maatschappelijke betrokkenheid en sociale contacten zien we daarentegen geen grote verschillen tussen stemmers en niet-stemmers. Nietstemmers zijn weliswaar minder vaak actief lid van verenigingen (25) dan stemmers (34), maar leven verder zeker niet teruggetrokken. Niet-stemmers voelen zich bijvoorbeeld niet vaker geïsoleerd dan stemmers en zijn net zo vaak tevreden over hun eigen leven. Niet-stemmers onderscheiden zich daarnaast niet of nauwelijks van PvdA-, VVD- of D66- kiezers als het gaan om het verrichten van vrijwilligerswerk. En zij bieden vaker informele hulp aan kennissen en familie dan VVD- en D66-kiezers. Er is wel een verschil tussen heel Nederland en Amsterdam. Het lijkt erop dat niet-stemmers zich in Amsterdam minder onderscheiden van partijkiezers dan niet-stemmers op landelijk niveau, waar zij duidelijk minder vaak vrijwilligerswerk doen en informele hulp verlenen. Dat verschil wordt wellicht veroorzaakt door het feit dat Amsterdam relatief veel personen van buitenlandse herkomst telt onder niet-stemmers. Zij uiten hun maatschappelijke betrokkenheid vaak op een andere manier dan Amsterdammers van Nederlandse herkomst, zoals ook blijkt uit hoofdstuk 9. Meer in het algemeen concludeert het SCP dat niet-stemmers geen groep vormen met heel sterk afwijkende zorgen en opvattingen over maatschappelijke en politieke kwesties. 7 Dat geldt vooral in de vergelijking tussen opvattingen van PVV-stemmers en die van niet-stemmers. Beide groepen blijken in het landelijk onderzoek zeer vergelijkbare opvattingen
7 11 Politieke participatie 115 en patronen van maatschappelijke participatie te hebben. In het Amsterdamse onderzoek zijn er nauwelijks PVV-stemmers en kan de vergelijking tussen deze groepen dus niet worden gemaakt. Toch zien we ook in Amsterdam dat de groep kiezers van partijen zeer divers is en dat niet-stemmers vergelijkbare vormen van participatie tonen als sommige groepen die wel stemmen. Zij onderscheiden zich wel door hun geringe interesse in de lokale politiek en hun lage politiek zelfvertrouwen. Het feit dat dit zich vertaalt in thuisblijven op verkiezingsdag is niet vreemd, maar maakt het lastig om deze groep te betrekken in het democratisch proces. Voorkeur voor PvdA neemt toe Amsterdammers zeggen steeds vaker dat zij op de PvdA willen stemmen als er gemeenteraadsverkiezingen zouden zijn. De voorkeur voor deze partij is tussen en gegroeid van 18 naar 28 (afb ). De grootste partij in de stad heeft dan ook een stabiele basis onder het electoraat. De potentiële achterban van de PvdA is in ongeveer net zo groot als het aandeel stemmen dat de partij behaalde bij de gemeenteraadsverkiezingen van (29). De aanhang van andere partijen onder geënquêteerden is stabieler in de loop van de jaren. De VVD en D66 hebben vooral tussen en een grotere groep weten aan te trekken. Alleen GroenLinks kampt met duidelijk verlies: van 10 in naar 12 in en 6 in. Dit reflecteert het verlies van de partij bij de landelijke verkiezingen van. Eenderde van de kiezers weet (nog) niet op welke partij hij of zij zou stemmen als er verkiezingen zouden zijn, of geeft geen antwoord. De aanhang van de twee grootste partijen, PvdA en VVD, verschilt nogal: het profiel van de groep potentiële stemmers op de ene partij is bijna het spiegelbeeld van de aanhang van de andere partij (afb ). De PvdA haalt de meeste stemmen in de perifere stadsdelen (Zuidoost, Noord en Nieuw- West), daar waar de VVD de minste stemmen haalt. In Zuid is de aanhang van beide partijen ongeveer even groot. Als het gaat om herkomstgroepen valt vooral op dat Turkse, Marokkaanse en Surinaamse Amsterdammers nagenoeg nooit zeggen dat zij op de VVD zullen stemmen. Deze groepen stemmen juist relatief veel op de PvdA. Kijken we naar het opleidingsniveau, dan geldt dat hoe hoger het opleidingsniveau, hoe kleiner de aanhang van de PvdA en hoe groter de aanhang van de VVD. Een soortgelijk beeld zien we bij een toename van het inkomen van Amsterdammers. Daarbij geldt dat er één groep is waar de aanhang van de VVD groter is dan die van de PvdA: onder Amsterdammers in een huishouden met een inkomen van netto euro per maand of meer. Noten 1 Zie de top tien van maatschappelijke prioriteiten: SCP. Continu Onderzoek Burgerperspectieven / 4, Den Haag,. 2 Deze schaal ontstaat door het optellen van drie stellingen. 3 O+S. De Staat van de Stad VI, Ontwikkelingen in participatie en leefsituatie. Amsterdam, SCP. De sociale staat van Nederland Den Haag, Er is geen recent landelijk onderzoek naar het aandeel niet-stemmers in Nederland. In de periode was het aandeel niet-stemmers landelijk 10,6. Zie hiervoor P. Dekker (2002), Niet-stemmers, een onderzoek naar achtergronden en motieven in enquêtes, interviews en focusgroepen, Den Haag: SCP. 6 SCP. Continu Onderzoek Burgerperspectieven / 4, Den Haag,. 7 Idem.
