RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE STERREKIJKER PEUTERSPEELZAAL KLEINE BEER

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE STERREKIJKER PEUTERSPEELZAAL KLEINE BEER Locatie(s) : : Brinnr. :12YB Plaats :1945 TT Beverwijk Onderzoeksnummer : Datum onderzoek :22 maart 2012 Datum vaststelling rapport :24 mei 2012 HB Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 7

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: voorwaarden van VVE ouders kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen ontwikkeling, zorg en begeleiding kwaliteitszorg doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig ze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk ze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen ze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op versie 2.2 van het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen: Aantal peuters in groep a: 15, waarvan 8 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep b: 14, waarvan 7 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep c: 15, waarvan 10 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep d: 14, waarvan 9 doelgroeppeuters Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 27, waarvan 11 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep b: 26, waarvan 9 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep c: 28, waarvan 6 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep d: 26, waarvan 7 doelgroepkleuters HB Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 7

3 2. HET TOTAALBEELD Peuterspeelzaal en basisschool zijn gehuisvest in hetzelfde gebouw in de wijk Meerestein in Beverwijk. Ongeveer de helft van het aantal peuters dat de speelzaal bezoekt behoort tot de doelgroep en bij de school is dit ongeveer een derde deel van het aantal leerlingen. Veel peuters stromen door naar de basisschool maar er gaan ook peuters naar andere basisscholen. basisschool krijgt ook leerlingen van andere peuterspeelzalen of kinderdagverblijven. peuterspeelzaal werkt met het programma Ko-totaal en de school werkt met Schatkist en gebruikt daarnaast Ko totaal als bronnenboek. Tot 2008 werkte de school ook met Ko-totaal maar is overgestapt op het programma Schatkist omdat dit beter aansluit bij Veilig Leren Lezen in groep 3. contacten tussen de peuterspeelzaal en de school zijn goed maar de samenwerking kan op alle gebieden nog verder ontwikkeld worden. voor- en vroegschoolse educatie op peuterspeelzaal en basisschool is over het algemeen van voldoende kwaliteit. ontwikkelpunten van de peuterspeelzaal liggen op het gebied van zorg, begeleiding en kwaliteitszorg. Van de school liggen deze op het gebied van de kwaliteitszorg. Zorg en begeleiding peuterspeelzaal plant een aanbod van activiteiten en maakt daarbij onderscheid tussen drie niveaugroepen. samenstelling van deze groepen gebeurt op basis van observatie door de peuterleidsters. ze leidsters gebruiken echter geen instrument om te observeren. Per peuter noteren zij wel een aantal kenmerken van het kind en zijn ontwikkeling. observaties vinden echter niet systematisch plaats. peuterspeelzaal toetst de peuters evenmin. Het ontbreken van een observatiesysteem en/of toetsen maakt het volgsysteem van de peuters erg leidsterafhankelijk. leidsters van de peuterspeelzaal geven aan dat zij behoefte hebben aan een deugdelijk systeem. school toetst en observeert de leerlingen in voldoende mate. Voor alle leerlingen die extra zorg behoeven, wordt het aanbod per individuele leerling beschreven in de groepsplannen. Zowel de doelen, activiteiten als het tijdstip en de wijze van evalueren worden in de plannen concreet beschreven. Wanneer een leerling een bepaalde vaardigheid beheerst, beschrijft de leraar dit op een sticker in het dossier van de leerling. informatie van deze stickers kan nog explicieter verwerkt worden in de evaluatiekolom in de groepsplannen. Kwaliteitszorg kleuters worden geobserveerd en getoetst. Het systematisch evalueren van deze toetsen is echter nog een ontwikkelpunt voor de school. peuterspeelzaal zal eerst een keuze moeten maken voor een observatie- en toetssysteem voordat zij kunnen starten met de evaluatie van de gegevens. Zowel op de peuterspeelzaal als de school worden de leidsters en leraren geobserveerd tijdens hun werk met de kinderen. leidinggevenden kijken naar de pedagogische vaardigheden van de leidsters en leraren maar beoordelen ook de wijze waarop er met het programma wordt gewerkt. Op grond van deze evaluaties werken beiden planmatig aan verbeteractiviteiten. peuterspeelzaal kan de evaluatie en de verbeterpunten nog wel beter vastleggen. school kan de evaluatie en de verbeterpunten nog wat specifieker benoemen binnen het totale kwaliteitsbeleid. HB Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 7

