COMMISSION PARLEMENTAIRE MIXTE CHARGEE DE LA REFORME FISCALE GEMENGDE PARLEMENTAIRE COMMISSIE BELAST MET DE FISCALE HERVORMING.

Transcriptie

1 CRIV 53 F013 21/10/ COMMISSION PARLEMENTAIRE MIXTE CHARGEE DE LA REFORME FISCALE du LUNDI 21 OCTOBRE 2013 Après-midi GEMENGDE PARLEMENTAIRE COMMISSIE BELAST MET DE FISCALE HERVORMING van MAANDAG 21 OKTOBER 2013 Namiddag La séance est ouverte à heures et présidée par M. Carl Devlies et par Mme Marie Arena. De vergadering wordt geopend om uur en voorgezeten door de heer Carl Devlies en door mevrouw Marie Arena. Audition de M. Bruno Peeters, Universiteit Antwerpen. Hoorzitting met de heer Bruno Peeters, Universiteit Antwerpen. De voorzitter: Collega s, ik stel voor om onze werkzaamheden aan te vatten. Mevrouw Arena heeft enige vertraging, maar ze zal ons onmiddellijk vervoegen. We beginnen vandaag de hoorzitting met professor Bruno Peeters van de Universiteit Antwerpen. Ik geef hem onmiddellijk het woord. Bruno Peeters: Mijnheer de voorzitter, dames en heren, vooreerst wil ik u allen danken voor de uitnodiging die ik heb gekregen voor deze hoorzitting. Enkele maanden geleden heb ik in het Algemeen Fiscaal Tijdschrift een artikel geschreven met als titel Naar een grondige hervorming van de inkomstenbelasting. Ik hoop dat de tekst u is bezorgd. Daarin citeer ik de Nederlandse hoogleraar Leo Stevens, die betreurt dat in de fiscale politiek doorgaans te weinig ruimte is voor reflectie. Hij wijdt dit aan een jachtige kortetermijngerichtheid in de politiek, die maakt dat het debat tussen wetenschappers en politici meestal op verschillende golflengten wordt gevoerd. Door de werkzaamheden van deze commissie en door de gelegenheid die verschillende academici wordt geboden om hier het woord te voeren, wordt aan deze bekommernis tegemoetgekomen. Ik kan dat alleen maar toejuichen. Het is immers hoog tijd om ook in België ons grondig te bezinnen over een hervorming van het fiscaal systeem. We hebben daarvoor verschillende redenen. De meeste van die redenen heb ik al kort besproken in het artikel dat in het Algemeen Fiscaal Tijdschrift is gepubliceerd. Gelet op het korte tijdsbestek van mijn tussenkomst, volsta ik hier ernaar te verwijzen.. De noodzaak van een fiscale hervorming is ook de Raad van de Europese Unie niet ontgaan. Ik verwijs daarvoor kort naar de aanbeveling van 29 mei Daarin ziet men dat ook de Raad van de Europese Unie, naar aanleiding van het nationaal rapport voor België, aankaart dat het Belgisch belastingsysteem onevenredig zwaar weegt op de directe belastingen en dat het dus lacunes bevat die afbreuk doen aan de rechtvaardigheid. Men verwijst ook naar het impliciet belastingtarief voor de meeste categorieën van werknemers, dat nog steeds tot de hoogste in de Europese Unie behoort. Gesteld wordt dat ons belastingstelsel vatbaar is voor vereenvoudiging en efficiëntieverbetering, onder meer door de belastingaftrekken af te bouwen en te stroomlijnen.. U zal ongetwijfeld ook al kennis hebben kunnen nemen van het verslag dat vorige week door de Europese Commissie ter beschikking is gesteld en dat gaat over de Tax reforms in EU Member States 2013.Tax policy challenges for economic growth and fiscal sustainability, 5/2013,116 p. Het betreft een verslag waarin een vergelijking wordt gemaakt van de verschillende fiscale hervormingen in de verschillende lidstaten. Het bevat ook een overzicht van de aanbevelingen die de lidstaten hebben gekregen om hun fiscaal stelsel aan te passen In de Annual Growth Survey 2013 had de Europese Commissie reeds de volgende richtlijnen gegeven. Aansluitend op het onderwerp dat vandaag aan bod komt, is de eerste

2 2 21/10/2013 CRIV 53 F013 aanbeveling dat de belastingdruk op arbeid substantieel moet worden verlaagd in landen waar deze druk, in vergelijking met de overige lidstaten, wezenlijk hoog is en een impact heeft op de jobcreatie. Als tweede aanbeveling wordt voorgesteld bijkomende inkomsten te zoeken, bij voorkeur door het verbreden van de belastbare basis, eerder dan door de tarieven te verhogen of nieuwe belastingen te creëren. Ik citeer hier enkel de Europese Commissie. Ook de tax compliance moet verder systematisch worden verbeterd om schaduweconomieën beter aan te pakken. Belastingontwijking en ontduiking moeten worden ontmoedigd en er moet een grotere efficiëntie komen binnen de fiscale administratie. Daarnaast worden er nog voorstellen gedaan inzake vennootschapsbelasting en inzake real estate and housing taxation, maar deze twee onderwerpen zijn niet het thema van deze namiddag. In het rapport dat vorige week werd gepubliceerd, heeft de Europese Commissie ook een overzicht gegeven van de concrete aanbevelingen per lidstaat. Voor België valt op dat een van de belangrijkste aanbevelingen gaat over het verlagen van de belastingdruk op arbeid met het oog op jobcreatie. Laten we geruststellend vaststellen dat niet enkel België die aanbeveling heeft gekregen; maar dat zij ook is gericht aan elf andere lidstaten. In die zin is het een algemene aanbeveling. Voor zes andere lidstaten heeft men niet gevraagd de globale belastingdruk op arbeid te verlagen, maar wel dat de belastingdruk punctueel moet worden verlaagd voor een aantal sectoren, zoals voor lage inkomens, de tweede verdieners en laaggeschoolden. Verder beveelt de Europese Commissie België, en elf andere lidstaten, aan om de belasting op arbeid te verschuiven naar groeivriendelijke grondslagen. De Commissie raadt verder aan om de belastbare grondslag te verruimen. Deze aanbeveling wordt niet enkel gedaan vanuit efficiëntie- of concurrentieoverwegingen maar ook vanuit het perspectief van meer rechtvaardigheid (equity) wat de legitimering van het belastingsysteem enkel ten goede kan komen. De Commissie suggereert daarbij ook het fors reduceren van de fiscale uitgaven. Ik verwijs hierbij naar het volgende citaat uit voormeld rapport: Extensive use of tax expenditure in PIT and CIT may also introduce differentiated tax treatment between tax payers. In some cases, such tax breaks can make the system more complex and increase compliance and administrative costs. In addition,such tax expenditure may involve State aid within the meaning of art. 107 TFEU. Overall,broadening the tax base and simplifying the tax system may not only generate more revenue, but also make paying taxes easier for citizens and businesses, and tax collection simpler and transparent for administrations.