Politieke participatie
12 Politieke participatie De Tweede Kamerverkiezingen van 17 hebben voor grote verschuivingen gezorgd in Amsterdam. De uitkomsten van deze verkiezingen komen uitgebreid aan bod in dit hoofdstuk. Verder
Nadere informatiePolitieke participatie
12 Politieke participatie In dit hoofdstuk komen de interesse en participatie van Amsterdammers in de politiek aan bod. 2014 was in dat opzicht een boeiend jaar, met drie verkiezingen en belangrijke verschuivingen
Nadere informatieKiezersvoorkeuren in Amsterdam
Kiezersvoorkeuren in Amsterdam In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van maart peilt OIS in opdracht AT de politieke voorkeur van Amsterdammers. Vooruitlopend daarop is een eerste verkennend onderzoek
Nadere informatieMaatschappelijke participatie
9 Maatschappelijke participatie Maatschappelijke participatie kan verschillende vormen hebben, bijvoorbeeld de mate waarin mensen met elkaar omgaan en elkaar hulp verlenen binnen familie, vriendengroepen
Nadere informatieFact sheet. Dienst Wonen, Zorg en Samenleven. Eigen woningbezit 1e en 2e generatie allochtonen. Aandeel stijgt, maar afstand blijft
Dienst Wonen, Zorg en Samenleven Fact sheet nummer 1 januari 211 Eigen woningbezit 1e en Aandeel stijgt, maar afstand blijft Het eigen woningbezit in Amsterdam is de laatste jaren sterk toegenomen. De
Nadere informatieTOENAME SPANNINGEN TUSSEN BEVOLKINGSGROEPEN IN AMSTERDAMSE BUURTEN
TOENAME SPANNINGEN TUSSEN BEVOLKINGSGROEPEN IN AMSTERDAMSE BUURTEN 22 oktober Sinds 2011 meet Bureau O+S met een signaleringsinstrument de spanningen tussen bevolkingsgroepen in Amsterdamse buurten. De
Nadere informatieKiezersonderzoek 2017 Onderzoek naar stemgedrag van gemeentepanelleden
Kiezersonderzoek 2017 Onderzoek naar stemgedrag van gemeentepanelleden Bestuursstaf Advies en ondersteuning Venlo, juli 2017 Onderzoek & Statistiek 2 Samenvatting In maart 2018 vinden er in Venlo gemeenteraadsverkiezingen
Nadere informatieDe laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose
De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose Aanvankelijk leek deze verkiezingen zich te voltrekken op een manier waarbij VVD en PvdA ieder steeds meer kiezers weg gingen trekken van andere partijen.
