Aauw, mijn teen doet pijn. (pseudo)jicht

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Aauw, mijn teen doet pijn. (pseudo)jicht"

Thijmen Stijn de Groot
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Aauw, mijn teen doet pijn. (pseudo)jicht Els Zirkzee Klinische immunologie en reumatologie, Maasstad ziekenhuis, Rotterdam

2 Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen

3 JICHT Uraatkristaldepositie Gout

4 Algemeen Jicht is een klinisch syndroom veroorzaakt door een ontstekingsreactie op urinezuurkristallen Prevalentie: mannen % vrouwen % Verschillende stadia: 1: asymptomatische hyperuricaemie (is geen jicht) 2: acute jicht (meestal mono-artritis artritis) 3: chronische jicht (meestal polyarticulair)

6 % Verschillende stadia: 1: asymptomatische hyperuricaemie (is geen jicht) 2:

6 Urinezuursynthese en uitscheiding aanbod metabolisme uitscheiding - Dieet Endogene purine synthese purinen urinezuur uraatkristallen 1/3 maag/darmkanaal 2/3 nieren

7 Hoe leiden uraatkristallen tot ontsteking? Vrijkomen van uraatkristallen uit de subsynoviale weefsels in het gewricht Fagocytose van de uraatkristallen door granulocyten Doden van uraatkristallen mislukt Openbreken van het fagolysosoom Lysis van de granulocyt Ontsteking

gewricht Fagocytose van de uraatkristallen door granulocyten Doden

8 Acute jichtaanval 90 % monoarticulair MTP I wreef enkels knieën polsen cave bursa olecrani / DIP met Heberden 10 % polyarticulair

9 Acute jichtaanval Mogelijk koorts 40 0 C leukocytose CRP verhoogd BSE verhoogd urinezuurconcentratie in serum soms verlaagd self-limiting limiting

10 Chronische jicht chronische artritis (polyarticulair polyarticulair) tophi (gewrichten gewrichten, weke delen) progressieve gewrichtsdestructie

12 Diagnose Klinisch beeld, voorgeschiedenis en anamnese Aantonen urinezuurkristallen in gewrichtspunctaat Serumurinezuur Radiologie

13 Urinezuurkristallen

14 Oorzaken verhoogd urinezuur Verminderde renale secretie (90%): nierinsufficiëntie, tubulusdefecten medicatie (diuretica diuretica, ciclosporine, tuberculostatica) alcoholabusus hypothyreoïdie/hyperparathyreoïdie hyperparathyreoïdie Idiopathisch acidose

diuretica, ciclosporine, tuberculostatica) alcoholabusus

15 Oorzaken verhoogd urinezuur Verhoogde productie (10%): aangeboren enzymdefecten - Deficientie hypoxanthinefosforibosyltransferase (HPRT, Lesch-Nyhan Nyhan) - Hyperactiviteit fosforibosylpyrofosfaatsynthetase (PRPPS) behandeling van myeloproliferatieve maligniteiten purinerijk dieet alcoholabusus idiopathisch

Lesch-Nyhan Nyhan) - Hyperactiviteit fosforibosylpyrofosfaatsynthetase

16 Vraag aan de zaal Welk voedsel is purinerijk? Welke vorm van alcohol is het meest purinerijk?

17 Behandeling acute jichtaanval NSAIDs Prednisolon (bv 15 mg ged. 5 dg) of Colchicine 2-3 dd 0.5 mg of Intra-articulair articulair steroiden Rust, ijspakking

18 Punctie en/of injectie

19 Behandeling chronische jicht Urinezuurverlagende therapie Indicatie urinezuurverlagende therapie: - Chronische jicht, tophi, > 3 aanvallen/jaar NB Tijdens eerste halfjaar van therapie toename van frequentie van jichtaanvallen --> colchicine erbij en eventueel lager doseren bij start

aanvallen/jaar NB Tijdens eerste halfjaar van therapie toename van

20 Vraag aan de zaal Wie start (zonder kristalbewijs) met urinezuurverlagende therapie? Wie start er profylaxe (bijvoorbeeld colchicine) Wie start er profylaxe (bijvoorbeeld colchicine) bij aanvang behandeling urinezuurverlagende therapie?

Wie start er profylaxe (bijvoorbeeld colchicine) Wie start

21 Allopurinol (1 e keus) werking: remt productie van urinezuur (remming xanthine-oxidase) contra-indicatie indicatie: overgevoeligheid, acute jicht bijwerkingen: overgevoeligheidsreacties, hematologische reacties, exfoliatieve dermatitis interacties: azathioprine, theofylline, orale anticoagulantia, ciclosporine Doseren ogv nierfunctie

22 Vraag aan de zaal Wie start allopurinol bij een aanval? Wie stopt allopurinol bij een aanval?

23 Benzbromaron(Desuric) Werking: uricosuricum, bevordert renale uitscheiding van urinezuur Indicatie: indien allopurinol niet verdragen of niet (voldoende) werkzaam. Contra-indicatie: uraatstenen, kreatinineklaring < 50 ml/min, acute jichtaanval Bijwerking: diarree, allergische reactie Interactie: pyrazinamide, orale anti-coagulamtia