( European Commission, Tax Reforms in EU Member States 2013, Oktober 2013, p. 21 ) Een grote hervorming veronderstelt in eerste instantie dat overeenstemming wordt bereikt over de basisopties van, of nog de krijtlijnen waarbinnen men ons fiscaal regime wil hervormen. Ik ben jurist, maar deze oefening veronderstelt mijns inziens een interdisciplinaire aanpak, waarbij tegelijkertijd en zo spoedig mogelijk van bij de aanvang juridische, economische, sociologische, politicologische en zelfs ethische overwegingen aan bod komen. Men moet een geïntegreerde aanpak verkiezen bij deze fundamentele hervorming. Die dialoog over de verschillende wetenschapsgebieden heen zou moeten leiden tot een voorstel dat aanleiding kan geven tot een politiek aanvaardbaar compromis. dat voor de komende jaren kan gelden. Vandaag is mij gevraagd mijn visie te geven over de arbeidsfiscaliteit. Ik ga daar graag op in. Gelet op de doelstelling van deze commissie, ga ik ervan uit dat deze vraag past in een ruimere reflectie over de modernisering en hervorming van ons fiscaal systeem. Aan de commissie, zo heb ik begrepen, is namelijk de opdracht gegeven rekening te houden met de volop wijzigende institutionele context ik kom daarop nog terug en met de wens om het fiscaal regime billijker te maken door belastingbronnen in evenwicht te brengen lees: een zogenaamde tax shift door te voeren. In de taakomschrijving van de commissie wordt ook melding gemaakt van de doelstelling om ons belastingsysteem meer aansluiting te doen vinden bij een op groei, jobcreatie en duurzaamheid gerichte strategie. Ik zal de problematiek van de arbeidsfiscaliteit dan

3 CRIV 53 F013 21/10/ ook benaderen vanuit dat ruimer perspectief. Als er één ding duidelijk is, dan is het dat de arbeidsfiscaliteit geen alleenstaand onderwerp is. Ik begrijp wel dat het hier om een thematische hoorzitting gaat, maar toch mag men niet dit onderwerp een deel van een groter geheel vormt. Vandaar dat ik het in de eerste twee onderdelen zou willen hebben over de samenhang tussen arbeidsfiscaliteit en sociale zekerheid resp. over de situering van de arbeidsfiscaliteit in de inkomstenbelastingen. Het is duidelijk dat in ons land de arbeidsfiscaliteit en een hervorming ervan, niet los gezien kan worden van de problematiek van de sociale zekerheid. Wanneer men, bijvoorbeeld, spreekt over het grote overheidsbeslag op arbeidsinkomsten, dan beperkt zich dat niet tot enkel de fiscale druk in de enge betekenis van het woord, maar gaat het ook over de heffingsdruk via de socialezekerheidsbijdragen. In het hiervoor aangehaalde rapport van de Europese Commissie, wordt verwezen naar een implicit tax ratio on labour. Bij de berekening van die ratio kijkt men niet enkel naar de directe en indirecte belastingen, maar ook naar de sociale bijdragen, die een druk betekenen op onze arbeid. Op het einde van de jaren vijftig van vorige eeuw was het budgettair belang van onze socialezekerheidsbijdragen nog erg beperkt. Thans bedraagt het volume van die bijdragen 40 miljard euro en heeft zij een grootteorde bereikt van een belangrijke belasting, zoals de btw of de personenbelasting. Het is alleszins belangrijker dan de vennootschapsbelasting. De aanzienlijke stijging van de sociale uitkeringen pensioenen, werkloosheidsuitkeringen en ziektevergoedingen die oorspronkelijk waren voorzien als netto-uitkeringen na belasting, en dus van belasting waren vrijgesteld, leidde tot een scheeftrekking met de lagere inkomsten uit arbeid, waarvan gelijkaardige bedragen wel werden belast. Samen met de internationale belastingconcurrentie, die ook wordt gezien als een bedreiging van onze sociale welvaartsstaat, is er in Europa ik denk dat we het daarover wel eens zijn een consensus dat de belastingdruk op arbeid moet worden verminderd. Die druk is te hoog. Het is duidelijk dat een vermindering van de belastingdruk op arbeid in eerste orde zal leiden tot minontvangsten in die personenbelasting, die bij een hypothese van constante overheidsuitgaven een hypothese waarover ik vanmiddag geen uitspraken zal doen elders in het belastingsysteem moeten worden opgevangen. Dat kan gebeuren door een verhoging van de belastingen op consumptie. Ik spreek mij niet uit over concrete keuzes. Dat kan door milieuheffingen of door een verhoging van de belastingdruk op andere inkomsten dan die uit arbeid. Eigenlijk hebben we nood als we binnen de fiscaliteit blijven aan een taks shift. Het is wel van belang in dit raam te vermelden dat voor de lagere en gemiddelde inkomens de lastendruk op arbeid in de eerste plaats veroorzaakt wordt door de sociale bijdragen voor werkgevers en werknemers, die op brutolonen worden geheven, aangevuld met btw op diensten die de vorm aannemen van arbeidsprestaties. Dat zijn allemaal elementen die de fiscale druk op arbeid beïnvloeden. Het gaat dus niet op de vermindering van de belastingdruk op arbeid uitsluitend te willen bewerkstelligen binnen het stelsel van de personenbelasting alleen en nog minder om de fiscale compensaties hiervoor ook uitsluitend te zoeken binnen de personenbelasting. Een effectieve vermindering van de totale heffingsdruk op arbeidsinkomsten kan volgens mij in België enkel slagen wanneer men gelijktijdig ook het stelsel van de socialezekerheidsbijdragen in het debat betrekt. Ook bij het uitwerken van een politiek compromis over de eigenlijke belastinghervorming, moet men ook een grondig debat voeren over de socialezekerheidsbijdragen. Het ene kan niet bekeken worden zonder het andere. Deze samenhang is trouwens erg vanzelfsprekend wanneer men voor ogen houdt dat bepaalde sociale uitkeringen zijn bepaald in functie van de fiscale behandeling in de personenbelasting. Als men gaat sleutelen aan de personenbelasting, zal men ook automatisch moeten kijken naar die uitkeringen, die berekend zijn in functie van de fiscale behandeling. Dat is een complexe discussie, zeker als men daaraan de impact van onze staatshervorming koppelt. Als men, bijvoorbeeld, ziet dat de kinderbijslag binnenkort zal worden geregionaliseerd en een bevoegdheid zal worden van de Gemeenschappen, dan moeten we ook voor ogen houden dat thans artikel 38 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen bepaalt dat die kinderbijslagen vrijgesteld zijn van personenbelasting, wat een aangelegenheid is die de belastbare grondslag treft en een federale bevoegdheid blijft.