Nadere informatieMaatschappelijke participatie
7 Maatschappelijke participatie Amsterdammers kunnen op vele manieren maatschappelijk actief zijn. Zij kunnen actief zijn in een vereniging door daar bijvoorbeeld een cursus te volgen, zij kunnen zich
Nadere informatieDe Staat van de Stad Amsterdam V. Ontwikkelingen in participatie en leefsituatie
De Staat van de Stad Amsterdam V Ontwikkelingen in participatie en leefsituatie Kernpunten 10 jaar Staat van de Stad Gemiddelde leefsituatiescore naar herkomstgroepen, 2000, 2002, 2004, 2006 en 2008 108
Nadere informatieJeugdwerkloosheid Amsterdam
Jeugdwerkloosheid Amsterdam 201-201 Factsheet maart 201 De afgelopen jaren heeft de gemeente Amsterdam fors ingezet op het terugdringen van de jeugdwerkloosheid. Nu de aanpak jeugdwerkloosheid is afgelopen
Nadere informatieThuis voelen in Nederland: stedelijke verschillen bij allochtonen
Thuis voelen in Nederland: stedelijke verschillen bij allochtonen Jeroen Nieuweboer Allochtonen in, en voelen zich minder thuis in Nederland dan allochtonen elders in Nederland. Marokkanen, Antillianen
Nadere informatieMaatschappelijke participatie
8 Maatschappelijke participatie Maatschappelijke participatie staat voor actief zijn in de maatschappij, en dit kan op veel verschillende manieren. Veel Amsterdammers zijn actief lid van een maatschappe
Nadere informatieVrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten
Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8
Nadere informatieWeinig mensen sociaal aan de kant
Weinig mensen sociaal aan de kant Tevredenheid over de kwaliteit van relaties Hoge frequentie van contact met familie en vrienden Jongeren spreken of schrijven hun vrienden elke week 15 Drie op de tien
Nadere informatieSamenvatting WijkWijzer 2017
Samenvatting WijkWijzer 2017 Bevolking & wonen Inwoners Op 1 januari 2017 telt Utrecht 343.134 inwoners. Met 47.801 inwoners is Vleuten-De Meern de grootste wijk van Utrecht, gevolgd door de wijk Noordwest.
Nadere informatiePolitieke participatie van allochtonen
FORUM November 20 Factsheet Politieke participatie van allochtonen Samenvatting Bij landelijke verkiezingen vormen de naar schatting een miljoen kiesgerechtigde allochtonen 9% van het totale electoraat,
Nadere informatieSociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2011
Sociaal-economische schets van Zuidwest 2011 Zuidwest is onderdeel van het en bestaat uit de buurten Haagwegnoord en -zuid, Boshuizen, Fortuinwijk-noord en -zuid en de Gasthuiswijk. Zuidwest heeft een
Nadere informatieOordeel over de positie van ouderen in Nederland in 2013
Oordeel over de positie van ouderen in Nederland in 2013 Tekstrapport Peil.nl/Maurice de Hond 1 Doelstelling en opzet van het onderzoek Het wetenschappelijk instituut van 50PLUS heeft ons de opdracht gegeven
Nadere informatieMonitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2016
1 Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 20 Fact sheet april 20 De totale werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is het afgelopen jaar vrijwel gelijk gebleven aan 2015. Van de 14.000 Amsterdamse jongeren
Nadere informatieArtikelen. Arbeidsparticipatie van vrouwen: een vergelijking naar opleidingsniveau, leeftijd en herkomst
Artikelen Arbeidsparticipatie van vrouwen: een vergelijking naar opleidingsniveau, leeftijd en herkomst Martijn Souren en Jannes de Vries Onder laagopgeleide vrouwen is de bruto arbeidsparticipatie aanzienlijk
Nadere informatieJongeren en politiek
Jongeren en politiek WERKDOCUMENT Steven Poppelaars MSc. dr. Esther Jakobs Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012 GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Tel 020 251 0406 Fax 020 251 0444 s.poppelaars@os.amsterdam.nl
Nadere informatieArbeidsmarktontwikkelingen 2016
- Arbeidsmarktontwikkelingen 2016 Factsheet maart 2017 Het aantal banen van werknemers en zelfstandigen in Amsterdam nam het afgelopen jaar toe met bijna 14.000 tot bijna 524.000 banen, een groei van bijna
Nadere informatieSociale acceptatie van homoseksualiteit in Zuid-Holland West
Sociale acceptatie van homoseksualiteit in Zuid-Holland West Gezondheidsonderzoek 2012 GGD Zuid-Holland West Juni 2013 Inleiding Deze factsheet beschrijft de sociale acceptatie van homoseksualiteit in
Nadere informatieALTERNATIEVEN VOOR DE LOKALE DEMOCRATIE?
