Nummer 1 Maart 2015 EXPLORING BURNOUT SYNDROME. Ten onder gaan aan Burn-out. 5 Mythes. over burn-out. BURN-OUT en de Belgische Wet
|
|
- Patricia de Wilde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nummer 1 Maart 2015 EXPLORING BURNOUT SYNDROME Ten onder gaan aan Burn-out 5 Mythes over burn-out BURN-OUT en de Belgische Wet
2 Geachte Collega, De termen burn-out en professionele vermoeidheid komen bijna op wekelijkse basis in de gesproken en geschreven pers aan bod. Het is dan ook een wijdverspreide aandoening met een significante sociale impact. Professionele vermoeidheid betreft voornamelijk een verslechtering van de fundamentele relatie die een persoon heeft met zijn of haar werk. Het kan immers leiden tot ernstige problemen inzake arbeidsprestaties, arbeidsvreugde en persoonlijk welzijn. Deze problemen vragen om een grondige kennis van de verschillende facetten van burn-out en om de ontwikkeling van doeltreffende oplossingen en/of behandelingen. De drempelloze toegang, evenals de vaak persoonlijke arts-patiënt relatie, maken de huisarts tot de ideale zorgverlener die burn-out in een vroeg stadium kan opsporen en diagnosticeren. Als huisarts bent u het eerste aanspreekpunt voor alle gezondheidsproblemen binnen uw gemeenschap. U behandelt de kleine en grote, acute en chronische gezondheidsproblemen van uw individuele patiënten. U hebt tevens oog voor de gezondheid van de bevolking en met het merendeel van uw patiënten bouwt u een langdurige relatie op. U kent bovendien het sociale netwerk waarbinnen uw patiënten zich bewegen. De drempelloze toegang, evenals de vaak persoonlijke arts-patiënt relatie, maken de huisarts tot de ideale zorgverlener die burn-out in een vroeg stadium kan opsporen en diagnosticeren. Al te vaak komt de patiënt met vage klachten zoals hartkloppingen, gastrointestinale symptomen of concentratieproblemen bij de huisarts aankloppen en is het de huisarts die vaststelt dat de patiënt kampt met professionele vermoeidheid. Patiënten stellen de persoonsgeoriënteerde benadering en geïntegreerde aanpak van de huisarts erg op prijs. Daarom ook dat burn-out patiënten na het aanvaarden van de diagnose en behandeling het vaak op prijs stellen dat de huisarts een coördinerende rol blijft spelen bij de multidisciplinaire aanpak van zijn aandoening. Burnout kan wanneer er niet wordt ingegrepen bijkomende geestelijke gezondheidsproblemen waaronder depressie veroorzaken. De neiging van sommige personen met burn-out om zich af te sluiten en te isoleren, maken het voor hulpverleners nog moeilijker om burn-out in een vroeg stadium te diagnosticeren en te behandelen. Ook hier is de laagdrempelige toegang van de eerstelijnszorg en de kennis over de professionele en familiale omgeving een troef die niet onderschat kan worden. Met het magazine Reactivate willen we een bijdrage leveren tot een beter begrip van de problematiek rond burn-out. In dit magazine dat op regelmatige basis zal verschijnen, zullen we dieper ingaan op de mythes over burn-out, zullen we gesprekken hebben met experten inzake burn-out en analyseren we de problematiek van burn-out bij de huisarts zelf. Daarnaast zal de complexiteit van de aandoening, het belang van diagnostische schalen, de therapeutische opties evenals de wetgeving rond burn-out aan bod komen. Dit magazine zal tenslotte ondersteund worden door een informatieve website en korte nieuwsbrieven die u zullen helpen bij het opsporen en behandelen van patiënten met burn-out. We wensen u alvast veel leesplezier. Dr. R. Gobert Mede namens de hele redactie
3 Burn-out: ten onder gaan aan werkgerelateerde stress Mede door de bankencrisis en de daaropvolgende economische crisis kende de werkdruk in onze huidige samenleving een onafgebroken stijging. Omdat het personeelsbestand daalt en de hoeveelheid werk dezelfde blijft, komt er steeds meer werk bij de overblijvende werknemers terecht. Niemand twijfelt er nog langer aan dat niet alle werknemers hier even vlot mee kunnen omgaan. Deze structurele veranderingen die bij het grootste deel van de Belgische en Europese bedrijven worden waargenomen, gaan gepaard met een stijging van zowel de fysieke als de mentale eisen. Sommige werknemers worden door deze stijgende belasting op termijn geconfronteerd met het onvermogen om hun werk nog langer op een kwaliteitsvolle wijze te blijven uitvoeren. De hiermee gepaard gaande stress, demotivatie, overspanning en uitputting kan op termijn leiden tot een crisissituatie die we burn-out of professionele uitputting noemen. Wat is burn-out? Burn-out is een klinisch beeld dat gekenmerkt wordt door spanningsklachten met een uitgesproken impact op het dagelijkse leven van de patiënt. Patiënten met burn-out zijn lichamelijk uitgeput, intellectueel moe, gespannen, prikkelbaar, cynisch en emotioneel labiel. Ze slapen slecht, kunnen zich niet concentreren, hebben een laag zelfbeeld en lijden heel vaak aan psychosomatische klachten. Christina Maslach en Susan Jackson de twee Amerikaanse psychologen die hun naam verbonden aan een bekende meetschaal voor burnout omschrijven burn-out als een emotionele uitputting als gevolg van chronische spanningen en stress. 1 Een teveel aan stress op het werk, maar ook in de privésituatie, vormen de oorzakelijke basis van burn-out. Burn-out is zonder enige twijfel de eindfase van een langdurig proces van aanhoudende stress waartegen de patiënt zich op termijn niet meer kan verdedigen. Burn-out is niet opgenomen in de DSM-V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5th Edition) het prestigieuze en meest gebruikte classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen en dit heeft bijgedragen tot de miskenning van deze aandoening en tot het feit dat er tientallen verschillende definities van burnout bestaan. De definitie die door diverse Belgische experten wordt gehanteerd, is deze die kan teruggevonden worden in een standaardartikel over burn-out Burnout: an overview of 25 years of research on theorizing. Dit Burn-out is de eindfase van een langdurig proces van aanhoudende stress waartegen de patiënt zich op termijn niet meer kan verdedigen. artikel werd geschreven door de Nederlandse psychologen Professor Wilmar Schaufeli en Professor Bram Buunk. 2 De definitie luidt als volgt: Burn-out is een negatieve, aanhoudende
