Terugblik 2017 Actieplan 2018 Screening en Matching vergunninghouders Drechtsteden

Transcriptie

1 Terugblik 2017 Actieplan 2018 Screening en Matching vergunninghouders Drechtsteden Inleiding Eind 2015 publiceerde de WRR een Policy Brief geen tijd te verliezen: van opvang naar integratie van asielmigranten. Deze brief gaf heldere aanbevelingen om de zwakke positie van vergunninghouders te verbeteren. De Taskforce werk en integratie van Vluchtelingen, opgericht door het Rijk en betrokken partijen, is vervolgens aan de slag gegaan om acties te ondernemen op verschillende knelpunten en kansen. Hieruit is het project Screening en Matching van Vergunninghouders ontstaan. Het doel van het project is versnelling aan te brengen op de integratie en participatie van vergunninghouders via werk en/ of scholing. Divosa is gevraagd dit project te leiden en samen met partijen verder vorm te geven. Divosa heeft hiervoor een structuur van vijfendertig regiocoördinatoren ingericht. In de arbeidsmarktregio Drechtsteden is één regio-coördinator actief vanaf november 2016 tot heden. De arbeidsmarktregio bestaat uit de gemeenten: Alblasserdam, Dordrecht, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht. De regio-coördinator is gehuisvest op de Sociale Dienst Drechtsteden, onderdeel van de GR Drechtsteden. In de Drechtsteden was de huisvestingstaakstelling en realisatie in 2017 als volgt: 1 e ½ e ½ 2017 Realisatie 1/1/18 Alblasserdam Dordrecht Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Het landelijk dekkend netwerk van regio coördinatoren, ondersteund door het Projectbureau van Divosa is een tijdelijke impuls. De opgebouwde kennis, ervaringen en werkwijzen moeten aan het eind van 2018 geborgd zijn in het reguliere proces. 1

2 Dit verslag is de verantwoording van de inzet van de regio-coördinator in de Drechtsteden in 2017 en een vooruitblik op 2018; aan de hand van de door Divosa vastgestelde doelen en activiteiten. De beschrijving is gebaseerd op de volgende fasen van het project: Fase 1: Kansrijke koppeling Fase 2: Integratie en participatie vanaf dag 1 Fase 3: Warme overdracht en doorlopende lijn Fase 4: Integrale trajecten Fase 1 Kansrijke koppeling Het COA matcht tijdens de kansrijke koppeling de zachte criteria van de vergunninghouder met de arbeidsmarktregio. Hiervoor stellen medewerkers tijdens het huisvestingsgesprek een aantal vragen aan de vergunninghouder en maken ze gebruik van gegevens van UWV, SBB en onderwijssites. Het doel van de kansrijke koppeling is dat de statushouders worden voorbereid op huisvesting in de regio waar ze grootste kans hebben op integratie en participatie. Er wordt eerst gekeken naar harde criteria, zoals aanwezigheid eerstegraadsfamilie in de regio en sociaal-medische behoeften. Daarna wordt gekeken naar de zachte criteria: kans op aansluiting op onderwijs of werk in een bepaalde regio. De regio-coördinator heeft in dit proces geen directe rol. Drechtsteden in 2017 In 2017 is er geen effect merkbaar geweest van de nieuwe aanpak door het COA. Actieplan Drechtsteden in 2018 De regiocoördinator levert input aan het projectbureau Divosa zodat het proces van kansrijk koppelen verbeterd kan worden. Er zijn mogelijkheden om de koppeling te verbeteren door meer gebruik te maken van de kansen op de arbeidsmarkt in de regio. De arbeidsmarktanalyse van het werkgeversservicepunt Baanbrekend zou hiervoor de basis kunnen vormen. Nu er meer vraag naar personeel is op de arbeidsmarkt, zijn er meer kansen voor statushouders. A Acties fase 1: De regiocoördinator betrekt Baanbrekend bij het in beeld brengen van de arbeidsmarkt van de Drechtsteden voor de medewerkers van het COA De regiocoördinator heeft in 2018 minimaal 4 keer een overleg met de betrokken casemanager van het COA om de kansen en knelpunten in de regio Drechtsteden te bespreken 2

