Passend Onderwijs. Invoering Handelingsgericht werken (HGW) POM, Jaarbeurs, 20 april 2015

Transcriptie

1 Passend Onderwijs Invoering Handelingsgericht werken (HGW) POM, Jaarbeurs, 20 april 2015 Noëlle Pameijer, school-, kinder- en GZ-psycholoog, SWV Unita en Annie M.G. Schmidt school 1

2 HGW: recente ontwikkelingen? HGW beoogt kwaliteit van onderwijs en begeleiding voor alle leerlingen te verbeteren. Het concretiseert passend onderwijs en doeltreffende leerlingbegeleiding, zodat een team effectief kan omgaan met overeenkomsten en verschillen tussen leerlingen. Het is een planmatige en cyclische werkwijze waarbij onderwijsprofessionals (leraren, IB/ZC, schoolleider en ondersteuners SWV) 7 uitgangspunten toepassen. Blijft in ontwikkeling n.a.v. praktijkervaringen & recent onderzoek

3 Meest effectieve leraren n behandelen niet alle leerlingen hetzelfde, ze experimenteren bewust & doelgericht en evalueren hun aanpak systematisch (Marzano, 2009) n zien gedrag van leerlingen en ouders als waardevolle feedback op hun handelen (Hattie, 2013) 3

4 Uitgangspunten HGW: doelgerichter 1. Doelgericht werken: doelen formuleren & evalueren 2. Onderwijs/opvoedbehoeften: wat heeft leerling nodig om (doel te behalen) 3. Wisselwerking: afstemming behoeften zodat 4. Leraren & ouders doen ertoe: relatie leraar/leerling/ ouders, onderwijsondersteunend gedrag ouders en behoeften: wat hebben zij nodig om? 5. Positieve kind, leerkracht en ouders benutten om 6. Samenwerken kind, leraar & ouders zodat 7. Systematiek & transparantie zodat

5 De Kunst n Puzzelen (niet stapelen) n Passend onderwijs en HGW n Opbrengstgericht werken en HGW n Ontwikkelingsperspectief en HGW n Ouderbetrokkenheid en HGW n... (HGW als kapstok) n Schoolleider en IB staan model n Veel doen we al, niets nieuws (bewuster) 5

6 Leren van & met elkaar Balend leren Leren van missers Fouten = kansen om van te leren! Stralend leren Leren van succes - ervaringen

7 Kracht van feedback (Hattie, 2013) 1. Feed up (FU): Waar willen wij heen (doel): wat zien/horen/merken we dan? 3. Feedback (FB): hoe staan we ervoor? Hoe dichtbij doel zijn we al? 4. Feed forward (FF): wat is de volgende stap? hoe verder om nog dichterbij doel te komen; wat kan ik als IB of schoolleider doen zodat? 7

8 HGW spiegel & effectieve feedback Uitgangspunt HGW: FEED UP Team denkt en doet mee 1. Doelgericht werken Wat doe ik/ doen wij al? FEED BACK Wat kan meer HGW? FEED FORWARD 2. Onderwijsbehoeften 3. Leerkrachten en ouders doen ertoe: ondersteuningsbehoeften? 4. Wisselwerking & afstemming 5. Positieve benutten 6. Samenwerken in team, met elkaar, leerlingen & ouders 7. Systematisch & transparant 8

9 1. Doelgericht werken Opbrengstgericht werken: wat zijn voor ons waardevolle opbrengsten? Meten we wat we waarderen of waarderen we wat we meten? (Biesta, 2012) Smalle of brede omschrijving opbrengsten? Smalle of brede analyse opbrengsten? Wat willen we bereiken met deze klas, dit groepje leerlingen, deze leerling (of deze ouders)? Korte snelle doelen: wat zien en horen we dan?

10 2. Onderwijsbehoeften Handreiking voor alle leerlingen: deze leerling leert het best met/door/van/als. = 1 zin Zoek de overeenkomsten! In deze groep hebben.. leerlingen een vergelijkbare handreiking Onderwijsbehoeften voor enkele leerlingen: wat heeft leerling nodig om doel te halen? Zijn deze leerlingen te clusteren (1 x 4 i.p.v. 4 x 1)

11 Eerst doel, dan pas hulpzinnen - Instructie die - Opdrachten/leeractiviteiten/leeromgeving die - Feedback die - Leerkracht die.. - Groepsgenoten die - Ouders die Wat bieden we al in de basisondersteuning? Wat kunnen we daarboven wel/niet extra bieden? Directie en IB/ZC: mogelijkheden & grenzen school? 11

12 Wie is welkom? n Joost: heeft ADHD, is hyperactief, heeft ODD, gaat discussies aan, ruzies in pauzes, ouders zijn erg druk, komen zelden op besprekingen op school n Joris: een energieke enthousiaste jongen, heeft behoefte aan autonomie, een leerkracht nodig die gedragsregels consistent hanteert, korte opdrachten, beweging tussendoor, toezicht pauze, ouders betrokken, werken beiden, hebben een herinnering nodig, dan komen ze op afspraken op school 12

13 Zijn er meer leerlingen die nodig hebben? n Want ADHD of heel druk, dyslexie of leesproblemen, dyscalculie of rekenproblemen, ODD of brutaal. n onderwijsbehoeften zijn vergelijkbaar n Essential for some, beneficial for all (Hargreaves, 2012) 13

14 SBO/SO +/- 5% Extra ondersteuning SWV (10 15%) Basisondersteuning (boot): goed onderwijs voor alle leerlingen (80 85%) 14

15 3. Wat heeft leraar nodig om? Van behoeften leerling/groep à ondersteuningsbehoeften: wat heb jij nodig om passend onderwijs te kunnen (of willen) bieden? kennis vaardigheden extra materiaal co teacher. collega s, IB, teamleider/directie die ouders die Ondersteuningsbehoeften verschillen 15

16 6. School heeft ouders nodig n Ouderbetrokkenheid, omdat: n n n n Hoger welbevinden, betere leerprestaties Minder gedragsproblemen op school Grotere tevredenheid ouders Leerkrachten meer plezier in werk n Belangrijk kenmerk Passend Onderwijs n Rol van IB en schoolleider? 16

17 Onderwijsondersteunend gedrag van ouders Opvoedgedrag van ouders - Op tijd naar bed/op school, gezond eten - Beleid TV en computer, lezen, bibliotheek, musea - Achter aanpak leerkracht staan (e.o.) - Leerkracht complimenteren (e.o.) Betrokkenheid bij school - Belangstelling tonen, leervorderingen volgen, goed gedrag op school waarderen - Thuis extra oefenen, helpen met huiswerk - Meedenken bij aanpak kind, niet op elkaars stoel zitten 17

18 7. Let op die formulieren! n Formulier is een middel, geen doel n Doel groepsoverzicht (leerlingen): zicht op groep (overeenkomsten en verschillen?) n Doel groepsplan (leerkracht): grip op groep (wat ga ik de komende periode doen?) n Formulieren als houvast/geheugensteun n Voorkom herhaling en overschrijven n Geef ruimte: wat moet en wat mag?

19 Groepsplan micky mouse Zeer intensief Subgroep 1 (intensief aanbod): leerlingen die meer instructie/oefening nodig hebben om doelen te halen Subgroep 2 (verdiept aanbod): leerlingen die minder instructie/ oefening en meer verrijking/verdieping nodig hebben Zeer verdiept GROEPSPLAN Basisaanbod: doelen en aanpak groep

20 Mindmap HGW 20

21 21

22 Meer weten? n Voor teams: n Voor psychologen/orthopedagogen: n Voor ouders: 22