4 4 21/10/2013 CRIV 53 F013 Nu ga ik hier geen uitspraken doen over de wenselijkheid van de belastbaarheid van de kinderbijslagen, maar ik wil het gewoon als voorbeeld geven van de interactie tussen sociale uitkeringen enerzijds en de staatshervorming en de personenbelasting anderzijds. Dat voorbeeld geeft mooi aan dat men die discussie vanuit een helikopterzicht moet voeren en niet enkel vanuit een kikkerperspectief, waarbij alleen de arbeidsfiscaliteit voor ogen wordt gehouden. Verder kadert de arbeidsfiscaliteit niet alleen in de personenbelasting. Bij het uitwerken van een evenwichtige arbeidsfiscaliteit mag men niet vergeten dat ook andere takken van het belastingrecht noodzakelijk betrokken moeten worden in het debat.. Arbeidsinkomsten zijn niet enkel een element van de belastbare grondslag in de personenbelasting. Bij wijze van spiegelbeeld is het ook een belangrijke aftrekpost bij de werkgever, die ook onderworpen kan zijn aan de vennootschapsbelasting, de rechtspersonenbelasting of de belasting nietinwoners. Ook andere belastingen, zoals de btw, kunnen hierbij betrokken zijn. Men zou maatregelen kunnen overwegen in de personenbelasting, bijvoorbeeld door het verstrakken van het nettoprincipe, waardoor men bepaalde werkelijke kosten in mindering kan brengen. Die beleidslijn in de personenbelasting zou tot gevolg kunnen hebben dat schaduweconomieën meer bestreden worden, wat onrechtstreeks ook zou kunnen leiden tot het het dichten van bijv. de VAT gap, die in België toch nog 16 % bedraagt. Wanneer men bijgevolg overweegt een fiscaal beleid te voeren gericht op arbeidsparticipatie, al dan niet gericht op specifieke categorieën van werknemers, zoals ouderen of laaggeschoolden, is het fout te denken dat de personenbelasting het enige daartoe in aanmerking komende beleidsinstrument is. Er zijn mijns inziens andere, al dan niet fiscale beleidsinstrumenten die mogelijk meer geschikt zijn om zo n sturend beleid te voeren. Ik denk daarbij aan reglementering, aan eventuele subsidiëringen en ultiem eventueel ook aan andere belastingen dan de personenbelasting, bijvoorbeeld bepaalde indirecte belastingen, de vennootschapsbelasting en eventueel ook de voorheffingen. Bij wijze van voorbeeld kan worden gedacht aan de vrijstelling die vandaag bestaat op het gebied van de doorstorting van de bedrijfsvoorheffing ten voordele van het wetenschappelijk onderzoek. Deze vrijstelling wordt vaak voorgesteld als een fiscale maatregel, maar dat is zij niet.. Het is veeleer een betalingsvorm. Eventueel kan ik daarop later terugkomen. In mijn uiteenzetting zal ik de focus houden op de arbeidsfiscaliteit, bekeken vanuit het perspectief van de personenbelasting. Het is zoals reeds gezegd, de taak van de commissie om te kijken naar een hervorming van de fiscaliteit met het oog op o.m. jobcreatie. Daarbij rijst de vraag of de personenbelasting geschikt is als instrument om een arbeidsbevorderend - lees: arbeidssturend beleid te voeren. In dit raam verwijs ik graag naar The Mirrlees Review. U weet dat in 2011 in het Verenigd Koninkrijk een heel diepgaande academische studie is gemaakt door het Institute for Fiscal Studies uitgegeven bij Oxford University Press.. Het rapport telt twee delen Het eerste deel (Dimensions of Tax Design,1399 p ) bevat een kritische analyse van het belastingsysteem in het Verenigd Koninkrijk. Het tweede boek (Tax by Design, 548 p.) is een heel aantrekkelijke en lezenswaardige studie over wat een tax design zou kunnen zijn in de eenentwintigste eeuw. Belastingen in het algemeen en de personenbelasting in het bijzonder hebben in de eerste plaats een financiële of budgettaire functie: het verkrijgen van inkomsten om algemene uitgaven te dekken. A good tax system should be structured to meet overall spending need. Earmarking of revenues for particular purposes should be avoided. (Mirrlees Review, Reforming the tax system for the 21th century, Tax by Design, Chapter 20, 2011, Oxford, p. 471). In principe zijn alle andere niet-fiscale doelstellingen, zoals jobcreatie, aan die doelstelling ondergeschikt. Bij een hervorming van de fiscaliteit zouden, met andere woorden, alle regels die sturend of instrumenteel zijn bedoeld, aan een kritisch onderzoek moeten worden onderworpen. Dat geldt mijns inziens vooral in het raam van de personenbelasting, voor alle nietfiscale maatregelen, behoudens voor de herverdelende functie van de personenbelasting. De personenbelasting is immers in essentie een op draagkracht georiënteerde, herverdelende belasting. Alle andere functies die men de personenbelasting toedicht zijn in principe van aard om het systeem mogelijk te verstoren. Ik wil kort ingaan op die herverdelende functie.