3 Fase 2 Integratie en participatie vanaf dag 1 Vanaf het moment dat een vergunninghouder aan een gemeente gekoppeld wordt, is het wenselijk dat gemeenten zich medeverantwoordelijk voelen voor de integratie en participatie van de vergunninghouder. COA heeft in deze eerste fase stappen gezet met programma s als V-inburgering en VOORwerk maar ook projecten als Aan de Slag van Pharos dragen bij aan een vroege integratie en participatie. Gemeenten worden in de meeste gevallen pas actief op het moment dat de vergunninghouder gehuisvest is in de gemeente en in het uitkeringsbestand is opgenomen. Dit is zeker een versnelling ten opzichte van 2016, waar vaak pas na het inburgeringstraject gesproken werd over arbeidsmarkttoeleiding. Drechtsteden in 2017 In 2017 heeft het team statushouders van de Sociale Dienst Drechtsteden kennisgenomen van de activiteiten van het COA waar het gaat om Voor-Inburgering en VOORwerk. De casemanager van het COA heeft hierover een presentatie verzorgd. De gemeenten in de Drechtsteden voelen zich verantwoordelijk voor de statushouder vanaf het moment van toewijzing van een woning. De Sociale Dienst is betrokken vanaf de dag dat de uitkering wordt aangevraagd. In 2017 is er een start gemaakt met het leggen van contacten tussen de medewerkers van de Sociale Dienst en die van het COA. Dit heeft niet geleid tot betrokkenheid met gekoppelde statushouders vóór het moment van huisvesting; vanwege het feit dat deze statushouders verspreid over een groot deel van Nederland wonen. Vanwege deze versnippering is er geen link met een AZC in de regio en komen er geen activiteiten van de grond. Actieplan Drechtsteden in 2018 Tot op heden voert de Sociale Dienst geen trajecten uit op een AZC, omdat de gekoppelde statushouders verspreid wonen in 10 tot 15 ACZ s verspreid over het land. Qua tijdsinvestering is het geen haalbare kaart. Met de voorgenomen plannen in het regeerakkoord kan dit wijzigen. Het is daarom belangrijk om goed in contact te blijven met het COA. Op een aantal AZC s worden voorlichtingsbijeenkomsten gegeven over de Participatiewet. Momenteel worden deze enkel geboden door gemeenten die voldoende statushouders op één AZC bij elkaar hebben. De regiocoördinator onderzoekt de mogelijkheid om de voorlichtingen regionaal of landelijk op te pakken, zodat alle statushouders tijdens hun verblijf op het AZC een voorlichting over de P-wet kunnen krijgen. Actie: :A AA: De Acties regiocoördinator in fase 2: blijft in contact met het COA over de plaatsing van statushouders in nabijgelegen AZC s en over de mogelijkheden beter zicht te De regiocoördinator blijft in contact met het COA over de plaatsing van krijgen op waar de statushouders in AZC s verblijven statushouders in nabijgelegen AZC s en over de mogelijkheden beter zicht te De krijgen regiocoördinator op waar de onderzoekt statushouders met het in AZC s projectbureau verblijven Divosa en COA of er een roulatiesysteem ontwikkeld kan worden voor workshops en voorlichtingen vanuit De regiocoördinator onderzoekt met het projectbureau Divosa en COA of er de gemeenten op de ACS s een roulatiesysteem ontwikkeld kan worden voor workshops en voorlichtingen vanuit de gemeenten op de AZC s Experimenteren met een welkomstdag voor reeds gekoppelde statushouders op de Sociale Dienst 3

