Je steunsysteem is overal om je heen.

Transcriptie

1 Je steunsysteem is overal om je heen. Kwartiermaken in de wijken in Oss en in de regio. Burgerkracht en Presentie Definitie kwartiermaken: Kwartiermaken gaat over het bevorderen van het maatschappelijk klimaat zodat mensen die nu met uitsluiting en isolement te maken hebben en daarbij kansen missen, meer mogelijkheden krijgen. Kwartiermaken is ook laten zien wat de meerwaarde van de cliënt is in en naar zijn/haar eigen omgeving. De gemeente Oss heeft Stichting Door en Voor gevraagd ervaringsdeskundigen in te zetten als kwartiermakers in de nabijheid van klanten om van daaruit de burger steun te geven in het opbouwen van sociale contacten en sociale activiteiten. Daarbij wordt uitgegaan van de eigen wens van de klant, de eigen mogelijkheden, de eigen competenties. Ervaringsdeskundigen doen dit door de betreffende burger te steunen in het mens-zijn, niet uit te gaan van de beperkingen, maar vooral te steunen in de mogelijkheden. Uitdagen, prikkelen, versterken, begrip, voorbeeldgedrag, eigenheid zijn de in te zetten methoden. Dit alles vanuit de herstelvisie. De kwartiermaker stimuleert de klant om zelf contacten te leggen en beslissingen te nemen in het aangaan van contacten, hoe zijn/haar wensen te realiseren. Juist het ondersteunen van dit proces is het begin van het herstel, van de versterking en van bewustwording. De ervaringsdeskundige stelt ook limieten in tijd: de klant moet het na enige tijd zelf kunnen of accepteren dat het niet lukt. Met dit project wil Stichting Door en Voor beginnen in twee wijken in Oss. Bij goed resultaat kan dit dus breder geïmplementeerd worden. Hierbij zal iedereen er oog voor moeten hebben dat de lokale situatie veel van de inhoud en werkwijze bepaald. Het resultaat: Door kwartiermaken zullen 10 tot 20 inwoners van de wijk zich geaccepteerd voelen door hun omgeving, contacten hebben opgebouwd en maatschappelijke rollen gaan ontwikkelen passend bij henzelf en hun mogelijkheden. De betreffende burgers/cliënten hebben stappen gezet in participatie en de wijze waarop ze samen met kwartiermakers en wijkfaciliteiten tot participatie zijn gekomen. De naaste omgeving heeft waardering en stimuleert de participatie van de burger/cliënt. Indien voor dit proces professionele inzet nodig is vanuit Welzijn en Zorg worden de lijnen naar de betreffende organisaties kort en effectief gelegd.

2 Wijktaken kwartiermakers: De kwartiermakers geven ook voorlichting aan de klanten over de inspanningen die zij moeten doen om hun eigen participatieproces te bevorderen. De kwartiermakers kijken of vormen van lotgenotencontact opgezet kunnen worden in de wijk, zo wordt steun niet altijd neergelegd bij familie of buren. De kwartiermakers zorgen ook voor voorlichting aan verenigingen, wijkwerkers en derden, om de acceptatie en het begrip voor hun klanten te verbeteren. Het moet wel vanuit een reële klantenvraag komen. En her en der voorlichting Kwartiermaken door Ervaringsdeskundigen in de wijk1. Bijlage 1 De begrippen Kwartiermaken Het begrip kwartiermaken is in een nieuwe betekenis 2 geïntroduceerd om aan te geven dat het voor de deelname van mensen met psychische beperkingen in de samenleving nodig is om steun te bieden én maatschappelijke aanpassingen te treffen. Kwartiermaken gaat niet alleen uit van de wensen van mensen met psychische problemen op het gebied van participatie, maar ook van het scheppen van voorwaarden daarvoor. Maatschappelijke Steunsystemen Een maatschappelijk steunsysteem is een gecoördineerd netwerk van personen, diensten en voorzieningen, gericht op het bieden van ondersteuning aan mensen met langdurige psychische problemen. Het achterliggende doel daarbij is dat zij zo zelfstandig mogelijk kunnen participeren in de samenleving. Mensen met ernstige psychische problemen maken zelf deel uit van het steunsysteem. Ervaringsdeskundigheid Ervaringsdeskundigheid bestaat uit ervaring én ervaringskennis. Ervaringsdeskundigheid ontsluit de kennis in deze ervaringen en draagt de lessen uit die daaruit geleerd kunnen worden, aan mensen met psychische problemen, bij de naasten, in de omgeving, aan zorgaanbieders, aan onderzoekers, aan de samenleving. 1 Zie ook A.M. van bergen Buitengewoon: kwartiermaken en ervaringsdeskundigheid in maatschappelijke steunsystemen 2 Zie de vele publicaties van Doortje Kal en de website

