Netwerkbijeenkomst Masseurs Netwerk Nederland DE FROZEN SHOULDER TJITTE KAMMINGA

Transcriptie

1 Netwerkbijeenkomst Masseurs Netwerk Nederland DE FROZEN SHOULDER TJITTE KAMMINGA

2 TJITTE KAMMINGA Ex-docent fysiotherapie Hogeschool Leiden Fysiotherapeut / manueel therapeut Ex-trainer Haagatletiek en zelf actief fietser Auteur Hardlopen zonder blessures (2000) Auteur Tennis zonder blessures (2003) Auteur De nieuwe warming-up (2011) 2

3 DOELSTELLING KENNIS EN INZICHT IN: WAT IS DE FROZEN SHOULDER? OORZAKEN? FASERING? KLACHTEN? DIAGNOSTIEK? PROGNOSE? BEHANDELING. 3

4 WELKE BIJDRAGE KAN DE SPORT(ZORGMASSEUR LEVEREN EN IN WELKE FASE? 4

5 ANDERE BENAMINGEN PERI-ARTHRITIS HUMEROSCAPULARIS (PHS) EARLY CAPSULITIS CAPSULITIS ADHESIVA PAINFUL CAPSULITIS STIFF SHOULDER 5

6 DEFINITIE DE FROZEN SHOULDER, DE TWEEDE FASE VAN EEN CAPSULITIS ADHESIVA, IS EEN AANDOENING VAN HET GLENOHUMERALE GEWRICHT GEKARAKTERISEERD DOOR EEN ZIEKTEDUUR VAN MEER DAN 3 MAANDEN EN MULTIDIRECTIONELE BEPERKING VAN DE PASSIEVE SCHOUDERMOBILITEIT VAN MEER DAN 50% IN HET GLENOHUMERALE GEWRICHT IN ABDUCTIE, ANTEFLEXIE EN/OF EXOROTATIE. 6

7 STERK BEPERKTE SCHOUDER: ABDUCTIE 7

8 STERK BEPERKTE SCHOUDER: EXOROTATIE 8

9 STERK BEPERKTE SCHOUDER: ANTEFLEXIE 9

10 WAT IS HET? IS EEN AANDOENING VAN DE SCHOUDER DIE VNL. VOORKOMT TUSSEN JAAR EN MEESTAL ONTSTAAT ZONDER DUIDELIJK AANWIJSBARE OORZAAK. PRIMAIRE FROZEN SHOULDER SECUNDAIRE FROZEN SHOULDER 10

11 OORZAKEN SECUNDAIRE FROZEN SHOULDER TRAUMA INACTIVITEIT DIABETES MELLITUS SCHILDKLIERAANDOENINGEN M. PARKINSON HEMIPLEGIE LONGTOPTUMOREN 11

12 FASERING KENMERKEND: 3-FASIG VERLOOP: DE FREEZING FASE DE FROZEN FASE DE THAWING FASE 12

13 TIJDSFASERING 13

14 FREEZING FASE KENMERKEN: PIJN, M.N. IN REGIO M.DELTOIDEUS NACHTELIJKE PIJN PIJN BIJ LIGGEN OP DE SCHOUDER PIJN BIJ ACTIEF BEWEGEN DUUR WEKEN (TOT 9 MNDN!) 14

15 15

16 16

17 Meetinstrumenten (Fase 1) Aanbevolen meetinstrumenten in fase 1: Tampa schaal voor Kinesiofobie (TSK) Patiënt Specifieke Klachten (PSK) Numeric Rating Scale (NRS) Visual Analoge Scale (VAS) 17

18 TSK VRAGENLIJST VOOR BEWEGINGSANGST 17 VRAGEN, bv.: Ik ben bang om bij het doen van lichaamsoefeningen letsel op te lopen. Als ik me over de pijn heen zou zetten, dan zou hij erger worden. Mijn lichaam zegt me dat er iets gevaarlijk mis mee is. Mijn pijn zou waarschijnlijk minder worden als ik lichaamsoefeningen zou doen. Mijn gezondheidstoestand wordt door anderen niet serieus genoeg genomen. Door mijn pijnprobleem loopt mijn lichaam de rest van mijn leven gevaar. ENZ. 18