4 gemoedstoestand die verband houdt met het werk, die voorkomt bij normale individuen en die gekenmerkt wordt door uitputting, een gevoel van onbekwaamheid, demotivatie en disfunctioneel gedrag op het werk. Deze gemoedstoestand blijft vaak lange tijd verborgen voor de werknemer en vloeit voort uit een onevenwicht tussen de intenties en de realiteit op het werk. Vaak houden de werknemers deze gemoedstoestand in stand door copingstrategieën die inefficiënt zijn. Wie krijgt burn-out? Burn-out is niet alleen nefast voor de individuele werknemer die ermee geconfronteerd wordt, maar heeft ook een negatieve impact op de hele organisatie waarin deze werknemer tewerkgesteld is. Uit onderzoek blijkt immers dat een bedrijf waarin werknemers getroffen worden door burn-out blootstaat aan meer absenteïsme en vaker geconfronteerd wordt met werknemers die op zoek gaan naar ander werk. 3 Iedereen kan in principe getroffen worden door burn-out. Vaak wordt burn-out gezien bij personen met een sterke motivatie en een hoge gedrevenheid. Personen voor wie het werk één van de belangrijkste bronnen is van zelfrealisatie zullen heel dikwijls een zeer grote toewijding aan de dag leggen en langdurig blijven presteren onder hoge druk. De 10 beroepen waar de kans op Het risico op burn-out is zesmaal hoger bij een werknemer met een hoge werkdruk in vergelijking met een werknemer met een aanvaardbare werkdruk. een burn-out aanzienlijk groter is, zijn volgens de burn-out expert Dokter Luc Swinnen: 1. De verpleegkundigen 2. Alle medische beroepen (tandarts, arts, ) 3. Onderwijzend personeel 4. Medewerkers callcenter 5. Operatoren 6. Arbeiders die zwaar fysiek werk verrichten 7. Leidinggevenden 8. Bankiers 9. Werknemers in de chemie 10. Kleine zelfstandigen Dr. Luc Swinnen beklemtoont echter dat geen enkel beroep gevrijwaard is van burn-out. Er zijn diverse gevalideerde vragenlijsten beschikbaar die zeer nuttig kunnen zijn bij de evaluatie en diagnosestelling van professionele vermoeidheid. De oudste en meest gebruikte vragenlijst is de MBI-HSS (Maslach Burnout Inventory-Human Services Survey) die initieel voor gezondheidswerkers werd ontwikkeld. Een later ontwikkelde vragenlijst is de BMS-10 (Burnout Measure Short version) waarin naar de verschillende graden van fysieke, mentale en emotionele uitputting wordt gepeild voor elk type job. Deze BMS-10 vragenlijst is ook beschikbaar op de website Burn-out: incidentie en risicofactoren In een Belgisch onderzoek werd gepeild naar de aanwezigheid van 6 verschillende risicofactoren die de kans op burn-out verhogen. 3 Deze risicofactoren zijn: de werkdruk; de emotionele belasting; de ondersteuning vanuit de directe leiding; de afwisseling; de autonomie en de fysiek belastende arbeidsomstandigheden. Werkdruk werd in dit onderzoek als de belangrijkste risicofactor weerhouden. Werkdruk verhoogt het risico met een factor zes. Emotionele belasting en de relatie met de directe leiding verhogen het risico met een factor 2 tot 3. Uit dit onderzoek bleek dat in België ongeveer 30% van de werknemers geconfronteerd wordt met een hoge werkdruk. Emotionele belasting en onvoldoende ondersteuning vanuit de directe leiding wordt bij respectievelijk 20% en 14,4% van de werknemers waargenomen. Gezondheidswerkers vormen een beroepsgroep die geassocieerd is met een verhoogd risico op burn-out.
5 Fysiek Cognitief en affectief Gedragsmatig Asthenie Slaapstoornissen Minder energie Neurovegetatieve en functionele klachten (vb. hartkloppingen, gastro-intestinale klachten, maaglast, benauwdheid op de borst, ) Minder controlegevoel Minder competentiegevoel Minder motivatie Frustratie Angst Prikkelbaarheid Minder zelfwaardering Minder idealisme Minder concentratie Minder geheugen Depressieve stemming Dualiteit: het werk verlaten of blijven? Tabel 1. Symptomen/gevolgen van burn-out. 4 Zoals reeds vermeld, uit burn-out zich op uiteenlopende wijzen. Bij sommige personen met burn-out zal het competentieverlies overheersen en bij andere individuen overheersen de neurovegetatieve klachten. In Tabel 1 werden de belangrijkste symptomen/gevolgen van burn-out samengevat. 4 Attitudeverandering t.o.v. anderen (cynisme, onverschilligheid, distantiëring, afstandelijkheid) Zich afzonderen Minder performantie Absenteïsme in het afgelopen jaar: frequent en van korte duur OF van lange duur (1 maand of meer) Agressiviteit de helft van de werknemers (57%) rapporteerde dat hij of zij teveel werk heeft en 37% deed meer overuren dan gewenst. waaraan in november vorig jaar meer dan personen deelnamen onthulde tenslotte dat 15% van de deelnemers het reële risico loopt op burn-out. 7 Ook huisartsen worden al te vaak het slachtoffer van professionele vermoeidheid. Harde prevalentiecijfers ontbreken, maar het feit dat het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg er onlangs een uitgebreid onderzoek naar verrichtte, toont aan dat deze problematiek grote zorgen baart. Het is met andere woorden heel duidelijk dat burn-out een niet te verwaarlozen probleem is voor het Belgische gezondheidssysteem. Burn-out in België In België zijn er geen officiële en betrouwbare cijfers over burnout beschikbaar. Burn-out is een complexe en moeilijk te definiëren aandoening. Hierdoor wordt het verzamelen van epidemiologische gegevens bemoeilijkt. Er zijn echter diverse studies uitgevoerd vaak via een uiteenlopende methodologie die duidelijk aantonen dat burn-out in België een reëel gezondheidsprobleem vormt. Securex toonde in een studie bij Belgische werknemers aan dat 61% regelmatig tot zeer vaak last heeft van stress. 