Doe ff Gezond basisscholen

Transcriptie

1 Resultaten fittesten en vragenlijsten Doe ff Gezond basisscholen Deze factsheet bevat de belangrijkste resultaten van de fittesten en vragenlijsten die in september 13 voor de derde keer zijn afgenomen bij de Doe ff Gezond basisscholen. Leerlingen uit groep 3 t/m 8 deden mee aan de fittest en hun lengte en gewicht is gemeten, waarmee de Body Mass Index (BMI) is berekend. Op basis van de BMI is bepaald of kinderen een normaal gewicht hebben of onder- of overgewicht. Leerlingen uit de bovenbouw (groep 6, 7 en 8) vulden ook een vragenlijst in over sporten, bewegen, voeding en water drinken. Alle fittesten werden voor alle scholen afgenomen in de sporthal van DeetosSnel in de wijk Crabbehof. De resultaten uit de fittesten worden gekoppeld aan het BeweegABC, een leerlingvolgsysteem voor basisbeweegvaardigheid. Het BeweegABC maakt het voor de docent lichamelijk onderwijs mogelijk om sport- en beweegvaardigheid van kinderen over een langere periode te volgen en indien nodig kinderen door te verwijzen naar deskundigen. Elf deelnemende basisscholen Dordt-West Elf van de dertien basisscholen in Dordrecht-West deden dit schooljaar mee aan Doe ff Gezond. Het aantal deelnemende scholen is tot nu toe ieder jaar toegenomen: in het eerste jaar (11-12) deden negen scholen mee, in tien scholen. 94 deelname aan de fittesten Aan de fittesten deden 13 leerlingen uit groep 3 t/m 8 mee, ongeveer evenveel jongens (48) als meisjes (2). Volgens de leerlinglijsten van de scholen zitten dit schooljaar op de elf Doe ff Gezond scholen 1632 leerlingen in groep 3 t/m 8. In totaal deed 94 van de leerlingen mee aan de fittesten. Per school varieerde de deelname tussen 86 en 97, zie tabel: Deelname fittesten per school Scholen wijk aantal leerlingen deelnemers gr 3 t/m 8 OBS Mondriaan Krispijn Pius 1 Krispijn Montessori Kind Krispijn Centrum De Fontein Krispijn (Krispijn) Prins Bernard Krispijn 3 96 School De Albatros Wielwijk John F. Kennedy- Wielwijk school (Zuidendijk) De Fontein Wielwijk 4 93 (Wielwijk) Don Bosco Crabbehof 1 96 John F. Kennedy- Crabbehof school (Bosstraat) IBS Ikra Crabbehof totaal Dordt West brieven aan ouders Alle ouders/verzorgers van deelnemende leerlingen ontvingen in november 13 een brief met daarin de uitslagen van de fittest, de lengte en het gewicht van hun kind en de BMI. De jeugdverpleegkundige, die vanuit Careyn al betrokken is bij de scholen, nodigt (indien nodig) ouders uit om het gewicht van hun kind te bespreken over het gewicht van hun kind. Het verminderen van overgewicht is immers de belangrijkste doelstelling van Doe ff Gezond. Vier onderdelen fittest gunstiger Op vier van de acht onderdelen van de fittest scoren de leerlingen (iets) gunstiger dan vorig jaar: de shuttle run test, verticale sprong, gedeeltelijke sit-ups en de ooievaarsstand, zie figuur. Twee onderdelen bleven gelijk (3 meter sprint en basketbalworp) en op twee onderdelen werd iets ongunstiger gescoord (T-test en Sit & reach).