19 PSK 0 in bed liggen 0 omdraaien in bed 0 opstaan uit bed 0 opstaan uit een stoel 0 gaan zitten op een stoel 0 wandelen 0 hardlopen 0 het dragen van een voorwerp 0 iets oprapen van de grond 0 tillen 0 op bezoek gaan bij familie, vrienden of kennissen 0 uitvoeren van hobby s 0 uitvoeren van huishoudelijk werk 0 sporten 0 andere activiteiten 19

20 NRS 20

21 VAS Markeer met een duidelijke pen op onderstaande lijn hoeveel pijn u heeft ervaren afgelopen week. Geen pijn Zeer hevige pijn Markeer met een duidelijke pen op onderstaande lijn hoeveel stijfheid u heeft ervaren afgelopen week. Geen stijfheid Zeer erge stijfheid 21

22 DE BEPERKING 22

23 BEHANDELING INFORMEREN, UITLEGGEN EN ADVISEREN. BEHANDELING THORAX, CWK EN TWK. ZEER MILDE SEDERENDE PRIKKEL. ALLEEN MAAR PIJNSTILLEND EN ONTSPANNEND. GEEN PIJN NA BEHANDELING! 23

24 INFORMEREN / ADVISEREN OVER BELOOP OVER TIJDSDUUR WAT WEL, WAT NIET: WEL: BINNEN PIJNGRENS NIET: ABRUPT / EXPLOSIEF BEW.,TILLEN, REP. BEW. E.D. NB. BELASTING/BELASTBAARHEID 24

25 BEHANDELLOKATIES CWK EN OMLIGGENDE SPIEREN TWK EN OMLIGGENDE SPIEREN RIBBEN/THORAX M. LATISSIMUS DORSI 25

26 FROZEN FASE KENMERKEN: PROGRESSIEVE BEW. BEPERKING PIJN BIJ BEWEGEN MINDER OP VOORGROND PIJN IN RUST/ S NACHTS NOG WEL HEFTIG ALZIJDIGE BEWEGINGSBEPERKING DUUR 4-9 MAANDEN 26

27 27

28 Meetinstrumenten (Fase 2) Aanbevolen meetinstrumenten in fase 2: Patiënt Specifieke Klachten (PSK) Numeric Rating Scale (NRS) Visual Analoge Scale (VAS) DASH 28

29 DASH Een dichte of een nieuwe pot openen Schrijven Een sleutel omdraaien Koken Een zware deur openen Een voorwerp op een plank boven uw hoofd plaatsen Zwaar huishoudelijk werk doen (bv. tegels afwassen, vloeren schrobben) Tuinieren Bed opmaken Boodschappentas of aktetas dragen Een zwaar voorwerp dragen (meer dan 5 kg) Een lamp boven uw hoofd verwisselen 29

30 BEHANDELING INFORMEREN, UITLEGGEN EN ADVISEREN. BEHANDELING THORAX, CWK EN TWK EN SCHOUDER. MILDE PRIKKEL. MOBILISEREND. PIJNSTILLEND EN ONTSPANNEND. MAX 4 U PIJN NA BEHANDELING. 30

31 BEHANDELLOKATIES CWK EN OMLIGGENDE SPIEREN TWK EN OMLIGGENDE SPIEREN RIBBEN/THORAX M. LATISSIMUS DORSI SCHOUDER ZELF 31

32 THAWING FASE KENMERKEN: VERDWIJNEN ONTSTEKINGSVERSCHIJNSELEN TOENAME IN MOBILITEIT VERDWIJNEN VOORAL PIJN DUUR: 8 WEKEN - 2 JAAR 32

33 Aanbevolen meetinstrumenten in fase 3 Patiënt Specifieke Klachten (PSK) Numeric Rating Scale (NRS) Visual Analoge Scale (VAS) DASH 33

34 BEHANDELING INFORMEREN, UITLEGGEN EN ADVISEREN. BEHANDELING THORAX, CWK EN TWK EN SCHOUDER. VOORAL GERICHT OP HERSTEL MOBILITEIT. INTENSIEVE PRIKKEL. AFNEMENDE PIJN BINNEN 24 U NA DE BEHANDELING. 34

35 BEHANDELLOKATIES CWK EN OMLIGGENDE SPIEREN TWK EN OMLIGGENDE SPIEREN RIBBEN/THORAX M. LATISSIMUS DORSI SCHOUDER ZELF 35

