Arbeidsongeschiktheid en beperkingen van patiënten met somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK)

Transcriptie

1 Arbeidsongeschiktheid en beperkingen van patiënten met somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Kristel Weerdesteijn & Frederieke Schaafsma BG dagen

2 Disclosure Affiliaties Afdeling Sociaal Medische Zaken (SMZ), UWV Kenniscentrum voor verzekeringsgeneeskunde (KCVG), AMC-UMCG-UWV- Afdeling sociale geneeskunde en het EMGO+ Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg, Conflicten Bovenstaande organisaties hebben geen rol in de analyse en de interpretaties van de data; er is geen sprake van conflict of interest

3 Inhoud Achtergrond SOLK en voorkomen Casuïstiek Inhoud en resultaten onderzoek

4 SOLK Somatisch On(voldoende) Verklaarde Lichamelijke Klachten Voorbeelden o Prikkelbare darm syndroom Chronische Pijn o Fibromyalgie Dysmenorroe o Whiplash Chronisch Vermoeidheids Syndroom Verklaringsmodellen o o o o o o Sensitisatie Biopsychosociaal model Draagkracht/draaglast model Stressmodel Perceptueel-cognitieve invalshoek Neurobiologische modellen

5 SOLK Curatieve sector 40-60% Self limiting of herstel < 1 jaar; 20 30% klachten > 1 jaar Vaak veel & ernstige klachten, die leiden tot; Veel fysieke beperkingen Dysfunctie op meerdere gebieden Langdurig ziekte verzuim In NL 15% langdurig ziekte verzuim door ernstige SOLK 20% van WIA beoordelingen SOLK Van deze groep 44% WIA uitkering; < 50% hervat in werk In andere Europesche landen 5 8% langdurige uitkeringen

6 SOLK Ziekgemelde werknemers met ernstige SOLK (PHQ>15): Meer psychiatrische co-morbiditeit Meer gezondheidsangst en meer distress Beperkt voelen op alle terreinen van functioneren als fysiek, mentaal, sociaal e.d. Lifelines onderzoek; mensen waarvan 11% functional somatic syndromes Ernst van de beperkingen komen overeen met beperkingen van mensen die wel diagnose hebben

7 SOLK

8 SOLK BA richtlijnen: - Vermindering van tilbelasting ikv rugklachten - Rugklachten - KANS Verzekeringsgeneeskundige protocollen - Aspecifieke rugklachten - WAD - Chronische schouderklachten - CVS STECR werkwijzers: - Somatisatie - KANS - Lage rugklachten - MAOC - Zorg standaard (volgt dit jaar) Multidisciplinaire richtlijnen - o.a. SOLK en somatoforme stoornissen NHG standaarden - o.a. SOLK

9 Behandelen en Begeleiden 3-stappenplan: Anamnese; SCEGS-model, LO of AO Nagaan of het SOLK is of (mogelijk) een psychiatrische of andere stoornis is (onderliggende pathologie?) Nagaan welke factoren (mogelijk) de klachten in stand houden of bevorderen Behandeling; Tweesporenbeleid met: Monitoring van de klachten; bij veranderingen herhalen van de diagnostiek Psychosociale aspecten in kaart brengen en de patiënt begeleiden in het omgaan met de klachten

10 Behandelen en Begeleiden Multidisciplinair interventieplan opstellen; Stem met de curatieve sector af over behandelmogelijkheden Maak zn een verwijzing als er sprake is van stagnatie door verminderde fysieke belastbaarheid of psychiatrische comorbiditeit Let op cq oplossen van persoonlijke, sociale en maatschappelijke problemen Geen gouden standaard, wel beste advies; Stepped care; Educatie/voorlichting (leefstijl)/gedragsregels, medicatie (bv. pijn, antidepressiva, vezels), graded activity (tijdcontingent opbouwen) Verwijzing 1e lijn: oefentherapie (fysieke training) en/of CGT Verwijzing 2e lijn: multidisciplinaire behandeling

11 Beoordelen 4 kerntaken bij de beoordeling: Sociaal-medische vg Functionele mogelijkheden: schade bij bewegen en belasten? Verwachten beloop Behandeling en begeleiding MAOC: Ongeschiktheid moet een rechtstreeks en medisch objectief vast te stellen gevolg zijn van ziekte of gebrek

12

13 Casus Klachten nek en bovenste extremiteiten: Vrouw, 29 jaar, apothekersassistente 32 u/w, rechtshandig Klachten: pijn in nek, schouder, arm en borst links Beperkingen: tillen, schrijven, pc, autorijden, kracht zetten, wringen, bewegingen en stand houden LO: veel pijn bij druk en bewegen AO: MRI nek en schouder, X-thorax, X-arm: gb Behandeling: fysiotherapie, zwachtelen en psychotherapie

