De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie

Transcriptie

1 De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie

2 Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH

3 Delier Complex neuropsychiatrisch beeld : acuut begin en fluctuerend beloop Kernsymptomen : gestoord bewustzijn en / of gestoorde aandacht Disbalans neurotransmitters te weinig acetylcholine (relatief) te veel dopamine serotonine te weinig / te veel

4 Onderliggend somatische oorzaak!

5 Achtergrond delier Treedt op bij 10-30% van alle opnames psychiatrische ziekenhuis rond 5 tot 10% hogere percentages bij ouderen en pre-existente cognitieve stoornissen Meestal volledig herstel, moeizamer bij ouderen met cognitieve stoornissen Onbehandeld hoge mortaliteit Delier : aanzienlijke complicaties lang verblijf in ziekenhuis hogere mortaliteit na ontslag

6 Klinisch beeld Prodromaal: slapeloosheid s nachts ; suf overdag : nachtmerries, desoriëntatie, angst, prikkelbaarheid. Meestal nachtelijk begin Wisselend in intensiteit over de dag Bewustzijns- en / of aandachtsstoornis Stoornissen in waarneming en denken Affect labiel Motorische ontremming met onrust, plukkerigheid óf apathie óf gemengd type

7

8 Nieuwe richtlijn delier

9 Differentiaal diagnose Slaapstoornissen Overige psychotische stoornissen Dementie Depressie Epilepsie Ernstige somatische ziekten Hypoxie Hypoglykemie Andere metabole ontregeling

10 Behandeling delier Onderliggend lijden Daarnaast symptomatisch: - Medicamenteus (chemische fixatie) - Antipsychotica (bv haldol) - Benzodiazepine (bv lorazepam) - Verpleegkundige adviezen

11 Voor de SEH Prikkelarme omgeving Veilige omgeving Familie (maximaal 2 personen) Bij apathie ook denken aan delier Cognitieve stoornissen onderscheiden Aandacht houden

12 Patient B 2 wk geleden op SEH

13 Symptoomverarming Presentatie klachten bij ouderen vaak niet klassiek. Voorbeeld 1 : hartinfarct Klassiek : pijn op borst Oudere : delier óf vermoeid óf geen klachten. Voorbeeld 2 : ischemie colon Klassiek : acute buik Oudere : relatief soepele buik met diffuus enige pijn Door : verminderde pijnsensatie of door verminderde cognitie niet in staat tot aangeven van pijn

14 Normale vitale parameters Temperatuur : ouderen mensen niet altijd in staat tot maken van koorts / ondertemperatuur Hartfrequentie : door verminderde hartfunctie of medicatie niet in staat tot verhogen hartfrequentie Bloeddruk : veel ouderen ondanks eerder in leven hypertensie nu lage bloeddruk Saturatie : minder doorbloeding aan extremiteiten

15

16 Milde presentatie soms ernstige ziekte Geriatrische patiënt kan acuut achteruitgaan Geriatrische cascade verminderde functie veel organen verminderde handhaving inwendig milieu verstoring door 1 ziekte kan leiden tot uitval van multipele functies (multipel orgaanfalen (MOF)).

17 Geriatrische patiënt Hele pakket X-thorax Geriatrisch lab ECG Bloedkweken Urinesediment (en Urinekweek) Vitale parameters

18 Andere fenomenen bij ouderen Symptoomomkering : Bij gebruik van sedativa geen rust, maar paroxysmale reactie met onrust en agitatie Symptoomvermeerdering : Bij patiënt met collumfractuur pijn verergerd door al bestaande artrose van het heupgewricht

19 Medicatie op de SEH Pas op met pijnmedicatie NSAIDs : nierfunctie, maagproblematiek Opioiden : delier inducerend Ontregeling diabetes met delier tot gevolg Veel ptn wel insuline bij slechte intake ( moet van de dokter ) Soms zeer lange aanwezigheid op SEH Verminderde uitscheiding medicatie stapeling

20 Duur aanwezigheid geriatrische pt op SEH Patiënten moeizamer te onderzoeken Anamnese Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Afwezigheid hetero-anamnese en/of pt informatie Indien op afdeling nog lastiger om aanvullend onderzoek te doen Indien op verkeerde afdeling veel onrust voor pt met delier als gevolg Maar SEH onrustige omgeving

21 Van belang voor korte duur aanwezigheid op SEH Snelle afname bloed en ander aanvullend onderzoek Voorkomen van plaatsen pt verkeerde verpleegafdeling Milde presentatie = niet per definitie mild ziektebeeld Tijdig in consult vragen andere discipline of geriatrie

22 Tenslotte Reanimatie (en beademen / ICU beleid) bespreken De geriatrische patiënt?

23