5 Dit percentage is hoger dan bij de Franse (55%) en Nederlandse (47%) werknemers. Uit dit onderzoek bleek dat de stijging van de werkdruk als de grootste oorzaak van de toegenomen stress werd geïdentificeerd. Meer dan 61% van de Belgische werknemers heeft regelmatig tot zeer vaak last van stress. Uit een onderzoek dat werd uitgevoerd door het Onafhankelijk Ziekenfonds Partena bleek tenslotte dat 40% van de Belgische werknemers bij zichzelf symptomen van burn-out herkent. 6 Partena pleit dan ook voor meer waakzaamheid voor burn-out symptomen en voor een aangepast stressbeleid in de Belgische ondernemingen. Een gevalideerde burn-out -enquête Referenties 1. Maslach C, et al. The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour 1981; 2: Schaufeli WB & Buunk PB (2003). Burnout: an overview of 25 years of research on theorising. In MJ Schabracq, JAM Winnubst & CL Cooper (Eds.), Handbook of work and health psychology. Chichester: Wiley. 3. Bourdeaud hui R, et al. Knipperlicht voor burn-out. Stichting Innovatie & Arbeid. Brussel, december Hansez I, et al. Onderzoek naar burnout bij de Belgische beroepsbevolking: samenvatting van het eindverslag. Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Securex. De Belg blijft preseteren ondanks werkdruk en stress: burn-out op de loer? Persbericht juni Partena Onafhankelijk Ziekenfonds. 40% van de werknemers herkent bij zichzelf symptomen van burnout. Persbericht november De burn-out -enquête. 15% van de Vlamingen loopt risico op burn-out. Te raadplegen op
6 5 Mythes OVER BURN-OUT Mythe n. 1 Burn-out is een teken van zwakte en falen. Burn-out is absoluut geen teken van zwakte of falen. Burn-out is een duidelijk signaal van het lichaam dat zich langdurig tegen een aanhoudende stressfactor tracht te verdedigen. In feite kan burn-out met andere woorden als een beschermingsmechanisme beschouwd worden. Personen met een burn-out voelen zich echter heel vaak voordat ze de diagnose burn-out aanvaarden een zwakkeling. Plots merken ze immers dat ze hun werktaken niet langer aankunnen en worden ze overspoeld met uiteenlopende klachten waaronder angst, slaapstoornissen, geheugenstoornissen, hartkloppingen, lusteloosheid en depressie. Ze begrijpen absoluut niet dat taken die vroeger vlot konden worden uitgevoerd nu onoverkomelijk zijn. De meeste werknemers met burn-out weigeren initieel te erkennen dat er een probleem is en ze klampen zich krampachtig vast aan het werk en de taken. Burn-out moet echter beschouwd worden als een duidelijk en krachtig gezond signaal van een lichaam dat te lang verwaarloosd is. Als de werklast langdurig veel groter is dan de draagkracht van het lichaam komt het moment dat het lichaam zegt: tot hier en niet verder. Een dergelijk signaal is natuurlijk en geen teken van zwakte of falen. Burn-out is een relatief recent beschreven aandoening. In tegenstelling tot andere medische diagnoses bestaat er voor burnout nog geen algemeen aanvaarde definitie. De afwezigheid van een internationaal aanvaarde consensus rond burn-out draagt ertoe bij dat er relatief veel mythes circuleren over burn-out. Het is belangrijk om zoveel mogelijk deze mythes te ontkrachten want ze dragen bij tot de onwetendheid en het onbegrip over burn-out. Mythe n. 2 Burn-out: het zit allemaal tussen je oren. Nog al te vaak worden aandoeningen die niet begrepen worden, omschreven als verzonnen of onechte aandoeningen. Burn-out is echter de eindfase van een negatieve, gemoedstoestand die verband houdt met aanhoudende stress op het werk. Burn-out vertaalt zich bovendien in diverse welomschreven fysieke (slaapstoornissen, maaglast, hartkloppingen), cognitieve en affectieve (angst, frustratie, concentratieproblemen) en gedragsmatige (zich afzonderen, minder performantie) symptomen. Burn-out kan met behulp van gevalideerde schalen gemeten worden. Werknemers met een burn-out waren meestal de meest gemotiveerde werknemers die de lat te hoog legden.
7 Mythe n. 3 Ga zo snel mogelijk terug werken als je een burn-out hebt. Mythe n. 4 Gemotiveerde werknemers krijgen geen burn-out. Sommige gezondheidswerkers streven ernaar om personen met burn-out zo snel mogelijk aan het werk te krijgen. Dit is meestal geen goed idee. Het herstel van een burn-out is geen kwestie van dagen, maar eerder van verschillende weken en maanden. Een hele snelle terugkeer naar de werksituatie vergroot de kans op herval. Patiënten met een burn-out moeten zich in hun genezingsproces laten begeleiden en enkel maar in samenspraak met de huisarts en/ of het multidisciplinaire team overwegen om terug het werk op te nemen. Belangrijk hierbij is dat de terugkeer geleidelijk gebeurt. De werknemer mag zeker niet vanaf de start weer overladen worden met werk. Er moeten vooraf tussen de werkgever en de werknemer die een burn-out doormaakte duidelijke afspraken gemaakt worden over zowel de werkbelasting als de werkomstandigheden. Heel belangrijk is ook dat er op regelmatige basis een transparante dialoog met de leidinggevende kan plaatsvinden. Niemand is immuun voor burn-out. Het gaat meestal om gemotiveerde werknemers die de lat zeer hoog leggen en hun eigenwaarde grotendeels halen uit hun professionele activiteiten. Medewerkers met burn-out behoren vóór hun burn-out vaak tot de best presterende medewerkers binnen het bedrijf. Ze zijn dan ook zeer waardevol. Burn-out en depressie kunnen in sommige gevallen zeker samen voorkomen, maar burn-out en depressie zijn essentieel verschillend. Burn-out is in essentie immers een energiestoornis en depressie is een stemmingsstoornis. Mythe Burn-out is gewoon een fenomeen van mensen n. 5 mensen die depressief zijn. die niet goed met stress kunnen omgaan of van Dit is wellicht één van de hardnekkigste mythes over burn-out. Burn-out wordt door de aanhangers van deze mythe vaak omschreven als een populaire term voor overspannenheid of depressie waar geen stigma aan kleeft. Burn-out en depressie kunnen in sommige gevallen zeker samen voorkomen, maar burn-out en depressie zijn essentieel verschillend. Burn-out is in essentie immers een energiestoornis en depressie is een stemmingsstoornis.
