Doelen werksessie HGW

Transcriptie

1 Handelingsgericht Samenwerken: ieder in zijn kracht! Ontmoetingsdag 12 september 2013 Werksessie HGW in de klas Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog 1 Doelen werksessie HGW Recent onderzoek en HGW? Ervaringen HGW in de klas: Successen ( stralend leren ) Valkuilen ( balend leren ) Ervaringen zorgteams Werkvorm: theorie, vragen, opdrachten 2 HGW: ieder in zijn kracht 1. Wat is dat voor mij als. 2. Specifieke vraag. 3 1

2 Uitgangspunten HGW/HGA 1. Doelgericht werken en evalueren 2. Onderwijs/opvoedbehoeften kind 3. Ondersteuningsbehoeften leraren en ouders 4. Wisselwerking en afstemming (integraal) 5. Positieve factoren kind, onderwijs en opvoeding 6. Samenwerking ouders, leraren, kind, OW en JH 7. Systematische werkwijze & transparantie Gebaseerd op onderzoek, praktijkervaringen en beroepscodes 4 Wat leert onderzoek ons? Marzano (2007; 2009; 2011) Ambitieuze doelen en effectieve feedback zijn belangrijke kenmerken van effectief onderwijs Meest effectieve professionals behandelen niet alle leerlingen hetzelfde, ze experimenteren bewust & doelgericht en evalueren hun aanpak systematisch 5 John Hattie (2009; 2012) Any classrooom; Anywhere 800 meta-analyses van onderzoeken Interventies in het onderwijs die wel, een beetje en niet werken: lijstjes 6 2

3 Plaats onderstaande interventies in volgorde van effectiviteit Werken met vaste niveaugroepen Doubleren Directe feedback: informatief positief bekrachtigend Evaluatie en analyse van toetsgegevens Kwaliteit instructie verhogen/directe instructie Het nieuwe leren (versus traditioneel leren) Klassen verkleinen Positieve leraar leerling relatie Ouders (in school) het leren laten begeleiden Doelen samen met/door leerlingen stellen Mindmap HGW e: Doelgericht werken Wat willen we bereiken met deze leerling, deze groep, deze ouders? Zorgteam: welke vragen en beslissingen? Ambitieuze doelen en effectieve feedback zijn belangrijke kenmerken van goed onderwijs Feed up: waar willen we naartoe? Feed back: hoe ver zijn we al? Feed forward: hoe nog dichterbij doel? SMARTI (korte snelle) doelen: wat zien en horen we dan? 3

4 2 e : Onderwijsbehoeften Wat heeft leerling nodig om doel te halen? - Instructie die - Opdrachten/leeractiviteiten die - Leeromgeving die - Feedback die - Leerkracht die.. - Groepsgenoten die - Ouders die Hoe past dat in groepsplan? Zijn er nog andere leerlingen die ook? Wenselijk haalbaar? Opdracht Feedback Sara leest het woord BEER De andere kinderen luisteren Leerkracht Laila geeft Sara feedback Wat valt je op in dit korte fragment? 11 Passend Onderwijs: welkom? Joost: heeft ADHD, is hyperactief, heeft kenmerken van ODD, gaat discussies aan, ruzies in pauzes, ouders zijn erg druk, komen niet op besprekingen op school Joris: een energieke enthousiaste jongen, heeft behoefte aan autonomie, een leerkracht nodig die gedragsregels consistent hanteert, korte opdrachten, beweging tussendoor, toezicht pauze, ouders betrokken, werken beiden, hebben een herinnering nodig, dan komen ze op afspraken op school 12 4

5 3 e : Afstemming & Wisselwerking Dit kind, deze groep, leerkracht, school ouders (5x): stimulerend en belemmerend? Groepsoverzicht: overeenkomsten en verschillen? Analyse/inzicht: Hoe komt het nu dat.? Wisselwerking en afstemming? KIND: +/?/do el ONDERWIJS : +/?/doel OPVOEDING : +/?/doel 14 4 e : Leerkracht/ouders doen ertoe Van behoeften kind ondersteuningsbehoeften: wat heb jij nodig om deze aanpak te kunnen (of willen?!) bieden? kennis over vaardigheden om extra materiaal voor collega s, zoco, directie, CLB, JH die extra handen in de klas in de vorm van een deskundige in zorgteam die 15 5

