Registratienummer collegebesluit:

Transcriptie

1 Gemeente Nieuwkoop College van Burgemeester en Wethouders Raadsvoorstel Portefeuillehouder: J.W.M. Pietersen Opgesteld door: Govard Slooters, afdeling Directie Besluitvormende vergadering: 21 april 2016 Registratienummer collegebesluit: Raadsnummer: Titel / onderwerp: Huisvesting en integratie statushouders Samenvatting: Als gevolg van de verhoogde asielinstroom in Nederland is ook voor de gemeente Nieuwkoop de opgave ten aanzien van de huisvesting van statushouders sterk verhoogd ten opzichte van de periode vóór De verhoogde taakstelling leidt tot een verhoogde druk op de sociale huurmarkt en zorgt voor een extra opgave ten aanzien de begeleiding, integratie en participatie. Dit was voor de gemeenteraad aanleiding om op 21 januari 2016 te besluiten het college opdracht te geven onderzoek te doen naar locaties voor additionele huisvesting en een plan van aanpak op te stellen ten aanzien van begeleiding, integratie en participatie van de nieuwe inwoners. Ten aanzien van de additionele huisvesting stellen we voor voor om samen met de corporaties in te zetten op de realisatie van 67 tot 71 extra sociale huurwoningen op 5 locaties. Deze nieuwe woningen zijn primair bedoeld voor doorstroming onder bestaande huurders van de corporaties. Door de doorstroming komen op verschillende plaatsen in de gemeente woningen beschikbaar voor statushouders. Zo bereiken we een goede spreiding. Dit aantal vrijkomende woningen is echter niet voldoende om alle statushouders te huisvesten. Ook kost het tijd om de nieuwe woningen te realiseren. Daarom stellen we voor, om, naast de nieuwbouw van huurwoningen, op twee locaties ook in totaal 42 kleine, tijdelijke, wooneenheden te realiseren primair bedoeld voor het huisvesten van statushouders. Indien mogelijk kunnen de tijdelijke wooneenheden (later en indien nodig) ook worden aangeboden aan andere urgent woningzoekenden. Bij deze twee locaties is wel sprake van een vorm van concentratie, wel in kleine aantallen. Het is belangrijk dat de nieuwe inwoners goed integreren in de samenleving. Vooral op de concentratieplekken is een goede begeleiding nodig. Dit willen we onder andere realiseren door op die locaties een huismeester in te zetten. De huismeester zorgt er ook voor dat overlast voor omwonenden zoveel als mogelijk wordt voorkomen. Het college van B&W heeft als visie dat: iedere statushouder die in Nieuwkoop gehuisvest wordt een zinvolle daginvulling heeft en actief werkt aan zijn of haar eigen inburgering. Hij of zij neemt zoveel mogelijk zelf de verantwoordelijkheid voor een succesvolle toekomst in Nederland. Elke man, vrouw en kind spant zich in om de Nederlandse taal en cultuur te leren kennen en zijn talenten in te zetten om een actieve burger te worden. Waar nodig biedt de gemeente advies en ondersteuning in dit proces. Succesvolle integratie vraagt inzet van twee kanten. Dit houdt in dat, om succesvol te integreren, de inzet van de statushouder met ondersteuning van de overheid alleen niet voldoende is. Wij rekenen op alle buurt- en dorpsgenoten om open te staan voor contact. En wij vragen onze maatschappelijke organisaties om een hand uit te steken om statushouders actief uit te nodigen om 1