14

15 Arbeidsongeschiktheid Europa

16 Methode Deelnemers Bedrijfsartsen van een landelijke arbodienst Verzekeringsartsen van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) Methode 9 video casus van +/ min Nagespeelde consulten van SOLK-patiënten uit een Noorse huisartsen praktijk vertaald en ondertiteld Consulten met verschillende klachten, leeftijd, werkzaamheden en co-morbiditeit

17 Vragenlijst 4 categorieën van arbeids(on)geschiktheid o Geen ziekmelding o Gedeeltelijke ziekmelding; kan eigen werkzaamheden verrichten o Gedeeltelijke ziekmelding; kan aangepaste werkzaamheden verrichten o Volledige ziekmelding (de patiënt heeft (tijdelijk) geen mogelijkheden) Voor elke casus werd de artsen vervolgens gevraagd o Max 3 mogelijke diagnoses aan te geven o De oorzaak van de klachten en van het verzuim te duiden o Het werkvermogen te beoordelen

18 Achtergrond andere artsen Zelfde 9 video s aan huisartsen laten zien uit; o Zweden (29) o Noorwegen (56) o Frankrijk (46) o Denemarken Zelfde vragenlijst ingevuld BA en VA uit NL samen genomen (93 totaal) In Noorwegen en Nederland man > vrouw, andere landen andersom De artsen in Noorwegen en Denemarken waren het jongst BA en VA uit NL langste werkervaring

19 Verschil VA/BA tov andere artsen

20 Verschil VA/BA tov andere artsen De verschillen tussen de artsen kunnen mogelijk door meerdere factoren verklaard worden, zoals bijvoorbeeld; - Opleiding/specialisme van de arts - Handvatten/richtlijnen - Wet- en regelgeving - Taken van de arts - Cultuur

21 Verschil achtergrond VA-BA Geslacht BA (N=50) VA (N = 43) N (%) N (%) Man 24 (48) 28 (65) Vrouw 26 (52) 15 (35) Leeftijd <40 2 (4) 10 (23) (76) 22 (51) >60 10 (20) 11 (26) Werkervaring (jaren) <10 5 (10) 12 (28) (52) 17 (39) >20 19 (38) 14 (33)

22 Verschil VA-BA

23 Verschil VA-BA 72% geeft psychische diagnose Psychische (54%) of multidisciplinaire (24%) behandeling Bij gedeeltelijke of gehele ziekmelding vaker o o o o een psychische diagnose Beperkingen op persoonlijk en sociaal functioneren, statische houdingen en de noodzaak voor het aanpassen van de omgeving Verminderde gezondheidheidstoestand en een verminderd werk vermogen Stelling prive leven is de grootste oorzaak voor de klachten vaker door BA Bij geen ziekmelding vaker o o beperkingen op fysiek gebied Beoordeling dat de patiënt niet gemotiveerd is voor werk

24 Conclusie Beoordeling van alle artsen in dezelfde richting Verschil - Nederlandse BA en VA vonden patiënten met SOLK wat minder vaak arbeidsongeschikt dan huisartsen Europa - VA geeft vaker geen arbeidsongeschiktheid dan gedeeltelijk of geheel tov BA - Wanneer geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschiktheid wordt aangegeven is de BA vaker eens met de stelling dat de klachten veroorzaakt worden door privé

25 Hoe nu verder?

26 Beoordelen functioneren Gemodificeerde Delphi studie 4 casus richtinggevend o Buikklachten Klachten rug & onderste extremiteiten o Hoofdklachten Klachten nek & bovenste extremiteiten Samenvatting van de richtlijnen, protocollen en literatuur 78 items werk gerelateerd functioneren, gebaseerd op: o De functionele mogelijkheden lijst (FML) o The International Classification of Functioning (ICF)

27 Item lijst

28 Item lijst

29 Item lijst

30 Casus Klachten rug en onderste extremiteiten: Man, 39 jaar, dienstenplanner 40 u/w Klachten: pijn in heupen, rug en benen Beperkingen: auto rijden, zitten, staan, lopen, tillen, bukken LO: loopt moeizaam met rollator, geen bewegingsbeperking of krachtsverlies, vnl. pijn AO: MRI rug en heupen, vaatonderzoek, EMG, lab: gb Behandeling: orthomanuele therapie gehad, nu verwijzing somatiek en psyche

31 Gemodificeerde Delphi studie 15 experts op het gebied van SOLK: o Verzekeringsartsen Bedrijfsartsen o Huisartsen Psychiaters o Revalidatieartsen 2 rondes Beoordelen mate van consensus per item per casus Onvoldoende consensus (<75%) item naar volgende ronde

32 Gemodificeerde Delphi studie

33 Resultaten Aantal items met consensus, per casus ( ) Categorie items Totaal items Een Twee drie vier Persoonlijk functioneren Sociaal functioneren Dynamische bewegingen Statische houdingen Aanpassing van de omgeving Werktijden Totaal Op 49 van de 78 items consensus op alle casus 2 items totaal geen consensus op alle casus -Uren p/d en uren p/w