4 Fase 3 Warme overdracht en doorlopende lijn Bij de verhuizing van de statushouder van het AZC naar de gemeente, is het wenselijk dat er een goede, warme overdracht plaatsvindt. Op het AZC heeft de statushouder al of niet deelgenomen aan trainingen, taallessen, voorlichtingen en vrijwilligerswerk. De resultaten hiervan zijn de basis bij de komst naar de gemeente. De warme overdracht start met het vullen van een digitaal klantprofiel en deze profielen voor gemeenten digitaal te ontsluiten. Dit proces is in 2017 opgestart en er worden steeds meer klantprofielen gevuld door casemanagers bij COA en overdragen aan gemeenten. Het blijft echter work in process. Om het gebruik verder te stimuleren is inzet aan de zijde van Divosa door de structuur van regio-coördinatoren en aan de zijde van COA door de inzet van casemanagers met aandachtsgebied Participatie ook in 2018 noodzakelijk. COA dient ervoor te zorgen dat de profielen consequent en volledig gevuld worden en niet alleen worden beperkt tot profielen voor nieuwe instroom. Divosa dient ervoor te zorgen dat de profielen opgehaald worden niet alleen binnen de afdelingen huisvesting maar ook binnen de afdelingen/ uitvoeringsorganisaties actief op het gebied van integratie en participatie. Drechtsteden in 2017 In 2017 is er door het team statushouders een begin gemaakt met het benutten van de digitale klantprofielen. Hiervoor was het nodig om via de gemeenten toegang te vragen tot het Taakstellingsvolgsysteem van het COA. Dat is nog niet voor alle medewerkers gerealiseerd, mede vanwege technische kwesties (ontbreken handleiding TVS) privacyvraagstukken (men is binnen de gemeenten extra voorzichtig geworden met toegang geven tot klantgegevens). Actieplan Drechtsteden in 2018 In 2018 zal ten behoeve van een betere warme overdracht, aandacht gegeven worden aan verbetering van de volgende vormen van overdracht: - Toegang tot en gebruik van TVS door alle leden van het team statushouders - Gebruikmaken van het Persoonlijk Informatiedossier (PID, ook bekend als blauwe map ) - Persoonlijk, telefonisch of mailcontact met de statushouder en/of de casemanager COA Actie in fase 3: Actie in De fase regiocoördinator 3: nodigt de casemanager COA opnieuw uit voor toelichting op TVS Acties in fase 3: De regiocoördinator onderzoekt nodigt casemanager samen met het COA COA opnieuw hoe de uit informatievoorziening toelichting op in TVS TVS verbeterd kan worden De regiocoördinator ontwikkelt onderzoekt met samen het met COA het een COA lijst hoe van de contactpersonen informatievoorziening en ververst in TVS verbeterd deze regelmatig, kan worden zodat de warme overdracht wordt vereenvoudigd. De regiocoördinator ontwikkelt met het COA een lijst van contactpersonen en ververst deze regelmatig, zodat de warme overdracht wordt vereenvoudigd. 4