Rapport ALTERNATIEVEN VOOR DE LOKALE DEMOCRATIE? Onderzoek I&O Research i.o.v. Vrij Nederland en Nieuwsuur Februari 2018 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563 7500 AN
Nadere informatieDiversiteit in de Provinciale Staten
Onderzoek Diversiteit in de Provinciale Staten Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale Staten (PS) onderzocht. Het gaat
Nadere informatieOntwikkeling politieke voorkeur in 2015
Een politiek systeem in ontbinding De peiling van vandaag laat zien in welke bijzondere electorale situatie Nederland eind 2015 is beland. Deze resultaten kunnen geplaatst worden in het verlengde van het
Nadere informatieKiezers en potentiële kiezers van 50PLUS
Kiezers en potentiële kiezers van 50PLUS Versie 2013-2014 Tekstrapport Peil.nl/Maurice de Hond 1 Doelstelling en opzet van het onderzoek Het Wetenschappelijk Instituut van 50PLUS heeft ons in december
Nadere informatie8. Werken en werkloos zijn
8. Werken en werkloos zijn In 22 is de arbeidsdeelname van allochtonen niet meer verder gestegen. Onder autochtonen is het aantal personen met werk nog wel licht toegenomen. De arbeidsdeelname onder Surinamers,
Nadere informatieVerkiezingsuitslagen Drechtsteden
Verkiezingsuitslagen Gemeenteraadsverkiezingen 19 maart Zet de daling in opkomst zich door? En is er in de regio ook winst voor de lokale partijen en D66 te zien? Het Onderzoekcentrum zet in deze factsheet
Nadere informatieDiversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011
Onderzoek Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011 Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale
Nadere informatieGEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN 2018
Rapport GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN 2018 Twee derde van de kiezers nog onzeker over stemkeuze 16 maart 2018 www.ioresearch.nl Twee derde van de kiezers nog onzeker over stemkeuze Eén op drie kiezers stemt
Nadere informatieJONGEREN & DEMOCRATIE
Rapport JONGEREN & DEMOCRATIE Onderzoek i.o.v. Vrij Nederland Januari 2017 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563 7500 AN Enschede Rapportnummer 2017/012 Datum Januari
Nadere informatieNiet-westerse allochtonen behoren minder vaak tot de werkzame beroepsbevolking 1) Arbeidsdeelname niet-westerse allochtonen gedaald
7. Vaker werkloos In is de arbeidsdeelname van niet-westerse allochtonen gedaald. De arbeidsdeelname onder rs is relatief hoog, zes van de tien hebben een baan. Daarentegen werkten in slechts vier van
Nadere informatiePanel Fryslân over. vertrouwen in politiek en samenleving PANEL FRYSLÂN. mei Panel Fryslân is onderdeel van het Fries Sociaal Planbureau
Panel Fryslân over vertrouwen in politiek en samenleving mei 2017 PANEL FRYSLÂN Panel Fryslân is onderdeel van het Fries Sociaal Planbureau Panel Fryslân over vertrouwen in politiek en samenleving Vertrouwen
Nadere informatieJeugdwerkloosheid Amsterdam over 2017
Gemeente Amsterdam Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 201 Factsheet maart 201 De totale werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is het afgelopen jaar sterk gedaald ten opzichte van 201. Van de.000 Amsterdamse
Nadere informatieHET REFERENDUM OVER DE ASSOCIATIE- OVEREENKOMST MET OEKRAÏNE
Rapport HET REFERENDUM OVER DE ASSOCIATIE- OVEREENKOMST MET OEKRAÏNE Onderzoek I&O Research Februari 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563 7500 AN Enschede Datum
Nadere informatieDe Amsterdamse Burgermonitor 2010
De Amsterdamse Burgermonitor 2010 Projectnummer: 10021 In opdracht van: Bestuursdienst, Directie Communicatie, gemeente Amsterdam Dr. Marije Baart de la Faille - Deutekom Dr. Willem Bosveld Oudezijds Voorburgwal
Nadere informatieIntroductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011
Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen
Nadere informatieAmsterdamse Burgermonitor 2013
Amsterdamse Burgermonitor 2013 In opdracht van: DMO, stadsdelen Projectnummer: 13021 Laure Michon Ellen Lindeman Hannah Schwarz Willem Bosveld Derek Schippers Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon
Nadere informatieSterke toename alleenstaande moeders onder allochtonen
Carel Harmsen en Joop Garssen Terwijl het aantal huishoudens met kinderen in de afgelopen vijf jaar vrijwel constant bleef, is het aantal eenouderhuishoudens sterk toegenomen. Vooral onder Turken en Marokkanen
Nadere informatieResultaten 3e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011
Resultaten 3e Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Opdrachtgever: RTV Oost maart 2011 Derde Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Bent u ervan op de hoogte dat er begin maart