5 CRIV 53 F013 21/10/ Wat de herverdelende functie betreft, is de personenbelasting erg verwant aan de sociale zekerheid. De sociale zekerheid en de personenbelasting hebben zowel een horizontale als een verticale herverdelingsfunctie. De horizontale herverdeling in de sociale zekerheid is duidelijk: werklozen krijgen uitkeringen, gefinancierd door bijdragen van diegenen die werk hebben. Gepensioneerden krijgen uitkeringen door de actieve bevolking. Het stelsel is opgezet als een verplichte verzekering waarbij evenwel de solidariteit nooit volledig afwezig is. De verticale herverdeling geldt eveneens in de sociale zekerheid. Bijdragen voor werkloosheidsuitkeringen en pensioenen worden immers op het volledige loon ingehouden, terwijl de uitkeringen geplafonneerd zijn en niet in verhouding staan tot het volledig loon. Bovendien geldt in de sociale zekerheid dat de financieringstekorten door de overdrachten vanuit de algemene overheidsmiddelen in meer of mindere mate worden bijgepast. In bepaalde veeleer niet werkgerelateerde sectoren (zoals kinderbijslag en gezondheidszorg) geldt de verzekeringsgedachte nog nauwelijks en is men geëvolueerd naar een algemeen solidariteitsmechanisme. Hoewel deze sectoren nog weinig uitstaans hebben met arbeid, worden ze wel (in theorie) uitsluitend gefinancierd door sociale zekerheidsbijdragen die louter op inkomsten uit arbeid verschuldigd zijn. Om die reden kan met het oog op het verlichten van het overheidsbeslag op arbeid - m.i. terecht de vraag worden gesteld of deze niet arbeidgerelateerde sectoren van de sociale zekerheid niet beter volledig zouden worden gefiscaliseerd en met andere woorden zouden worden gefinancierd met algemene belastingopbrengsten. Ook in de personenbelasting grijpt een verticale herverdeling plaats tussen huishoudens of individuen in verschillende inkomensklassen of nog naar gelang hun draagkracht. Ik heb u gezegd dat de essentie van de personenbelasting in feite een op draagkracht georiënteerde herverdelende belasting is. Daarom kunnen we de volgende vraag stellen: is het zinvol om de personenbelasting daarnaast ook nog te benutten voor andere niet-fiscale doelstellingen, (behoudens de herverdeling), en ze bijvoorbeeld ook te gebruiken als arbeidssturend of arbeidsbevorderend instrument? Zowel in de economische als in de juridische literatuur wordt in dit verband gesproken over instrumentalisme. Dat betekent dat men de belastingen als instrument gaat gebruiken voor niet-fiscale beleidsdoeleinden. Deze doelstellingen kunnen heel uiteenlopend zijn. We hebben de personenbelasting de laatste twintig jaar veelvuldig benut om werkgelegenheid te creëren, om economische groeimaatregelen te nemen, om milieuvriendelijke investeringen te bevorderen, om liefdadigheid of energiebesparende maatregelen aan te moedigen enzovoort. Is dat nuttig? Over dit thema werd vorige week aan de universiteit van Leiden door J.P. Boer een oratie gehouden naar aanleiding van zijn aanvaarding van het ambt van hoogleraar (J.P. Boer, Sturende belastingheffer een monster? Juridische kanttekeningen bij fiscaal instrumentalisme en tax nudging, Sdu Uitgevers, Den Haag, 2013, p. 76) In deze oratie kaart hij dit instrumentalisme aan. Hij is niet alleen. Ook The MirrleesReview is kritisch over een verregaand instrumentalisme. Ik zal een aantal redenen geven om dat standpunt te staven. Ten eerste kan worden vastgesteld dat een verregaand instrumentalisme de kwaliteit van de wetgeving ondermijnt. Door belastingen instrumentalistisch te gebruiken, wordt het belastingstelsel te ingewikkeld. Het raakt onoverzichtelijk. Lees ons aangifteformulier. Geen kat vindt daar haar jongen nog in terug. Het uitdelen van fiscale snoepjes leidt tot wegwerpwetgeving, die de belastingplichtigen zelf ook niet serieus nemen. Het doorkruist ook de coherentie van het systeem. Wanneer men wil belasten naar draagkracht, terwijl men allerlei aftrekken toestaat, los van die draagkracht, doorkruist men de draagkracht als uitgangspunt. Fiscale instrumenten leiden vaak tot onbedoelde voordelen en steeds meer vraag. Men heeft vaak het idee dat cadeaueffecten worden gecreëerd. Soms wordt een fiscale stimulus gegeven voor iets waarvan men weet dat mensen ook zonder die fiscale stimulus zich zo zouden gedragen. Daarnaast geldt ook vaak het wij-ook effect. Zij krijgen een bepaald fiscaal voordeel, wij willen een gelijkaardig fiscaal voordeel maar dan op een ander terrein. Dergelijk beleid zou moeten ophouden. Fiscale incentives in de personenbelasting

6 6 21/10/2013 CRIV 53 F013 veroorzaken ook onnodig een impliciete belastingdruk op arbeid die te hoog wordt, want men creëert fiscale uitgaven die elders moeten worden gecompenseerd. Instrumentalisme verslechtert de compliance. De nadelen zijn onduidelijkheid, onbekendheid en veelvuldige aanpassingen. Instrumentalisme leidt ertoe dat de burger zich als een op belastingminimalisatie calculerende belastingplichtige gaat manifesteren Wij verwijten de belastingplichtige dat hij belastingontwijkend handelt, maar een wetgever die er alles aan doet om allerlei vrijstellingen en aftrekken te creëren, nodigt de belastingplichtige net aan om zo weinig belastingen te betalen. Ik weet echter niet of dit zo wenselijk is wanneer men de fiscale druk op arbeid wil verlagen. Voorts doorkruist instrumentalisme het draagkrachtbeginsel. Veel van die instrumenten leiden tot een Matteüseffect. Ik wil niet al te veel uitweiden over bepaalde tegemoetkomingen zoals energie, zonnepanelen of dubbel glas, maar iemand met een groot huis haalt doorgaans meer voordeel uit dergelijke voordelen dan iemand die kleiner woont. Deze tegemoetkomingen zijn intussen voor een groot stuk opgeheven. De effectiviteit van fiscale instrumenten is vaak onbewezen. De doelstellingen zijn vaak niet helder geformuleerd. De a posteriori evaluatie ontbreekt. De afweging tegenover andere beleidsinstrumenten, reglementering, subsidiëring en andere indirecte belastingen gebeurt niet. De personenbelasting wordt daarom m.i. best zoveel als mogelijk gedesinstrumentaliseerd niet enkel vanuit overwegingen van vereenvoudiging en rechtvaardigheid (equity, cf. Europese Commissie), maar ook omdat deze belasting naast een federale belasting ook een belangrijke fiscale bron is van inkomsten voor de lokale overheden en de gewesten. Een stabiele personenbelasting waaraan zo min mogelijk wijzigingen worden aangebracht, leidt dan ook tot stabiele inkomsten voor de gemeenten en de regio s. Wij hebben in ons land een meergelaagde samenleving opgebouwd en wij hebben er dus alle belang bij dat de verschillende bestuursonderdelen, kunnen rekenen op een betrouwbare, stabiele personenbelasting. Ik pleit ook om die reden voor een forse desinstrumentalisering van de personenbelasting. Ik vind dat mijn Nederlandse collega Boer het mooi heeft geformuleerd: De fiscale kerstboom moet afgetuigd worden. Hij is wel voorzichtig. Hij zegt: Als je dat van de ene dag op de andere doet, kun je een aantal nadelen creëren. Daarom zegt hij, voortgaand op zijn metafoor: Doe het afbouwen rustig aan. Slingers die in de war geraken, scherven op de grond en dennennaalden in huis; het aftuigen van een kerstboom is een klus die zorgvuldig moet worden uitgevoerd. Ik kan dat alleen onderschrijven. Dat het moet gebeuren, is echter duidelijk. Ik kom nu tot de volgende vraag. Wat zijn de krijtlijnen waarbinnen de taxatie van het arbeidsinkomen in de personenbelasting moet gebeuren? Mijn uitleg is niet exhaustief. Daarvoor ontbreekt mij de tijd. Maar ik heb geprobeerd een aantal krijtlijnen voorop te stellen. Ten eerste, wanneer wij spreken over een herverdelende personenbelasting naar draagkracht, is de cruciale vraag: wat moet worden verstaan onder draagkracht? Het begrip herverdeling is namelijk gekoppeld aan het begrip draagkracht. In principe kan men vooropstellen dat de draagkracht afhankelijk is van het inkomen in de ruime zin van het woord. Het gaat om een belasting op inkomen, ongeacht de oorsprong ervan: arbeid, vermogen, recurrent of occasioneel. Recurrent: uit intresten, uit dividenden. Occasioneel: uit meerwaarde, uit bonussen. Beroepsmatig bekomen, of in de privésfeer verworven. Dat is allemaal draagkrachtbepalend. Dit wil zeggen dat de verschillende bestanddelen ervan, de mogelijke belastinggrondslag, onder gelijke belastingen zouden moeten komen te staan. Daarbij gaat de voorkeur naar de reële draagkracht. Dit betekent dat, waar mogelijk, het principe van forfaits, ramingen alsook afwijkingen op het nettoprincipe, om welke reden dan ook, zo veel als mogelijk zouden moeten worden vermeden. Een ruime invulling van het begrip draagkracht, in de zin van inkomen sensu lato, spoort ook met de beleidslijnen om de belastbare grondslag in de personenbelasting te verbreden. Een aandachtspunt daarbij is natuurlijk dat de personenbelasting weliswaar aan draagkracht moet worden gekoppeld, maar ze mag niet draagkrachtafstotend werken.