8 Burn-out en de Belgische Wet Vanaf 1 september 2014 werd het begrip burn-out opgenomen in de Belgische wetgeving (het K.B. van 10 april 2014 betreffende de preventie van psychosociale risico s op het werk). Nu moeten de bedrijven maatregelen nemen om te voorkomen dat hun werknemers het slachtoffer worden van een burn-out. De werkgevers moeten een risicoanalyse uitvoeren van de psychosociale risico s in de onderneming. Deze analyse richt zich specifiek op de risico s verbonden aan de arbeidsorganisatie, de arbeidsinhoud en de arbeidsomstandigheden in de ruime zin van het woord waarop de werkgever een impact heeft. Wanneer de risicoanalyse gevaren aan het licht brengt (vb. teveel overuren), moeten de nodige preventiemaatregelen getroffen worden. Deze preventiemaatregelen moeten minstens eenmaal per jaar geëvalueerd worden. Focus op preventie De wetgeving concentreert zich met deze wet meer op het voorkomen dan op het genezen van burn-out. De werkgevers moeten erover waken dat hun werknemers zoveel mogelijk beschermd worden tegen burn-out. Naast de risicoanalyse zullen de werkgevers immers ook hun personeel sensibiliseren over burn-out en een toegankelijk meldingssysteem opstarten. Elke werknemer kan dankzij deze wet bij een vertrouwenspersoon of preventieadviseur terecht met een neutrale aanvraag om tussen beide te komen in een situatie die een psychosociaal risico inhoudt. Het kan zowel om een informeel als een formeel verzoek gaan. In geval van een informeel verzoek kan de preventieadviseur zoeken naar een informele oplossing. Dit magazine is bestemd voor health care professionals. MAA-2015-RA-25/GRT-08 Verantwoordelijke uitgever: Grünenthal, Lenneke Marelaan 8, 1932 Sint-Stevens-Woluwe
Ziek door het werk: van surmenage tot burnout
Code arbeidsgeneesheer datum : Ziek door het werk: van surmenage tot burnout Deze fiche beoogt zowel de gevallen van burnout of van het syndroom professionele uitputting op te sporen, als de patiënten
Nadere informatiePreventie van Psychosociale Risico s: Stress en Burnout
Preventie van Psychosociale Risico s: Stress en Burnout Prebes 24/03/2016 Suzy Brouckmans Preventieadviseur psychosociaal welzijn suzy.brouckmans@provikmo.be 2 Na grensoverschrijdend gedrag, focus op stress
Nadere informatieBURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN?
BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN? INHOUDSTAFEL Zelfzorg wat doen we al? Draagkracht Burn-out Zelfzorg wat kan je eventueel nog doen? 2 ZELFZORG WAT DOEN WE
Nadere informatieINSTRUMENT VOOR DE VROEGTIJDIGE OPSPORING VAN BURN-OUT. Gebruikershandleiding
INSTRUMENT VOOR DE VROEGTIJDIGE OPSPORING VAN BURN-OUT Gebruikershandleiding Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg Met ondersteuning van het Europees Sociaal Fonds Deze publicatie
Nadere informatieIn vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij hulpverleners
In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij hulpverleners Colloquium psychosociale risico s Brussel, 23-09-2014 dr Sofie Vandenbroeck 2 Opdrachtgevers Federale
Nadere informatieHELP! MIJN BATTERIJEN LOPEN LEEG
HELP! MIJN BATTERIJEN LOPEN LEEG EEN BURN-OUT KRIJG JE NIET ALLEEN KIES VOOR JE TALENT LUK DEWULF GUIDO VANGRONSVELD INHOUD Inleiding 7 1 Over burn-out 11 2 Een talentenbril gericht op het leeglopen van
Nadere informatieB R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT BEGELEIDING INZAKE
B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT PILOOTPROJECT IN SAMENWERKING MET DE BANK -& ZIEKENHUISSECTOR BEGELEIDING INZAKE BURN-OUT BURN-OUT INHOUD 4 Burn-out: een hedendaags fenomeen
Nadere informatieBurn-out. Alles wat u wou weten maar nog nooit durfde te vragen. Bart Vriesacker, preventiedeskundige psychosociale aspecten
Burn-out Alles wat u wou weten maar nog nooit durfde te vragen Bart Vriesacker, preventiedeskundige psychosociale aspecten Bart Vriesacker Psychosociaal preventiedeskundige CONTACT bart.vriesacker@mensura.be
Nadere informatieDefinities verbonden aan psychosociaal welzijn Visie van de bedrijfsarts. Dr. Ann De Muyt
Definities verbonden aan psychosociaal welzijn Visie van de bedrijfsarts Dr. Ann De Muyt Inhoud 1. KB 2. Stress en Burn-out 3. Besluit KB 3 KB 10/04/2014 psychosociale risico s op het werk Art 46-49 Afd.
Nadere informatieResultaten van een enquête MediQuality in samenwerking met Omnivit Stress Control over stress bij zorgverstrekkers en patiënten.
Resultaten van een enquête MediQuality in samenwerking met Omnivit Stress Control over stress bij zorgverstrekkers en patiënten. 94% van de artsen ziet steeds meer gestresseerde patiënten Na de bankencrisis
Nadere informatieKB 10 april 2014 Art Afd. 4 Rol van de PA-AG Meer aandacht voor psychosociale risico s Burn-out wordt benoemd!