6 5 e : Aandacht voor positieve Sterke kanten kind, leraar, groep, school & ouders (5x): zoek ze, zie/hoor ze, benoem ze, schrijf ze op en benut ze (5x) Realistischer beeld van kind, onderwijs, opvoeding Hogere doelen (sub)groep en leerling Verhoogt gevoel van competentie leerling, leerkracht en ouders motivatie neemt toe Samenwerking verbetert enorm Benutten in aanpak plan heeft grotere kans van slagen 6 e : Samenwerken Leerkracht/zoco/directie: onderwijsprofessionals, verantwoordelijk voor onderwijs Ouders: ervaringsdeskundigen, verantwoordelijk voor opvoeding Kinderen hebben effectieve oplossingen! Gezamenlijk belang: leerling van school = kind van ouders Zorgteam: specialisten 17 Kindplan: Marije (5) wil leren lezen Nu kan ik al. Straks kan ik Ik ga. Leerkracht helpt me door. Ouders / vriendje me helpen door Evaluati e 18 6

7 Ouders doen er ook toe Effecten Ouderbetrokkenheid op leerlingen: - Hoger welbevinden op school - Betere leerprestaties - Minder gedragsproblemen En: grotere tevredenheid ouders En: leerkrachten meer plezier in werk Ouderbetrokkenheid is dus belangrijk kenmerk van succesvol onderwijs: bespreek het! 19 Onderwijsondersteunend gedrag 1. Opvoedgedrag van ouders - Op tijd naar bed, gezond eten, op tijd op school, geen verzuim - Beleid TV en computer, lezen, bibliotheek e.d - Achter schoolbeleid staan, leerkracht ondersteunen, zelfde regels voor gedrag en dit benoemen, complimenten geven 2. Betrokkenheid van ouders bij school - Belangstelling tonen, goed gedrag op school waarderen - Thuis gewenst gedrag extra oefenen - Komen op gesprek op school, meedenken bij aanpak kind 3. Verwachtingen van ouders: hoog maar realistisch Waarschuwing: open en eerlijk, metacommunicatie, met respect, niet veroordelend: lukt dat? wat nodig om..? 20 7 e: Systematiek & Transparantie HGW is meer dan formulieren! Formulier is middel, geen doel Eerst inhoud en visie, dan pas formulier Formulieren als houvast/geheugensteun Voorkom herhaling en overschrijven Betrek leerkrachten er actief bij Een formulier is nooit af, blijft in ontwikkeling Een HG formulier bestaat! 7

8 HGW: kader voor reflectie Uitgangspunten HGW en school, medewerkers OW en JH Wat doe ik/doen wij al HG? Niets nieuws Wat kan meer HG? Wat nieuws? 1. Doelgericht werken 2. Onderwijs/opvoedbehoeften (hulpzinnen) 3. Leerkracht/ouders doen ertoe (hulpzinnen) 4. Wisselwerking & afstemming 5. Positieve benutten 6. Samenwerken met leerlingen & ouders 7. Systematisch & transparant 22 Zorgen vanuit het OW Zorgen vanuit ouders of jeugdhulp Handelingsgericht zorgteam op school Zorteam; leerkracht, mentor, zoco, ouders, leerling en 1 of meer deskundigen uit pool Pool deskundigen PBD, CLB, hulpverleners uit de jeugdhulp, 23 Fasen HGD cyclus 1. Intake 2. Strategie 3.Onderzoek 4.Indicering * Fasen kunnen overgeslagen worden! 5. Advies, begeleiding en evaluatie 24 8

9 Systematiek: stappen Overzicht: wat gaat goed en wat moeilijk? (onderkennend) Inzicht: hoe zou het kunnen komen dat? (verklarend) Uitzicht: wat gaan WE doen? (adviserend) 25 Filmpje Lorentzschool Leerling die meer nodig heeft dan het basisaanbod van de school Lorentzschool werkt al jaren handelingsgericht Heel kort: beelden van MDO, uitleg, IB, leerkracht, leerling en moeder aan het woord, Zie voor materialen 26 Werkwijze zorgteam 1. School en ouders vullen samen aanmeldformulier in (groeidocument) 2. Reden van aanmelding & hulpvraag van leerkracht, zoco en ouders? 3. Wie uit netwerk aanwezig? 4. Doel zorgteam: vragen & beslissingen? 27 9