7 CRIV 53 F013 21/10/ Wat bedoel ik hiermee? Als wij spreken over taxeren naar inkomen, dan is dat inkomen zowel het resultaat van inzet (effort), maar ook van talent (ability). Een performante personenbelasting zou daarom rekening moeten houden met de verdeling en de inzet van talent. Zo zal bijvoorbeeld ten aanzien van belastingplichtigen met hoge inkomsten een afweging moeten worden gemaakt tussen enerzijds hoge aanslagvoeten, bedoeld om vanuit herverdelend oogpunt relatief meer inkomsten te genereren, en anderzijds de mogelijke remmende invloed van hoge marginale aanslagvoeten op de productieve inzet van de meest talentrijke belastingplichtigen. De draagkracht zorgt voor de poten onder de (fiscale) tafel. Hoe meer poten we in ons systeem kunnen veroorloven, in hoe meer draagkracht ons systeem voorziet. Om dit evenwicht te bereiken kan men in allerlei technieken voorzien. Een uit de pan rijzen van progressieve tariefschijven kan door bijvoorbeeld carry forward rules worden geneutraliseerd. Ik zal hier nu geen concrete maatregelen aanhalen, maar technieken vanuit dat basisprincipe zijn denkbaar. Een derde basisprincipe is dat in bepaalde omstandigheden het inkomen an sich niet voldoende tekenend is om te beoordelen wat de draagkracht van iemand is. Iemand met een inkomen van euro, die echter voor 66 % gehandicapt is, heeft een heel andere draagkracht dan iemand met hetzelfde inkomen die niet gehandicapt is. Met andere woorden, bij het uitwerken van een systeem zullen logischerwijze draagkrachtneutraliserende maatregelen moeten worden genomen. Op welke manier deze maatregelen worden genomen via een belastingvrij minimum of door bepaalde inkomenselementen niet in rekening te brengen, is een kwestie van techniek. Bepaalde technieken hebben immers een impact op de bijdragen voor de sociale zekerheid. Andere technieken hebben een impact op de opcentiemen van de gemeenten. Alles hangt samen. Daarom is het voorbarig in deze fase reeds meer concrete maatregelen te suggereren. Een goed systeem van personenbelasting moet ook samenlevingsvormneutraal zijn. Samenlevingsvormen kunnen een concrete invloed hebben op de reële draagkracht van de betrokkenen (feitelijke samenwoning, wettelijke samenwoning, huwelijk). Hiermee dient rekening te worden gehouden door te voorzien in een fiscale correctie voor de economische handicap waarmee werkelijk alleenstaande belastingplichtigen vanuit het oogpunt van draagkracht bekeken, te kampen hebben (gebrek aan schaalvoordelen). Dit zal ook zijn weerslag hebben op de belastingdruk voor de tweede verdiener. Een volgend punt is de neutraliteit naar oorsprong van het inkomen. Naar draagkracht geoordeeld geldt het principe een euro is een euro. Zulks betekent in principe dat er in de personenbelasting geen reden is om de verschillende inkomsten, inbegrepen de arbeidsinkomsten, uiteenlopend te belasten. Taxatie naar draagkracht verhindert in principe ook beperkingen op de globalisering van belastbare inkomsten. In principe, want er zullen uitzonderingen moeten worden voorzien indien zij tegemoetkomen aan een betere toepassing van het draagkrachtbeginsel. Zo kan het invoeren van categorieën van afzonderlijk belastbare inkomsten worden gemotiveerd vanuit het draagkrachtprincipe. Bijvoorbeeld meerwaarden die over een langere periode zijn opgebouwd, kunnen aan een afzonderlijk tarief worden belast om rekening te kunnen houden met het tijdspad waarin zij werden opgebouwd. Dit houdt ook verband met het eenjarigheidsprincipe. Ik kom daar later op terug. Essentieel is dat wordt belast naar reële draagkracht. Dit houdt in dat men zo veel mogelijk rekening houdt met de werkelijke inkomsten, met uitsluiting van schijnwinsten die het gevolg zijn van muntontwaarding, met uitsluiting van fictieve of vermoede inkomsten en met uitsluiting van slechts vastgestelde, niet-verwezenlijkte inkomsten. Dit laatste houdt o.m. verband met de problematiek van het al dan niet belasten van vastgestelde meerwaarden. Het draagkrachtprincipe veronderstelt volgens mij ook dat men zo veel mogelijk aandacht besteedt aan het nettoprincipe, de nettogrondslag. Dit betekent dat uitsluitingen van bepaalde aftrekbare kosten en verliezen, maar ook het gebruik van forfaits heel kritisch moeten worden beoordeeld. Het respecteren van dit principe zou trouwens ook kunnen bijdragen om de VAT gap van 16 % in B- to-c-relaties verder te dichten. Een correcte beoordeling van het draagkrachtprincipe kan er onder omstandigheden ook toe nopen af te wijken van het strikte

8 8 21/10/2013 CRIV 53 F013 eenjarigheidsbeginsel. Ik zeg daarmee niets nieuws. Afwijkingen op het eenjarigheidsbeginsel bestaan al, bijv. de overdracht van beroepsverliezen of nog.voorzieningen in de zin van artikel 48 WIB 92. Men zou eventueel ook carry-forwardregels voor winsten kunnen overwegen. Een aandachtspunt dat zeker belangrijk is, is de rechtsvormneutraliteit. Eigenlijk zou men erover moeten waken dat het niet uitmaakt of men een ondernemingsactiviteit of arbeid verricht in het kader van de personenbelasting, dan wel in het kader van een vennootschap onderworpen aan de vennootschapsbelasting. Het belastingsysteem zou zo moeten worden geconcipieerd dat het rechtsvormneutraal is. Er zijn ter zake allerlei technieken denkbaar om dit te bereiken. Ik zal daar nu niet verder op ingaan.. Rechtsvormneutraliteit is echter van cruciaal belang omdat het niet aan de fiscale wetgever toekomt ombepaalde keuzes inzake rechtsvorm enkel fiscaal te sturen. Neutraliteit is een belangrijk gegeven. De fiscale wetgever, zeker in de personenbelasting, kan herverdelend optreden, maar de hoofdfunctie bestaat erin belastingen te innen. Het is wenselijk dat dit zo neutraal mogelijk gebeurt naar het gedrag van de belastingplichtige toe. Daarom is het desinstrumentaliseren van de personenbelasting voor mij zo een belangrijk aandachtspunt. Tot slot, als men al deze principes voor