2 Gemiddelde scores fittesten alle Doe ff Gezond basisscholen (1 in 12 en 11 in ,2 24,3 16,6,3 2, 2,1 17,4 17,1 18, 21,3 1 3, 3,9 3, 3, 6,4 6,3 Shuttle run test Basketbal worp Ooievaar stand (s) 3 m. sprint (s) Gedeelteijke sit-ups Sit-and-reach (cm) T-test (s) Verticale sprong (cm) T-Test: behendigheid De deelnemer maakt zo snel mogelijk zijwaartse stappen tussen pylonen, die samen een T vormen. 3 meter sprint: snelheid De deelnemer sprint zo snel mogelijk van de startlijn naar de eindstreep (3 meter). Basketbal worp: BOVEnlichaamsterkte De deelnemer zit op de grond, gooit de basketbal met 2 handen en middels een borstworp, zo ver mogelijk. Verticale sprong: sprongkracht Deze oefening meet het vermogen om explosief te springen in verticale richting. De deelnemer buigt de knieën en springt vanuit stilstand zo hoog mogelijk. Gedeeltelijke sit-ups: buikspierkracht De deelnemer ligt op een mat met de armen langs het lichaam gestrekt en rolt langzaam het hoofd en de wervelkolom omhoog en weer omlaag. Sit-and-reach: lenigheid/ spierflexibiliteit De deelnemer zit op de grond met de benen volledig gestrekt en buigt zo ver mogelijk naar voren. Ooievaarstand: evenwicht De deelnemer probeert zo lang mogelijk in evenwicht te blijven staan op één voet. Shuttle run test: uithoudingsvermogen De deelnemer loopt zo lang mogelijk en met steeds hogere snelheid heen en weer tussen 2 lijnen die meter van elkaar liggen. Als de piep klinkt, moet de lijn aan de andere kant bereikt zijn. Na iedere minuut ( trap ) wordt de frequentie van de piepjes verhoogd. één op de drie leerlingen te zwaar Metingen van lengte en gewicht maken onderdeel uit van de fittest. Op basis van lengte en gewicht kan de Body Mass Index (BMI) worden berekend, waarbij rekening wordt gehouden met de leeftijd en het geslacht van kinderen. Met de BMI kunnen we bepalen of kinderen een normaal gewicht hebben, onder- of overgewicht of zelfs ernstig overgewicht (obesitas) hebben. In schooljaar is het percentage kinderen met matig en ernstig overgewicht 33,2. Eén op de drie leerlingen van groep 3 t/m 8 is dus te zwaar. In onderstaande tabel is te zien dat het matig overgewicht oploopt met de jaren; dat geldt niet voor het percentage kinderen met obesitas. Gewichtstatus per groep, 11 scholen onder normaal (matig) ernstig gewicht gewicht overgewicht overgewicht (obesitas) Groep 3 n (n=26) 6,9 66, 1,4 11,2 Groep 4 n (n=26) 2,3 63, 21,9 12,3 Groep n (n=28) 4,3 61,2 23,3 11,2 Groep 6 n (n=2) 4,8 61,6 2,2 8,4 Groep 7 n (n=246) 4,9 9,3 26, 9,8 Groep 8 n (n=237) 6,3 9,1 26,6 8, totaal n (n=111) 4,9 61,9 23, 1,2

3 Overgewicht licht gedaald t.o.v. 12 Wanneer we de tien basisscholen vergelijken die zowel dit jaar als vorig jaar meededen aan de Doe ff Gezond fittesten, is het percentage kinderen met overgewicht ten opzichte van vorig jaar licht gedaald. Het is met name het percentage kinderen met obesitas dat is gedaald (van 12,1 naar 1,), zie onderstaande figuur Overgewicht op de 1 Doe ff Gezond-scholen in 12 en 13 23,1 23,6 matig overgewicht 12,1 1, ernstig overgewicht 12 13,2 34,1 overgewicht totaal We moeten het overgewicht zeker nog enkele jaren blijven volgen voordat duidelijk wordt of de daling zich zal doorzetten. Vragenlijst De vragenlijst over sporten, bewegen, voeding en water drinken is ingevuld door 784 van de 799 leerlingen uit groep 6, 7 en 8 van de elf Doe ff Gezond scholen (98). Iets meer meisjes (2) dan jongens (47) vulden de vragenlijst in. Lidmaatschap sportvereniging gestegen Van de leerlingen uit groep 6 t/m 8 geeft 6 aan lid te zijn van een sportvereniging of sportclub. Dit percentage is licht gestegen ten opzichte van Lid van sportvereniging () Driekwart van de leerlingen traint één of twee keer per week. Een kwart van de leerlingen zegt drie keer per week of vaker te trainen. 6 Top 3 meest beoefende sporten Voetbal Vecht- en verdedigingssport Zwemmen, gymnastiek Bijna alle leerlingen vinden sporten (heel) leuk Bijna alle leerlingen (97) vinden sporten (heel) leuk. Dit is vergelijkbaar met 12, toen 98 van de leerlingen sporten (heel) leuk vond. Als ze zelf zouden kunnen kiezen, zou 62 van de leerlingen meer sporten dan ze nu doet. In 12 was dit percentage 6. Aan de leerlingen die niet aan sport doen, is gevraagd wat de reden daarvoor is. De meest genoemde reden om niet aan sport te doen, is ik vind andere dingen leuker om te doen. Top 6 Reden om niet aan sport te doen Ik vind andere dingen leuker om te doen 1 Het kost te veel geld 8 Ik moet nog heel lang wachten om lid te worden 7 De trainingstijden/wedstrijdjes komen niet uit 6 Ik vind trainingen/wedstrijdjes niet leuk 6 Mijn ouders/broertjes/zusjes sporten ook niet 4