36 DOELSTELLING KENNIS EN INZICHT IN: WAT IS DE FROZEN SHOULDER? OORZAKEN? FASERING? KLACHTEN? DIAGNOSTIEK? PROGNOSE? BEHANDELING. 36

37 KLACHTEN PIJN (FREEZING + FROZEN FASE) IMMOBILITEIT FUNCTIEVERLIES 37

38 WAT GEBEURT ER? REEELE KRIMP VAN HET KAPSEL? VERDWIJNING VAN MATRIX? VERKLEVING VAN COLLAGENE VEZELS? 38

39 LIG. CORACOHUMERALE 39

40 KAPSELVERANDERINGEN 40

41 41

42 PATHOLOGISCHE VERANDERINGEN ADHESIES LIG. CORACOHUM. IS BEVROREN IN VERKORTE POSITIE INFLAMMATIE SYNOVITIS DEMINERALISATIE VAN HET BOT FIBROSERING VAN HET KAPSEL 42

43 COLLAGEEN BINDWEEFSEL 43

44 ADHESIES VAN HET KAPSEL LINKS: KAPSEL ZONDER VERKLEVING RECHTS: KAPSEL MET VERKLEVING 44

45 DEMINERALISATIE / OSTEOPOROSE nl Netwerkbijeenkomst de Frozen Shoulder 45

46 DEMINERALISATIE / OSTEOPOROSE

47 47

48 EVENTUEEL AANVULLEND ONDERZOEK BLOEDONDERZOEK RADIOLOGIE: X-RAY BOTSCAN ARTHROGRAFIE (CRITERIA VAN NEVIASER: VERMINDERD GEWRICHTSVOLUME, ONREGELMATIGE AFLIJNING VAN HET GEWRICHT, VARIABELE VULLING VAN DE BICIPITALE PEESSCHEDE) MRI 48

49 PROGNOSE SELF-LIMITING DISEASE TOT 7 JAAR! GEEN/GERINGE MOBILITEITSBEPERKING GEEN/GERINGE FUNCTIEBEPERKING 49

50 BEHANDELING INFORMEREN EN ADVISEREN ANALGETICA CORTICOSTEROIDEN FYSIOTHERAPIE MOBILISATIE ONDER NARCOSE OK: KLIEVEN LIG. / VERKLEVINGEN 50

51 CORTICOSTEROIDEN PER INJECTIE (BICEPS, BURSA, E.D.) ONDER ECHOBEGELEIDING! TER PIJNSTILLING TER VERBETERING VAN DE FUNCTIE WEINIG EENDUIDIGHEID HET MIDDEL IS NIET ALLEEN ERGER DAN DE KWAAL, HET MIDDEL VERERGERT DE KWAAL. 51

52 WELKE BIJDRAGE KAN DE SPORT(ZORG)MASSEUR LEVEREN EN IN WELKE FASE? 52

53 INFORMEREN / ADVISEREN OVER BELOOP OVER TIJDSDUUR WAT WEL, WAT NIET: WEL: BINNEN PIJNGRENS NIET: ABRUPT / EXPLOSIEF BEW.,TILLEN, REP. BEW. E.D. NB. BELASTING/BELASTBAARHEID 53

54 DOEL: - PIJNSTILLING - MOBILISEREN - SEDEREN - ACTIVEREN LOKATIE: - TWK - CWK - THORAX - SCHOUDER - M. LATISSIMUS DORSI - MM. PECTORALES - M. TRAPEZIUS - M. DELTOIDEUS Netwerkbijeenkomst De Frozen Shoulder 54

55 ANALGETICA NSAID S PARACETAMOL 55

56 MOBILISEREN BINNEN PIJNGRENS ARTHROKINEMATICA: HUMERUS T.O.V. SCAPULA AC-GEWRICHT (SC-GEWRICHT) M.N. EXOROTATIE, ABDUCTIE EN ANTEFLEXIE ONDER NARCOSE 56

57 LITERATUUR DR. JAN DEREK STENVERS, DE PRIMAIRE FROZEN SHOULDER DR. ERIC VERMEULEN, LUMC RICHTLIJN FROZEN SHOULDER PUBMED COCHRANE LIBRARY 57

58 VRAGEN???? 58