ogen houdt, dan zal het systeem qua concept eenvoudig kunnen zijn, en bevattelijk, voor iedereen. Het zal ertoe bijdragen dat de belastingplichtige zich rechtvaardig behandeld weet en daardoor ook met meer zin zijn belastingen zal betalen.. Dat wil echter niet zeggen dat dit op het veld noodzakelijkerwijze een simplificering inhoudt. Het kan zijn dat de compliance bijkomende inspanningen vraagt. Ik meen dat het dan interessant kan zijn om een beroep te doen op compliance officers. Ik heb ooit in een ander kader gesproken over de introductie maar men vond dat een ongelukkige term van een fiscale notaris. Mensen zouden moeten worden aangemoedigd om qua compliance behoorlijk geïnformeerd netjes de fiscale zaken op orde te hebben en om daarvoor beroep te doen op gekwalificeerde tussenpersonen. Ten slotte moet men, wanneer men aan een fundamentele belastinghervorming begint ook zorgen voor passende overgangsmaatregelen die draagkrachtrespecterend zijn. Zo kan men bijvoorbeeld grote verschillen in fiscale druk tussen generaties vermijden. De voorzitter: Dank u wel, professor Peeters. U bent inderdaad iets over de u toegemeten tijd gegaan maar u hebt dat ruimschoots gecompenseerd met uw interessante uiteenzetting. Ik wil de leden van de commissie vragen om enige discipline te tonen bij het stellen van de vragen en het maken van bemerkingen. Ik wil suggereren dat men zich zou beperken tot het stellen van precieze vragen en dat wij geen discussie zouden voeren. We krijgen later nog ruimschoots de gelegenheid om een discussie te voeren. Wij moeten ons nu echt beperken tot vragen zodat professor Peeters nog een korte repliek kan geven voor we met onze tweede hoorzitting van start gaan. Dirk Van der Maelen (sp.a): Mijnheer de voorzitter, wat mij in de uiteenzetting van professor Peeters is opgevallen, is de nadruk die hij legt op de desinstrumentalisering. In debatten heb ik daar al veel collega s voor horen pleiten in België, maar ik breng hen altijd in grote verlegenheid als ik hen vraag om eens concreet te zijn. Als ik vraag welke van dat soort van aftrekken men wil afschaffen, dan ontstaat er grote zenuwachtigheid. Immers, de collega s weten dat achter die aftrekposten dikwijls grote groepen zitten, die zij niet tegen de haren in willen en durven strijken. Mijnheer Peeters, ik ben dus bijzonder benieuwd om uw invulling te horen. U vernoemde Nederland als voorbeeld, waaromtrent u met beeldspraak zei dat dit voorzichtig en geleidelijk moest gebeuren. Kunnen wij daar in België lessen uit trekken? Kunt u ons zeggen hoe de Nederlanders dat overwegen te doen? Voor zover ik weet, is het Nederlands systeem veel eenvoudiger dan het onze. Zijn er academici of andere specialisten die voor België die oefening al eens gemaakt hebben over hoe wij dat op een voorzichtige of geleidelijke manier kunnen afbouwen? Mijn tweede en tevens laatste punt gaat over de rechtsvormneutraliteit. De vervennootschappelijking is inderdaad een van de grote problemen die wij kennen in België. Er zijn vennootschappen opgericht die maar één persoon, met name de hoofdaandeelhouder van die vennootschap, tewerkstellen. Het aantal dergelijke vennootschappen is immens en het

9 CRIV 53 F013 21/10/ gaat om immens grote bedragen. U hebt gezegd dat dit vrij makkelijk aan te pakken is. Ik zou graag weten wat uw voorstel van aanpak is. Muriel Gerkens (Ecolo-Groen): Ma première question est la même que celle de M. Van der Maelen. Je partage tout à fait l'idée que l'on doit être imposé de la même manière que l'on soit en individu ou qu'un individu se mette en société. Maintenant, une société à une personne peut devenir une société à deux personnes et rééchapper. Vous parlez plutôt du statut de l'individu. Concrètement, quelles pistes de solution amenez-vous? En ce qui concerne l'idée de globalisation que vous évoquez, où tous les revenus participent de la même manière, mettezvous là-dedans les revenus immobiliers ou ce genre de revenus nécessite-t-il une considération et un statut différents dans une optique de globalisation de la participation contributive des citoyens? Meyrem Almaci (Ecolo-Groen): Mijnheer de voorzitter, ik dank de heer Peeters voor zijn betoog. Mijnheer Peeters, net als collega Van der Maelen vond ik uw uiteenzetting over het aftuigen van de kerstboom zeer interessant omdat het een beeld gaf van hoe iedereen zijn eigen cadeautje krijgt, met de pertinente vraag hoe wij daarin verder zullen wieden. Halen wij er de meest glimmende ballen af of tuigen wij de kerstboom helemaal af en vervangen wij alles door een vorm van subsidies? Bestaan er internationale voorbeelden van het geleidelijke aftuigen van zo n systeem? Er is de zeer specifieke studie in Nederland over de richting die wij zouden moeten uitgaan, maar zijn er landen die de oefening hebben gemaakt? Hoe hebben zij nadien een aantal vragen over de herverdeling beantwoord? Wat het fiscaal instrumentalisme betreft, na het aftuigen van de kerstboom moet men, in het kader van de voorspelbaarheid, ervoor zorgen dat het hele systeem na een aantal jaren niet opnieuw begint. Op welke manier kan dat worden gecontroleerd? Ik vond het bijzonder interessant. U had het over draagkracht. Een euro is een euro, maar dat betekent ook dat er een verschuiving zal moeten gebeuren. Wij hebben het vandaag over arbeidsfiscaliteit, maar ben ik juist als ik uit uw discours opmaak dat wij moeten gaan naar een verschuiving van belasting op arbeid naar andere inkomsten? In welke richting denkt u dan? Dit is een belangrijke vraag voor deze commissie, want als wij weg willen van alleen maar de personenbelasting, alleen de arbeidsfiscaliteit, dan moeten wij een idee hebben van de richting die wij zouden uitgaan, zeker gezien de samenhang tussen arbeidsfiscaliteit en sociale zekerheid. Ik hoor graag van u op welke manier wij dat zouden kunnen doen. Ten slotte is er de spanning tussen de draagkracht en ervoor