Dr. Ann De Muyt 2 Welzijnswet (4 augustus 1996) Werkgevers zijn verplicht om een inventaris te maken van de psychosociale risico s waaraan de werknemers worden blootgesteld creatie van een veilige en gezonde
Nadere informatieWorkshop Proeverij Tools Vrijdag 7 mei Dra. Steffie Desart
Workshop Proeverij Tools Vrijdag 7 mei 2019 Dra. Steffie Desart Aangenaam! Wie ben ik? Steffie Desart PhD kandidaat KU Leuven tot 1 december 19 Bestuurslid Vereniging van Erkende Stress & Burn-out Coaches
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieBurn-out Definitie, wetgeving en aanpak
Burn-out Definitie, wetgeving en aanpak In de beperking toont zich eerst de ware meester (Goethe) Inhoud BURN OUT: DEFINITIE NIEUWIGHEDEN IN DE WETGEVING 3 PREVENTIEVE AANPAK 4 AZERTIE: INTEGRALE AANPAK
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieBurn-out: een uitslaande brand?
Burn-out: een uitslaande brand? Maar liefst 84 % van de Limburgers kent iemand die een burn-out had. Dit blijkt uit een grootschalige bevraging die ACV Limburg in november en december van het voorbije
Nadere informatiePersconferentie. Dinsdag 19 maart 2019
Persconferentie Dinsdag 19 maart 2019 Inhoud 1- Wat is burn-out & waarom hebben we een nieuwe definitie nodig? door Prof. Dr. Wilmar Schaufeli 2- Kunnen we burn-out meten? De Burnout Assessment Tool (
Nadere informatiePreventie van Psychosociale Risico s op de Werkvloer. Wet, Wat en Hoe? Bart Vriesacker Psychosociaal departement
Preventie van Psychosociale Risico s op de Werkvloer Wet, Wat en Hoe? Bart Vriesacker Psychosociaal departement Inhoudsopgave Psychosociale risico s? De nieuwe wetgeving De psychosociale risicoanalyse
Nadere informatieBurn-out preventie op de werkvloer
Burn-out preventie op de werkvloer Burn-out = steeds werkgerelateerd! Relevant cijfermateriaal Op vijf jaar tijd is uitval door depressie en burn-out in België toegenomen met 32% Tussen 2005 en 2015 is
Nadere informatieDEPRESSIE EN LEEFTIJD
DEPRESSIE EN LEEFTIJD BROCHURE Kathleen Van Hyfte Universiteit Gent Kathleen.vanhyfte@ugent.be 1 Project CAPA BROCHURE DEPRESSIE & LEEFTIJD Brochure : Depressie (1) Depressie en leeftijd (2) Depressie,
Nadere informatieBurn out bij patiënt / bij (student) arts
Burn out bij patiënt / bij (student) arts prof. dr. Nele Michels faculteit Geneeskunde & Gezondheidswetenschappen - Centrum voor Huisartsgeneeskunde / ICHO / Skills Lab - EURACT 1 Hakuin Ekaku (1685-1768)
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatieAlles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar?
Alles Goed? Workshop Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Liesbeth Niessen Psycholoog Arbeid en Gezondheid N.I.P. www.competencecoaching.nl
Nadere informatieTitel. Subtitel + auteur
Titel Subtitel + auteur 1 De nieuwe verplichtingen op vlak van preventie van stress, burn-out, geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk 2 Inleiding De psychosociale risico s werden voorheen
Nadere informatieIn vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven?
In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Bevlogenheid en burn-out in de zorgsector Lode Godderis Projectverantwoordelijken: Prof. Dr. Lode Godderis 1,4 Projectleider: Dr. Sofie Vandenbroeck 1,4 ONDERZOEKSTEAM
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,
Nadere informatieIn vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen
In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen Nationale Dagen Arbeidsgeneeskunde 29-11-2013 Dr Sofie
Nadere informatieAchtergrond informatie Mentale Vitaliteit Quickscan Bevlogenheid
Achtergrond informatie Quickscan Bevlogenheid Bezoek onze website op Twitter mee via @Activeliving93 Linken? Linkedin.com/company/active-living-b.v. Bezoekadres Delta 40 6825 NS Arnhem Altijd ~ Overal
Nadere informatiePreventie van werkdruk in de bouwsector. Werknemer
Preventie van werkdruk in de bouwsector Werknemer Inhoud Wat is werkdruk/stress? Welke factoren bevorderen stress op het werk? Hoe herken ik stress-symptomen bij mezelf? Signalen van een te hoge werkdruk
Nadere informatieWat is burnout? Omschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen. Inhoud presentatie. 1.1. Wat is burnout? ( opgebrand, uitgeblust ) Verschil met...
