RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL HUMPIE DUMPIE BASISSCHOOL DE KLIPPER

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL HUMPIE DUMPIE BASISSCHOOL DE KLIPPER Locaties : : (locatie Zeewijk) Brinnr. :12XO-1 Plaats :1974 TV Velsen Onderzoeksnummer : Reg.nr : Datum onderzoek :7 juni 2012 Datum vaststelling rapport :11 oktober 2012 Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 8

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Velsen. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie. uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Velsen. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie. Werkwijze onderzoek en zijn door de Inspectie van het Onderwijs bezocht. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken gesprek met leidsters en/of leerkrachten gesprek met ouders gesprekken met locatieleiding, coördinatie en directie Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: voorwaarden van VVE ouders kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen ontwikkeling, zorg en begeleiding kwaliteitszorg doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig ze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk ze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen ze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 8

3 Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen: Aantal peuters in groep a: 12, waarvan 12 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep b: 12, waarvan 12 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep c: 16, waarvan 7 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep d: 16, waarvan 9 doelgroeppeuters Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 18, waarvan 7 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep b: 20, waarvan 14 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep c: 16, waarvan 8 doelgroepkleuters Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 8

4 2. HET TOTAALBEELD Peuterspeelzaal en basisschool zijn gehuisvest in twee gebouwen ongeveer een kilometer uit elkaar. Ongeveer 20% van de leerlingen van de school behoort tot de doelgroep VVE. Bij de peuterspeelzaal ligt dit percentage rond de 75%. peuters van de peuterspeelzaal stromen door naar verschillende basisscholen. basisschool krijgt leerlingen van verschillende peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Er is op dit moment weinig contact tussen de peuterspeelzalen en de scholen. voor- en vroegschoolse educatie op peuterspeelzaal en basisschool is over het algemeen van voldoende kwaliteit. sfeer op de peuterspeelzaal en de school is prettig en ontspannen. activiteiten die de leidsters en leraren doen met de kinderen zijn van voldoende kwaliteit. ontwikkelpunten van de peuterspeelzaal liggen vooral op het gebied van de afstemming, de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg. Voor de school liggen de ontwikkelpunten vooral bij de zorg en begeleiding. Afstemming. leidsters van de peuterspeelzaal observeren de kinderen en leggen de observatiegegevens ook vast. Zowel in de planning van de activiteiten als tijdens de spelmomenten is echter onvoldoende terug te zien dat de activiteiten van de kinderen passend zijn bij hun fase van ontwikkeling. In de basisschool worden de leerlingen geobserveerd met een instrument en op basis van de observatiegegevens wordt een groepsplan gemaakt. In dit groepsplan, maar ook tijdens de geobserveerde lessen, is het zichtbaar dat de activiteiten zijn afgestemd op de onderwijsbehoefte van de individuele leerling. Zorg en begeleiding leraren van de groepen 1-2 toetsen en observeren de leerlingen in voldoende mate. gegevens die verkregen worden door het toetsen en observeren maken duidelijk welke leerlingen extra zorg behoeven. handelingsplannen die gemaakt worden voor deze leerlingen bevatten echter weinig concrete doelen. Een belangrijk ontwikkelpunt voor de school is het stellen van concrete doelen voor een periode van 6 tot 8 weken in de handelingsplannen. Voor de leerlingen die extra zorg behoeven worden ook activiteiten georganiseerd door een extra leerkracht. ze leerlingen krijgen een aantal uren per week extra begeleiding van deze leerkracht in hun eigen groep. onderwijsactiviteiten voor deze leerlingen zijn van voldoende niveau. beoogde doelen kunnen echter concreter beschreven worden. peuterspeelzaal legt de observatiegegevens twee keer per jaar vast. Tussentijds worden de peuters ook geobserveerd maar deze observaties zijn gekoppeld aan de activiteiten en niet aan de ontwikkelingsgebieden. Dit ontwikkelpunt is echter gesignaleerd en volgend schooljaar start de peuterspeelzaal met het gebruik van een observatie-instrument waarmee de leidsters de ontwikkeling van de kinderen systematisch kunnen volgen. planmatige zorg is nog wel een ontwikkelpunt voor de peuterspeelzaal. Voor de peuters die extra zorg behoeven is op dit moment onvoldoende planmatig vastgelegd waardoor hun ontwikkeling stagneert en welke activiteiten er worden gepland om deze knelpunten op te lossen. Kwaliteitszorg en doorgaande lijn Op de peuterspeelzaal wordt tijdens vergaderingen met elkaar gesproken over de kwaliteit van VVE. Er is echter geen cyclisch systeem waarbij de kwaliteit systematisch in kaart wordt gebracht. Jaarlijks wordt er wel een plan gemaakt voor de verbeteractiviteiten. activiteiten in dit plan kunnen nog wel wat concreter beschreven worden. Binnenkort worden de peuters geobserveerd met behulp van een observatie-instrument waarmee de leidsters de ontwikkeling van de kinderen systematisch kunnen volgen. peuterspeelzaal beschikt dan over observatiegegevens die geëvalueerd kunnen worden. Het evalueren van de resultaten van de peuters is een ontwikkelpunt voor de peuterspeelzaal. Ditzelfde geldt ook voor de borging. Er is nog geen systeem om de kwaliteit van VVE te borgen. Zo gaan de leidinggevenden nog niet op groepsbezoek om de activiteiten van de leidsters systematisch te volgen. Daarnaast is ook niet beschreven wat de afspraken op de peuterspeelzaal zijn rondom de activiteiten voor VVE. Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 8