34 Resultaten Uren per dag

35 Resultaten Uren per week

36 Resultaten Totaal items consensus Totaal items beperkt Totaal items Hoofd Nek Buik Rug Persoonlijk functioneren (8) 13 (0) 14 (0) 12 (2) Sociaal functioneren (4) 12 (0) 12 (0) 12 (0) Dynamische bewegingen (1) 22 (5) 26 (0) 23 (9) Statische houdingen 9 8 (0) 7 (2) 9 (1) 7 (5) Aanpassing van de omgeving 8 8 (2) 8 (2) 8 (2) 7 (2) Werktijden 6 3 (1) 3 (0) 3 (0) 3 (0) Totaal (16) 65 (9) 72 (3) 64 (18) Van de 49 items met consensus op alle casus; Alle klachten op 20 items consensus score 0 1 item (trillingsbelasting) consensus score 1 op alle klachten

37 Resultaten Nekklachten geen consensus op tillen en dragen, wel iig beperkende score Tillen Dragen

38 Resultaten Rugklachten geen consensus op zitten tijdens het werk Wisselt van score 0 tot 4 in ernst Zitten tijdens het werk - Totale duur per (werk)dag

39 Resultaten

40 Resultaten

41 Resultaten

42 Casus Klachten hoofd: Vrouw, 52 jaar, verkoopster modezaak 20 u/w Klachten: vermoeid, hoofdpijn, duizelig en tinnitus Beperkingen: prikkelarme omgeving, geen spanning, slecht kunnen focussen LO: passief agressief, op de fiets gekomen AO: MRI cerebrum, evenwichtstesten, audiologie: gb Behandeling: revalidatietraject gehad

43 Conclusie Gemodificeerde Delphi studie; 49 van de 78 items consensus op alle casus Rug meeste beperkt in ernst en frequentie en meeste beperkt in dynamisch handelen en statisch houding Meeste beperking persoonlijk en sociaal functioneren bij hoofdklachten Buikklachten bijna geen beperkingen Totaal geen consensus op uren p/d, uren p/w

44 Conclusie / take home message Ongeacht verschil, wel overeenkomst in het patroon van beoordeling tussen Europese landen en NL bij SOLK Ongeacht verschil, wel overeenkomst in het patroon van beoordeling tussen VA en BA Vraag is nu waar is kleine verschil op gebaseerd? Wij denken zelf meest ws op arts-patiënt relatie

45 Conclusie / take home message Artsen van verschillende disciplines kunnen tot consensus komen over substantieel aantal beperkingen van het werk gerelateerd functioneren bij mensen met SOLK Mensen met SOLK kunnen functionele beperkingen hebben, maar hebben nog steeds mogelijkheden tot werkzaamheden Wel verschillen in uitkomsten per SOLK, moeilijk als 1 geheel te zien hierdoor bij de beoordeling

46 Vragen

47 Casus 1 (klachten hoofd): Casus 1 Vrouw, 52 jaar, verkoopster modezaak 20 u/w Klachten: vermoeid, hoofdpijn, duizelig en tinnitus Beperkingen: prikkelarme omgeving, geen spanning, slecht kunnen focussen LO: passief agressief, op de fiets gekomen AO: MRI cerebrum, evenwichtstesten, audiologie: gb Behandeling: revalidatietraject gehad

48 Casus 2 Casus 2 (klachten nek en bovenste extremiteiten): Vrouw, 29 jaar, apothekersassistente 32 u/w, rechtshandig Klachten: pijn in nek, schouder, arm en borst links Beperkingen: tillen, schrijven, pc, autorijden, kracht zetten, wringen, bewegingen en stand houden LO: veel pijn bij druk en bewegen AO: MRI nek en schouder, X-thorax, X-arm: gb Behandeling: fysiotherapie, zwachtelen en psychotherapie

49 Casus 3 (Klachten buik en/of genitaliën): Vrouw, 29 jaar, call center medewerkster 32 u/w Klachten: pijn in buik en obstipatie Beperkingen: bewegingen en hobbels LO: veel pijn bij druk in buik Casus 3 AO: gastro- en endoscopie, lab, feceskweken en echo abdomen: gb Behandeling: medicatie en consult chirurg

50 Casus 4 Casus 4 (Klachten rug en onderste extremiteiten): Man, 39 jaar, dienstenplanner 40 u/w Klachten: pijn in heupen, rug en benen Beperkingen: auto rijden, zitten, staan, lopen, tillen, bukken LO: loopt moeizaam met rollator, geen bewegingsbeperking of krachtsverlies, vnl. pijn AO: MRI rug en heupen, vaatonderzoek, EMG, lab: gb Behandeling: orthomanuele therapie gehad, nu verwijzing somatiek en psyche