2 Pagina 2 van 7 mee te doen aan ons maatschappelijk leven. Uit de visie van het college spreekt een hoog ambitieniveau. Het is een ambitie die het heersende beeld van burgers over statushouders tegenspreekt. Het is een ambitie die weergeeft wat er gerealiseerd moet worden om alle weerstand, zorgen en angst weg te nemen die de huisvesting van statushouders bij een deel van de Nieuwkoopse bevolking oproept. Veel Nieuwkopers hebben het idee dat statushouders alles voor niets krijgen en dat zij alleen rechten hebben en geen plichten. Met het formuleren van deze ambitie hoopt het college duidelijk te maken dat daar geen sprake van is. In de ambitie is te lezen wat wij nastreven: in de Nieuwkoopse samenleving doet iedereen mee naar eigen vermogen en talent. Dat verwachten we van elkaar en daarin ondersteunen we elkaar. Voor begeleiding, inburgering en participatie stellen we voor om de bestaande aanpak te intensiveren. Lessen uit het verleden en de verhoogde instroom geven hier aanleiding toe. Meer dan in het verleden moet de aanpak pro actief en op maat zijn. Pro actief betekent eerder starten en vooruitkijken. Op maat betekent dat we uitgaan van de eigen kracht van de nieuwe inwoner. Door de inzet van gerichte ondersteuning vanuit de kracht van de samenleving ontstaan de randvoorwaarden om de kans op een succesvolle integratie en participatie zo groot mogelijk maken. Dit in het belang van alle inwoners, inclusief onze nieuwe inwoners. Voorgestelde besluiten: Het college van burgemeester & wethouders stelt de raad voor het volgende te besluiten: 1. Realiseren van of voorwaarden te scheppen voor additionele huisvesting op onderstaande locaties zoals omschreven in de Notitie Onderzoek locaties additionele huisvesting in verband met verhoogde instroom statushouders a. Kern Langeraar, locatie Vivero: 9 sociale huurwoningen extra b. Kern Nieuwveen, locatie De Verwondering: 12 sociale huurwoningen extra c. Kern Langeraar, locatie Damstaete: 20 sociale huurwoningen d. Kern Ter Aar, locatie Middelweg: 5 tot 10 sociale huurwoningen e. Kern Nieuwveen, locatie Teylerspark (bij Teylersplein): 20 sociale huurwoningen f. Kern Zevenhoven, Stationsweg 3: 12 tijdelijke wooneenheden g. Kern Nieuwkoop, Dorpstraat 33 (Koetshuis): 30 tijdelijke wooneenheden 2. De besluiten onder 1 als volgt in de begroting te verwerken: a. Een voorziening te vormen van ,-- voor de locaties 1a. t/m 1e. (conform de onderbouwing op pagina 26 van de vertrouwelijke bijlage Onderzoek locaties b. Deze voorziening te dekken door een onttrekking van ,-- aan de Reserve Goedkope Woningen. c. Een voorziening te vormen van ,-- voor de locaties 1f. en 1g. (conform de onderbouwing op pagina 26 van de vertrouwelijke bijlage Onderzoek locaties d. Deze voorziening te dekken door een onttrekking van ,-- aan de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. 3. Voor de aanpak van begeleiding, inburgering en participatie van nieuw gevestigde statushouders, de uitgangspunten en activiteiten zoals omschreven in de Nota Begeleiding Inburgering en participatie van statushouders binnen de gemeente Nieuwkoop vast te stellen. 4. Ter uitvoering van het besluit onder 3. voor 2016 een bedrag van ,-- beschikbaar te stellen en voor 2017 een bedrag van ,-- en deze kosten te dekken uit de in het bestuursakkoord toegekende vergoeding per gehuisveste statushouder ouder dan 18 jaar en het verschil tussen uitgaven en inkomsten te dekken uit de Algemene Reserve vrij besteedbaar. 2

3 Pagina 3 van 7 5. In verband met de besluiten onder 2. en e begrotingswijziging 2016 vast te stellen. burgemeester en wethouders van Nieuwkoop mr. G.G.G. Slooters secretaris F. Buijserd Burgemeester 3