5 Fase 4 Integrale trajecten In 2017 zijn partijen met elkaar in verbinding gebracht door de regio-coördinatoren om integrale trajecten mogelijk te kunnen maken richting scholing en/ of werk. Enerzijds door dienstverlening vanuit de diverse partijen in de keten op elkaar af te stemmen, zoals inburgering, onderwijs en werk, en anderzijds door dienstverlening niet meer volgtijdelijk aan te bieden maar vooral parallel. Vanuit diverse kansrijke sectoren waaronder bouw, installatietechniek, ICT, land- en tuinbouw, logistiek wordt geëxperimenteerd in verschillende regio s. Hier en daar worden pilots opgestart. De aanpak is echter nog zelden geland in de reguliere dienstverlening zal nodig zijn om verder te experimenteren met deze integrale trajecten, meer pilots op te starten in de verschillende sectoren en alle kennis en ervaringen die hierdoor zijn opgedaan te delen en te borgen in de reguliere dienstverlening. Drechtsteden in 2017 In 2017 is uitvoering gegeven aan Impuls, een tweejarig project met een nieuwe aanpak voor statushouders in de Drechtsteden. Deze aanpak was het antwoord van de Drechtsteden op de instroom van vluchtelingen en de grote toename van het aandeel statushouders in de bijstand. Impuls is voor een groot deel het voertuig van de inzet van de regiocoördinator. Via Impuls wordt binnen de Sociale Dienst geëxperimenteerd met vernieuwende trajecten gericht op een snellere inburgering met meer arbeidsmarktgerichtheid onder regie van de klantmanagers van de Sociale Dienst. De kern van Impuls is de inzet van een dedicated team met een kleinere caseload met statushouders. Via de startmodule (een kennismakingscursus van 6 weken) wordt een vlotte start gemaakt. Het team heeft de beschikking over een menukaart, waarop trajecten voor o.a. taal, empowerment, workskills en sollicitatieoefening staan die via maatwerk kunnen worden ingezet. Daarnaast worden er driemaandelijkse taalwerkstages ingezet en zijn er 2 jobhunters van het WSP Baanbrekend actief voor de statushouders. Met de inzet van Impuls is in 2017 gewerkt aan de volgende doelen: a) Vanaf dag 1 in de gemeente werken aan integratie en participatie: Kennismakingsgesprek met de klantmanager op de dag dat de statushouder zich inschrijft bij de gemeente en een p-wetuitkering aanvraagt. Kort na de huisvesting deelnemen aan de Startmodule, eindigend in een plan van aanpak, waar de klantmanager mee verder gaat. b) Samenwerken met andere betrokken professionals in de integratieketen o.a. Vluchtelingenwerk, Sociale Wijkteams, GGD en onderwijs: Het terrein waarop de integratie en participatie van de statushouder plaatsvindt is fors breder dan de reikwijdte van de Sociale Dienst. Daarom is er in 2017 een samenwerkingsrelatie opgebouwd met de verschillende partijen in deze keten. In de Drechtsteden betekent dit dat er in 6 gemeenten (m.i.v. 1 januari 2018 uitgebreid naar 7) wordt geparticipeerd in ketenoverleggen. Dit heeft ertoe geleid dat er een samenwerking is opgebouwd, waarbij iedere partij op eigen terrein blijft. De aandacht voor de (psychische) gezondheid van de statushouders is toegenomen. Herkenning van trauma's, inschatting van belastbaarheid en doorverwijzing voor behandeling is verder ontwikkeld. In 2017 is de basis gelegd voor een goede samenwerking op het niveau van kennismaken en uitwisselen. Een verdere verdieping is wenselijk. Verdere uitwerking van de assessmentmethodieken zoals Pps-v van Noa is noodzakelijk; gestreefd wordt naar inzetten van Pps-v in De keten kan nog verder worden uitgebouwd met de inzet van UAF, ten behoeve van de statushouders die aangewezen zijn op een studie aan het MBO, HBO of de universiteit. 5

6 c) Parallelle dienstverlening door arbeidsmarktgerichte activiteiten naast de inburgering te organiseren: Organiseren van vrijwilligerswerk en verwijzen naar sociaalmaatschappelijke activiteiten in de buurt, daarna vervolgen met taalwerkstages en parttime werk. De taalwerkstages zijn een belangrijk onderdeel geworden van de werkwijze van het team. In de praktijk wordt vastgesteld of een statushouder over voldoende taal en werknemersvaardigheden beschikt om na één of meer stages te worden bemiddeld naar betaald werk. De twee jobhunters van het WSP Baanbrekend werken exclusief met statushouders en hebben in 2017 een basis gelegd voor hun eigen professionele aanpak en voor een netwerk van bedrijven dat openstaat voor deze doelgroep. d) Waar mogelijk integrale trajecten van inburgering-werk en inburgeringscholing opzetten: Scholing: Een derde deel van de uitkeringsdossiers betreft jongeren onder de 27 jaar. Deze jongeren hebben voor het grootste deel geen startkwalificatie en worden door het dedicated team begeleid naar onderwijs. Hiervoor hebben we een pluspakket op het inburgeringsprogramma ingekocht bij het ROC Da Vinci. In twee extra dagdelen worden de jongeren voorbereid op het volgen van een mboopleiding (vooral entreeonderwijs). In eerst instantie is dit programma uitgevoerd voor de jongeren die hun inburgeringstraject volgden op dit ROC. Eind 2017 is het uitgebreid naar jongeren die hun inburgering elders volgen. De gemeente Dordrecht heeft budget toegevoegd zodat het traject nu is uitgebreid met sport en jongerenwerk/begeleiding. Ondanks de extra begeleiding is het aantal jongeren dat problemen ervaart (financieel, studiehouding, dreigende uitval) te groot. Werk: in 2017 is een drietal trajecten ingekocht bij externe dienstverleners waarbij de inburgering gecombineerd is met het opdoen van werkervaring en het doorbemiddelen naar betaald werk. Het gaat om de uitvoerders: Werkshop, Werkclub en Behouden Vaart. Dit zijn trajecten die specifiek ontwikkeld zijn voor de statushouders. Het programma is gericht op zowel uitvoeren van werkzaamheden, opdoen van werknemersvaardigheden, uitbreiden woordenschat en vergroten zelfvertrouwen. In één van de trajecten (Werkclub) is een nauwe samenwerking ingebouwd tussen de uitvoerder en het WSP Baanbrekend, waarbij de vacatures worden aangebracht door Baanbrekend die ook de bemiddeling uitvoert. Daarna biedt de uitvoerder gedurende drie jaar jobcoaching om de verdere integratie in het werk duurzaam te maken. Alle drie de trajecten hebben een brede uitstroom naar vooral technische, logistieke en productiebedrijven. Naast bovengenoemde trajecten is in 2017 de voorbereiding gedaan voor de ontwikkeling van een instroomproject voor statushouders in de sector Zorg en Welzijn, na een initiatief hiervoor van de werkgeversvereniging Zorg en Welzijn Zuid-Holland Zuid. Met ondersteuning van Movisie is er in het najaar een brainstorm geweest over de projectopzet. Calibris Advies heeft de opdracht gekregen om het project in 2018 uit te voeren. 6