Wat is burnout? Omschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen Prof. Dr. Hans De Witte WOPP O2L Fac. Psychologie & Ped. Wet. - KU Leuven Vervolmakingscyclus Verzekeringsgeneeskunde 18 Februari 2015 Gasthuisberg,
Nadere informatiewerkbaar werk geschoolde arbeider / technicus
werkbaar werk geschoolde arbeider / technicus juli 2009 Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2007 Inleiding In het Pact van Vilvoorde spraken de Vlaamse regering
Nadere informatieIn vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen
In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen Studiedag pijnverpleegkundigen NVKVV 28/03/2014 Mevr. Stefanie
Nadere informatiePsychosociale risico s: de wettelijke verplichtingen in een notendop
Psychosociale risico s: de wettelijke verplichtingen in een notendop Pascale Swinnen sociaal inspecteur Federale Overheidsdienst Werk, Arbeid en Sociaal overleg Toezicht op het Welzijn op het Werk Kennisdirectie
Nadere informatieBurnout Assessment Tool
Burnout Assessment Tool Wie ben ik? Steffie Desart PhD kandidaat KU Leuven Bestuurslid Vereniging van Erkende Stress & Burnout Coaches Regioverantwoordelijke Burn-out.Vlaanderen Welke ervaring heb ik met
Nadere informatieErvaringen vanuit D4D. Waarvoor staan we? Aanspreekpunt voor wie? Via de website Vzw met een verhaal Eerste gegevens uit de praktijk Hoe verder
Inleiding Doctors4Doctors (D4D) is recentelijk van start gegaan en biedt een aanspreekpunt voor artsen met een hulpvraag. We schetsen kort vanuit welke idee D4D is opgericht, en aan welke noden in het
Nadere informatieBurn-out Traject begeleiding
F o l d e r Burn-out Traject begeleiding Burn-out Aanpak en Preventie ter voorkoming van langdurige uitval Het leven stelt voortdurend bepaalde eisen aan de mens. Werk is in veel gevallen het levensgebied
Nadere informatiewerkbaar werk uitvoerend bediende
werkbaar werk uitvoerend bediende juli 2009 Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2007 Inleiding In het Pact van Vilvoorde spraken de Vlaamse regering en sociale
Nadere informatieD/2016/45/510 - ISBN NUR 808. Vormgeving cover: Gert Degrande De Witlofcompagnie Vormgeving binnenwerk: Peer De Maeyer
D/2016/45/510 - ISBN 978 94 014 2654 1 - NUR 808 Vormgeving cover: Gert Degrande De Witlofcompagnie Vormgeving binnenwerk: Peer De Maeyer Luk Dewulf & uitgeverij Lannoo nv Tielt, 2016. Uitgeverij LannooCampus
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieInfosessie mediation/stress en zelfzorg
Infosessie mediation/stress en zelfzorg Omgaan met stress op de werkvloer Dienst psychosociaal welzijn BRUGGE: 050/47 47 35 HERENTALS: 014/84 94 93 Inhoudstafel 1. Een aantal cijfers 2. Motieven 3. Inzicht
Nadere informatieTOOL voor de vroegtijdige opsporing van BURN-OUT
TOOL voor de vroegtijdige opsporing van BURN-OUT FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Het hoofdbestuur van de FOD Werkgelegenheid,
Nadere informatieen psychosociale werkkenmerken voorspellen wie van de nog actief werkende bedrijfsen/
Moe! Studies naar hulpzoekend gedrag laten zien dat het besluit om een arts te bezoeken doorgaans het resultaat is van een complex proces. Niet alleen gezondheidsgerelateerde, maar ook sociale, culturele
Nadere informatie(c) DIFFERENT BVBA- VERMENIGVULDIGEN VERBODEN
(c) DIFFERENT BVBA- BURN-OUT COACHING (c) DIFFERENT BVBA- (c) DIFFERENT BVBA- BURN-OUT Burn-out is een negatieve, aanhoudende gemoedstoestand die verband houdt met het werk, die voorkomt bij normale individuen
Nadere informatieWerkbaar werk middenkader-professional
Werkbaar werk middenkader-professional 2004-2010 Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2010 Brussel juli 2011 Inleiding In het Pact 2020 spraken de Vlaamse Regering
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatiePsychosociaal welzijnsbeleid in de praktijk. Vaststellingen in de toepassing van de wetgeving
Psychosociaal welzijnsbeleid in de praktijk Vaststellingen in de toepassing van de wetgeving Klachten Ongewenst grensoverschrijdend gedrag op het werk Evolutie in cijfers Slide 2 % personen dat te maken
Nadere informatieBurn-out :What s in a name?
Burn-out Het aantal mensen dat langer dan een jaar thuiszit door psychische problemen is in tien jaar tijd bijna verdubbeld. Een betere begeleiding moet de burn-out-epidemie een halt toeroepen De tijd,
Nadere informatieIs werkstress een probleem?
1 Is werkstress een probleem? Enquête Dublin Stichting 25% stressklachten Europees Jaar Veiligheid 56% belangrijkste gezondheidsdreiging Cooper en Karasek 50-55% van het ziekteverzuim NIA onderzoek 33%
Nadere informatieBurn-out. Burnout. Burn-Out Hoe omgaan met onze energie? 10 juni 2014 I. INLEIDING
Burn-Out Hoe omgaan met onze energie? 10 juni 2014 Steven Van den Eede Preventieadvisuer psychosociaal welzijn Burn-out I. Inleiding II. Definitie II. Oorzaken III. Modellen IV. Symptomen van burn-out
Nadere informatieRegistratie-richtlijnen
BEROEPSGEBONDEN BURNOUT/OVERSPANNING (niet in Europese Lijst van Beroepsziekten) (CAS: Burnout P611 en Overspanning P619) 1 Achtergrondinformatie Van burnout wordt gesproken indien sprake is van een langdurige
Nadere informatieWerkbaar werk kortgeschoolde arbeider
Werkbaar werk kortgeschoolde arbeider 2004-2010 Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2010 Brussel juli 2011 Inleiding In het Pact 2020 spraken de Vlaamse Regering
Nadere informatieStressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie
Stressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie Dr. Karen Nieuwenhuijsen voor Arbeid en Gezondheid, AMC, Amsterdam Amsterdam, 17 juni 2016 Disclosure belangenverstrengeling (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatiePOST COMMOTIONEEL SYNDROOM
POST COMMOTIONEEL SYNDROOM Post commotioneel syndroom Post commotioneel syndroom (PCS) is een diagnose die gesteld wordt bij langdurige klachten na een hersenschudding. De oorzaak van PCS is vaak een ongeval,
Nadere informatieGEZONDHEIDSENQUETE 2013
GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 1: GEZONDHEID EN WELZIJN Johan Van Der Heyden, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.
