Meer weten? Ga naar

Transcriptie

1 Vraag 1 Wat is doneren? Doneren betekent geven of schenken. Iemand die orgaan- of weefseldonor is, geeft na zijn dood zijn organen of weefsels weg voor transplantatie. Dit heet donatie. Bekijk het filmfragment Orgaan- en weefseldonatie over het doneren van organen en weefsels, in de YouTube Gallery op Xtralife.nl. Vraag 2 Wat is transplantatie? Transplantatie betekent letterlijk het overplaatsen van weefsel of organen. Bij een transplantatie wordt een orgaan of weefsel in een ander lichaam geplaatst. Vraag 3 Welke organen en weefsels kan ik doneren? Organen die getransplanteerd kunnen worden: hart, nieren, longen, lever, alvleesklier en de dunne darm. Bij weefsels gaat het om: huid, botweefsel, hoornvliezen, hartkleppen en de grote lichaamsslagader. Bekijk het filmfragment Orgaan- en weefseldonatie over het doneren van organen en weefsels, in de YouTube Gallery op Xtralife.nl. Vraag 4 Kan iedereen donor worden? Iedereen kan toestemming geven voor donatie. Of iemand ook echt donor wordt, hangt van veel dingen af. Bijvoorbeeld het moment, de oorzaak en de plaats van overlijden. Voor sommige organen is het bijvoorbeeld noodzakelijk dat de donor in het ziekenhuis overlijdt. Bekijk het filmfragment Orgaandonatie: hoe gaat dat? over de stappen die genomen worden als iemand in het ziekenhuis overlijdt en heeft aangegeven donor te willen zijn, in de YouTube Gallery op Xtralife.nl. Vraag 5 Vraag 6 Hoe kan ik mij registreren? Je kunt je keuze vanaf je 12e jaar doorgeven door een donorformulier in te vullen en op te sturen naar het Donorregister. Je kunt het donorformulier ook digitaal invullen. Hiervoor heb je je DigiD-code nodig. Je kunt het donorformulier invullen of bestellen op Welke keuzes staan er op het donorformulier? Je kunt kiezen uit: Keuze 1: Ja, ik geef toestemming Keuze 2: Nee, ik geef geen toestemming Keuze 3: Mijn nabestaanden beslissen Keuze 4: Een specifieke persoon beslist Bekijk het filmfragment Donor: ja of nee over het donorformulier en de keuzes, in de YouTube Gallery op Xtralife.nl. Bekijk het formulier op 1

2 Vraag 7 Wat is het Donorregister? In het Donorregister worden de gegevens van alle ingevulde donorformulieren bewaard. Als je dood gaat, wordt in het Donorregister gekeken of je donor wilde zijn. Als je geen gegevens hebt doorgegeven aan het Donorregister, vraagt de arts aan je familie of ze het goed vinden dat jouw organen of weefsels gebruikt worden voor transplantatie. Kijk voor meer informatie op Vraag 8 Vanaf welke leeftijd kun je je keuze doorgeven aan het Donorregister? Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen geen keuze in het Donorregister (laten) vastleggen. Als een kind onder de 12 jaar overlijdt, overlegt de arts met de ouder(s) of voogd over donatie. Tot 16 jaar kunnen de ouder(s) of voogd een donatie tegenhouden. Ook als de jongere zelf heeft aangegeven dat hij donor wil zijn. Als een jongere heeft geregistreerd dat hij geen donor wil zijn, dan kunnen de ouders of voogd dit niet veranderen. Vraag 9 Waarom zou ik me registreren als ik geen donor wil zijn? Ook als je geen donor wilt zijn, is het goed dit door te geven aan het Donorregister. Zo weten artsen en nabestaanden wat jouw wensen zijn. Je laat je familie en vrienden dan niet met moeilijke vragen achter als je misschien iets overkomt. Vraag 10 Wat zijn redenen om donor te zijn? Dat verschilt per persoon. Veel mensen die zich als donor registreren willen na hun dood iets voor iemand anders doen. Ze vinden dat je na je dood toch niets meer aan je organen en weefsels hebt. Wat je redenen ook zijn, denk er goed over na en praat er over met familie en vrienden. Leg je keuze vast met een donorformulier. In het filmfragment Donor: ja of nee in de YouTube Gallery op Xtralife.nl, zie je welke redenen enkele jongeren geven voor hun keuze. Vraag 11 Wat zijn redenen om geen donor te zijn? Dat verschilt per persoon. Sommige mensen vinden doneren een eng idee. Anderen vergeten een formulier in te vullen. En sommige mensen vinden dat donatie niet bij hun geloof past. Wat je redenen ook zijn, denk er goed over na en praat er over met familie en vrienden. Leg je keuze vast met een donorformulier. In het filmfragment Donor: ja of nee in de YouTube Gallery op Xtralife.nl, zie je welke redenen enkele jongeren geven voor hun keuze. Vraag 12 Wat gebeurt er als je overlijdt en je je keuze niet hebt laten registreren? Als je je keuze niet hebt laten registreren in het Donorregister, dan vragen artsen aan je familie om toestemming voor donatie. 2