4 Pagina 4 van 7 TOELICHTING Inleiding / aanleiding Als gevolg van de verhoogde asielinstroom in Nederland is ook voor de gemeente Nieuwkoop de opgave ten aanzien van de huisvesting van statushouders sterk verhoogd ten opzichte van de periode vóór De verhoogde taakstelling leidt tot een toegenomen druk op de sociale huurmarkt en zorgt voor een extra opgave ten aanzien de begeleiding, inburgering en participatie. De verhoogde taakstelling was voor de gemeenteraad aanleiding om tijdens de raadsvergadering van 21 januari 2016 het bijgevoegde besluit kenmerk te nemen. Dit raadsvoorstel is een uitwerking van dat raadsbesluit. Hieraan is vormgeven door twee nota s te weten: Nota onderzoek locaties additionele huisvesting in verband met verhoogde instroom statushouders (verder af te korten als Nota huisvesting) Nota begeleiding, integratie en participatie van statushouders binnen de gemeente Nieuwkoop (verder af te korten als Nota participatie). Voor de argumentatie van de voorgestelde besluiten wordt voor een belangrijk deel verwezen naar de betreffende nota s. Beoogd (maatschappelijk) effect Ontlasting van de druk op de bestaande voorraad sociale huurwoningen binnen de gemeente als gevolg van de verhoogde instroom van statushouders; Bevordering van de integratie en participatie van de nieuwe inwoners van onze gemeente; Benutten van én de eigen kracht van nieuwe inwoners én de kracht van de samenleving bij de integratie en participatie van de nieuwe inwoners binnen onze gemeente en binnen ons land. Kader / eerdere besluiten / voorgeschiedenis Raadsbesluit van 21 januari 2016, nummer (en de bij het betreffende raadsvoorstel genoemde bestuursakkoord) en aangenomen motie Brief van Datum de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 18 januari 2016, kenmerk betreffende Uitvoering maatschappelijke begeleiding en participatieverklaring Brief van de provincie Zuid-Holland van 22 januari 2016, kenmerk PZH N2 betreffende Huisvestingswet: huisvesting vergunninghouders Participatie / betrokken partijen / personen In het kader van het onderzoek naar de mogelijke locaties voor additionele huisvesting zijn in november 2015 en in februari\maart 2016 in samenspraak met de gemeenteraad inloopbijeenkomsten georganiseerd. Tijdens de inloopbijeenkomsten konden inwoners en ondernemers vragen stellen en suggesties indienen. Ook konden ze aandacht- en zorgpunten voor de betreffende locaties doorgeven. De opmerkingen, reacties en suggesties zijn meegenomen in de uitwerking van de voorstellen. Op verzoek van het bestuur van De Hoefslag (Nieuwkoop) was voor bewoners van De Hoefslag een extra (besloten) bijeenkomst gepland. Wethouder en wooncorporatie hebben tijdens de bijeenkomst de plannen voor Het Koetshuis toegelicht en vragen beantwoord. Voorstellen en suggesties zijn meegenomen in het voorstel. Per kern is een nieuwsbrief opgesteld over de inhoud van de plannen. De nieuwsbrieven zijn uitgedeeld tijdens de inloopbijeenkomsten en beschikbaar gesteld via de gemeentelijke website. Met de bestuurders van de woningbouwcorporaties Woningstichting Nieuwkoop (WSN) en Woondiensten Aarwoude (WDA) is intensief overleg gepleegd in het kader van het onderzoek naar de mogelijke locaties voor additionele huisvesting. Ook waren de wooncorporaties betrokken bij en aanwezig tijdens de inloopbijeenkomsten. 4

5 Pagina 5 van 7 Na de besluiten van de gemeenteraad op 21 april 2016 wordt in overleg met de corporaties per locatie invulling gegeven aan het betrekken van omwonenden bij de uitwerking van de plannen. Bij de verdere uitwerking van de voorstellen opgenomen in de Nota participatie van statushouders binnen de gemeente Nieuwkoop zullen vrijwilligers, organisaties, omwonenden, onderwijs en andere relevante partijen worden betrokken bij de invulling en uitwerking. Duurzaamheidsaspecten Additionele huisvesting: Voorgesteld wordt 66 tot 71 extra