Nadere informatieKanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden
Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden Regionaal Genootschap Fysiotherapie Midden Nederland Zelfmanagement bij kanker De realiteit 100.000 nieuwe diagnoses in 2012 Het aantal
Nadere informatieSAMENVATTING SAMENVATTING. Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender
SAMENVATTING Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender In de jaren negentig werd duidelijk dat steeds meer werknemers in Nederland, waaronder in
Nadere informatieSectorprofiel werkbaar werk
Sectorprofiel werkbaar werk Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2010 Brussel datum 2011 Inleiding In het Pact 2020 spraken de Vlaamse Regering en sociale partners
Nadere informatieBURNOUT ASSESSMENT TOOL
BURNOUT ASSESSMENT TOOL Wat is de BAT? De eigenschappen en sterktes van de nieuwe meting Woensdag 20 maart 2019 Inhoud 1- Hoe betrouwbaar & valide is de BAT? 2- Hoe gebruik je de BAT? 3- Hoeveel werkenden
Nadere informatieWerkbaar werk uitvoerend bediende
Werkbaar werk uitvoerend bediende 2004-2010 Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2010 Brussel juli 2011 Inleiding In het Pact 2020 spraken de Vlaamse Regering
Nadere informatieSectorprofiel werkbaar werk
Sectorprofiel werkbaar werk Zakelijke dienstverlening November 2008 Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2007 Inleiding In het Pact van Vilvoorde spraken de Vlaamse
Nadere informatieWerkbaar werk zorg- of onderwijsfunctie
Werkbaar werk zorg- of onderwijsfunctie 2004- Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004- Brussel juli 2011 Inleiding In het Pact 2020 spraken de Vlaamse Regering en
Nadere informatieChapter 11. Nederlandse samenvatting
Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,
Nadere informatiePSYCHOSOCIALE RISICO S Nazorg in de praktijk
PSYCHOSOCIALE RISICO S Nazorg in de praktijk 1. Voorstelling 2. Van stress naar burnout (voorbeeld coachee) 3. Aanpak reïntegratie Sven Van der Aa Dr Anne-Marie Frisque en collega s 4. Oplossingsgericht
Nadere informatieSectorprofiel werkbaar werk
Sectorprofiel werkbaar werk Gezondheids- en welzijnszorg Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004- Brussel datum 2011 Inleiding In het Pact van Vilvoorde spraken de
Nadere informatieWerkbaar werk geschoolde arbeider/technicus
Werkbaar werk geschoolde arbeider/technicus 2004- Werkbaarheidsprofiel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004- Brussel juli 2011 Inleiding In het Pact 2020 spraken de Vlaamse Regering
Nadere informatieTest je mate van overspanning
Test je mate van overspanning Deze vragenlijst is bedoeld om stressklachten en overspannenheid in kaart te brengen. Het gaat om diverse stressklachten die te maken kunnen hebben met je werk en privésituatie.
Nadere informatieRapport. Werkbaarheidsprofiel voor zelfstandige ondernemers in de horeca 2013. Brussel, februari 2015. Ria Bourdeaud hui, Stephan Vanderhaeghe.
Rapport Werkbaarheidsprofiel voor zelfstandige ondernemers in de horeca 2013 Brussel, februari 2015 Ria Bourdeaud hui, Stephan Vanderhaeghe. Dit rapport verstrekt informatie uit de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor
Nadere informatiePsychische Problemen?
Coach-Loura Psychische Problemen? PSYCHOSOCIALE ONDERSTEUNING FOLDER voor BEDRIJVEN & ONDERNEMERS Loura van Goch 2015 w w w. h a p p y s u c c e s v o l. n l Inhoudsopgave Inleiding Belasting Belastbaarheid
Nadere informatieRapport. Werkbaarheidsprofiel voor de vrije beroepen. Brussel, januari Ria Bourdeaud hui, Stephan Vanderhaeghe.
Rapport Werkbaarheidsprofiel voor de vrije beroepen 2007-2013 Brussel, januari 2015 Ria Bourdeaud hui, Stephan Vanderhaeghe. Dit rapport verstrekt informatie uit de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor voor werknemers
Nadere informatieFedris pilootproject over secundaire preventie van burn-out
Fedris pilootproject over secundaire preventie van burn-out L. Braeckman (UGent) en I. Hansez (ULg) Seminarie Verzekeringsgeneeskunde 25 april 2019 1 Overzicht van de presentatie 1. Achtergrond Introductie
Nadere informatieAngststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol
Angststoornissen Verzekeringsgeneeskundig protocol Epidemiologie I De jaarprevalentie voor psychische stoornissen onder de beroepsbevolking in Nederland wordt geschat op: 1. 5-10% 2. 10-15% 15% 3. 15-20%
Nadere informatieWat meet de werkbaarheidsmonitor?
Wat meet de werkbaarheidsmonitor? Mogelijke stressoren 1. Werkdruk 2. Emotionele belasting 3. Afwisseling in het werk 4. Autonomie of zelfstandigheid 5. Ondersteuning door directe leiding 6. Arbeidsomstandigheden
Nadere informatieDuurzame Inzetbaarheid. Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid
Duurzame Inzetbaarheid Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid Dank voor jullie aanwezigheid! Tip 1 Zorg voor een duidelijk kader Definitie van Duurzame
Nadere informatieDe psychosociale gezondheid van politiepersoneel
De psychosociale gezondheid van politiepersoneel Hoe staat het? Wat maakt het? En wat kraakt het? Prof.dr. Toon Taris 1 Introductie Politie is in beweging (bv overgang Nationale Politie) en staat in het
Nadere informatieRapport. Werkbaarheidsprofiel geschoolde arbeiders en technici Brussel, maart Ria Bourdeaud hui, Stephan Vanderhaeghe.
Rapport Werkbaarheidsprofiel geschoolde arbeiders en technici 2004-2013 Brussel, maart 2015 Ria Bourdeaud hui, Stephan Vanderhaeghe. 1 Dit rapport verstrekt informatie uit de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor
Nadere informatieHoe medewerkers bevlogen aan het werk houden?
Hoe medewerkers bevlogen aan het werk houden? Hoe medewerkers bevlogen aan het werk houden? Bevlogenheid en burn-out in België Uitdagend werk, positieve relaties met collega s en leidinggevenden, opleidingsmogelijkheden
Nadere informatiewww.brainbrightness.eu Ban de burn-out en de bore-out!
www.brainbrightness.eu Ban de burn-out en de bore-out! Het welzijn van medewerkers Stress en burn-out lijken goed op weg om dé professionele kwalen van de 21ste eeuw te worden. Recente onderzoeken wijzen
Nadere informatiePsychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen
Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud
Nadere informatieRapport. Werkbaarheidsprofiel onderwijzend personeel. Brussel, maart Ria Bourdeaud hui, Stephan Vanderhaeghe.