4 Meer leerlingen met zwemdiploma Van de leerlingen uit groep 6, 7 en 8 heeft een kwart (nog) geen zwemdiploma. Dit percentage is gedaald ten opzichte van vorig jaar, toen één derde van de leerlingen nog geen zwemdiploma had. Het percentage leerlingen dat een zwemdiploma heeft, neemt waarschijnlijk nog toe, want 14 zit nog op zwemles Beeldschermtijd gelijk gebleven Iets meer dan de helft van de leerlingen (4) zit dertig minuten tot twee uur per dag voor een beeldscherm (tv, pc, DVD); 16 doet dat korter dan een half uur per dag en 3 twee uur of langer. Deze percentages zijn vergelijkbaar met 12. Meer leerlingen ontbijten dagelijks De meerderheid van de leerlingen ontbijt iedere dag en de helft van de leerlingen eet iedere dag fruit. Ten opzichte van 12 zijn beide percentages gestegen. 37 van de leerlingen eet iedere dag groente, dit is vergelijkbaar met vorig jaar Ontbijt, fruit- en groenteconsumptie Iedere dag ontbijten 73 8 Nooit ontbijten 4 Elke dag fruit 44 1 Nooit fruit 7 4 Twee of meer stuks fruit per dag Elke dag groente Nooit groente Heeft geen zwemdiploma () Zit op zwemles () Meerderheid altijd lopend/fietsend naar school De meeste leerlingen (7) gaan altijd lopend of fietsend naar school. Slechts 13 doet dat nooit. Dit is vergelijkbaar met vorig jaar, toen 66 altijd lopend of fietsend naar school kwam en 14 nooit. Leerlingen die niet lopend of fietsend naar school gaan, geven als belangrijkste reden: slecht weer (22), gevolgd door school ligt te ver weg (1) en ouders vinden het niet veilig (8). Helft leerlingen speelt (bijna) iedere dag buiten De helft van de leerlingen speelt (bijna) iedere dag buiten. Leerlingen geven als belangrijkste reden om niet buiten te spelen: er zijn te weinig speeltoestellen (11), ik vind computeren leuker (9) en ik blijf liever binnen (9) Buitenspelen () 36 (Bijna) iedere dag 2- dagen per week (Bijna) nooit Water wordt meer gedronken Eén op de vijf leerlingen neemt water mee naar school als pauzedrankje. Dit percentage is gestegen ten opzichte van 12. Veel leerlingen (43) nemen een pakje zoals Wicky of Roosvicee mee naar school. Dit percentage is gedaald ten opzichte van vorig jaar, toen was dit nog 61. Top van pauzedrinken een pakje zoals Wicky of Roosvicee 2. appelsap of sinaasappelsap 3. water 4. melk of halfvolle chocomelk. yoghurtdrank, Fristi, Yogo yogo Meer leerlingen nemen fruit of groente mee De meerderheid van de leerlingen neemt als tussendoortje (voor in de pauze) brood mee naar school. Het aantal leerlingen dat groente of fruit mee naar school neemt, is toegenomen sinds Top van tussendoortjes brood 2. fruit 3. gezonde koek, bv. Evergreen, Sultan 4. groente. ongezonde koek, bv. stroopwafel, koek met chocolade

