RELEVANTIE VROEGHERKENNING: AT RISK MENTAL STATE (ARMS)

Transcriptie

1 THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING J e n n y v a n d e r W e r f P A R N A S S I A, D E N H A A G J u d i t h R i e t d i j k D I J K E N D U I N, Z A A N D A M No financial disclosure. RELEVANTIE VROEGHERKENNING: AT RISK MENTAL STATE (ARMS) Ondanks verbeterde behandeling is de prognose voor schizofrenie nog altijd slecht. Voorkomen is beter dan (niet) genezen Zelfs een klein aantal eerste episodes voorkomen is een grote gezondheidswinst (kosten per schizofreniepatiënt voor GGZ in 2009) 2 1

2 CLINICAL STAGING (McGorry et al., 2008) Een delicate vorm van diagnose stellen Behandelingen passend bij de verschillende stadia van de ziekte Vroegtijdige succesvolle behandeling verbetert de prognose Vroegtijdige herkenning verkleint de duur van de onbehandelde psychose (DOP). Met als gevolg een betere prognose! 3 WAAROM ZIJN DE HUIDIGE EERSTE PSYCHOSE PROJECTEN NIET VOLDOENDE? Zelfs bij eerste episode projecten Lange DOP, patiënten zijn vaak al 1-2 jaar ziek bij het eerste contact Het sociale leven, beroep en school zijn vaak al verloren gegaan Patiënten zijn moeilijk in zorg te houden en tonen gebrek aan ziektebesef Patiënten hebben soms opname in ziekenhuis nodig (traumatisering) Ernstige symptomen (traumatisering) Cognitieve beperkingen 4 2

3 VROEGE INTERVENTIE EN PREVENTIE Vroege detectie en primaire preventieve interventie Vroege interventie, gericht op secundaire preventie Premorbide fase Prodromale fase Psychotische fase (Eerste) behandeling DOP Herstel fase 5 OVERGANG NAAR PSYCHOSE BIJ ULTRAHOOG RISICOGROEP 18 % na 6 maanden follow-up 22 % na 12 maanden follow-up 29 % na 2 jaar follow-up 36 % na 3 jaar follow-up Fusar-Poli et al (2012) 6 3

4 Hoe kunnen we mensen met een At Risk Mental State (ARMS) herkennen? 7 SZ Yung, 2006 Psychose EPB 2 e lijn Level 3: PLE met distress, hulpvraag, co-morbiditeit Level 2: andere psychiatrische Syndromen, incidentele PLE Level 1: PLE, geen distress, geen hulpvraag, geen verminderd functioneren Level 0: geen psychotische symptomen 83% 8 4

5 Hulpzoekende geschiedenis Casus register Parnassia Den Haag Eerste psychose tussen Waren patiënten in zorg vóór het ontstaan van de psychose? 56,2% (N= 985)van de patiënten heeft hulp gehad bij Parnassia vóór hun eerste psychose Geen specifieke hulpzoekende wegen naar psychose: alle stoornissen aanwezig in voorfase Eerste diagnose eerste diagnose Angst en stemmingsstoornissen Verslaving Overige stoornissen Aanpassingsstoornissen Persoonlijkheidsstoornissen Geen diagnose Psychose NAO Schizofrenie Affectieve psychose 5

6 Conclusie voorgeschiedenis Meer dan de helft van de patiënten zoekt hulp voordat de eerste psychose ontstaat. Tweede lijn is mogelijk een goede screenings-vijver. WELKE PATIËNTEN? DE ARMS-GROEP At Risk Mental State Genetisch: psychotisch familielid of schizotypisch plus slecht functioneren Subklinisch: Milde psychotische symptomen/ magisch denken BLIPS Psychose korter dan een week, spontane remissie Yung,

7 Positieve symptomen SYMPTOMATOLOGIE blips psychose Aspecifieke +negatieve symptomen Subklinische psychotische symptomen tijd 13 METEN VAN ARMS: CAARMS - Ontwikkeld door Alison Yung in de Pace clinic in Melbourne - Instrument dat nauwkeurig onderscheid maakt tussen geen symptomen, ARMS en psychotisch - Gedetailleerde assessment van duur, frequentie en ernst van symptomen - Ook negatieve symptomen, cognitieve functies en basissymptomen - Verschillende metingen, waardoor ontwikkelingen over tijd kunnen worden vastgelegd 14 7