Nadere informatieOP NAAR DE GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN
Rapport OP NAAR DE GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN Eerste verkiezingspeiling i.o.v. gemeente Haarlemmermeer 19 oktober 2018 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563 7500 AN Enschede
Nadere informatie7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs
7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs Vergeleken met autochtonen is de participatie in het hoger onderwijs van niet-westerse allochtonen ruim twee keer zo laag. Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/
Nadere informatieDe Amsterdamse Burgermonitor 2005
De Amsterdamse Burgermonitor 2005 november 2005 Samenvatting van de resultaten Een grotere maatschappelijke en politieke betrokkenheid, maar ook een toenemend gevoel van discriminatie op grond van etnische
Nadere informatieBREXIT: NEDERLANDERS ZIEN VOORAL NADELEN VOOR NEDERLAND
Rapport BREXIT: NEDERLANDERS ZIEN VOORAL NADELEN VOOR NEDERLAND Peiling I&O Research 23 januari 2019 www.ioresearch.nl Brexit lijkt EU-gevoel in Nederland te versterken Nederlanders zien vooral nadelen
Nadere informatieOpkomst en stemgedrag van Amsterdammers met een migratie-achtergrond tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014
Opkomst en stemgedrag van Amsterdammers met een migratie-achtergrond tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 Maria Kranendonk, Laure Michon, Hannah Schwarz & Floris Vermeulen 2014 IMES Report
Nadere informatieOpkomstgedrag en opkomstmotieven van Nieuwe Nederlanders bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012
bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Opkomstgedrag en opkomstmotieven
Nadere informatieHomoseksuelen in Amsterdam
Homoseksuelen in Amsterdam Projectnummer 9150 In opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Marlon Nieuwenhuis drs. Marcel Janssen dr. Willem Bosveld Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012
Nadere informatieGemengd Amsterdam * in cijfers*
Gemengd Amsterdam * in cijfers* Tekst: Leen Sterckx voor LovingDay.NL Gegevens: O + S Amsterdam, bewerking Annika Smits Voor de viering van Loving Day 2014 op 12 juni a.s. in de Balie in Amsterdam, dat
Nadere informatieNEDERLANDERS WILLEN GEEN NEXIT
Ondanks euroscepsis: NEDERLANDERS WILLEN GEEN NEXIT Persbericht I&O Research 14 maart 2016 VVD en PVV grootste partijen Op dit moment zou de VVD 27 zetels halen, op de voet gevolgd door de PVV (25 zetels).
Nadere informatieHoeveel potentie tot buurtparticipatie in Amsterdam?
Hoeveel potentie tot buurtparticipatie in Amsterdam? Met een terugtrekkende overheid die niet meer alle zorg kan en wil dragen, doet men steeds meer een beroep op de verantwoordelijkheid van de burgers.
Nadere informatieStemmotieven bij de gemeenteraadsverkiezingen
Stemmotieven bij de gemeenteraadsverkiezingen Voor: NPS/NOVA Hugo van der Parre Datum: 28 januari 2009 Project: 91804 Copyright: 2010. Synovate Ltd. Alle rechten voorbehouden. De concepten en ideeën die
Nadere informatieVerkiezingsuitslagen Drechtsteden
Verkiezingsuitslagen PROVINCIALE STATEN 18 MAART Inhoud Hoe hebben inwoners van de regio bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten gestemd? Wat zou in de regio de grootste partij zijn en wie is de
Nadere informatieAllochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010
FORUM Maart Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt 9-8e monitor: effecten van de economische crisis In steeg de totale werkloosheid in Nederland met % naar 26 duizend personen. Het werkloosheidspercentage
Nadere informatieStadsmonitor. -thema Bestuur- Modules. Datum: februari Stadsmonitor -thema Bestuur- 1. Samenvatting 2 Oordeel over het bestuur 3
Stadsmonitor -thema Bestuur- Modules Samenvatting 2 Oordeel over het bestuur 3 Datum: februari 2016 Gemeente Nijmegen Onderzoek en Statistiek contactpersoon: Marieke Selten tel.: (024) 329 29 16 / (024)
Nadere informatieMonitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2015
1 Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2015 Fact sheet juni 20 De werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is het afgelopen jaar sterk gedaald. Van de 3.00 Amsterdamse jongeren in de leeftijd van 15
Nadere informatieOntwikkelingen in de werkloosheid in Amsterdam per stadsdeel tussen 1 januari 2001 en oktober 2003 (%)
Werkloosheid Amsterdam sterk gestegen Volgens de nieuwste cijfers van het CBS steeg de werkloosheid in Amsterdam van bijna 5% in 2002 naar 8,4% in 2003. Daarmee is de werkloosheid in Amsterdam sneller
Nadere informatie29 november Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek?