5 Veel scholen hebben regels over tussendoortjes 82 van de leerlingen zegt dat er regels over tussendoortjes zijn op hun school. Dit is vergelijkbaar met van de leerlingen zegt dat er op hun school regels zijn over traktaties. Dit is iets minder dan vorig jaar, toen 3 zei dat er regels over traktaties waren. Ervaren gezondheid (heel) goed De meerderheid (83) van de leerlingen ervaart zijn of haar eigen gezondheid als goed of heel goed. 13 geeft als oordeel over zijn/haar gezondheid gaat wel. De ervaren gezondheid is onveranderd ten opzichte van 12. Water wordt vooral tijdens sporten gedronken De meerderheid van de leerlingen zegt meer dan drie glazen Ervaren gezondheid () water per dag te drinken. De helft van de leerlingen geeft aan 1 tot 2 glazen zoete dranken per dag te drinken. Leerlingen geven aan dat zij vooral water drinken tijdens het sporten () gevolgd door als ik thuiskom van school (4) en tijdens de gymles (46). Leerlingen zeggen vooral zoete dranken te drinken op feestjes (6) gevolgd door als ik thuiskom van school (41) en tijdens het televisiekijken (39) Drinkgedrag () (Heel) goed Gaat wel Niet zo best/slecht 1 2 Nooit 1 tot 2 glazen per dag Meer dan 3 glazen per dag Zoete dranken Water

6 vervolgacties op de doe ff gezond-scholen vanaf september 13 - alle ouders/verzorgers hebben een brief gekregen met de resultaten van de fittesten en de lengte, het gewicht en de bmi van hun kind. - naar aanleiding van het meten en wegen tijdens de fittesten heeft de jgz-verpleegkundige van careyn de kind-dossiers gescreend van kinderen die overgewicht hebben (ca. dossiers). daarna zijn persoonlijke gesprekken gevoerd met bijna ouders en kinderen, heeft de verpleegkundige kinderen doorverwezen naar een kinderarts en/of huisarts en naar de doe ff gezond-schooldiëtist. - iedere doe ff gezond-school kan de doe ff gezondschooldiëtist gaan inzetten, met individuele doorverwijzing (vragen over (gezond) eten, gezond gewicht, persoonlijk advies en/of persoonlijke begeleiding) en groepsbijeenkomsten (workshops of informatiebijeenkomsten voor groepsleerkrachten, ouders, oudercommissies, overblijfhulpen, enz.), - Kinderen kunnen in de buurt onder andere deelnemen aan naschoolse activiteiten zoals de Wijksportclubs, sportclubs in jouw buurt! en Kinderresto vanharte. - gedurende het schooljaar vinden schoolsportevenementen en sportgastlessen plaats. - in 14 gaat gestart worden met het jogg-thema gratis bewegen, gewoon doen! - de doe ff gezond-scholen gaan aan de slag om uiterlijk in schooljaar 1-16 het vignet gezonde school te behalen - daarnaast nog véél meer activiteiten op de doe ff gezond-scholen en in de wijken! DOE FF GEZOND BEWEEGT DE DORDTSE JEUGD NAAR EEN GEZONDE LEEFSTIJL Overgewicht is in Nederland een groeiend probleem. Dordrecht is daar helaas geen uitzondering op. Zo hebben in Dordrecht-West relatief veel kinderen (ernstig) overgewicht. Om de Dordtse jeugd op een gezond gewicht te krijgen, is het programma Doe ff Gezond gestart. Doe ff Gezond kiest in haar aanpak voor JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht). Dit houdt in dat zij met een intersectorale en meerjarige aanpak het verschil wil gaan maken. Doe ff Gezond activeert alle partijen in Dordrecht om gezond eten en bewegen voor jongeren gemakkelijk en aantrekkelijk te maken. Ze is de spin in het web tussen ouders, gezondheidsprofessionals, scholen, bedrijven, sportverenigingen en gemeente. Voor de periode 11-1 ligt de focus van Doe ff Gezond op de wijken Krispijn, Crabbehof en Wielwijk. Elf scholen in deze wijken doen mee aan (activiteiten van) Doe ff Gezond. doe ff gezond is een initiatief van sportbedrijf dordrecht en dienst gezondheid & jeugd (ggd zhz) in opdracht van gemeente dordrecht. de fittesten werden georganiseerd in samenwerking met: Doe ff Gezond Contact: Postbus 8 33 AA Dordrecht T Opmaak: Diezign