Bijlage 10 Cliënt en medewerkerstevredenheid redenheid

Transcriptie

1 Bijlage 10 Cliënt en medewerkerstevredenheid redenheid Project : Geboortehart U.A. Betreft : Bijlage van bedrijfsplan Bij sheet : Sheet 27 9.Entiteit io kwaliteitsbeleid & wetenschap (17) Van : Werkgroep wetenschap Datum : Inleiding: Voor Geboortehart U.A. is kwaliteit: het verlenen van de juiste zorg op de juiste plek door de juiste zorgprofessional. Om de kwaliteit te kunnen borgen stelt zij een kwaliteitsbeleid op. Een onderdeel van het kwaliteitsbeleid is het sturen op en stimuleren van cliënt- en medewerkerstevredenheid. Doel bijlage: Inzicht geven in de wijze waarop de geboortezorgorganisatie zorg draagt voor een hogere kwaliteit door een grote cliënt- en medewerkerstevredenheid. Onderwerpen: Om te komen tot een betrouwbare meting van de cliënt- en medewerkerstevredenheid vindt Wetenschappelijk onderzoek plaats. Plan van aanpak hiervoor is als volgt. 1. Analyse van de huidige situatie van geboortezorg 2. Inhoud en vorm van de beoogde situatie: midwifery led care volgens het standaard zorgpad 3. Doelstellingen voor integrale geboortezorg en doelgroepen zoals zorgverleners 4. Implementatieplan voor integrale geboortezorg 5. Evaluatie van de implementatie zowel op zorginhoud, als cliënt- en medewerkerstevredenheid. De evaluatie van het implementeren van integrale geboortezorg zal idealiter bestaan uit 3 niveaus: Monitoring van de uitvoering en effect van het implementatieplan ( procesevaluatie ) (Kwantitatieve) evaluatie van de adoptie van het standaard zorgpad Uitkomstevaluatie van de implementatie van het standaard zorgpad.

2 Verloskundige zorgvernieuwing: samen op weg Opgesteld door: S. Zuidhof, verloskundige, dr H.I.J. Wildschut, gynaecoloog, Dr J Harting, gezondheidswetenschapper, universitait docent, Prof dr M.L. Essink-Bot, arts Maatschappij & Gezondheid, epidemioloog

3 Datum: Inhoudsopgave 1. Projectinhoud Achtergrond Doelstelling Eindresultaat Afbakening Randvoorwaarden Beschrijving inhoudelijke activiteiten Aanpak Activiteiten Communicatieplan Evaluatie... 10