29 november 2016 Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online
Nadere informatieDienst Maatschappelijke Ontwikkeling. Bureau Onderzoek en Statistiek. Sportmonitor 2013. Inzicht in het sportgedrag van Amsterdammers
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling en Bureau Onderzoek en Statistiek Sportmonitor 2013 Inzicht in het sportgedrag van Amsterdammers Sportdeelname Amsterdam Aandeel sporters in Amsterdam toegenomen 67%
Nadere informatieReligieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten)
Tabel B2.1 Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten) autochtoon moslim 0,2 niet-gelovig 64,0 rooms-katholiek 16,9 protestants 18,0 ander geloof 0,9 Tabel B2.2 Aandeel dat zichzelf
Nadere informatieUitslagen Drechtsteden Verkiezing Tweede Kamer
Uitslagen Verkiezing Tweede Kamer Inhoud 1 Opkomst in regio iets hoger dan gemiddeld 2 Wie zijn winnaars en wie de verliezers(s)? De opkomst voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 15 maart was hoog.
Nadere informatieParticipatie in arbeid
6 Participatie in arbeid Werken is één van de primaire vormen van participatie. Naast een inkomen, geeft een baan ook toegang tot sociale netwerken en opleidingsmogelijkheden. Nu de economie in zwaar weer
Nadere informatieHoofdstuk 3. Algemene beoordeling
Hoofdstuk 3. Algemene beoordeling Samenvatting Tweederde van de Leidenaren zegt bekend te zijn met de taken van het college van Burgemeester en Wethouders en één op de tien heeft in het afgelopen jaar
Nadere informatieFORUM Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt: effecten van de economische crisis 2 e kwartaal 2009
FORUM Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt: effecten van de economische crisis 2 e kwartaal 29 Groei van werkloosheid onder zet door! In het 2 e kwartaal van 29 groeide de werkloosheid onder (niet-westers)
Nadere informatieNEDERLANDERS PER SALDO NOG STEEDS VOOR SLEEPWET
Rapport NEDERLANDERS PER SALDO NOG STEEDS VOOR SLEEPWET Peiling I&O Research februari 2018 14 februari 2018 www.ioresearch.nl Nederlanders per saldo nog steeds voor sleepwet TWEEDE KAMER VVD grootste partij,
Nadere informatieDe Amsterdamse Burgermonitor 2009
De Amsterdamse Burgermonitor 2009 Project: 9021 In opdracht van: Bestuursdienst, Directie Communicatie, gemeente Amsterdam drs. Manuel Chiou dr. Ellen Lindeman dr. Willem Bosveld Oudezijds Voorburgwal
Nadere informatieHet geheugenverlies van de kiezer en het effect daarvan op de peilingen
Het geheugenverlies van de kiezer en het effect daarvan op de peilingen Bij ieder steekproefonderzoek is de mate van representativiteit een probleem. Gelden de uitspraken die gedaan worden op basis van
Nadere informatieMaatschappelijke participatie
8 Maatschappelijke participatie Amsterdammers nemen op diverse manieren deel aan de maatschappij, bijvoorbeeld door werk of opleiding. Ook zijn Amsterdammers op veel manieren maatschappelijk actief: ze
Nadere informatieDe Amsterdamse Leefsituatie-index
1 De Amsterdamse Leefsituatie-index De kwaliteit van leven, het welzijnsniveau, van Amsterdammers kan worden weergegeven in één getal, de Leefsituatie-index. Deze index is gebaseerd op tweejaarlijkse enquêtegegevens
Nadere informatieDEMOCRATIE IN DOELGROEPEN
Rapport DEMOCRATIE IN DOELGROEPEN Meningen van en over minderheden en hun stemgedrag 8 maart 2017 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam Datum 9 maart 2017 Auteurs
Nadere informatieSociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2008
Sociaal-economische schets van Zuidwest 2008 Zuidwest is onderdeel van het en bestaat uit de buurten Haagwegnoord en -zuid, Boshuizen, Fortuinwijk-noord en -zuid en de Gasthuiswijk. Zuidwest heeft een
Nadere informatieDe Rol van de Lokale Media: Langedijk. De Regio Vecht Terug 25 april 2018
De Rol van de Lokale Media: Langedijk De Regio Vecht Terug 2 april 2 Inhoudsopgave Introductie Samenvatting De Kiezer en de thema s die zij belangrijk vinden De belangrijkste thema s volgens de kiezer................................