7 Eenvoudige weergave van de inzet in 2017 en resultaat in

8 Opmerking: statushouders worden geteld vanaf 1 januari

9 Actieplan Drechtsteden in 2018 In 2018 gaat Impuls het tweede en laatste projectjaar in, tevens het laatste jaar waarin de regiocoördinator actief is. De focus in 2017 ligt op: 1. Verdere ontwikkeling en verduurzaming van de integrale trajecten voor de menukaart en de bevordering van de uitstroom naar betaald werk, door: a. Evalueren trajecten uit 2017 b. Het dedicated team en wsp Baanbrekend betrekken bij de ontwikkeling van nieuwe trajecten c. Uitbreiden van de trajecten naar sectoren: Bouw, Logistiek, ICT, Zorg & Welzijn, hierbij de sectorvertegenwoordigers zelf ook betrekken. 2. Duurzaam maken en verder ontwikkelen van de jongerenaanpak in samenwerking met partners in de Drechtsteden, waarbij a. het knelpunt van de tekortschietende begeleiding moet worden opgelost; b. de effectiviteit van het lopende programma van het ROC wordt geëvalueerd. 3. Versterken en beter benutten van de keten door verbindingen te leggen tussen participatie en andere leefgebieden, zoals: a. Dordrecht: inzetten "Bruggenbouwer" voor de Eritrese statushouders; b. Zwijndrecht: participeren in "Thuis in Zwijndrecht" door de klantmanager samen op te laten trekken met de extra casemanagers van Vluchtelingenwerk (bekostigd uit extra middelen gemeente Zwijndrecht) die het overzicht houden op alle leefgebieden van de statushouders; c. Papendrecht: actief participeren en op onderdelen trekker zijn van het actieplan "Plan van aanpak huisvesting, integratie en participatie van statushouders" van Papendrecht; d. Blijven participeren in de ketenoverleggen in alle gemeenten van de Drechtsteden; e. Organiseren van deskundigheidsbevorderende bijeenkomsten voor de keten, waaronder een bijeenkomst gericht op de psychische gezondheid van de Eritrese statushouders 4. Borging aanpak: relaties met de regiogemeenten en hun bestuurders onderhouden en voorbereiden op de periode na Hierbij de bestuurders voorzien van argumenten om de ontwikkelde methode van Impuls na 2018 te borgen. 5. Monitoren van de resultaten van de inzet in Impuls, door de resultaatmeting verder door te trekken en een hogere kwaliteit te geven. Daarnaast input geven aan de landelijke ontwikkeling waarbij verschillende gemeentes via hun regiocoördinatoren gezamenlijk een benchmark ontwikkelen. Voor akkoord dd... A.J.P.M van den Hoek 9