sociale huurwoningen te bouwen. Deze woningen zullen voldoen aan de bouwnormen ten aanzien van duurzaamheid. Voorgesteld wordt de locatie Dorpstraat 33, Nieuwkoop te benutten voor tijdelijke wooneenheden voor een periode van 5 tot 7 jaar. Het betreft een verouderd gebouw. Voor de relatief korte periode is het treffen van additionele maatregelen in het kader van duurzaamheid niet adequaat. Het alternatief om het gebouw een aantal jaren leeg te laten staan in afwachting van herontwikkeling van de locatie is ook niet duurzaam. Voorgesteld wordt de locatie Stationsweg 3 te Zevenhoven te benutten voor tijdelijke wooneenheden voor een periode van 10 jaar. Deze woningen zullen voldoen aan de normen ten aanzien van duurzaamheid geldend voor tijdelijke bouwwerken. Varianten met argumenten voor en tegen Huisvesting: Het huisvesten van statushouders is een opgave die vanuit het rijk voor iedere gemeente geldt. Het niet of onvoldoende opvangen van statushouders is daarom geen optie. Indien geen additionele huisvesting kan worden gerealiseerd zal de druk op de bestaande voorraad sociale huurwoningen hoger worden en zullen lokaal de wachttijden verder oplopen. Ten aanzien van de locaties additionele huisvesting zijn per locatie specifieke argumenten voor- en tegen de keuze voor die specifieke locatie aanwezig. Begeleiding, inburgering en participatie De verplichting om te zorgen voor begeleiding en aan het verschaffen van inkomensvoorzieningen in het kader van de WWB bestaan reeds lang. In nagenoeg alle gevallen hebben statushouders bij vestiging in de gemeente recht op een uitkering in het kader van de WWB. In het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom van 27 november 2015 hebben VNG, IPO en de Rijksoverheid afspraken gemaakt over de maatschappelijke begeleiding van vergunninghouders en de participatieverklaring. Ook voor begeleiding geldt dat niets geen optie is. Het college wil vanuit de geformuleerde visie uitgaan van de eigen kracht en eigen inzet van de nieuw gevestigde statushouder en met ondersteuning vanuit de samenleving komen tot een succesvolle inburgering en participatie in onze gemeenschap. Voorgesteld besluit Het college van burgemeester & wethouders stelt de raad voor het volgende te besluiten: 6. Realiseren van of voorwaarden te scheppen voor additionele huisvesting op onderstaande locaties zoals omschreven in de Notitie Onderzoek locaties additionele huisvesting in verband met verhoogde instroom statushouders a. Kern Langeraar, locatie Vivero, 9 sociale huurwoningen extra b. Kern Nieuwveen, locatie De Verwondering, 12 sociale huurwoningen extra c. Kern Langeraar, locatie Damstaete, 20 sociale huurwoningen d. Kern Ter Aar, locatie Middelweg, 5 tot 10 sociale huurwoningen e. Kern Nieuwveen, locatie Teylerspark (bij Teylersplein), 20 sociale huurwoningen f. Kern Zevenhoven, Stationsweg 3, 12 tijdelijke wooneenheden 5

6 Pagina 6 van 7 g. Kern Nieuwkoop, Dorpstraat 33 (Koetshuis), 30 tijdelijke wooneenheden 7. De besluiten onder 1 als volgt in de begroting te verwerken: a. Een voorziening te vormen van ,-- voor de locaties 1a. t/m 1e. (conform de onderbouwing op pagina 26 van de vertrouwelijke bijlage Onderzoek locaties b. Deze voorziening te dekken door een onttrekking van ,-- aan de Reserve Goedkope Woningen. c. Een voorziening te vormen van ,-- voor de locaties 1f. en 1g. (conform de onderbouwing op pagina 26 van de vertrouwelijke bijlage Onderzoek locaties d. Deze voorziening te dekken door een onttrekking van ,-- aan de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. 