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Werkloosheid niet-westerse allochtonen in 2008 licht gedaald
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-013 17 februari 2009 9.30 uur Werkloosheid niet-westerse allochtonen in 2008 licht gedaald Minder sterke daling werkloosheid niet-westerse allochtonen
Nadere informatieWerkloosheid 50-plussers
Gemeente Amsterdam Werkloosheid 50-plussers Amsterdam, 2017 Factsheet maart 2018 Er zijn ruim 150.000 Amsterdammers in de leeftijd van 50 tot en met 64 jaar. Hiervan is 64% aan het werk. Ongeveer 6.200
Nadere informatie[Geef tekst op] Onderzoek, Informatie en Statistiek
[Geef tekst op] - Amsterdamse Burgermonitor 2017 Projectnummer: 17021 Renske Hoedemaker Laure Michon Jeroen Slot Soufyan Ahamiane Willem Bosveld Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020 251
Nadere informatieDe integratie van Antillianen in Nederland. Presentatie 9 juni: De Caribische demografie van het Koninkrijk der Nederlanden
De integratie van Antillianen in Nederland Presentatie 9 juni: De Caribische demografie van het Koninkrijk der Nederlanden De integratie van Antillianen in Nederland Willem Huijnk - Wetenschappelijk onderzoeker
Nadere informatie68% van de ondervraagden vindt dat de Arabische landen Israel moeten erkennen als staat voor het Joodse volk.
BIJNA 70% VAN NEDERLANDERS WIL ARABISCHE ERKENNING VAN ISRAEL ALS STAAT VOOR HET JOODSE VOLK Ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van het Centrum voor Informatie en Documentatie Israel en het afscheid
Nadere informatieIn Amsterdam wonen veel mensen met een minimuminkomen én veel mensen met een relatief hoog inkomen. In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de
8 Participatie in welvaart In Amsterdam wonen veel mensen met een minimuminkomen én veel mensen met een relatief hoog inkomen. In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de welvaartssituatie van verschillende
Nadere informatieANALYSE FORUM VOOR DEMOCRATIE
ANALYSE FORUM VOOR DEMOCRATIE Vervolganalyse Peiling september 2017 1. Belangrijkste uitkomsten 1.1 Electoraal speelveld Forum voor Democratie is een geduchte concurrent van 50 Plus en PVV en ook van VVD,
Nadere informatieDe PVV in het land en in de peiling
De PVV in het land en in de peiling Zowel in als in is de PVV in de laatste peilingen van Peil.nl lager uitgekomen dan bij de verkiezingen zelf. Een analyse naar de reden hiervan geeft een beter beeld
Nadere informatieSlotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar
Rapport Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar Slechts zwakke stijging opkomstintentie, meerderheid VVD, PvdA en C3 ver weg De spanning voor de Provinciale Statenverkiezingen van woensdag
Nadere informatieDiversiteit in Provinciale Staten
Diversiteit in Provinciale Staten In aanloop naar de verkiezingen van 2 maart inventariseerde E-Quality, hét kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit, de kandidatenlijsten (zie werkwijze) van
Nadere informatieInwoners van Leiden Opleiding en inkomen
Inwoners van Leiden Het aantal inwoners blijft vrijwel stabiel. Relatief jonge en hoogopgeleide bevolking. Tweeverdieners met kleine kinderen en een gemiddeld inkomen verlaten de stad. Meer Leidenaren
Nadere informatieDe Stemming van 8 april 2018
De Stemming van 8 april 2018 Om de reactie van de kiezers te meten op de besluitvorming van het kabinet inzake de WIV, hebben we gisteren een apart onderzoek uitgevoerd. De resultaten van vandaag zijn
Nadere informatieHoofdstuk 21. Functioneren B&W en Raad
Hoofdstuk 21. Functioneren B&W en Raad Samenvatting Van de Leidenaren geeft 51% aan bekend te zijn met de taken van het college van Burgemeester en Wethouders. Vier op de tien Leidenaren weet taken van
Nadere informatieVerkiezingsuitslagen Drechtsteden