Rapport Werkbaarheidsprofiel onderwijzend personeel 2004-2013 Brussel, maart 2015 Ria Bourdeaud hui, Stephan Vanderhaeghe. Dit rapport verstrekt informatie uit de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor voor werknemers
Nadere informatieAchtergrond informatie Mentale Vitaliteit Quickscan Bevlogenheid
Achtergrond informatie Mentale Vitaliteit Quickscan Bevlogenheid Active Living B.V. Delta 40 6825 MS Arnhem 026-7410410 Vragenlijst Mentale Vitaliteit De vragenlijst Mentale Vitaliteit, ofwel Quickscan
Nadere informatieVZW LOOPBAANCENTRUM. Opgebrand. wat nu?
VZW LOOPBAANCENTRUM Opgebrand wat nu? Een burn-out heb je niet alleen Op dit moment worstelt ongeveer één op de tien mensen die werken met burn-outklachten. En ongeveer één derde van alle afwezigheden
Nadere informatieEen psychosociale. SONAR methode. risicoanalyse. Bart Vriesacker Psychosociale afdeling
Een psychosociale risicoanalyse SONAR methode Bart Vriesacker Psychosociale afdeling Bart Vriesacker Psychosociaal departement Contact bart.vriesacker@mensura.be 2 Agenda 1. De feiten 2. Uw uitdagingen
Nadere informatieINHOUD. 1. Inleiding... 15
INHOUD 1. Inleiding... 15 2. Psychosociale risico s op het werk... 17 2.1. Stress op het werk... 19 2.2. Burn-out... 22 2.3. Ongewenst gedrag en conflicten... 23 2.3.1. Geweld op het werk... 23 2.3.2.
Nadere informatieOnline Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out
Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg
Nadere informatieSaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en
Nadere informatieDienst Psychosociale zorg VOEL JE GOED OP JE WERK
Dienst Psychosociale zorg VOEL JE GOED OP JE WERK 1 2 Dienst Psychosociale zorg Bij de preventieadviseur psychosociale aspecten (PA/PSY) van de dienst Psychosociale Zorg kan je terecht voor alle vormen
Nadere informatieChapter 8. Nederlandse samenvatting
Chapter 8 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Angst is een menselijke emotie die iedereen van tijd tot tijd wel eens ervaart. Veel mensen voelen zich angstig of nerveus wanneer ze bijvoorbeeld
Nadere informatieDiscussion Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae
chapter 7 Discussion Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 140 chapter 7 SAMENVATTING De bipolaire stoornis (of manisch-depressieve stoornis) is een stemmingsstoornis waarin episodes van (hypo)manie
Nadere informatieVerlicht je symptomen van stress!
Verlicht je symptomen van stress! Wat is stress? van de Belgische bevolking lijdt aan stress! Maar stress is niet voor iedereen hetzelfde: Stress is een vorm van spanning die voorkomt bij de mens als reactie
Nadere informatieWerken in Vlaanderen: vermoeiend of plezierig?
Werken in Vlaanderen: vermoeiend of plezierig? Resultaten van 10 jaar onderzoek naar de beleving en beoordeling van arbeid Prof. Dr. Hans De Witte Gewoon Hoogleraar Arbeidspsychologie, WOPP-KU Leuven Seminarie
Nadere informatieHoe ga je om met stress?
Hoe ga je om met stress? Bij stress ontstaat er in ons lichaam een natuurlijke reactie die ons in staat stelt om snel en alert te reageren op gevaar: onze polsslag en ademhaling versnellen, de spieren
Nadere informatieSectorprofiel werkbaar werk
Sectorprofiel werkbaar werk Zelfstandige ondernemers in de handel Werkbaarheidsprofiel voor zelfstandige ondernemers in de handel op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor voor zelfstandige ondernemers
Nadere informatieRapport. Werkbaarheidsprofiel uitvoerende bedienden. Brussel maart Ria Bourdeaud hui. Stephan Vanderhaeghe
Rapport Werkbaarheidsprofiel uitvoerende bedienden 2004-2013 Brussel maart 2015 Ria Bourdeaud hui Stephan Vanderhaeghe Dit rapport verstrekt informatie uit de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor voor werknemers
Nadere informatieBijlage arbeidsreglement
Bijlage arbeidsreglement (voorbeeld) Procedure voor psychosociale risico s 1. Doel, definities en toepassingsgebied 1.1. Doel Deze procedures dragen bij tot het welzijn van werknemers en vullen de algemene
Nadere informatieBurn Out. De energieziekte van de eeuw. Medisch Centrum Ternat
Burn Out De energieziekte van de eeuw Medisch Centrum Ternat Definitie Case Vatbaarheid Behandeling Oorzaken Definitie Case Vatbaarheid Behandeling Oorzaken Stadia Aanhoudende stress Stijging stresshormonen
Nadere informatieHerkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase?
Herkennen van en omgaan met Angst en Depressie bij (oudere) mensen met een verstandelijke beperking Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase? Kennis over angst en depressie Risicofactoren
Nadere informatieSoorten klachten. Onderlinge samenwerking onder de loep. Burnout. Verschijnselen van het vermoeide helden syndroom
Soorten klachten Onderlinge samenwerking onder de loep Burnout Verschijnselen van het vermoeide helden syndroom Overspannenheidsverschijnselen (Surmenage) Depressie Het managen van stress-gerelateerde
Nadere informatieSectorprofiel werkbaar werk
Sectorprofiel werkbaar werk Zelfstandige ondernemers in de bouwsector Werkbaarheidsprofiel voor zelfstandige ondernemers in de bouwsector op basis van Vlaamse Werkbaarheidsmonitor voor zelfstandige ondernemers
Nadere informatieBurn-out piek nog niet bereikt (De Standaard)
Burn-out piek nog niet bereikt (De Standaard) Burn-out piek nog niet bereikt MEER EN MEER LANGDURIG ZIEKTEVERZUIM (08 FEBRUARI 2016 Eva Berghmans) Jaar na jaar neemt het langdurig ziekteverzuim toe, stelt
Nadere informatieSAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift
153 SAMENVATTING Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen, de ziektelast is hoog en deze aandoeningen brengen hoge kosten met
Nadere informatie