24 Febuxostat(Adenuric) Niet-purine purine-selectieve xanthine-oxidaseremmer. Het remt zowel de geoxideerde als de gereduceerde vormen van het enzym xanthine oxidase. Hierdoor wordt de afbraak van hypoxanthine en xanthine tot urinezuur geremd. Indicaties Behandeling van chronische hyperurikemie bij aandoeningen waarbij uraatafzetting al is opgetreden (inclusief een ziektegeschiedenis met, of aanwezigheid van, jichtknobbels en/of jicht). Interacties Febuxostat remt het metabolisme van azathioprine en mercaptopurine (door remming van xanthine-oxidase), waardoor de toxische effecten van deze stoffen worden versterkt; Waarschuwingen en voorzorgen Niet aanbevolen bij ischemische hartziekte of hartfalen. Voorzichtigheid is geboden bij schildklieraandoeningen. Bij een ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 10 15) en nierfunctiestoornis (creatinineklaring < 30 ml/min) zijn de veiligheid en werkzaamheid van febuxostat niet onderzocht. Dosering Volwassenen: 80 mg 1 /dag. Bij serumurinezuurwaarden na 2 tot 4 weken > 6 mg/dl (357 micromol/l is, kan toediening van 120 mg 1 /dag worden overwogen. Streefwaarde is verlaging van de serumurinezuurwaarde naar en handhaving op < 6 mg/dl (357 micromol/l). Gedurende minimaal zes maanden wordt een profylactische behandeling tegen jichtaanvallen aanbevolen.

25 Verder nog: Anakinra: IL-1 remming, auto-inflammatoir. Casuistiek en beperkte studies bij moeilijk te behandelen jicht. Dosering 100 mg/dag sc. Niet gebruiken bij: ernstige nierfunctiestoornissen (creatinineklaring < 30 ml/min). Neutropenie (<1.5) Probenecid: Verminderen van terugresorptie van uraat in de niertubuli, dus bevordert de renale excretie. Niet geregistreerd in NL, allen met bewustzijnsverklaring te bestellen via internationale apotheek

26 PSEUDOJICHT Calciumpyrofosfaat-kristaldepositie CPPD

27 Algemeen Acute artritis vergelijkbaar aan jicht Meest frequent bij bejaarde vrouwen Vaak bij pre-existente existente artrose/ chondrocalcinose, provocerende factor: lichamelijke stress, minder vaak: chronische artropathie

28 Pathofysiologie Plaatje? productie van anorganisch pyrofosfaat door energieproducerende reacties in het lichaam. pyrofosfaat wordt door fosfatasen omgezet tot ionen soms slaat pyrofosfaat neer als een onoplosbaar calciumzout (calciumpyrofosfaat) ---> vooral in het geval van kraakbeenafwijkingen. bij trauma of lichamelijk stress komen de op kraakbeen neergeslagen kristallen vrij in het gewricht door shedding ---> artritis

29 Oorzaak CPPD

30 Pathofysiologie

31 Chondrocalcinose Radiodiagnostische bevinding Zichtbare depositie van calciumzout in of op intra- articulair kraakbeen Komt vaker voor bij toenemende leeftijd: < 50 jaar: 1% 65-74: 15% > 84: 40%

33 Klinisch beeld In 90% monoartritis, 10% polyarticulair Klinisch acute artritis: niet te onderscheiden van jicht rood, warm gewricht, pijnlijk, koorts meestal knieën, schouders, ellebogen, polsen

34 calciumpyrofosfaatkristallen

35 Diagnose Klinisch beeld, voorgeschiedenis en anamnese Aantonen CCPD kristallen in gewrichtspunctaat Radiologie

36 Behandeling Rust IJsapplicatie NSAID Colchicine (evt onderhoud) Intra-articulaire articulaire injectie met steroiden NB asymptomatische chondrocalcinose hoeft geen behandeling

37 Samenvattend jicht Jicht is een artritis op basis van urinezuurkristallen. Een verhoogd urinezuur wordt oa veroorzaakt door alcohol gebruik, diuretica, verminderde nierfunctie en verhoogde celafbraak. Er is een verschil in de behandeling van acute jicht en chronische jicht. Bij start urinezuurverlagende therapie, treedt vaker een acute artritis op

38 Samenvattend pseudojicht Pseudojicht is een artritis op basis van calciumpyrofosfaat kristallen. Pseudojicht is gerelateerd aan artrose en oudere leeftijd. Jicht, pseudojicht en septische artritis zijn klinisch moeilijk te differentiëren

Vergelijkbare documenten

jicht Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers Namens de vakgroep reumatologie

jicht Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers Namens de vakgroep reumatologie inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. Richtlijn jicht 4. Zorgpad jicht