8. Voor de aanpak van begeleiding, inburgering en participatie van nieuw gevestigde statushouders de uitgangspunten en activiteiten zoals omschreven in de Nota Begeleiding Inburgering en participatie van statushouders binnen de gemeente Nieuwkoop vasttestellen. 9. Ter uitvoering van het besluit onder 3. voor 2016 een bedrag van ,-- beschikbaar te stellen en voor 2017 een bedrag van ,-- en deze kosten te dekken uit de in het bestuursakkoord toegekende de vergoeding per gehuisveste statushouder ouder dan 18 jaar en het verschil tussen uitgaven en inkomsten te dekken uit de Algemene Reserve vrij besteedbaar. 10. In verband met de besluiten onder 2. en e begrotingswijziging 2016 vast te stellen. Kanttekeningen / risico's en beheersmaatregelen Algemeen: Voor risico s en beheersmaatregelen verwijzen we naar de bij dit voorstel behorende: - Nota Onderzoek locaties additionele huisvesting in verband met verhoogde instroom statushouders en - Nota Opvang, integratie en participatie van statushouders binnen de gemeente Nieuwkoop. Risico: Niet realiseren van de taakstelling In de bovengenoemde brief kenmerk PZH N2 van de provincie Zuid-Holland wordt gewezen op de procedure van indeplaatsstelling, indien blijkt dat de taakstellingen niet gehaald wordt. In de brief wordt verzocht nog voor 1 april 2016 een plan van aanpak te presenteren. Op dit moment wordt in samenspraak met de corporaties hard gewerkt om de achterstand van 2015 in te lopen en in voldoende mate te voldoen aan de opgave 2016-I. Daarnaast zijn wij met het COA in discussie over de aantallen. De achterstand was naar ons oordeel niet 15 maar slechts 8. De stand op 1 maart op de site Opnieuwthuis.nl was 38 (de start was 47). Op grond van onze administratie weten wij, dat een aantal statushouders al gekoppeld kon worden aan vrijgekomen woningen. Indien de voorgestelde besluiten ten aanzien van Stationsweg 3 in Zevenhoven en Dorpstraat 33 in Nieuwkoop ook gerealiseerd kunnen worden, verwachten wij de opgave van 2016 te kunnen realiseren. Het raadsvoorstel en de daarbij behorende nota s zien wij als een adequaat plan van aanpak en zullen dit als zodanig ter informatie en na het besluit van de raad definitief aanbieden aan de provincie. Financiële en juridische gevolgen Financieel: De financiële gevolgen zijn opgenomen in de voorgestelde besluiten en nader toegelicht in de bij dit voorstel behorende Nota huisvesting en Nota participatie De extra kosten voor bijstand en andere extra kosten zijn nog niet opgenomen in de berekeningen. Door het rijk zijn toezeggingen gedaan om gemeenten te compenseren. De invulling hiervan is echter nog niet bekend. 6

7 Pagina 7 van 7 Juridisch: Voor de additionele huisvesting dienen juridische procedures te worden doorlopen. Voor verdere juridische gevolgen wordt naar de Nota huisvesting. Bijlagen Nota Onderzoek locaties additionele huisvesting in verband met verhoogde instroom statushouders Nota Opvang, integratie en participatie van statushouders binnen de gemeente Nieuwkoop. Raadsbesluit van 21 januari 2016, nummer Brief Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 18 januari 2016, kenmerk betreffende Uitvoering maatschappelijke begeleiding en participatieverklaring Brief van de provincie Zuid-Holland van 22 januari 2016, kenmerk PZH N2 betreffende Huisvestingswet: huisvesting vergunninghouders Geen tijd verliezen: van opvang naar integratie van asielmigranten WRR-Policy Brief 4, Den Haag van december 2015 Advies meningsvormende raad I 7 april 2016 De raad heeft voldoende informatie om een besluit te nemen. Het wordt een discussiestuk in de volgende besluitvormende raadsvergadering. 7