10 Vervolg werkwijze - Wie beantwoordt & neemt deze? - Aanvullende doelen bespreking? 6. Formulier samen aanvullen: overzicht Visualiseer: inzicht en uitzicht Onderwijs 7. Analyse: kind, onderwijs & opvoeding? 8. Doelen: kind, onderwijs & opvoeding? K I N D Opvoeding 28 Vervolg werkwijze Wat willen we veranderen? (wenselijk) Wat kunnen we veranderen? (haalbaar) 9. Onderwijs/opvoedbehoeften kind: Instructie/uitleg/feedback Opdrachten/activiteiten Andere kinderen.. Leerkracht die Ouders die 29 Vervolg werkwijze 10. Ondersteuningsbehoeften leraar & ouders Kennis of vaardigheden Ondersteuning bij, met of door Afspraken = verslag (aangevuld formulier) 12. Evaluatie (mail, telefoon, zorgteam 2) 30 10

11 Inhoudelijke evaluatie Digitale vragenlijst (N = 151; respons 56% van 288 casus) Het overall beeld is op de meeste aspecten gunstig (CED, Algera, 2012) De 2 SWV zijn een heel eind op de goede weg, ze mogen met tevredenheid terugkijken op het 1 e jaar pilot Aanbevelingen voor 2 e jaar 31 Doelen pilot in zicht? Korte lijnen & transparante procedures: ja Bovenschoolse expertise school in: nog onvoldoende Hoe meer OW/OS behoeften, hoe meer ondersteuning op school/thuis: ja 1 formulier, samen, handig, zinvol: ja Evalueren doelen van ondersteuning: nee 32 Drie opdrachten in 3 groepen Ieder in zijn kracht: hoe kunnen we ervoor zorgen dat: 1. Leerkrachten 2. Ouders 3. Leerlingen Meer in hun kracht komen? 33 11

12 Doelen kind, onderwijs & opvoeding? 100% 90% % 70% 60% 50% 40% 30% nvt ja enigszins nee 20% % 0% kind onderwijs opvoeding 9 Behoeften: OWB en OSB? 100% 90% % 70% 60% 50% ja 40% nee 30% 20% 10% % onderwijsbehoeften leerling 7 ondersteuningsbehoeften leerkracht opvoedingsbehoeften kind ondersteuningsbehoeften ouders Volgens Positieve van kind, leerkracht, ouders? van kind van leerkracht van ouders IB 93 % 93 % 84 % Leerkracht 97 % 79 % 66 % Ouders 94 % 69 % 50 % Trajectbegeleider 92% 68% 63 % 12

13 Volgens Samenwerken: expertise benut? met IB met leerkracht met ouders IB 91 % 98 % 93% Leerkracht - 90 % 66 % Ouders % Trajectbegeleider 93 % 85 % 80 % Schoolcijfer Samenwerking? 8,8 8,4 8,3 6,9 7,3 6,8 7,1 7,7 8,2 Systematisch verloop MDO? Volgens Ja Doelen bespreking? IB 93 % 100 % Leerkracht 94 % 91 % Ouders 94 % 94 % Trajectbegeleider 62 % 95 % 13

14 Tevredenheid pilot? Tevreden met Inzicht in situatie? Kan verder?; In GP? Leerkrachten 74 % 66 %; 55 % IB-ers 91 % 78 %; 68 % Ouders 80 % Zelf: 47 % Trajectbegeleiders 95 % 88 %; 75 % Is het kind erbij betrokken? 100% 90% 80% % % 50% 40% ja enigszins nee 30% 20% 10% 0% pooldeskundige ib-er leerkracht ouder 41 Volgens kinderen (N = 8)? Hoe vond je het? Leuk: 89 %, Maakt me niet uit: 11 % Heb je er iets van gemerkt? Ja: 0 %, Een beetje: 56 %, Nee: 44% Een leerling: Er wordt nu beter naar mij gekeken en hoe ik dingen kan oplossen Tips? Geen 14

15 Drie opdrachten in 3 groepen Ieder in zijn kracht: hoe kunnen we ervoor zorgen dat: 1. Leerkrachten 2. Ouders 3. Leerlingen Meer in hun kracht komen? 43 Bronnen? OW: Paarse boek HGW in de klas JH: Oranje boek HGD/jeugdzorg Ouders: Samen Sterk: Ouders & School! JSW artikelen en interview Materialen pilot MDO 44 Beeldmateriaal? Groepsplan: Gesprekken met kinderen Rapport gesprek met ouders Kennismakingsgesprek ouders