4 1. Projectinhoud 1.1.Achtergrond In januari 2010 overhandigde de stuurgroep Zwangerschap en Geboorte onder leiding van professor J. van der Velden, het rapport over veilige zorg rondom zwangerschap en geboorte aan de heer A. Klink, destijds minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aanleiding voor dit rapport ( Een goed begin ) waren de relatief ongunstige Nederlandse perinatale sterftecijfers in vergelijking met andere Europese landen. De meningen over deze ongunstige cijfers zijn verdeeld. Volgens de samenstellers van het rapport wordt enerzijds gewezen op het hogere risicoprofiel van de gemiddelde zwangere in Nederland. Anderzijds wordt de kwaliteit van de verloskundige zorg in Nederland niet altijd als optimaal bestempeld. Zo halen regelmatig incidenten het nieuws die wijzen op falende perinatale zorg. Denk aan slechte communicatie of onvoldoende afstemming tussen professionals en aan onvoldoende bereikbaarheid en/of beschikbaarheid van verloskundige zorg. Om de perinatale sterfte en morbiditeit terug te dringen kwam de stuurgroep tot de volgende 7 kernaanbevelingen (zie bijlage 1). Mede naar aanleiding van deze kernaanbevelingen zijn overal in den lande initiatieven ontstaan ter verbetering van de kwaliteit van de verloskundige zorg. Dat geldt ook voor de regio Hoorn. In deze regio wordt gestreefd naar volledige integratie en optimalisatie van eersteen tweedelijns verloskundige zorg. Thans is er een strikte scheiding tussen eersteen tweedelijnszorgverleners. Deze gaat gepaard met veel overdrachtsmomenten (zie tabel 1). Tabel 1. LVR-registratie verloskundige praktijk Eva van Hoorn (2010) Totaal aantal cliënten (n=934) waarvan de bevalling begon in de eerste lijn (n=506). - Overgedragen naar de tweede lijn tijdens de zwangerschap: 43,4% vs 45,5 landelijk vs (nulliparae 43.9 vs 53,4%, multiparae 42,5% vs 40%.) - Overgedragen aan de tweede lijn tijdens de bevalling 37,7% vs 44,9% landelijk (primiparae 41,2% vs 61,7% multiparae 30,4 vs 26,7 %). Sinds de publicatie van het rapport Een goed begin zijn gesprekken over zorgvernieuwing tussen de eersteen tweedelijns verloskundige zorgverleners in Hoorn goed op gang gekomen. Deze gesprekken hebben geresulteerd in een gezamenlijk Mission Statement die in begin 2013 is geaccordeerd. Deze luidt: 1. Zorg voor de zwangere wordt zo veel mogelijk georganiseerd rondom de zwangere. Zij staat centraal. Er komt één loket. 2. Standaard verloskundige zorg wordt primair geleverd door de verloskundige (midwifery-led care). De verloskundige is daarbij het eerste verloskundig aanspreekpunt 3. Kwaliteit van zorg: er komen gezamenlijke zorgpaden en protocollen. 4. Er is sprake van shared care, na een gezamenlijke intake waarbij verloskundige en gynaecoloog samen vastleggen wie welke controles tijdens de zwangerschap zal uitvoeren. Voorts wordt in de 8ste maand van de zwangerschap een partusplan opgesteld, waarbij verloskundige en gynaecoloog samen vastleggen waar de partus plaatsheeft (thuis of ziekenhuis) en wie de bevalling begeleidt. Tot slot worden er gezamenlijk afspraken gemaakt over de begeleiding tijdens het kraambed. 5. De gegevens van elke zwangere worden in 1 web-based systeem vastgelegd. Verloskundige en gynaecoloog kunnen beiden in dit systeem kijken en hun nieuwste

5 bevindingen vastleggen. 6. Iedere zwangere krijgt een case-manager (huisarts, verloskundige of gynaecoloog) die als primair aanspreekpunt voor de zwangere vrouw functioneert. Hij/zij is verantwoordelijk voor een goede coördinatie van de zorg om haar heen. 7. Er wordt naar gestreefd een barende vrouw indien mogelijk niet te verplaatsen binnen de ziekenhuissetting. 8. Echoscopische expertise wordt gebundeld. De verloskundige zorgvernieuwing Hoorn e.o. betreft een strategische innovatie die stapsgewijs zal worden ontwikkeld en ingevoerd. Samenwerking op alle niveaus wordt hiervoor als belangrijke sleutel gezien. Als eerste aanzet is een gezamenlijk standaardzorgpad ontwikkeld (zie bijlage 2). Geen van de Nederlandse initiatieven op het gebied van perinatale zorgvernieuwing wordt voor zover bekend geanalyseerd door middel van systematisch onderzoek naar de effecten van deze verniewing op de kwaliteit van de verleende zorg. Dit heeft tot gevolg dat er tot nu toe nog weinig kennis is opgebouwd over effectieve strategieën voor de implementatie van zorgvernieuwing in de perinatale zorg Doelstelling Het project streeft naar volledige integratie en optimalisatie van eersteen tweedelijns verloskundige zorg in Hoorn met als doel hogere kwaliteit van verloskundige zorgverlening in combinatie met een grote klantgerichtheid en tevredenheid Eindresultaat Met het projectplan doen wij een gericht voorstel voor de systematische implementatie en evaluatie van een belangrijk onderdeel van de verloskundige zorgvernieuwing in Hoorn, nl. de midwifery led care volgens het standaard zorgpad. Deze vernieuwing past in de punten 1-7 uit de missie van het verloskundig samenwerkingsverband (VSV) Hoorn (zie paragraaf 1.1). Op deze manier draagt het projectplan ook direct bij aan de zorgvernieuwing, de beoogde verbeteringen in de kwaliteit van zorg en de besparingen die de zorgvernieuwing moet gaan opleveren. De tastbare resultaten die tot nu toe zijn behaald, zijn in chronologische volgorde: Bundeling van echoscopische expertise (zie paragraaf 1.1 Punt 8 van Mission Statement). Aanvankelijk werd echoscopisch onderzoek tijdens de zwangerschap verricht op twee locaties, zijnde het Westfriesgasthuis en de eerstelijns praktijk voor verloskunde en echoscopie (Eva van Hoorn). Beide centra concurreerden met elkaar. Thans is er een volledige samenwerking, waarbij twee echoscopisten van het Westfriesgasthuis gedetacheerd zijn bij Eva van Hoorn. Wekelijks zijn er gezamenlijke besprekingen over alle nieuwe zwangeren die zich voor het eerste bezoek hebben aangemeld bij Eva van Hoorn of bij de polikliniek Verloskunde van het Westfriesgasthuis. De gynaecologen en verloskundigen hebben inzagerecht in elkaars dossiers. Er is thans een gemeenschappelijk overleg tussen de eersteen tweede lijn over de totstandkoming van één gezamenlijk web-based dossier. Het standaard zorgpad is door alle direct betrokken partijen vertegenwoordigd in het VSV Hoorn geaccordeerd (zie bijlage 2). Er is overeenstemming bereikt tussen de verloskundigen Eva van Hoorn en de gynaecologen over de nieuwe gemeenschappelijke lokatie naast het Westfriesgasthuis Afbakening Dit projectplan beperkt zich tot een pragmatische evaluatie van de implementatie van de