3 Vraag 13 Waarom is niet iedereen automatisch donor? De Nederlandse overheid heeft gekozen voor het toestemmingssysteem. Dit betekent dat je tijdens je leven toestemming moet geven voor donatie. De overheid wil mensen niet dwingen tot een keuze. Vraag 14 Wat is een toestemmingssysteem? Bij een toestemmingssysteem moet je tijdens je leven toestemming geven voor donatie. In Nederland, Duitsland en Engeland is er een toestemmingssysteem. Bekijk het filmfragment Het donorsysteem in Nederland over het Nederlandse registratiesysteem, in de YouTube Gallery op Xtralife.nl. Vraag 15 Wat is een geen-bezwaarsysteem? Bij een geen-bezwaarsysteem ben je automatisch donor. Tenzij je hebt aangegeven dat je het niet wil. In Spanje, Oostenrijk, België, Frankrijk, Italië en Zweden is er een geen-bezwaarsysteem. Bekijk het filmfragment Het donorsysteem in Nederland over het Nederlandse registratiesysteem, in de YouTube Gallery op Xtralife.nl. Vraag 16 Gaat een orgaan of weefsel altijd naar degene die het langst op de wachtlijst staat? Nee, er wordt gekeken naar wachttijd maar ook naar medische informatie. Niet elk orgaan of weefsel past namelijk in elk lichaam. Bloedgroep, weefseltype en het formaat van de orgaan moeten bijvoorbeeld goed zijn. Soms spelen ook afstand en tijd een rol bij de toewijzing van een orgaan. Dit komt omdat organen buiten het lichaam beperkt houdbaar zijn. Vraag 17 Kan ik zelf kiezen wie mijn organen/weefsels krijgt? Nee. De donor beslist niet zelf wie een orgaan of weefsel krijgt. Wie een orgaan of weefsel krijgt, wordt bepaald aan de hand van de wachttijd en medische informatie. Vraag 18 Wat is doneren bij leven? Iemand kan een orgaan of weefsel doneren terwijl hij of zij zelf nog leeft. Iemand die doneert bij leven kan alleen de volgende organen en weefsels doneren: nier, (deel van) lever, stamcellen en bloed. Jongeren vanaf 12 jaar kunnen ook doneren tijdens hun leven. Maar daar zijn wel strenge regels voor. Kijk voor meer informatie over doneren bij leven op Vraag 19 Als iemand heeft aangegeven donor te willen zijn, kan orgaan- of weefseldonatie dan nog worden tegengehouden? In principe is het niet mogelijk om tegen de wil van de overledene in te gaan. De arts heeft altijd een gesprek met de nabestaanden. Alleen in uitzonderlijke gevallen besluit de arts geen organen en weefsels uit te nemen. 3

4 Vraag 20 Als iemand heeft aangegeven geen donor te willen zijn, kunnen artsen of je familie en vrienden dan toch besluiten organen en weefsels te gebruiken voor transplantatie? Nee, dat kan niet. Vraag 21 Hoe gaat het afscheid nemen en de begrafenis of crematie wanneer iemand donor is? Er is altijd voldoende tijd om afscheid te nemen. De nabestaanden kunnen voor en na de transplantatie afscheid nemen. De begrafenis of crematie hoeft niet uitgesteld te worden. De artsen doen goed hun best om het lichaam er (zo) goed (mogelijk) uit te laten zien. De donor kan thuis opgebaard worden. Vraag 22 Hoe zit het met geloof en donatie? Binnen ieder geloof wordt verschillend gedacht over donatie. In vrijwel elk geloof zijn voor- en tegenstanders van donatie. Bekijk het filmfragment Geloof en orgaandonatie in de YouTube Gallery op Xtralife.nl, over orgaandonatie en geloof. Vraag 23 Vraag 24 Word ik als proefkonijn gebruikt als ik toestemming geef voor donatie? Nee. Eerst wordt gekeken of de gedoneerde organen en weefsels geschikt zijn voor transplantatie. Soms blijkt een orgaan of weefsel toch niet geschikt voor transplantatie. Dan mag het orgaan/weefsel gebruikt worden voor onderzoek. Dat onderzoek moet wel te maken hebben met transplantatie. Als je wel donor wilt zijn, maar niet wil dat je organen of weefsels voor onderzoek worden gebruikt, kan je op een speciaal formulier invullen of aanvragen. Kan ik mijn keuze wijzigen? Zo ja hoe? Ja, je kan je keuze altijd nog veranderen. Dat kan het makkelijkste via internet met een DigiD-code. Je kan ook een nieuw donorformulier invullen en opsturen. Vraag 25 Hoe weten ze dat ik echt dood ben? Artsen controleren volgens duidelijke regels en tests of je echt dood bent. Dood betekent dat je hersenen het niet meer doen en ook niet meer gaan doen. Dat heet ook wel hersendood. Er is dan geen elektrische activiteit meer in de hersenen. Dat betekent dat je echt dood bent. Dat is onomkeerbaar. Om de organen goed te houden voor transplantatie wordt een beademingsmachine gebruikt. Het lijkt dan alsof je nog ademt, maar dat is niet zo. Hersendood is niet hetzelfde als een coma. Bij coma is namelijk nog wel sprake van elektrische activiteit in de hersenen en kunnen de hersenen wel herstellen. Bekijk ook de afbeeldingen op de volgende pagina. Vraag 26 Mag je geld vragen voor een orgaan of weefsel? In Nederland is het verboden om geld te ontvangen voor een orgaan of weefsel. 4

5 Afbeeldingen bij vraag 25 Hersenactiviteit van een gezond persoon. Hersenactiviteit van een patiënt in coma. Hersendood: er is geen enkele hersenactiviteit meer gedurende minimaal 15 tot 30 minuten. De hersenactiviteiten zijn dus voor altijd gestopt. 5