zorgen dat wij niet draagkrachtafstotend werken. Dat is een debat dat wij in dit Parlement heel vaak voeren. Wanneer wordt iets draagkrachtafstotend? In hoeverre hebben sommigen de keuze en anderen niet, tot belastingvermijdend gedrag via uitwegen? Sommigen worden besproken op hun draagkracht en kunnen met hun inkomen geen uitwegen vinden, terwijl anderen wel naar uitwegen kunnen zoeken omdat ons huidig systeem op andere terreinen zo ingewikkeld is. Hebt u ideeën om het verschil te visualiseren tussen wat draagkrachtafstotend is en wat pertinent belastingsontwijkend gedrag is? Misschien kan ik het iets duidelijker zeggen. Sommigen betalen ook gewoon niet zo graag belastingen. Dat is iets anders dan draagkrachtafstotend. U kunt zeggen dat wij een extra belastingschijf kunnen invoeren van 70 %. Dan ben ik het met u eens dat u en ik dat wellicht draagkrachtafstotend vinden, maar er zijn ook personen die 10 % belastingen betalen en toch nog uitwegen zoeken om dat te verminderen. Het verschil tussen iets wat eigenlijk gewoon te veel is en iets wat eigenlijk het wegwerken van een grijze zone is of van fiscale spitstechnologie met als doelstelling zo weinig mogelijk bij te dragen aan een systeem dat herverdelend werkt, dat is toch niet zo evident. Graag uw visie in dat verband. De voorzitter: Ik heb zelf ook nog een kleine technische vraag. U hebt gesproken over de nietdoorstorting van bedrijfsvoorheffing en gezegd dat dit geen fiscale maatregel is. Hoe ziet u dat aspect in het kader van de globale hervorming die u voorstaat? Bruno Peeters: Ik zal de volgorde proberen te respecteren. Desinstrumentaliseren het is een lang woord en sommigen vinden het moeilijk uit te spreken komt er eigenlijk op neer dat het oneigenlijk

10 10 21/10/2013 CRIV 53 F013 gebruik van de personenbelasting als instrument voor niet-fiscale beleidsdoeleinden wordt terug gedrongen. In dat verband haal ik graag de woorden aan van de Nederlandse hoogleraar Gribnau, die zegt: Goede ambachtslieden weten dat ze rekening moeten houden met de eigenschappen van het materiaal en de instrumenten die ze gebruiken. Gebruikt men hout en een hamer, dan brengen deze hun eigen mogelijkheden en onmogelijkheden met zich mee. Dat geldt ook voor het (belasting)recht. De fiscalist dient zich te realiseren dat het (belastingrecht) zijn eigen intrinsieke eigenschappen heeft die de instrumentalistische mogelijkheden wezenlijk beperken. Een mooi voorbeeld was het fiscaal stimuleren van zonnepanelen. Het is misschien een kras voorbeeld, maar het is geschikt voorbeeld in de context van de desinstrumentalisering. Als de personenbelasting als beleidsinstrument wordt benut ter bevordering van hernieuwbare energiebronnen dan hoort de eerste vraag te zijn of dit beleidsinstrument geschikt is. In de voorbije 25 jaar dat ik nu met het fiscaal recht bezig ben, lees ik in de voorbereidende werkzaamheden dat deze afweging niet (meer) systematisch gebeurt. De wetgever heeft een bepaalde beleidsdoelstelling voor ogen en hij vraagt zich gewoonweg niet meer af of het fiscaal instrument dat hij daartoe wil gebruiken, wel het meest geschikte is. Iedereen weet dat men in een huis voor de elektriciteitsvoorziening een aarding moet voorzien. Is daarvoor ooit een belastingvermindering voorzien? Neen, en terecht. Dit is geregeld bij bouwvoorschrift. Voor zonnepanelen heeft men die afweging niet gemaakt en is meteen gekozen voor een fiscale stimulus. De wetgever heeft veel beleidsinstrumenten ter beschikking: reglementering, gebods- en verbodsbepalingen, subsidiëring, e.d.m. Zij zijn mogelijk meer geschikt om beleid te voeren Het lijkt mij duidelijk dat men best van de personenbelasting afblijft voor niet-fiscale doelstellingen, herverdeling uitgezonderd... De personenbelasting is niet geschikt voor al die nietfiscale doelstellingen. Meer nog, het doorkruist de basisdoelstelling om te belasten naar draagkracht U vraagt mij hoe men dat in andere landen doet. In Nederland heeft men bijvoorbeeld het integraal afwegingskader waarbij, als er nieuwe wetgeving inzonderheid fiscale wetgeving wordt voorgesteld, sinds 2011 zeven stappen moeten worden doorlopen: Wat is de aanleiding? Wie zijn betrokken? Wat is het probleem? Wat is het doel? Wat rechtvaardigt overheidsinterventie? Wat is het beste instrument? En wat zijn de gevolgen? Afweging tegenover andere beleidsinstrumenten zoals bijv. reglementering, subsidiëring, andere (indirecte) belastingen dan de personenbelasting, gebeurt te weinig in België. Wanneer de overheid een industrieterrein in een groene zone wil veranderen, moet er een milieueffectenrapport komen. In fiscale aangelegenheden gebeurt beleidsvoering minder doordacht. Ik verwijs naar de rommelige regeling inzake de roerende voorheffing vorig jaar. Dit was mogelijk zonder dat er voorafgaand iets van de gevolgen werd becijferd. Waarom gebeurt dat niet meer doordacht?. Men moet het geschikte beleidsinstrument nemen. Een andere vraag ging over de globalisering van de belastbare inkomsten in de personenbelasting. In principe is een euro inderdaad een euro. Dit betreft inkomsten uit arbeid, inkomsten uit roerende en onroerende goederen. Die zijn in principe allemaal draagkrachtbepalend. Er is in principe geen enkele reden om een verschil te maken. De beslissing wie waar zijn inkomen haalt, is een beslissing van de belastingplichtige. De fiscale wetgever moet niet induceren dat het interessanter is om in onroerend goed dan wel in roerend goed te beleggen. Is dat trouwens wel de opdracht van de fiscale wetgever, die alleen de taak heeft om via de personenbelasting inkomsten te halen vanuit een herverdelend oogpunt? Wat zijn de instrumenten die zouden kunnen sneuvelen? Overloop gewoon de bestaande belastingverminderingen en belastingkredieten en een groot aantal van die fiscale incentives kan vanuit voormelde principes worden geschrapt. Dit zal een belangrijke vereenvoudiging voor gevolg hebben. En ook leiden tot een verschuiving in fiscale druk. De fiscale uitgaven zullen immers fors dalen. Naast de reeds eerder genoemde beleidsinstrumenten (reglementering, subsidies enz.) zijn bovendien nog andere beleidsinstrumenten te overwegen. In recente vnl. Angelsaksische literatuur heeft men het over tax nudging. Nudging heeft betrekking op het sturen van de burgers de maatschappij door keuzes te beïnvloeden (gedragsbeïnvloeding). Keuzes die