4 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Beverwijk A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar - 3 A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse 3 educatie getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Schatkist en Ko totaal Ko totaal A2 groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) - 3 A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) - 3 A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor 2,5 VVE? A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) - 3 A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands - 3 A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) - 4 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan - 3 (A5.4) Alle leidsters van de peuterspeelzaal hebben een opleiding gevolgd voor het werken met het VVE programma en zij zijn gecertificeerd. peuterspeelzaalleiding zorgt ervoor dat alle leidsters goed opgeleid worden, zij kan dit echter nog explicieter in een jaarplan vastleggen. Een aantal leraren heeft een opleiding gevolgd voor VVE echter niet alle leerkrachten zijn gecertificeerd. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B3 Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voorschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met de thuistaal (B) ouders zijn tevreden over de wijze waarop zij, voordat hun kind was aangemeld, geïnformeerd zijn over het VVE programma. Een aantal ouders heeft vooraf informatie gekregen via het consultatiebureau. Alle ouders hebben bij het aanmelden van hun kind op de peuterspeelzaal en de school informatie gekregen over het VVE programma. Beiden informeren de ouders over de thema's in een ouderbrief. In deze brief krijgen de ouders ook tips voor activiteiten die zij thuis kunnen doen met hun kinderen. peuterspeelzaal organiseert daarnaast ook koffieochtenden waarbij de ouders informatie krijgen over activiteiten die zij kunnen doen. school organiseert enkele informatieavonden per jaar. Zowel de school als de peuterspeelzaal informeert de ouders structureel twee keer per jaar over de ontwikkeling van hun eigen kind. HB Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 7

5 C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters is respectvol C2.2 leidsters hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 leidsters stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 leidsters tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 leidsters stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 leidsters bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters met de kinderen is responsief C3.7 leidsters stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen (C1) Zowel de school als de peuterspeelzaal werken met een programma en daarnaast met eigen thema's. thema's worden aan het begin van het schooljaar gepland. school en de peuterspeelzaal maken een planning van activiteiten rondom elk thema. Op basis van observaties worden de peuters en leerlingen ingedeeld in groepjes en wordt het aanbod afgestemd op de ontwikkelingsfase van de kinderen. wijze waarop de peuterspeelzaal het aanbod plant is terug te zien in de groepsadministratie. school werkt met groepsplannen. (C2) sfeer op de peuterspeelzaal en de school is vriendelijk en ontspannen. Er zijn verschillende hoeken ingericht die de kinderen uitnodigen tot spel. Tijdens het bezoek van de inspectie stond het thema Vervoer centraal. In de peuterspeelzaal stond een vliegtuig waar de kinderen in konden spelen. Bij de kleutergroepen stonden er fietsen in het lokaal om te onderzoeken. Ook was er een hoek voor de fietsenmaker ingericht. Naast deze themahoeken was er in alle lokalen en huishoek en een bouwhoek ingericht. (C3) leidsters, leraren en assistenten werken onderling goed samen zodat de activiteiten met de kinderen voldoende op elkaar zijn afgestemd. Er is voortdurend interactie tussen de leidsters en de peuters en de peuters onderling. Ditzelfde beeld is te zien op de basisschool. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 3 2 D1.2 begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind 3 2 HB Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 7

6 D1.3 evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 3 2 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden (D1) Het zorgsysteem op de school is van voldoende niveau. peuterspeelzaal daarentegen heeft nog geen observatie- en toetssysteem om de ontwikkeling van de peuters te volgen. leidsters observeren wel, maar deze observaties zijn te globaal om de individuele ontwikkeling van de peuters specifiek in kaart te brengen. planmatige zorg is nog een ontwikkelpunt op de peuterspeelzaal. Er is binnen het aanbod op de peuterspeelzaal wel voldoende aandacht voor de taalontwikkeling. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOORSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voorschool E2 voorschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig E3 voorschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen E4 voorschool formuleert op basis van evaluaties 3 2 verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 voorschool borgt de kwaliteit van haar educatie E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken 3 - (E) resultaten van de leerlingen van de groepen 1-2 worden wel in kaart gebracht, maar nog niet systematisch geëvalueerd. Op de peuterspeelzaal worden de peuters niet getoetst en zijn er geen opbrengstgegevens. kwaliteit van VVE wordt geëvalueerd tijdens klassenbezoeken waarbij met kijkwijzers wordt gekeken naar de activiteiten van de leidsters en leraren. Het planmatig werken aan verbeteractiviteiten kan met name in de peuterspeelzaal nog beter beschreven worden. Uiteraard worden er wel activiteiten gepland ter verbetering van de kwaliteit, maar deze zijn nog onvoldoende beschreven. Bij de school is VVE onderdeel van het totale kwaliteitsbeleid. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten - 2 doorstromen naar een vroegschool F3 voorschool zorgt voor een warme overdracht 2 F4 Het aanbod van de voorschool is afgestemd op dat van de vroegschool F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voorschool is afgestemd op dat van de vroegschool F6 manier om met ouders om te gaan op de voorschool is afgestemd op die van de vroegschool F7 interne begeleiding en zorg op voorschool zijn afgestemd op die van de vroegschool HB Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 7

7 (F) Een leraar en een leidster zorgen voor de coördinatie van VVE. Er stromen peuters door van de peuterspeelzaal naar de school, maar er gaan ook peuters naar andere scholen. contacten tussen de peuterspeelzaal en de school zijn goed. samenwerking kan echter nog verbeterd worden. Dit geldt zowel voor de overdracht van de informatie over de zorgleerlingen, als het werken met het programma en de manier waarop wordt omgegaan met de ouders. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken - - G2 resultaten zijn van voldoende niveau - - G3 Verlengde kleuterperiode 3-4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. HB Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 7