Pre- en postoperatieve begeleiding in de praktijk

Transcriptie

1 Pre- en postoperatieve begeleiding in de praktijk Buik- en thoraxchirurgie Bert Strookappe MSc Fysiotherapeut Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede Utrecht, 16 december 2011

2 Inhoud presentatie Preoperatieve screening en behandeling Inhoud Fysiotherapeutische parameters Evaluatie en Interventie Postoperatieve behandeling en monitoring Doel Inhoud Herstel

3 conditie Rationale Kritische zone operatie tijd

4 Preoperatief trainen wanneer? Risicofactoren medisch domein COPD / hartfalen OR 2.36 Smetana e.a Diabetes Mellitus OR 8.01 Roken OR 4.78 Leeftijd (>70) OR 3.90 Algemene risicofactoren Risicofactoren domein fysiotherapie Aerobe capaciteit (VO₂max) Benzo e.a Pulmonale functies Dronkers e.a Functionele afhankelijkheid OR Arozullah e.a. 2000

5 Fysiotherapeutische screening I PROFYT 3 Pulmonale functies MIP (maximal inspiratory pressure) kracht Incidentie PPC s lager bij > MIP Hulzebos e.a. 2006, Dronkers e.a <85% van voorspelde waarde ademspiertraining (protocol) Ouderen zijn trainbaar (p<0.001) Dronkers e.a.2010 RMA (respiratory muscle analyser) uithoudingsvermogen Ouderen zijn trainbaar, > 50% toename (p<0.001)

6

7 Fysiotherapeutische screening II PROFYT 3 Functionele testen TUG (timed up and go test) >12 seconden indicatie training? CRT (chair rise time) > 60 seconden indicatie training?

8 Fysiotherapeutische screening III PROFYT 3 Inspanningsvermogen Aerobe capaciteit (VO₂max ml.kg -1.min -1 ) is een sterke voorspeller > 20 ml.kg -1.min -1 Benzo e.a Strookappe e.a. (meta-analysis in progress) Hoe bepaal je aerobe capaciteit bij deze specifieke patiëntengroep? Alternatief? Stair Climbing Test Koegelenberg e.a.2008, Brunelli e.a first stage screening test

9

10 Hoogte in 1 minuut > 15 meter = VO₂max 20 ml.kg-1.min-1

11 Preoperatieve screening - praktisch Screening ± 2 weken voor operatie Alle patiënten > 60 jaar electieve colonchirurgie n>130 / jaar, 50% in aanmerking (deel)interventie Logistiek: centrale rol colon-care verpleegkundige Duur: minuten per patiënt Uitvoering testen: tailored screening Haalbaarheid / uitvoerbaarheid testen (MIP, RMA, functioneel) SCT Ervaringen patiënten Screening / Training

12 Preoperatieve interventie Beweegadvies bevindingen LAPAQ IMT - Inspiratory Muscle Training volgens protocol Hulzebos e.a Specifieke training Gericht op specifieke uitkomsten preoperatieve screening Trainen in eerste lijn na screening ziekenhuisfysiotherapeut? PERIPAD LPC PROJECT Ziekenhuis Gelderse Vallei Ede

13 Rol klinische fysiotherapie Buik- en thoraxchirurgie Direct postoperatief monitoren pulmonale functies Inspectie / onderzoek Ademhalings-oefentherapie Houding (FRC) DBEX / FET Postoperatief mobiliseren Initiëren mobilisatiefase Invulling opbouw mobilisatie Monitoren tijd uit bed / dag Monitoren beloop Normaal beloop / afwijkend beloop Vroegtijdige signalering!

14 Normaal of afwijkend beloop? Misselijkheid ontregelde bloedsuikers Peristaltiek bloedverlies Oedemen zuurstofbehoefte productieve hoest VEGETATIEVE ONTREGELING verminderde spierkracht verminderde eetlust braken Delier PIJN desoriëntatie slapeloosheid

15 Mogelijke complicaties Pulmonaal Atelectase Pneumonie (9-40%) Respiratoire insufficiëntie (<5%) Cardiaal Ritmestoornissen Gastro-intestinaal ileus Chirurgisch Wondproblematiek (oppervlakkig) Ontsteking / vertraagde genezing Platzbauch Naadlekkage (inwendig) Sepsis

16 Vroege signalering complicaties Aanvullingen medische vroeg-diagnostiek door Fysiotherapeut Pulmonale complicaties (toename) sputumretentie verminderde inspanningstolerantie (tov voorgaande dagen) verminderde inspiratoir volume (ademtrainer / Voldyne) desaturatie bij inspanning (>4%) Gastro-intestinaal bolle buik / pijn buik mobiliseren verergerde lusteloosheid / verminderde eetlust / afwezigheid flatus Cardiaal verminderde inspanningstolerantie (tov voorgaande dagen) algemeen onwelbevinden / vegetatieve ontregeling Irregulaire pols / moeilijk meetbare pols met pulseoximeter Oedemen / gewichtstoename

17 Normaal herstel na de klinische fase PROFYT 3 ZGV Geen complicaties 3 maanden na ontslag Scores testen vergelijkbaar Leidy 1994

18 Uitzonderlijk gecompliceerd Intensive Care Kleine groep grote gevolgen Fysieke achteruitgang katabole status

19 Herstel na gecompliceerd beloop / IC Steeds meer patiënten overleven periode van critical illness Belangrijkste morbiditeit na Intensive Care opname is ICUacquired weakness Schweickert et al. 2009, Morris 2008, Bailey 2006 Substantiele functionele beperkingen 1 week na IC-opname (73% loopt niet, 30% cognitieve problemen) Van der Schaaf et al Fors verminderde (irreversibele) HRQoL Herridge 2003, McHugh 1994, Hopkins 2005

20 Herstel na klinische fase Bij gecompliceerd beloop Gecompliceerd beloop 3 maanden na ontslag Scores testen lager Volledig herstel mogelijk? SF-36: <60% pred. na 1 jaar 6 MWD: <65% pred. na 1 jaar Incomplete physical recovery in 1 year (SF-36-PF) Threshold 60% 3 months Van der Schaaf e.a. 2009

21 Herstel na klinische fase Bij gecompliceerd beloop Prognostiek herstel van der Schaaf et al Ziektespecifieke karakteristieken matig voorspellend (10%) LOS ICU matig voorspellend SF-36 PF goed voorspellend (SF36PF <60%) Herstelcurve Herstel langdurig Langdurige monitoring herstel door fysiotherapeut? Langdurige interventie door fysiotherapeut 1 e lijn? Preoperatieve uitgangssituatie patiënt belangrijk screening als referentie bekend bij FT 1 e lijn Ketenzorg (perioperatief begeleidingstraject) LPC PERIPAD ZGV

22 Vragen?