3 Doelen Het gewenste resultaat is dat ieder van de deelnemende cliënten beschikt over een ondersteunend netwerk (persoonlijk steunsysteem). Met steun van dit netwerk kan hij/zij zich naar eigen tevredenheid redden en meedoen in de maatschappij. Om dit resultaat te realiseren zijn de volgende subdoelen te benoemen: 1. Contact leggen: de kwetsbare buurtbewoners met psychische problemen zijn met hun wensen en behoeften, leefsituatie, problemen en sterke kanten bekend, gekend en betrokken: Kwartiermaker, ervaringsdeskundig ondersteuner en andere betrokken buurtwerkers hebben contact met de mensen uit de doelgroep en zijn met hen in gesprek. Zij sluiten daarbij aan op de leefwereld van de cliënt, de doelgroep. De behoeften en wensen van leden van de doelgroep worden als primair gezien. Gekeken wordt naar welke drempels zij ervaren in het maatschappelijk verkeer. De leden van de doelgroep zijn betrokken bij initiatieven die hierin verbetering kunnen brengen en krijgen ruimte voor initiatieven. Accepteren als cliënt niet wil/kan, maar melden wel dat daarmee de ondersteuning niet gaat lukken. 2. Participatie mogelijk maken: de kwetsbare buurtbewoners met psychische problemen ervaren binding in de buurt en met elkaar. Ze hebben mogelijkheden om contact te leggen met andere buurtbewoners en met lotgenoten die ook in de buurt wonen. Participatie in het project stimuleert en faciliteert hen om deel te nemen aan lokale of wijkactiviteiten. Ze ervaren dat ze een rol van betekenis kunnen spelen in de (buurt- en/of lotgenoten) gemeenschap. Er is sprake van positieve beeldvorming: de mensen krijgen een herkenbaar gezicht voor de andere mensen uit de buurt. 3. Toegang tot voorzieningen en zorg faciliteren: het aanbod van maatschappelijke en zorgorganisaties is toegankelijk en afgestemd op de behoeften van de kwetsbare buurtbewoner met psychische problemen. Ook sluit het aanbod onderling goed op elkaar aan en vallen er geen onnodige gaten. Vanuit het project wordt contact gelegd met de organisaties op het gebied van maatschappelijke ondersteuning en zorg die voor de kwetsbare buurtbewoners met psychische problemen van belang zijn. Knelpunten die kwetsbare buurtbewoners ervaren bij toegang tot en gebruik van de ze voorzieningen zijn met deze voorzieningen besproken en er is gezocht naar oplossingen. Er zijn met hen afspraken gemaakt om hun aanbod toegankelijk en passend te maken voor leden van de doelgroep. Kwetsbare mensen krijgen en houden de zorg, steun en activiteiten die ze nodig hebben. Door eigen regie maakt de cliënt de keuzes. Door eigen verantwoordelijkheid is de cliënt ook verantwoordelijk voor de afspraken.