6 zorgvernieuwing, en de impact hiervan op het zorgproces en de tevredenheid van de aanstaande ouders. Het project beoogt niet gezondheidswinst aan te tonen omdat daarvoor de grootte van de onderzoeksgroep ontoereikend is.voorts is dit projectplan niet bedoeld om eventuele financiële barrieres in de samenwerking tussen eerste en tweede lijn te slechten Randvoorwaarden Consensus over de inhoud van dit zorgpad en de intentie om dit ook te gaan uitvoeren is een noodzakelijke voorwaarde voor implementatie. Dit zorgpad is 12 maart 2013 accordeerd door het VSV Hoorn en de vakgroep gynaecologie van het Westfriesgasthuis. De opening van één centrum voor verloskundige zorg gelokaliseerd naast het Westfriesgasthuis. Daarin worden eersteen tweedelijns verloskundige zorg en de echoscopie onder één dak samengebracht. Dit centrum wordt op 1 oktober 2013 feestelijk geopend. Deze opening markeert ook het moment waarop midwifery led care en het standaard zorgpad van kracht worden. Cofinanciering 2. Beschrijving inhoudelijke activiteiten 2.1. Aanpak Voor de systematische implementatie en evaluatie van het belangrijke onderdeel van de zorgvernieuwing in Hoorn, de midwifery led care volgens het standaard zorgpad volgen wij het raamwerk van Grol (zie van Achterberg, Schoonhoven en Grol 2008): Bron: van Achterberg T, Schoonhoven L, Grol R. J Nurs Scholarsh. 2008;40: Het plan van aanpak luidt als volgt: Analyse van de huidige situatie Inhoud en vorm van de beoogde situatie Doelstellingen en doelgroepen Implementatieplan (zie paragraaf 3) Evaluatie van de implementatie (zie paragraaf 3) Analyse van de huidige situatie a. wat gaat er mis in de zorgverlening zelf? - zwangeren onnodig in de 2de lijn;