11 CRIV 53 F013 21/10/ burgers anders niet of niet goed zouden maken. Een duwtje in de goede richting. De belastingoverheid, de fiscale wetgever, die tracht om de belastingplichtige in alle vrijheid bepaalde richtingen aan te geven, zonder dat zulks een fiscale of financiële betekenis heeft. Een klassiek (niet fiscaal) voorbeeld uit de literatuur is het volgende. Bij de uitgang van een grootwarenhuis kan men in plaats van een stand met snoep, een stand met meer gezonde etenswaren plaatsen. Dat is een zachte manier om het eetgedrag van de mensen een bepaalde richting uit te sturen. Nudging is ook inzake belastingen denkbaar. In het Verenigd Koninkrijk is als onderdeel van het beleid van premier Cameron in 2010 een Behavioural Insights Team (BIT) opgericht, dit is een afdeling onder het Cabinet Office, die zich bezig houdt met nudging.en die tot doel heeft, om - ook op fiscaal vlak - na te gaan in welke mate met kleine stimuli, die niet fiscaal van aard zijn, mensen toch kunnen worden gestuurd. Er zijn allerlei voorbeelden (o.m. inzake het aanmoedigen van belastingplichtigen tot het beter naleven van hun fiscale verplichtingen). Nudging gaat terug op de gedragswetenschappen. Ik kan daarop hier nu niet verder op ingaan, maar er wordt heel wat onderzoek naar verricht, o.m. in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Ik nodig u uit om daarover ook na te denken. Er zijn met andere woorden ook andere technieken die niet draagkrachtdoorkruisend zijn en die toch kunnen helpen om te komen tot een beter belastingsysteem. Dan kom ik toe aan de vraag van Mevrouw Almaci over het aspect dat het belastingstelsel nietdraagkrachtafstotend mag zijn. Mevrouw Almaci, u zegt dat er nu eenmaal mensen zijn die niet graag belastingen betalen. In eerste orde is dat het probleem van die personen, maar voor een groot deel is dit ook een probleem van de overheid. Waarom betalen mensen niet graag belastingen? Vaak is dat omdat deze belastingen niet meer als legitiem worden ervaren. Er is een verschil tussen enerzijds het legaliteitsprincipe belastingen moeten bij wet ingevoerd worden en daarbij beslist de meerderheid en anderzijds legitimiteit. Dat is het verschil tussen macht en gezag. Een fiscale overheid kan macht uitoefenen, maar als deze niet gelegimiteerd is, gebeurt dit zonder gezag. Gezag is gelegitimeerde macht. En wat verklaart de legitimiteitscrisis van ons huidig belastingsysteem? Mensen herkennen zich niet meer in de achterliggende waarden van het systeem. We zeggen wel sinds 1962 dat we belasten naar draagkracht, maar ik steek mijn hand niet meer in het vuur voor die uitdrukking. Ik denk dat wij in ons land niet echt nog naar draagkracht belasten, of toch niet volledig. Meyrem Almaci (Ecolo-Groen): Ik denk dat u gelijk hebt, maar daarmee bedoelde ik net die mensen die voornamelijk hun inkomen halen uit arbeid. Er is een grote groep mensen die heel blij zijn dat ze niet naar draagkracht worden belast; over die groep wilde ik het hebben. Ik ben het met u eens dat we naar draagkracht moeten belasten en dat we ervoor moeten zorgen dat dat de reële draagkracht is. In uw overzicht stelt u de vraag en spreekt u over niet-draagkrachtafstotend. Er is een grote groep mensen die vandaag niet naar draagkracht worden belast en die elke keer we het debat voeren, beginnen met te zeggen: hola, je moet niet afstotend werken, op het moment dat je die shift wil doen. Ik ben het met u eens, alleen wordt dat ander deel van het debat niet gevoerd, omdat een groot deel mensen dan zegt: dan zijn we weg. Daar heb ik een zeer groot moreel probleem mee. Bruno Peeters: Inderdaad, het idee hangt samen met het verruimen van het begrip draagkracht. Als je het principe een euro is een euro consequent doortrekt, ga je die discussie toch al sterk onderuithalen, hoop ik. Dan was er nog een technische vraag over de niet-doorstorting van de bedrijfsvoorheffing. Voor mij is dat geen fiscale maatregel en zeker niet bepalend voor de fiscaliteit op de arbeidsdruk in hoofde van de werknemer. Die bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden door de werkgever en de werknemer kan die voluit verrekenen. De regeling inzake de niet-doorstortingsverplichting heeft m.a.w. geen impact op het netto-inkomen van de werknemer. Dat is één. Ten tweede, de werkgever wordt voor een stuk, geheel of gedeeltelijk, vrijgesteld van doorstorting. De vraag rijst dan of dat in hoofde van de werkgever een fiscale maatregel is. Het antwoord is m.i. neen. Het is een vorm van subsidie met als het ware een verkorte betaling. De werkgever hoeft de ingehouden bedrijfsvoorheffing niet eerst door te storten aan de Schatkist, waarna dit bedrag nadien bij wijze van subsidie aan hem zou worden teruggestort. Men houdt de bedrijfsvoorheffing gewoonweg onmiddellijk bij de bron in, namelijk bij de werkgever, die niet hoeft door te storten. Dat biedt ook de mogelijkheid om

12 12 21/10/2013 CRIV 53 F013 die doorstortingsvrijstelling te koppelen aan een aantal voorwaarden, zoals onder meer de voorwaarde van herinvestering in bijv.bijkomend wetenschappelijk onderzoek. Het gaat om een techniek en ik spreek me niet uit over de opportuniteit van het al dan niet het behoud ervan. De voorzitter: Ik denk dat daarmee alle vragen beantwoord zijn. Wij bedanken professor Peeters voor zijn aanwezigheid en zijn uiteenzetting. De openbare commissievergadering wordt gesloten om uur. La réunion publique de commission est levée à heures.