4 Herstelvisie voor de 0-de en 1e lijn vanuit Door en Voor: Bijlage 2 De Herstelvisie gaat over eigen verantwoordelijkheid, eigen regie: - De Herstelvisie stelt de eigen verantwoordelijkheid voorop. Dus eigen regie, zelfmanagement. Hierdoor ligt de regie bij de burger/cliënt. - De Herstelvisie is een weg om de vermaatschappelijking te bevorderen, waardoor complexere programma s gedeeltelijk kunnen worden gesubstitueerd door activiteiten in de 0 de lijn: zelfmanagement, onderlinge steun, lotgenotengroepen en begeleiding in de 1 e lijn (huisarts, POH, AMW). - De Herstelvisie zorgt er voor dat het begrip zorg weer wordt teruggebracht tot de essentie van behandelen en begeleiden. Alle andere vormen van steun, ondersteuning, praktische hulp, advies enzovoort kunnen in een ander kader net zo goed misschien beter uitgevoerd worden. Dus wordt er meer ontzorgd, zonder mensen in de steek te laten. - Herstelvisie werkt de-stigmatiserend. Zowel bij cliënten, familie, buren als bij instanties en instellingen. - De Herstelvisie vanuit de cliëntenorganisaties in Nederland toont aan hoe bij cliënten de kracht en de eigen regie gestimuleerd kan worden. - Dit is te stimuleren door ervaringsdeskundigen van Door en Voor in te zetten bij deskundigheidsbevordering, teamcoaching, platformbijeenkomsten. Door en Voor heeft 10- tallen ervaringsdeskundigen achter de hand hiervoor. - Maar ook praktische toepassingen zoals Crisiskaart, onafhankelijke cliëntondersteuning, nazorg via trainingen en lotgenotengroepen. - De Crisiskaart zorgt er nu al voor dat minder cliënten in de 2 e lijn terechtkomen! En is simpel te realiseren. - De cursus Herstellen Doe Je Zelf is overal toepasbaar! Wij doen dat! De Herstelvisie wordt uitgevoerd door ervaringsdeskundigen: - Ervaringsdeskundigen kunnen vanuit eigen ervaring en de daardoor ontwikkelde kennis aantonen hoe behandel- en begeleidingstrajecten eenvoudiger en/of doeltreffender kunnen en beter bij de klant passen. - Ervaringsdeskundigen weten uit eigen ervaring hoe het hele scala van wonen, werk, financiën, sociale context van belang zijn om een goed leven op te bouwen. Maar ook hoe daar stapsgewijs een opbouw in gemaakt kan worden. Timing is hierin essentieel. Dit houdt ook soms uitstel in of lange tijd nemen voor het proces. - Ervaringsdeskundigen weten van zichzelf dat vele problemen niet zijn op te lossen, maar wel beheersbaar kunnen worden. En zij zijn degene die dit met recht kunnen vertellen. - De ervaringsdeskundige weet als geen ander waar meer mogelijkheden liggen om preventie te verbeteren. Niet dat ze altijd te realiseren zijn. Maar wel op een manier dat iedere hulpverlener uit zijn/haar standaard stramien van denken en handelen moet komen om samen nieuwe kansen op te zoeken. Hierbij gaan we uit van de klant als burger en niet als patiënt.

5 Dat geeft een ander referentiekader. In feite wordt dan de keten gevormd vanuit de cliënt en diens sociale positie. Een eigenkrachtcentrale vanuit de klant. Herstelondersteunend werken is in opmars: - De ervaringsdeskundigen van Door en Voor zijn bekend met teamcoaching, verandermanagement en programmering van Herstelondersteunende zorg. Wat doet Door en Voor hiermee in de wijken, buurten en dorpen? De klanten van Door en Voor wonen vaak in die wijken en dorpen. Wij komen hen tegen met vragen die vaak betrekking hebben op het daar blijven wonen en leven op een gewenst acceptabel niveau. Dat begint veelal met vragen over financiën, uitkering, wonen, vrijetijdsbesteding enzovoort. Dat daar een problematiek achter ligt is vaak wel duidelijk, maar wordt niet altijd het hoofdonderwerp van het contact. Wij adviseren op de gewone levensterreinen en hoe zij als burger, inwoner hun leven kunnen inrichten en verbeteren. Dit doen we als maatje, met zo min mogelijk paternalisme. Het begrip gewoon doen is de kernboodschap waarbij de klemtoon op beide woorden gezet kan worden. Dit houdt in dat iedere ervaringsdeskundige in de cliëntondersteuning een eigen manier van ondersteunen heeft op basis van zijn/haar ervaringsdeskundigheid, vaardigheden en persoonlijkheid. Stichting Door en Voor Sint Teunislaan 3, 5231 BS, 's-hertogenbosch Postbus 215, 5240 AE, Rosmalen info@doorenvoor.nl