7 - zwangeren juist niet of niet op tijd naar de 2de lijn; - dubbelingen in diagnostiek - ontbreken in het medische dossier van relevante informatie uit medische/ verloskundige en genetische anamnese. - informatieverlies van relevante medische gegevens tijdens overdracht van eerstenaar tweedelijnszorgverleners - discrepantie in beleidsafspraken tussen eersteen tweedelijnszorgverleners - Niet nakomen van het afgesproken beleid door eerste- of tweedelijnszorgverleners - te grote diversiteit aan zorgverleners - onvoldoende info feedback tussen eersteen tweedelijnszorgverleners mbt bevindingen na consul b. waaraan denken we / of weten we waaraan dat ligt? B1: work setting - zorg op verschillende locaties georganiseerd - ontbreken van gezamenlijk dossier - ontbreken van gezamenlijke protocollen B2: professioneel gedrag - onvoldoende communicatie - vooroordelen bij eerste- ten opzichte van tweedelijnszorgverleners en vice versa B3: kennis, attitudes en competenties - onvoldoende inzicht in en feedback op huidige uitvoering zorg - verschillende opvattingen over wat optimale verloskundige zorg is - ontbreken van voldoende vaardigheden om het anders te doen - ontbreken van kennis van elkaars competenties en vaardigheden. - verschil in attitude tussen eerste en tweede lijn, (pathologie uitsluiten/fysiologie uitsluiten ofwel risico van medicalisering). B4: financieel - tegenwerkende financiële prikkels Inhoud en vorm van de beoogde situatie: midwifery led care volgens het standaard zorgpad De kenmerken van midwifery led care in Hoorn zijn: - de eerste intake van de zwangere wordt altijd gedaan door de verloskundige - alle intakes worden besproken in een gezamenlijk overleg van verloskundige en gynaecoloog. De uitkomst van dat overleg is een besluit of de zwangere het standaard zorgpad (bijlage 2) gaat volgen bij de eerstelijnsverloskundige, of dat zij verwezen wordt naar de tweede lijn. De Verloskundige Indicatielijst (VIL) is daarbij vooralsnog leidend ( Doelgroepen en doelstellingen De doelgroepen die hun gedrag moeten veranderen teneinde midwifery led care d.m.v. het standaard zorgpad te implementeren zijn: a. Frontline actors a.1. zorgverleners-zijde - eerstelijnsverloskundigen Eva van Hoorn (n=8) - tweedelijnsverloskundigen Westfriesgasthuis (n=9) - Obstetrisch verpleegkundigen - gynaecologen in hetwestfriesgasthuis (n=9) - arts-assistenten die werkzaam zijn op de afdeling gynaecologie van het Westfriesgasthuis (n=1)

8 - polikliniek personeel, nu werkzaam op poli gynaecologie van het WFG - ondersteunend personeel van verloskundige praktijk Eva van Hoorn (n=4) - kraamzorg a.2 vraagzijde - (toekomstige) zwangeren zonder medische indicatie (60) - (toekomstige) zwangeren met medische indicatie (60) b. Actors die niet in de frontlinie staan: - huisartsen - partners van de zwangeren - kinderartsen - andere medisch-specialisten in het Westfriesgasthuis (bijv. internisten, psychiater) - ondersteundende diensten (faciltaire diensten, financiën en ICT) - centrum jeugd en gezin/ggd - maatschappelijk werk - jeugdhulpverlening, bureau jeugdhulp - diëtiste - fysiotherapeut - Diagnostisch Centrum West-Friesland (DCWF) (regionaal laboratorium) - zorgverzekeraar(s) Doelstellingen A. Alle zwangeren tijdige (6-8 ste week) intake bij de verloskundige. Met behulp van kwalitatieve interviews met representanten van belangrijke doelgroepen (zwangeren en frontline actors) willen we voorafgaand aan de uitwerking van het implementatieplan de volgende aspecten toetsen: - kennis bij de toekomstige zwangere over nieuwe verloskundige zorgorganisatie. - kennis bij frontlijn actors over nieuwe zorgorganisatie - attitude van de zwangere (zij moeten het een goed idee vinden) - attitude bij de genoemde zorgverleners (moeten allemaal de intentie hebben zich hieraan te houden) - organisatorische voorwaarden (bereikbaarheid van Centrum voor Perinatale zorg per telefoon en per , afsprakensysteem, ruimte om snel een afspraak in te plannen, voldoende verloskundigen beschikbaar, parkeergelegenheid, bereikbaarheid met openbaar vervoer. B. Wekelijkse bespreking van alle zwangeren gezamenlijk door verloskundige en gynaecoloog (binnen twee weken na intake). Hiervoor zijn vereist: - kennis mbt risicoselectiecriteria (verloskundige indicatielijst) bij verloskundige en gynaecoloog - tijd en ruimte beschikbaar voor gynaecologen en verloskundigen - wijze waarop informatie wordt vastgelegd en uitgewisseld C. Alle zwangeren krijgen zorg volgens het standaard zorgpad (zie bijlage 2) 2.2. Activiteiten I. Implementatieplan