Verkiezingsuitslagen GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 21 MAART Inhoud 1. Conclusies 2. Figuren 3. Bijlage Volgt de regio de landelijke trends? Of wijkt het af van het landelijk beeld? Zijn er grote veranderingen
Nadere informatieDe Amsterdamse Burgermonitor 2011
De Amsterdamse Burgermonitor 2011 Samenvatting van de resultaten stadsdeel Nieuw- September 2012 O+S (, gemeente Amsterdam) onderzoekt sinds 1999 in de Burgermonitor de relatie van Amsterdammers met hun
Nadere informatie2016 / Maurice de Hond
De NOS heeft aangekondigd zich ten aanzien van de weergave van de peilingen vooral te beperken tot de Peilingwijzer. O.a. met als argument dat pas na het bekend worden van 3 a 4 verschillende peilingen
Nadere informatieInterpretatie van de uitslag van de tussentijdse Gemeenteraadsverkiezingen
Interpretatie van de uitslag van de tussentijdse Gemeenteraadsverkiezingen Ook bij tussentijdse verkiezingen bestaat de behoefte de uitslag te interpreteren naar een landelijke trend. Hoewel dat door een
Nadere informatieDe Politieke Barometer Onderwijs 2011
De Politieke Barometer Onderwijs (meting september 2011) Utrecht, september 2011 DUO ONDERWIJSONDERZOEK drs. Vincent van Grinsven drs. Marjan den Ouden Cécile Mutgeert MEd Postbus 6813 500 AR Utrecht telefoon:
Nadere informatieNut en noodzaak buurtkranten. Onderzoek, Informatie en Statistiek
- Nut en noodzaak buurtkranten Onderzoek, Informatie en Statistiek In opdracht van: Stadsdeel Oost Projectnummer: 19206 Beek, Eliza van der Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020 251 Postbus
Nadere informatieDe Stemming van 18 december 2016
De Stemming van 18 december 2016 Hoewel er wel belangwekkende gebeurtenissen waren op het politieke vlak, zoals de aanvullende verklaring inzake het verdrag met Oekraine en de positieve prognose van het
Nadere informatieRapportage. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen. DirectResearch Herengracht CA Amsterdam
DirectResearch Herengracht 454 1017 CA Amsterdam 020 770 75 79 info@directresearch.nl www.directresearch.nl Rapportage Amsterdam, 17-06-2016 Oekraïne Oekraïne referendum referendum (meting 2) Standaard
Nadere informatieOpvattingen over dubbele nationaliteit: wie is tegen en wie niet?
Opvattingen over dubbele wie is tegen en wie niet? Hans Schmeets 1) en Maarten Vink 2) In Nederland beschikken 1,1 miljoen personen over meerdere nationaliteiten. Ruim procent van de Nederlanders vindt
Nadere informatieFysieke leefomgeving I.B EELDKWALITEIT VAN DE STAD
Nijmegen is volgens veel Nijmegenaren een mooie en groene stad. Tweederde vindt Nijmegen bovendien een schone stad. Ook van buitenaf is er een gunstige indruk. Al enkele jaren oordelen bezoekers positief
Nadere informatieOnderzoek. Diversiteit in de Tweede Kamer 2012
Onderzoek Diversiteit in de Tweede Kamer 2012 Nederland heeft een stelsel met evenredige vertegenwoordiging. Op 12 september 2012 waren er vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal:
Nadere informatieVerkiezingsuitslagen Drechtsteden
Verkiezingsuitslagen Verkiezingen Europees Parlement Hoe stemden de inwoners van de bij de verkiezingen voor het Europees Parlement? Wijkt hun stemgedrag af van de landelijke uitslag? En, welke en werden
Nadere informatieHoe zou de Deense aanpak electoraal voor de PvdA kunnen uitwerken?
Hoe zou de Deense aanpak electoraal voor de PvdA kunnen uitwerken? Maurice de Hond/Peil.nl De overwinning van de PvdA bij de Nederlandse Europese Parlementsverkiezingen en de uitslag van de Deense parlementsverkiezingen
Nadere informatieCohortvruchtbaarheid van niet-westers allochtone vrouwen
Cohortvruchtbaarheid van niet-westers allochtone vrouwen Mila van Huis De vruchtbaarheid van vrouwen van niet-westerse herkomst blijft convergeren naar het niveau van autochtone vrouwen. Het kindertal
Nadere informatie