8 GROEP 1: GENETISCHE GROEP 1 A. eerstegraads familielid met psychose OF B. patiënt met schizotypische persoonlijkheidsstoornis PLUS: A. gedurende een maand een afname van de SOFAS score met 30% OF B. gedurende afgelopen jaar een SOFAS score van 50 of lager. 15 GROEP 2: SUBKLINISCHE SYMPTOMEN Bij frequentie langer dan een week. Indien korter dan een week, zie groep 3. Groep 2a: Subdrempel intensiteit Groep 2b: Subdrempel frequentie PLUS: A. gedurende een maand een afname van de SOFAS score met 30% OF B. gedurende afgelopen jaar een SOFAS score van 50 of lager 16 8

9 ARMS: 2A SUBDREMPEL INTENSITEIT Intensiteit Frequentie Ongewone Gedachteninhoud (OGI) Niet Bizarre Ideeën (NBI) Waarnemingsstoornissen (WS) Gedesorganiseerde Spraak (GS) ARMS: 2B SUBDREMPEL FREQUENTIE Intensiteit Frequentie Ongewone Gedachteninhoud (OGI) 6 3 Niet Bizarre Ideeën (NBI) 6 3 Waarnemingsstoornissen (WS) Gedesorganiseerde Spraak (GS)

10 GROEP 3: BLIPS Periode met psychotische symptomen is 1 week met spontane remissie In het afgelopen jaar aanwezig PLUS A. gedurende een maand een afname van de SOFAS score met 30% OF B. gedurende afgelopen jaar een SOFAS score van 50 of lager. 19 ARMS: 3 BLIPS Intensiteit Frequentie Ongewone Gedachteninhoud (OGI) Niet Bizarre Ideeën (NBI) Waarnemingsstoornissen (WS) Gedesorganiseerde Spraak (GS)

11 1.1 ONGEWONE GEDACHTE-INHOUD NIET-BIZARRE IDEEËN 22 11

12 1.3 WAARNEMINGSSTOORNISSEN GEDESORGANISEERDE SPRAAK 24 12

13 CAARMS: 7 DOMEINEN 1. Positieve symptomen 2. Cognitieve veranderingen 2.1 Subjectieve ervaringen 2.2 Geobserveerde cognitieve veranderingen 3. Emotionele verstoring 3.1 Subjectieve emotionele verstoring 3.2 Geobserveerd vervlakt affect 3.3 Geobserveerd ongepast affect 4. Negatieve symptomen 4.1 Alogia 4.2 Avolitie / Apathie 4.3 Anhedonie 25 CAARMS: 7 DOMEINEN 5. Gedragsveranderingen 5.1 Sociale isolatie 5.2 Verminderd rolfunctioneren 5.3 Gedesorganiseerd / vreemd / stigmatiserend gedrag 5.4 Agressief of gevaarlijk gedrag 6. Motorische/lichamelijke klachten 6.1 Verminderd motorisch functioneren 6.2 Geobserveerde verandering in motorisch functioneren 6.3 Verminderde lichamelijke sensaties 6.4 Verminderd autonoom functioneren 7. Algemene psychopathologie 7.1 Manie 7.2 Depressie 7.3 Suïcidaliteit en zelfbeschadiging 7.4 Stemmingsschommelingen en labiliteit 7.5 Angst 7.6 Symptomen van obsessief-compulsieve stoornis 7.7 Dissociatieve symptomen 7.8 Verminderde tolerantie voor normale stress 26 13

14 EDIE.NL ONDERZOEK Closing in op 4 risico factoren Jonge leeftijd (tot 35 jaar) Hulpzoekend gedrag co-morbide as I of as II stoornis Subklinisch psychotische symptomen Verminderd sociaal functioneren Bij PsyQ populatie 27 EDIE.nl: getrapte screening in DH Ervaringenlijsten 3671 (100%) 639 eligible om te interviewen met de CAARMS (17.4%) -45 weigeraars -120 geen contact mogelijk -54 tweemaal afspraak niet nagekomen 420 daadwerkelijk geïnterviewd (11.4%) 52 psychose (1.4%) 147 ARMS (4.0%) 221 voldeden niet aan criteria (6.0%) 28 14

15 EDIE.NL CONCLUSIES 201 mensen werden geïncludeerd 16.3% maakten een transitie naar psychose Transities gedurende therapie onderkenden de transitie en gingen akkoord met diagnostische interviews en psychiatrische hulp Het aantal transities kan gehalveerd worden met een aanvullende interventie zelfs vergeleken met actieve behandeling bij PsyQ 29 CONTACT Jenny van der Werf Judith Rietdijk 30 15