5 Op de school is VVE een onderdeel van het totale kwaliteitsbeleid. evaluatie van het VVE beleid, het planmatig werken aan verbeteractiviteiten en het borgen van de kwaliteit is op de school een cyclisch proces. onderlinge samenwerking is echter een ontwikkelpunt voor beiden. Zowel het contact als de samenwerking kan nog verbeterd worden. Het is wellicht mogelijk dat de verschillende peuterspeelzalen en scholen gezamenlijk afspraken maken over het werken met het programma, het pedagogisch klimaat, het educatief handelen maar ook over de zorg en begeleiding. Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 8

6 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Velsen Velsen A0.0 Samenwerking met voor/vroegschool Ja Ja A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 3 - A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie 3 - getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Startblokken, Puk en Ko Ik en Ko A2 groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 - A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per 3 - week) A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor 2,5 jaar VVE? A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters/leerkrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 - A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands 3 - A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) 4 3 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 3 - A5.4 leidsters van de peuterspeelzaal hebben allemaal scholing gevolgd om met het programma Startblokken te kunnen werken. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B3 Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met de thuistaal B1 Zowel de school als de peuterspeelzaal hebben nog geen concreet ouderbeleid geformuleerd op basis van een analyse van de ouderpopulatie. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol C2.2 leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 8

7 persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen 2 3 C3.7 leidsters van de peuterspeelzaal observeren de kinderen en leggen de observatiegegevens ook vast. Zowel in de planning van de activiteiten als tijdens de spelmomenten is echter onvoldoende terug te zien dat de activiteiten van de kinderen passend zijn bij hun ontwikkelingsfase. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 2 3 D1.2 begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep 2 2 en het individuele kind D1.3 evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden D1.1 Volgend schooljaar start de peuterspeelzaal met het gebruik van een observatie-instrument waarmee de leidsters de ontwikkeling van de kinderen systematisch kunnen volgen. D1.2 peuterleidsters leggen de consequenties van de observatiegegevens nog onvoldoende vast. Zij plannen wel extra activiteiten voor de peuters die achterblijven in hun ontwikkeling maar deze zijn in de groepsadministratie nog te weinig zichtbaar. leraren van de groepen 1-2 observeren en toetsen de leerlingen in voldoende mate. doelen in de handelingsplannen zijn echter niet concreet beschreven. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool E2 voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 2 3 E3 voor- c.q. vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen 2 3 E4 voor- c.q. vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 8

8 E5 voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie 2 3 E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE - 3 gekeken E2 kwaliteit van VVE wordt op de peuterspeelzaal besproken maar niet systematisch geëvalueerd. E3 observatiegegevens van de peuters worden nog niet systematisch geëvalueerd. E5 Het systematisch borgen van de VVE activiteiten is nog een ontwikkelpunt op de peuterspeelzaal. Zo gaan de leidinggevenden nog niet op groepsbezoek met een kijkwijzer om de activiteiten in het kader van VVE te bekijken. Ook zijn er nog geen documenten waarin de afspraken rondom het werken met VVE zijn vastgelegd. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen 3 naar een vroegschool F3 voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op 2 2 elkaar afgestemd F7 interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 2 F4 peuterspeelzaal en de school werken met hetzelfde programma maar daarnaast ook met eigen thema's. Over het aanbod is echter nog weinig overleg met elkaar. F5 samenwerking wordt bemoeilijkt doordat de school en de peuterspeelzaal met verschillende scholen en instanties samenwerken. Er zijn nog geen afspraken gemaakt over het pedagogisch klimaat en het educatief handelen. Het is wellicht mogelijk om met de verschillende instanties en de betrokken scholen gezamenlijk afspraken te maken. F6 Ook voor dit punt geldt dat het wellicht mogelijk is om meer gezamenlijk afspraken te maken. F7 peuterspeelzaal en de school hebben hun eigen zorgsysteem. Een ontwikkelpunt is het op elkaar afstemmen van beide systemen. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken - - G2 resultaten zijn van voldoende niveau - - G3 Verlengde kleuterperiode - 3 G1-2 Op gemeentelijk niveau zijn er geen afspraken gemaakt over de resultaten voor VVE. inspectie onthoudt zich daarom op dit punt van een oordeel. 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Onderzoeksdatum: Pagina 8 van 8