9 Het model van Achterberg (2008) wordt gehanteerd voor de implementatiestrategie van de zorgvernieuwing (zie paragraaf 1.3)((figuur 2) Bron: van Achterberg T, Schoonhoven L, Grol R. J Nurs Scholarsh. 2008;40: Op een aantal niveaus uit het schema in figuur 2 zijn al veranderingen ingezet; bijv. de keuze voor het gezamenlijke centrum voor verloskundige zorg (work setting measure), en het werk aan gemeenschappelijke zorgpaden (ook een work setting measure). Maar het schema laat ook zien dat er nog meer actie nodig is. Die wordt hieronder beschreven. De eerste maatregelen zijn gericht op de intrinsieke motivatie: kennis van inhoud en organisatie van het standaard zorgpad bij de frontline actors (zie paragraaf 2.1). Naast de vragen over kennis en attitude wordt geëvalueerd of woorden in daden worden omgezet (paragraaf 3) Situatie 2-8 maanden na opening van het Centrum voor PZ Wij denken dat evaluatie van impact op het zorgproces en clienttevredenheid prioriteit heeft (zie paragraaf 3) Communicatie De communicatiestrategie staat beknopt weergegeven in onderstaand tabel. Daarnaast wordt een feestelijke opening van het Centrum voor verloskundige zorg georganiseerd, waarbij naast zorgprofessionals en ouderparen ook enkele lokale hoogwaardigheidsbekleders worden uitgenodigd. Tijdens deze opening wordt de inbreng en ondersteuning van CZ onder de aandacht wordt gebracht. Doelgroep Doelstelling Boodschap Communicatiemiddel Aanstaande Informatie over Geïntegreerde zorg schriftelijke informatie ouders, huisartsen, verloskundigen, gynaecologen en andere zorgvernieuwing en over de implicaties voor de zorg aan zwangere vrouwen aan zwangere vrouwen (gerichte mailings, maar ook artikeltjes in de nieuwsbrief van het Westfriesgasthuis, en regionale bladen)

10 zorgverleners die betrokken zijn bij perinatale zorg (frontline actors) Frontline actors Exclusief aanstaande ouders Idem plus uitleg over aanpassingen en eventuele wijzigingen van het plan Uitleg over praktische implicaties Introduktie- en terugkoppelingsbijeenkomsten Frontline actors idem idem moderne ondersteuning: website, social media Raad van Bestuur Westfriesgasthuis Verslag van de bevindingen van het De betekenis van de bevindingen vor Rapport Zorgverzekeraars, project waaronder CZ toekomstige zorgverneing Frontlijn actors Professionals betrokken bij perinatale zorgverlening Verslaglegging van de opzet van onderzoek en van de bevindingen Publicatie in wetenschappelijke literatuur Voordracht regional en landelijk 3. Evaluatie Evaluatie van de implementatie van het standaard zorgpad Idealiter bestaat zo n evaluatie uit 3 niveaus: 1. Monitoring van de uitvoering en effect van het implementatieplan ( procesevaluatie ) 2. (Kwantitatieve) evaluatie van de adoptie van het standaard zorgpad 3. Uitkomstevaluatie van de implementatie van het standaard zorgpad. Ad 1 Monitoring van de uitvoering en effect van het implementatieplan ( procesevaluatie ). Monitoring uitvoering: - Wordt het standaard zorgpad geïmplementeerd zoals het was uitgedacht? - Bereikt de informatie over het standaard zorgpad de doelgroepen? - Hebben alle frontline actors a.1 een informatiebijeenkomst bijgewoond? Zo nee, waarom was dat dan? Monitoring effect: Wordt de beoogde verandering in determinanten van de implementatie bereikt (neemt de kennis toe, wordt de motivatie beter, etc)? En wat vinden de frontline actors (zorgverleners, zwangeren) van de zorgvernieuwing? Methode: met vragenlijst of (telefonisch) gestructureerd interview - voormeting van de determinanten van de veranderingen in het zorgproces (kennis, attitude, bij verschillende groepen actoren; organisatorische voorwaarden), voorafgaand aan de opening van het nieuwe centrum) - tweede meting van dezelfde determinanten bij dezelfde groepen, bijv. 6 maanden na de opening van het centrum. Voorts worden frontline actors geïnterviewd, om hun ervaringen met het standaard zorgpad te achterhalen. Wat werkt goed, wat niet, en wat vindt men ervan?

11 Ad 2 (Kwantitatieve) evaluatie van de adoptie van het standaard zorgpad Parameters voor succesvolle adoptie van het standaard zorgpad zijn: - > 90% van de zwangeren die in Hoorn wonen (definitie: postcodegrenzen) heeft bij een zwangerschapsduur van 6-8 weken een intake bij de verloskundige - > 90% van dezelfde zwangeren is binnen twee weken na de intake besproken in het gezamenlijke overleg van VK en gynaecologen - > 90% van alle zwangeren die besproken zijn in het gezamenlijke overleg zijn tijdens de 2e controle over de uitslag van het gezamenlijk overleg geïnformeerd. - > 90% van de zwangeren die door het gezamenlijk overleg van verloskundige en gynaecoloog zijn toegewezen aan het standaard zorgpad hebben een termijnecho bij een zwangerschapsduur van weken - > 90% van alle zwangeren die tijdens de zwangerschap van het standaard zorgpad afgehaald worden (ofwel: worden verwezen naar de tweede lijn) gebeurt dat volgens redenen die daartoe in de VIL, of nader gespecificeerde indicaties gedefinieerd zijn. - > 90% van alle zwangeren die tijdens de zwangerschap in het standaard zorgpad blijven gebeurt dat omdat er geen gebeurtenissen zijn opgetreden die tot verwijzing naar de tweede lijn aanleiding hadden moeten geven volgens het zorgpad-protocol. - bij < 10% van de zwangeren die werden overgedragen zijn dubbele bepalingen / laboratoriumdiagnostiek / echo s gedaan - > 90 % van de zwangeren heeft is geïnformeerd over de mogelijkheid van prenatale screening op downsyndroom. - >90 % van alle zwangere kreeg de flyers en informatiefolders mbt de bevalling uitgereikt - >90% van alle zwangeren heeft een geboorteplan (bijlage 3), dat is besproken met de eersteen/of tweedelijns zorgverlener (KNOV: - Ad 3. Uitkomstevaluatie van de implementatie van het standaard zorgpad De volgende parameters geven zorguitkomsten weer die relevant zijn voor de evaluatie van het standaard zorgpad: - % barenden dat verplaatst is tijdens de baring - % electieve inleidingen van de baring - % bijstimulaties vanweeenactiviteit - % kunstverlossingen - % keizersnedes - % zwangeren dat een goed geïnformeerde keuze maakt voor pijnbestrijding - % pasgeborenen met een Apgar score <7 - % kinderen met een geboortegewicht onder de 5de percentiel (< P5). - tevredenheid zwangere na afloop van de zwangerschap (zie bijlage 4) Gedurende de hele periode wordt een procesevaluatie verricht, waarin de onderzoeker kijkt naar de implementatie van de midwifery-led care (bijv. observaties, gesprekken:wat doet men, waar loopt men tegenaan, wat lukt er al goed, wat is lastiger en waardoor komt dat dan) en de implementatiestrategie (welke onderdelen, waarop wordt wel/niet ingezet, wie worden wel/niet bereikt). Duur van het project is in totaal ongeveer 1 jaar; start 1 september 2013 (1 maand voordat het Centrum voor prenatale zorg wordt geopend). De opzet is zodanig dat de implementatie van de zorgvernieuwing zelf ook door het onderzoek wordt gefaciliteerd.